گفتار 1
تنفس
تنفس یعنی انتقال اکسیژن(O2 ) از هوا به بافتهای بدن و انتقال دی اکسیدکربن (CO2 ) از بافتهای بدن به هوای بیرون .
اکسیژن با مجموعه های سلولی بدن تماس مستقیم ندارد ، بنابراین شبکه ای پرشاخه از لوله ها هوا را به بدن وارد می کند و دی اکسید کربن زاید را به بیرون می فرستد. این لوله ها که هوا را تا اندامهای اصلی دستگاه
تنفسی یعنی ریه ها ( کیسه های هوایی ) به طور رفت و برگشت هدایت می کنند « مجاری تفنسی » نامیده می شوند. برای اینکه هوا وارد ریه ها شود، ابتدا باید اکسیژن از بینی و بعضی مواقع از دهان عبور کند.
تنفس از راه بینی بر تنفس از راه دهان ارجحیت دارد ، زیرا مجاری بینی برای این هدف طراحی شده اند. هوایی که به درون بینی کشیده می شود از روی سطوحی که از دیواره بینی و شاخکهای بینی ساخته شده است
عبور می کند . این سطوح هوای تنفسی را گرم و مرطوب می کند . همچنین یک لایه مخاطی که مجاری بینی را پوشانیده است مانع عبور ذرات گرد و غبار و سایر ذرات خارجی موجود در هوا می شوند.
شکل 4-1 نای را نشان می دهد که بعد از حنجره ( محفظه صوت ) قرار گرفته و در پایین گردن به دو نایژه اصلی تقسیم می شود که هر کدام به یکی از ریه ها متنهی می گردند.
درون هر ریه ، نایژه ها به دفعات به شاخه های کوچکتر یا نایژکها انشعاب می یابند تا به صورت نایژکهایی در می آیند . هر نایژک انتهایی به دو نایژک تنفسی سپس به شاخه های کوچکتر تقسیم می شود و مجاری کیسه
های هوایی را تشکیل می دهد. نایژک ها به ساختمانهای کیسه مانندی به نام «حبابچه» منتهی می شوند. تبادل اکسیژن و دی اکسیدکربن عملاً بین هوای درون حبابچه ها و خونی که در مویرگهای مجاور آنها جریان دارد به
وقوع می پیوندند.
گفتار 2
تنفس داخلی ، تنفس خارجی و تنفس سلولی
تنفس به لحاظ ویژگی عمل ، به سه مرحله تقسیم می شود : « تنفس خارجی » ، یعنی روندی که در آن گازها بین خون و هوا تغییر می کنند ( انتقال اکسیژن از حبابچه ها به خون و انتقال دی اکسیدکربن از خون به
حبابچه ها ) فرایندی که موجب تغییر گازها بین خون و سلولها می شود، «تنفس داخلی » نام دارد ( انتقال اکسیژن از خون به سلولها و دریافت دی اکسید کربن از سلول ها توسط خون ) ؛ « تنفس سلولی » که روندی که
در آن سلولها از اکسیژن برای سوخت و ساز استفاده می کنند. حاصل این فرایند تولید گاز زایدی چون دی اکسیدکربن نیز هست.
گفتار 3
چگونگی تنفس
دو حرکت اصلی در تنفس وجود دارد که عبارت است از عمل دم که در جریان آن هوا به داخل ریه ها آورده می شود و عمل بازدم که در طی آن هوا از ریه ها بیرون رانده
می شود.
عمل دم
عمل دم باانقباض عضله دیافراگم وعضلات بین دنده ای خارجی شروع میشود.
انقباض دیافراگم سبب می شود که این عضله گنبدی شکل به طرف پایین حرکت کند و قفسه سینه را از بالا به پایین بزرگ کند.
عضلات شکمی به تدریج که دیافراگم پایین می آید شل می شوند. در همین حال ، انقباض عضلات بین دنده ای ، دنده ها را بالا می کشد. این عمل قفسه سینه را از طرفین و نیز از جلو به عقب بزرگ می کند. همراه با
اتساع قفسه سینه بر حجم ریه ها نیز افزوده می گردد. هنگام دم فشار درون ریوی به کمتر از فشار جو تنزل می یابد و هوا به داخل ریه ها رانده می شود. باپر شدن ریه ها از هوا ، فشار درون ریوی افزایش می یابد و
هنگامی که دوباره با فشار جو برابر شد ( در پایان دم ) ، جریان هوا به داخل ریه ها متوقف می گردد.
عمل بازدم
عمل بازدم بیشتر عملی غیر فعال است که در شرایط معمولی استراحت ، به علت رفع انقباض از عضلات دمی (دیافراگم و عضلات بین دنده ای خارجی ) و بازگشت آنها و ریه ها به حالت اول ، صورت می گیرد.
فشردگی حجم قفسه سینه باعث افزایش فشار درون ریوی می شود، به طوری که مقدار آن بیشتر از فشار جو می شود و هوا از ریه ها به خارج جریان می یابد. در پایان بازدم ، فشار درون ریوی دوباره با فشار جو
برابر می شود و جریان هوا از ریه ها به خارج توقف می یابد.
گفتار4
حجمها و ظرفیتهای ریوی
برای تعیین دقیق حجمهای ریه در جریان تنفس ، از «اسپیرومتر » استفاده می شود. منحنی به دست آمده به هنگام نفس کشیدن در اسپیرومتر « اسپیروگرام» نامیده می شود. اسپیرومتر دستگاهی است که شخص آزمایش
شونده از راه لوله ای به درون سرپوش آن که بر محفظه ای آب شناور است ، تنفس می کند . این محفظه آب سبب می شود که هوا در زیر سرپوش اسپیرومتر محبوس بماند. وقتی شخص یک دم انجام می دهد ، سرپوش
اسپیرومتر پایین می آید و وقتی شخص بازدم انجام می دهد، سرپوش بالا می رود . حرکات سرپوش با با استفاده از قلم ثباتی که به وزنی تعادل متصل شده بر روی کاغذ مدرجی که بر حسب میلی لیتر مدرج شده ثبت می
گردد (شکل 4-4)
حجمهای ریوی
حجمهای ریوی را چهار حجم مختلف تنفسی به شرح زیر تشکیل می دهند.
حجم جاری
حجم هوایی که با حرکت تنفسی (دم یا بازدم ) به داخل یا خارج ریه ها جریان می یابد. حجم جاری نامیده می شود و تقریباً 500 میلی لیتر ( نیم لیتر ) است .
حجم ذخیره دمی
حجم هوایی که ، به دنبال یک دم عادی ، با یک دم عمیق دمی توان به ریه ها وارد کرد به حجم ذخیره دمی موسوم است و مقدار آن معمولاً برابر 3000 میلی لیتر است.
حجم ذخیره بازدمی
ذخیره بازدمی مقدار هوایی است که می توان بعد از پایان یک دم عادی با یک بازدم عمیق از ریه ها خارج کرد و مقدار آن به طور طبیعی در حدود 1100 میلی لیتر است.
حجم باقیمانده
حجم باقیمانده ، حجم هوایی است که متعاقب یک بازدم حداکثر در ریه ها باقی می ماند. این حجم در یک مرد جوان ، به طور متوسط حدود 1200 میلی لیتر است . لازم به ذکر است که حجم باقیمانده مستقیماً توسط
اسپیرومتر قابل اندازه گیری نیست .
ظرفیتهای ریوی
ریه دارای ظرفیتهای متفاوت به شرح زیر است :
ظرفیت دمی
این ظرفیت مرکب از دو حجم جاری و حجم ذخیره دمی است . این ظرفیت نمودار حداکثر مقدار هوایی است که شخص می تواند از سطح استراحت بازدمی با یک دم عمیق وارد ریه ها کند و آنها را تا حداکثر ممکن متسع
سازد. مقدار آن در حدود 3500 میلی لیتر است.
ظرفیت باقیمانده عملی
پس از یک بازدم عادی ، حداکثر که در ریه ها باقی می ماند و معادل مجموع حجم ذخیره بازدمی و حجم باقیمانده است ، ظرفیت عملی خوانده می شود و مقدار آن 2300 میلی لیتر است .
ظرفیت حیاتی
به مقدار هوایی که شخص می تواند بعد از یک دم بسیار عمیق با یک بازدم کاملاً عمیق از ریه های خود خارج کند، ظرفیت حیاتی می گویند. این ظرفیت از سه حجم جاری ، حجم ذخیره دمی و حجم ذخیره بازدمی تشکیل
می شود . مقدار این ظریت معادل 4600 میلی لیتر است .
ظرفیت کل ریه
به حداکثر هوایی گفته می شود که بعد از یک بازدم کاملاً عمیق در ریه ها وجود دارد. ظرفیت کل ریه تشکیل شده از چهار حجم جاری ، حجم ذخیره بازدمی و حجم باقیمانده است و مقدار آن بین 5 تا 6 لیتر در افراد
متفاوت است. باید توجه داشت که تمام حجمها و ظرفیتهای ریه در زنان 20 تا 25 درصد کمتر از مردان است.
گفتار 5
تهویه ریوی
تهویه ریوی یا تهویه دقیقه ای عبارت است از مقدار هوایی که ما در مدت زمان یک دقیقه از محیط خارج می گیریم یا آن را به محیط خارج پس می دهیم ( نه هر دو باهم ) . تهویه ریوی از حاصلضرب حجم جاری و
دفعات تنفس در یک دقیقه به دست می آید . بنابراین:
( تعداد تنفس در دقیقه ) × ( حجم هوای جاری ) = تهویه ریوی
( سرعت تنفس ) لیتر لیتر در دقیقه
در حال استراحت ،مقدار تهویه ریوی برای افراد سالم معمولی حدود 5 تا 8 لیتر در دقیقه است که این میزان با توجه به حجم جاری 500 میلیمتر و تعداد تنفس 10 تا 16 بار در دقیقه محاسبه می شود .
شامل 28 اسلاید POWERPOINT
دانلود پاورپوینت تنفس
