آوانامه امپراتوری کوروش بزرگ و جانشینان او به شرح بنیانگذاری نخستین امپراتوری بزرگ در تاریخ جهان باستان می پردازد. این آوانامه از کتاب روزگاران که شرح کامل تاریخ ایران از عهد باستان است، نوشته دکتر عبدالحسین زرین کوب، خوانده می شود. در قسمتی از این آوانامه چنین می آید: "امپراتورئی که کوروش بزرگ بر شالوده امپراتوری ماد بنیاد نهاد چنان با امپراتوری های گذشته شرقی تفاوت داشت که سیمای او بصورت یک فاتح، یک امپراتور و یک منجی عصر؛ واقعیت تاریخ را به نحو چشمگیری مجال جلوه داد. او در نقش یک فاتح و یک امپراتور به نحو بارزی در تمام عصر خویش و قرن ها بعد مایه اعجاب و تحسین بود. دنیایی که او با نیروی جوانی مصمم به تسخیر، اصلاح و رهبری آن در آن ایام شد، به هر چیز بیش از اخوت انسانی ، به تسامح و وحدت که او تقریباً همه جا منادی آن بود حاجت داشت.... کوروش بر خلاف امپراتوران ستمگر گذشته، همه جا با مغلوبان به رافت، با دشمنان به مدارا و با صاحبان عقاید و رسوم مخالف به تسامح رفتار می کرد. و این نوعی عدالت شرقی بود."
دنیای عصر او، چنان دچار ظلم و ستم شده بود که در همه جا، مردمان در انتظار یک منجی، یک دادگستر و یک فرمانروای عادل بود و کوروش بزرگ این نفحۀ تازه را در عالم در دمید. به گونه ای که او یهود او را شبان یهوه و مسیح خواندند و مردمان دیگر او را پیاو آوری الهام یافته می دانستند.
به راستی کوروش که بود، باورهایش چه بود و چگونه توانست امپراتوری بزرگ هخامنشیان را بنیان نهد؟ رفتار او با انسان ها به گونه ای بود که حتی انسان امروزی را به اعجاب و تحسین وامیدارد
غربیان در طول تاریخ همواره برای درهم شکستن فرهنگ های دیگر، با تبلیغات بسیار هرآنچه را که انسان امروزی به دست آورده حاصل تمدن های یونان و روم باستان می دانند و هیچ اشاره ای به فرهنگ، تمدن و قوانین کشورداری که ایرانیان با تکیه به آنها، نخستین و بزرگترین امپراتوری جهان را بنا نهادند، نمی کنند. پس بر ماست تا با دانستن این تاریخ، ریشه های خود را تا افق دور دست تاریخ ایران باستان بگسترانیم و با دانستن اقدامات نیاکانمان و کسب تجربه و عبرت لازم آینده ای روشن برای سرزمین خود رقم زنیم.
دانلود کتاب گویای روزگاران اثر دکتر عبدالحسین زرین کوب
