چکیده
بیشتر اندیشمندان علم مدیریت و اقتصاد بر این باورند که سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) نتایج مثبت و مهمی روی پیشرفت یک کشور میزبانی می تواند داشته باشد. FDI علاوه بر فراهم سازی سرمایه مستقیم می تواند یک منبع مهم و ارزان انتقال تکنولوژی و دانش به یک کشور باشد
در این مقاله سعی شده است با بررسی مدارک علمی و مطالعه تجارب برخی از شرکت های مهم خدماتی تاثیر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات بر نوآوری در بخش خدمات مورد بررسی قرار گیرد.
بر پایۀ فرضیه اصلی این مقاله ؛ رقابت خارجی و جذب سرمایه گذاری مستقیم یک اثر نظم دهنده روی بازارهای داخلی مشتق شده از بخش تولید دارد. یک اثر مثبت می تواند روی نوآوری و اختراعات در بخش خدمات مورد انتظار باشد در حالیکه نظریه های علمی کاملاً این نظر خوش بینانه را پشتیبانی نمی کنند.
نتایج نشان می دهد که هم سرمایه گذاری مستقیم خارجی و هم واردات نتایج خیلی مثبتی را روی نوآوری های فرآیندی و محصول دارد و همچنین نوآوری و ابداعات را حمایت می کنند.
کلمات کلیدی :
سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تجارت خارجی، نوآوری
مقدمه
در تئوری قدیمی تجارت خارجی، سرویس و خدمات به ندرت و خیلی کم به عنوان خدمات قابل معامله و تجارت محسوب می شوند، چون معامله خدمات در اکثر موارد به فضا و مکان موقتی و نزدیک برای خریداران و فروشندگان نیاز دارد. امروزه، در عصر اینترنت و به دلیل کاهش هزینه مکالمات و ارتباطات، دیگر لازم نیست که مشتریان و فروشندگان در یک مکان قرار گیرند تا خدمات تولید و مصرف را همزمان تضمین کنند (هریس، 1998).
افزایش تجارت با ارائه خدمات در فواصل بسیار دور ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و حق امتیاز سه تسهیلات و امکانات لازم برای ایجاد بازارهای خارجی برای یک شرکت می باشد. اگر احتمال کسب جواز در آینده به دلیل ناکافی و نا مناسب بودن اطلاعات موجود برای تحقیق تجربی حذف شود پس سرمایه گذاری مستقیم خارجی اولین ابزار تأمین بازار مالی کالاهای غیر قابل تجارت است (برتکیک، 1995). در مورد خدمات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی می تواند جایگزین صادراتی شود که امکانپذیر نیستند این صادرات به دلیل لزوم وجود همزمان خریدار و فروشنده امکانپذیر نیستند و فسخ مشترک نامیده می¬شوند. به عبارت دیگر، بین سرمایه گذاری مستقیم خارجی و صادرات یک رابطه مکمّل وجود دارد. بنابراین یارانه ها توسط خارج فراهم می شود و ارتباط مستقیم با مشتریان و خدمات اضافی و مازاد فراهم می شود و خدمات اصلی دیجیتالی نظیر پایگاه های اطلاعاتی یا نرم افزار توسط اداره مرکزی شرکت فراهم می شود.
تئوری (نظریه) اقتصادهای صنعتی که با تئوری تجاری جدید ارتباط زیادی دارد. بیان می کند که رشد بین المللی اقتصاد تأثیرات مثبتی در رقابتی شدن بازارهای داخلی دارد.
زیمرمان (1987) بحث ساختار بازار ـ رفتار ـ نتیجه را به عنوان یک مثال رایج در اقتصادهای صنعتی مطرح می کند و بیان می کند که طبق این بحث، میزان رقابت خارجی در میزان سود تأثیر منفی دارد و کارآیی ایستا و پایدار را افزایش می دهد. تأثیر رقابتی شرکت های خارجی نه تنها توسط سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایجاد می شود بلکه واردات یا فعالیت های صادرات داخلی هم تأثیر رقابتی ایجاد می¬کنند.
(لوفت و لیوندز، 2000) از دلایلی که شرکت های داخلی به این فشار رقابتی عکس العمل نشان می¬دهند به دلیل افزایش نوآوری فعالیت ها و ایجاد فعالیت های جدید است.
اما این نظریه مخالف و برعکس مفهوم کارآیی پویا اسکامپیتر (1942) است. او در آخرین اثر (کتاب) خود به اهمیت قدرت انحصاری به عنوان پیش نیاز پیشرفت اقتصادی و تکنیکی تأکید کرد او قبلاً گفته بود که از لحاظ تکنولوژیکی، فعالیت های جدید از طریق سرکوب خلاقیت مشخص می شود و دسترسی به بازار در این حالت آسانتر است و مدیریت آن آسان است و به کارفرمای خصوصی و شرکت های جدید بستگی دارد. (اسکامپیتر، 1934)
زیمرمان (1987) بیان می کند که از دیدگاه مفهوم رقابت اسکامپیتر، مشخص نیست که آیا افزایش فرضی کارآیی ثابت و پایدار در بین المللی شدن در پیشرفت اقتصادی مزایای زیاد و دراز مدت دارد. بنابراین برای گرفتن نتایج موثر در اینجا لازم است که یک سوال تجربی مطرح شود. اما تحقیقات عملی موجود در زمینه تأثیر رقابت خارجی در نوآوری فعالیت های شرکت های داخلی به صنعت تولید محدود می شود. اما این تحقیقات در بررسی رشد سهم ارزش افزوده بخش خدمات رضایت بخش نیستند. با توجه به تأثیرات فشار واردات در نوآوری فعالیت ها، تحقیقات تجربی مربوط به صنعت تولید را می توان در آثار زیمرمان (1987)، اسکیرر و هاچ (1992) یافت. برآوردهای اقتصادی زیمرمان (1987) در آلمان نشان داد که واردات تنها برای شرکت های صادراتی و نوآوری های تولید تأثیر مثبت زیادی دارند. به عبارت دیگر، اگر چه نتایج اسکیرر و هاچ (1992) از نظر آماری اثبات نشد اما آن ها اظهار داشتند که افزایش واردات در میزان تحقیق و توسعه شرکت های ایالات متحده تأثیر منفی دارد. ویوگلر و واندین هیوت (1990) عملاً تأثیر بازده خارجی شرکت های خارجی در کل بازده صنعتی و میزان تحقیق و توسعه 47 شرکت بلژیکی را مورد تحقیق و بررسی قرار دادند.
از دیدگاه یک شرکت خارجی، چون سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات می توانند جایگزین و مکمل همدیگر باشند بنابراین، می توان تنها از یکی از این دو متغیر استفاده کرد. اگر این دو متغیر هر دو بازار خارجی را تقویت کنند می توانند جایگزین و جانشین هم شوند.
بیراسکیک (1995) اولین تحقیقات مربوط به تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فشار واردات را انجام داد. او دریافت که واردات صنعتی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نوآوری شرکت های آلمانی که در صنعت تولید فعالیت می کنند تأثیرات خیلی زیادی دارد. این تأثیر نه تنها در میزان تولید بلکه در تجدید فرایند هم دیده می شود. کو (2000 , Co) در بررسی های انجام داده مربوط به تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی ؛ سرمایه گذاری برای راه اندازی شرکت و سرمایه گذاری برای آموزش را متمایز کرد. سرمایه گذاری مستقیم خارجی تأثیر مثبت خیلی زیادی در آغاز تحقیق و توسعه صنعتی دارد اما تأثیر آن در هزینه ها و سود از لحاظ آماری مهم نیست اما در هر دو مورد بر افزایش سهم صادرات تأثیر مثبتی دارد.
لاو (1996) با انجام این تحقیقات دریافت که اگر یک شرکت مالکیت خارجی داشته باشد در نوآوری و فعالیت های شرکت ها تأثیر دارد. اما برعکس، بیشاب و وایزمن (1999) در یک نمونه شامل 320 شرکت انگلیسی تولید کننده کالاهای نظامی نشان دادند که مالکیت خارجی تأثیر مستقیمی در نوآوری ندارد اما در میزان تحقیق و توسعه تأثیر منفی و غیر مستقیم دارد.
در بخش خدمات، تحقیقات تجربی مشابهی وجود ندارد. بنابراین، هدف از تجزیه و تحلیل زیر و بررسی های تئوریکی این است که تأثیرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات در نوآوری و فعالیت های جدید صنعت خدمات از لحاظ اقتصاد خرد بررسی شود.
این تأثیر با معرفی کالا و نوآوری فرایندی ارزیابی می شود و متغیرهای مربوط مورد توجه قرار خواهند گرفت. در سال 1999، زیو، FHGISI و infas نوآوری در صنعت خدمات را بررسی کردند و تأثیر آن را روی عملکرد وزارت آموزش و تحقیقات بررسی و تجزیه و تحلیل کردند و از آن ها به عنوان مجموعه اطلاعات و آمار سهام سرمایه گذاری مستقیم خارجی بانک فدرال آلمان و آمار حساب های مالی اداره آمار فدرال آلمان در بخش اطلاعات استفاده شد.
این تجزیه و تحلیل حوزه و قلمرو جدیدی را شامل می شود چون که بیشتر روی شرکت های خدماتی تأکید و تمرکز می کند اما بر خلاف اکثر تحقیقات قبلی، تنها کانال های ساده برای تأثیر (واردات یا سرمایه گذاری مستقیم خارجی) را بررسی نمی کند. ثانیاً بین فعالیت ها و نوآوری های شرکت های داخلی و شعبات شرکت های خارجی تمایز قائل می شود .
این مقاله به شرح زیر سازماندهی شده است. جنبه ها و خصوصیات تئوریکی رابطه بین رقابت خارجی و نوآوری ها در بخش 2 بحث و بررسی خواهند شد. همچنین مطالب کلی و اشکال متمایز فعالیت های ارائه دهندگان خدمات بحث و بررسی خواهد شد. علاوه بر این، برخی از اشکال و خصوصیات مخصوص خدمات تجاری و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بحث و بررسی خواهد شد.
در بخش 3 هم، اطلاعات مربوط به پایگاه های اطلاعاتی ارائه خواهد شد و در بخش 4 هم مدل اقتصادی و همچنین نتایج برآورد ارائه خواهد شد. در بخش 5 هم خلاصه و جمع بندی مطالب و نتایج تحقیق ارائه خواهد شد.
رقابت خارجی و نوآوری ها: مسائل تئوریکی
در ادامه، اول از همه، تحقیقات تئوریکی و کلی مربوط به تأثیرات رقابت خارجی در نوآوری فعالیت ها ارائه خواهد شد. اما این تحقیقات از تحقیقات صنعت تولید به دست آمده اند. بطوریکه اشکال و خصوصیات متمایز فعالیت های جدید بخش صنعتی و همچنین تجارت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در خدمات بعداً ارائه خواهند شد.
1ـ خصوصیات (جنبه های) عمومی تئوریکی
روش های مختلفی برای تجزیه و تحلیل تئوریکی تأثیرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات در نوآوری عملکرد و فعالیت وجود دارد که به نوبه خود منجر به نتایج متناقض و مختلف می شود. روش اول این فرضیه مشهور در اقتصادهای صنعتی است که واردات در بازارهای داخلی نقش زیادی دارند چون واردات میزان رقابت را افزایش می دهد و مزایا و منافع اقتصادی را کاهش می دهد. نکته مهم اینکه آیا واردات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی می توانند جایگزین هم و مکمل هم باشند؟ این فرضیه مستقیماً به تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی نسبت داده می شود و می توان نتیجه گرفت که اگر سرمایه گذاری مستقیم خارجی گسترش یابد ظرفیت تولید داخلی افزایش می یابد.
بیراسکیک (1995) یک مدل ساده را برای تجزیه و تحلیل مکانیسم های اصلی این فرضیه پیشنهاد می¬کند و بعداً این مدل و چارچوب با تحقیقات تئوریکی زیاد و با فرضیه¬های زیاد کامل شده است. چون سرمایه گذاری مستقیم در بازارهایی که رقابت ناقص دارند انجام می شود بنابراین او فرض می کند که رقابت انحصاری در بازار داخلی مسلّط است. در ضمن، بازار در یک وضعیت نا متعادل است به طوریکه شرکت ها می توانند به منافع خود برسند و بازار شرکت های جدیدی را می¬طلبد.
بیراسکیک (1995) در رابطه با نوآوری محصولات و تغییر محصولات بیان می کند که این رابطه امکانپذیر است چون شرکتی که می تواند با داشتن تکنولوژی موجود و هزینه های حاشیه ای نسبتاً کم، محصولات زیادی تولید کند و بازده بیشتری داشته باشد هیچ دلیلی ندارد که یک تکنولوژی جدیدی را اتخاذ کند. بنابراین، این مدل که روی کارآیی ایستا تأکید می کند بر خلاف فرضیه اسکامپیتر و گالبریت است. این مدل بیان می کند که قدرت بازار بزرگ یا اندازه شرکت در فعالیت های جدید و نوآوری فعالیت ها تأثیر مثبتی دارد.
این مدل ساده یقیناً از فرضیه های مشخص تجربی حمایت می کند و آن فرضیه ها را اثبات می کند.
با الگو برداری بسیار پیچیده از تأثیر افزایش رقابت در فعالیت های تحقیقی و توسعه شرکت های قدیمی می توان فهمید که نتایج به دست آمده تا اندازه زیاد به فرضیه های مربوط به نوع فعالیت های اولیه و سایر پارامترهای مربوطه بستگی دارد. اما طبق گفته اسکیریر و هاچ (1992)، برخی نتایج کلی امکانپذیر است و می توان یک سری نتایج کلی را به دست آورد. اولین وابستگی آن به الگو برداری ساختار بازار مربوط می شود. اگر ساختار درونی بازار مشخص شود، افزایش تعداد رقبا منجر به افزایش یا کاهش هزینه های تحقیق و توسعه در شرکت های خصوصی می شود.
اگر در ساختار بیرونی بازار تعیین شود که تعداد رقبا افزایش پیدا کرده است اولاً موجب افزایش هزینه های تحقیق و توسعه (واکنش تهاجمی) می شود. با این وجود، اگر بعد از مدت زمان معین، این رقابت بیش از اندازه شدید باشد، هزینه های تحقیق و توسعه کاهش خواهد یافت و یا کاملاً متوقف خواهد شد.
نتیجه کلی دوم هم به ساختار و بازار مربوط می شود. واکنش های نفوذی و سلطه پذیر با وجود تعداد رقبای بیشتر اصلاً امکان ندارند و با افزایش میزان دانش و اطلاعات و علم و آگاهی، هزینه های تحقیق و توسعه به مقدار زیاد کاهش می یابد به عبارت دیگر اگر شرکت بر بازار مسلّط باشد و بر آن نفوذ کند، پس ما با نوآور و مبتکر بی علاقه سر و کار خواهیم داشت که اگر موقعیت این نوآور توسط شرکت های جدید یا نوآوری های کوچک به خطر بیفتد و مورد تهدید قرار گیرد منجر می شود که او واکنش تهاجمی از خود نشان دهد.
بنابراین، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات نه تنها موجب افزایش رقابت می شوند بلکه با تبادل و انتقال تکنولوژی هم در ارتباط هستند.
یک شرکت خارجی که در بازار داخلی فعال است و در بازار داخلی فعالیت می کند یک سری نقاط قوت مختص به شرکت را دارد و فعالیت شرکت در رشد و شکوفایی بازار داخلی سودمند است. اغلب محصولات جدید و فرایندهای ابتکاری به هم مربوطند. اگر یک قسمت از این سود به خاطر تبادل تکنولوژی برای شرکت های داخلی سودمند باشد پس این مزیت موجب تحریک فعالیت های جدید در شرکت های داخلی می شود.
از این رو تغییر فرایند در شرکت های داخلی اتفاق می افتد (بیراسکیک، 1995).اما سوال مهمی که در اینجا مطرح است این است که آیا افزایش نوآوری از رقابت خارجی نشأت می گیرد؟ پاسخ این سوال به درجه و میزان جایگزینی کالاهای داخلی و خارجی بستگی دارد. (ویوگلر و واندین هیوت، 1990).
با تعیین تجارت فرا صنعتی در روش های تئوریکی موجود، می توان فرض کرد که محصولات داخلی و خارجی می توانند جایگزین هم شوند بطوریکه انتقال تکنولوژی راحت تر صورت می گیرد.
با بررسی تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در فعالیت های جدید داخلی، باید اشکال مختلف سرمایه گذاری را از هم مشخص کرد و تفاوت آن ها را بیان کرد (کو، 2000). اگر شرکت های خارجی فعالیت خود را در زمینه خاصی در بازار داخلی شروع کند می توان انتظار داشت که شرکت های داخلی هزینه تحقیق و توسعه خود یا فعالیت های جدید خود را افزایش خواهند داد. آن ها نه تنها به دلیل افزایش و توسعه ظرفیت صنعتی اینکار را انجام می دهند بلکه به دلیل مزایای خاصی که سرمایه گذاران خارجی برای شرکت دارند هزینه ها و فعالیت های خود را افزایش می دهند.
بطور کلی، براساس تئوری چرخه عمر محصول و برطبق گفته ویرنون (1966) بین مالکیت خارجی و نوآوری یک رابطه منفی وجود دارد چون مراحل اولیه این چرخه شامل هزینه های زیاد تحقیق و توسعه و فعالیت¬های راه اندازی و آغازین است این مراحل در ادارات مرکزی و یا در نزدیکترین مکان انجام می¬گیرد (بیشاپ و وایزمن، 1999). به عبارت دیگر، تحقیق و توسعه غیر متمرکز در مراحل دیگر تنها برای تولید محصول خاص و اصلاح فرایند در بازارهای خارجی انجام می شود اما می توان فهمید که شرکت های چند ملیّتی می توانند بدون وقفه های زمانی بیشتر توسعه یابند و موجب رشد و تولید محصول و موجب بالندگی و استاندارد شدن محصول و تولید محصولات متمایز شوند آن ها می توانند نیازهای مختلف خود را برطرف کنند. (بوکلی، 1981).
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 19 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و واردات بر نوآوری در بخش خدمات
