مقاله در مورد احکام امر به معروف و نهی از منکر

اختصاصی از فایلکو مقاله در مورد احکام امر به معروف و نهی از منکر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:15

 فهرست مطالب

سئوال _ معروف چیست؟

س 2_ منکر چیست؟

مراتب امر ونهی

چند مساله

امر به معروف و نهی از منکر

آیات قرآن

• سخنان حضرت رسول‌اکرم(ص)
• سخنان امیرالمومنین علی(ع)

سئوال _ معروف چیست؟

جواب_ معروف چیزی است که اسلام آن را واجب کرده، مانند نماز و روزه و یا آن را مستحب دانسته، مانند صدقه دادن و اطعام کردن.

س 2_ منکر چیست؟

ج_ منکر چیزی است که اسلام آن را حرام کرد، مانند شراب، زنا و ربا و یا آن را مکروه دانسته است مانند رفتن در مجالس بیکاره ها و خوردن در حال سیری.

س 3_ امر به معروف نسبت به واجبات چه حکمی دارد؟

ج_ واجب است.

س 4_ امر به معروف نسبت به مستحبات چه حکمی دارد؟

ج_ مستحب است.

س 5_ نهی از منکر نسبت به محرمات چه حکمی دارد؟

ج_ واجب است.

س 6_ نهی از منکر نسبت به مکروهات چه حکمی دارد؟

ج_ مستحب است.

س 7_ امر به معروف و نهی از منکر چند شرط دارد؟

ج_  1. شخص آمر به معروف و ناهی از منکر، معروف و منکر را بشناسد.

1. احتمال تاثیر بدهد. پس چنانچه بداند اگر شخص را امر به معروف کند، به گفته او عمل نخواهد کرد، واجب نیست.
2. شخص مرتکب منکر یا تارک معروف اصرار بر عمل خود داشته باشد. پس اگر شخص منکری را انجام داده اند ولی پشیمان شده است و بنا دارد آن را ترک کند، نهی او از منکر واجب نیست.

تحقیق در مورداحکام امر به معروف و نهی از منکر

اختصاصی از فایلکو تحقیق در مورداحکام امر به معروف و نهی از منکر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)


تعداد صفحه:16

فهرست:ندارد

احکام امر به معروف و نهی از منکر

سئوال _ معروف چیست؟

جواب_ معروف چیزی است که اسلام آن را واجب کرده، مانند نماز و روزه و یا آن را مستحب دانسته، مانند صدقه دادن و اطعام کردن.

س 2_ منکر چیست؟

ج_ منکر چیزی است که اسلام آن را حرام کرد، مانند شراب، زنا و ربا و یا آن را مکروه دانسته است مانند رفتن در مجالس بیکاره ها و خوردن در حال سیری.

س 3_ امر به معروف نسبت به واجبات چه حکمی دارد؟

ج_ واجب است.

س 4_ امر به معروف نسبت به مستحبات چه حکمی دارد؟

ج_ مستحب است.

س 5_ نهی از منکر نسبت به محرمات چه حکمی دارد؟

ج_ واجب است.

س 6_ نهی از منکر نسبت به مکروهات چه حکمی دارد؟

ج_ مستحب است.

س 7_ امر به معروف و نهی از منکر چند شرط دارد؟

ج_  1. شخص آمر به معروف و ناهی از منکر، معروف و منکر را بشناسد.

1. احتمال تاثیر بدهد. پس چنانچه بداند اگر شخص را امر به معروف کند، به گفته او عمل نخواهد کرد، واجب نیست.
2. شخص مرتکب منکر یا تارک معروف اصرار بر عمل خود داشته باشد. پس اگر شخص منکری را انجام داده اند ولی پشیمان شده است و بنا دارد آن را ترک کند، نهی او از منکر واجب نیست.
3. بر اثر امر به معروف یا نهی از منکر، ضرری به انسان نرسد.

س 8_ امر به معروف و نهی از منکر از کدام قسم از واجبات است؟

ج_ از واجبات کفایی است. اگر بعضی آن را انجام دهند، از دیگران ساقط می شود و چنانچه هیچ کس انجام ندهد، همه گناه کرده اند.

س 9_ اگر شخصی امر به معروف کند ولی گفته او تاثیر نکند، اما شخص دیگری، احتمال بدهد که گفته اش تاثیر می کند، امر به معروف نسبت به او چه حکمی پیدا می کند؟

ج_ امر به معروف بر او واجب است هر چند بر دیگری واجب نباشد.

س 10_ معنای احتمال تاثیر چیست؟

ج_ یعنی انسان احتمال بدهد که مثلا یکی از ده نفری را که نهی از منکر می کند، تحت تاثیر گفته او قرار گرفته و عمل منکر را ترک می کند. هر چند بداند تنها گفته او موثر نبوده، بکله جزو تاثیر کنندگان می باشد.

س 11_ در صورتی که اسلام در خطر باشد، امر به معروف و نهی از منکر چه حکمی پیدا می کند؟

ج_ امر به معروف بر همه واجب است. به این معنی که باید اسلام را از خطر نجات دهند. هر چند که مرز جانی داشته یا موجب هلاک گردد.

س 12_ از جمله اقسام امر به معروف چه مواردی است؟

ج_ یکی از اقسام امر به معروف، امر به عمل نمودن به کلیه احکام اسلام است. مانند قوانین تجارت، زراعت، رهن، وقف، امور زناشویی، طلاق، قضاوت، شهادت، احکام ارث، قصاص، دیات و غیر آن و همچنین امر به پیاده کردن آزادی های اسلامی، اخوت اسلامی و امت واحدۀ اسلامی لازم می باشد.

س 13_ از جمله اقسام نهی از منکر چه مواردی است؟

ج_ یکی از اقسام نهی از منکر، نهی از عمل کردن به قوانین غرب و شرق است. مانند قوانینی که امروزه در کشورهای اسلامی حکم فرما است. همچون جلوگیری از آزادی های مشروع مردم، بیگانه خواندن مسلمانان، استبداد در جامعه، تصرف و مصادره اموال دیگران، مالیات ها، تجسس به مردم و مرزهای جغرافیایی بین کشورهای اسلامی.

مراتب امر ونهی

س 14_ امر به معروف و نهی از منکر چه مراتبی دارد؟

ج_ امر به معروف ونهی از منکر، سه مرتبه دارد:

1. انسان فقط اظهار نفرت کند. مانند این که صورت را ترش نماید یا از تارک واجبات اجتناب نماید و یا مانند آن.
2. انسان با زبان انکار کند و با وعظ و ارشاد، نفرت خود را آشکار نماید.
3. عملا انکار کند. مثلا مرتکب حرام را بزند.

س 15_ آیا این مراتب سه گانه مذکور، نیز درجاتی دارد؟

ج_ هر یک از این سه مرتبه، درجاتی دارد که انسان باید در ابتدا، خفیف تر از همه را اختیار کند و اگر فایده ببخشید به مرتبه بالاتر رود.

س 16_ بر هر مکلفی چه چیزی واجب است؟

ج_ واجب است منکرات را به قلب خود انکار نماید. چه بتواند انکار و نفرت خود را اظهار کند یا نتواند.

س 17_ انکار عمل در چه صورتی جایز است؟

ج_ در صورتی جایز است که به حد جرح و کشتن نرسد و گرنه اجازه حاکم شرع لازم است.

چند مساله

س 18_ اگر مرتکب منکر، معذور باشد، آیا نهی او واجب است؟

ج_ اگر مرتکب منکر معذور باشد، مثلا مظلومی، غیبت ظالم اش را می کند، نهی او واجب نیست. زیرا این فعل در این حال منکر نمی باشد.

س 19_ هر گاه مرتکب منکر جاهل یا غافل باشد چه تکلیفی داریم؟

ج_ چنانچه انسان بداند شارع مقدس به هیچ وجه نمی خواهد آن منکر واقع شود، نهی او از باب ارشاد جاهل و تنبیه غافل واجب است. ولی اگر چنین نباشد، نهی او واجب نیست.

س 20_ آیا امر به معروف و نهی از منکر، فقط بر اهل علم واجب است؟

ج_ فقط بر اهل علم واجب نیست. بلکه همه مسلمانان موظف اند که به معروف، امر کرده و از منکر نهی نمایند.

س 21_ هر گاه بعضی بتوانند امر به معروف کنند و دیگران نتوانند، تکلیف چیست؟

ج_ هرگاه بتواند امر به معروف کند ولی ملت نتواند. در این صورت فقط بر کسانی که می توانند امر به معروف کنند، واجب خواهد بود.

س 22_ هرگاه عملی به عقیده کسی که آن را انجام می دهد، جایز و نزد دیگری حرام می باشد، تکلیف چه می شود؟

ج_ امر یا نهی او واجب نخواهد بود، در صورتی که عقیده فاعل آن، بر مبنای شرعی باشد

امر به معروف و نهی از منکر

در نگاه اول آنچه که از این عبارت درک می شود تعریف عمومی است که از بدو کودکی در گوش ما کرده اندوآن یعنی امر به نیکی و دوری از زشتی است.
اما استفاده از این تعاریف نیازمند بحث گسترده و درکی فعال از زوایای گوناگون کلامی است چه اینکه امروزه این واژگان دستاویز مشتی لایقل شده و تحت اینن عنوانها بزرگترین زیانها را به مسلمانان وارد می کنند. برای بیان بیشتر بحث با توضیح لغوی ماجرا کار را آغاز می کنم.معروف در لغت عربی به معنای شناخته شده و متداول است و نکره یا ممنکر به معنای زشت یا ناشناخته است و برای مثال به خود قرآن که فصیح ترین منبع زبان عربی است می پردازممثالهای این دو لغت عبارتند از:
نکره و منکر به معنای ناشناخته و غیر قابل شناسایی:قال نکروها لها عرشها..... که در سوره نمل است یعنی تخت اورا به گونه ای تغییر دهید که آن را نشناسد که در این جا نکره و نکر به معنای ناشناخته آمده است
اما در جای دیگر داریم: ان انکر الاصوات لصوت الحمار....یعنی زشت ترین صدا صدای الاغ است. که در اینجا مصدر نکر به معنای زشت آورده شده است. چنین بابی برای معروف بسیار بسته است و معروف تنها برای آنچه که جامعه به صورت عرف و سنت درآورده و مورد پذیرش است معنا دارد. شاید چنین تعبیری از معروف و منکر در جامعه اعراب باستان بسیار منطقی بوده زیرا که اعراب از نظر درک و شعور اجتماعی بسیار پایین بودند و حتی دو عرب نمی توانستند بدون درگیری در جامعه باهم بسر ببرند. به همین خاطر سننی برای در کنار هم بودن بین آنها وضع شده بود که تا کنون نیز ادامه داشته و دارد و هر کس که از این سنن تبعیت نمی کرد در حقیقت راه فتنه و آشوب را در جامعه باز می کرد لذا او را امر به معروف و در حقیقت امر به سنت می کردندواورا از رفتار ناشناخته ای که ممکن بود جاممعه را دچار تفرقه کند بر حذر می داشتند.این رسم چنان قوی بود که جاممعه اعراب حتی از پذیرش اصول اولیه تمدن به بهانه امر به معروف ونهی از منکر سر باز میزد وکار تا آنجا پیش رفت که با نو آوری های فرهنگی و نظامی بی دلیل مخالفت می کردند. یکی از دلایلی که از پذیرش حرفهای حضرت محمد هم سر باز میزدند همین مسئله بود یعنی می گفتند پدران ما پیرو این آیین بودند و ما هم پیرواین آیین هستیم.یا تا آن زمان نوآوری جنگی خندق را نپذیرفته بودند یا ..... با گسترش اسلام این طرز تفکر جاهلیت در میان سایر مملل مسلمان از جمله ایرانیان گسترش یافت و اثرات سو آن تا امروز پا برجاست که با هرچیزی که نوآوری باشد تحت نام امر به معروف و نهی از ممنکر مخالفت می کنند . هنوز از یادمان نرفته که زمانی در ایران داشتن دستگاه ویدیو جرم بود و چه افرادی به خاطر داشتن ویدیو دارای سو سابقه نشدند! و چه کودکانی با کابوس ریختن کمیته در خانه هایشان به خاطر ویدیو دست و پنجه نرم نکردند. امروزه بحث مشابهی برای ماهواره نیز در حال اجراست.که چند سال دیگر کودکان باورشان نمی شودکه زمانی ما چنین دورانی را داشتیم.
پس بحث به اینجا خواهد کشید که چرا؟
پاسخ هم ساده است نفوذ تفکر عربی مقابله با تغییرو نوآوری! برای مثال چنانچه شما در ساختار دولتی دارای تجربه باشید می بینید که هرگاه کار نوآورانه ای ممطرح کردید به شما گفتند که نمی شود اما چنانچه برای همان کار گفتید که در فلان شهر یا فلان کشور چنین کاری انجام شده است بی آنکه بررسی کنند که درست است یا غلط قبول خواهند نمود. و این یعنی داشتن تفکر سنتی واپس گرا یا معروف سنتی! اما منکر جدید چیست؟ منکر جدید عبارتست از هرگونه تغییری که اولیای امور از آن سر در نیاورند یا به مذاقشان خوش نیاید این موضوع می تواند پوشیدن پیراهن آستین کوتاه مدل مو مدل ریش مدل مانتو یا.... باشد . خاطره قتل افراد به بهانه امر به معروف و نهی از منکر هنگامی که شخص با مادر یا خواهر یا همسر خودش در حال قدم زدن بوده است و توسط یکی از همین اراذل و اوباش مذهبی نما مورد تعرض واقع شده در خاطره همه شهرهای ایران وجود دارد.اما مردم ما نمیدانند که اشکال کار کجاست. برای مثال نمی دانند تعاریف مربوط به معروف و منکر باید به رای گیری عمومی گذاشته شود تا همه در بیان عرف و هنجارها تصمیم بگیرند و نه مشتی از خدا بی خبر عقده ای!برای همه فکر کنند . افرادی که چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند.به درون خود رجوع کنید آیا خودتان را شخصی سنت شکن و ساختار شکن می دانید یا خیر/؟

آیات قرآن

الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاه و آتوالزکاه وامروا بالمعروف و نهوا عن المنکر والله عاقبه الامور(حج-۴۱) آنها کسانی هستند که اگر در زمین به آنان قدرت بخشیدیم نماز برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و سرانجام کارها با خداست. کسانند ایشان که گر در زمین به آنها ببخشیم قدر چنین بدارند برپای امر صلات ببخشند بر بینوایان زکات نمایند آن مردم خوش سرشت خود امر به معروف و هم منع زشت.

 ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون (آل عمران- ۱۰۴) باید از میان شما گروهی باشند که به سوی خیر و نیکی بخوانند و امر به معروف و نهی ازمنکر کنند و آنها همان رستگارانند. ز بین شما مردم اهل دین کسانی که هستند داناترین سزد مردمان را همی بر صلاح نمایند دعوت به خیر و فلاح کنند امر به کار نیک و دگر بدارند از کار بد برحذر همانا که این مردمان مفلحند که این‌گونه اندر جهان مصلحند

 یومنون بالله و الیوم الآخر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یسارعون فی الخیرات و اولئک من الصالحین (آل عمران- ۱۱۴) به خدا و روز جزا ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و به انجام کارهای خیر می‌شتابند. این گروه از شایستگانند. به یکتا خداوند خود مومنند به روز قیامت همه موقنند نمایند امر به معروف و نیز نمایند با کار منکر ستیز به کار نکو می‌شتابند زود که هستند از صالحان .

وجود والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلاه و یوتون الزکاه و یطیعون الله و رسوله اولئک سیرحمهم الله ان الله عزیز حکیم (توبه-۷۱) مردان و زنان با ایمان دوستان یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و نماز برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و خدا و رسولش را اطاعت می‌کنند، خداوند به زودی آنها را مورد رحمت خود قرار می‌دهد، مسلما خدا نیرومند و فرزانه است. همه مومنان مرد و زن سر به سر کنون دوست باشند با همدگر نمایند وادار بر کار نیک از اعمال بد باز دارند لیک به رغبت بخوانند دائم صلات ببخشند از ثروت خود زکات اطاعت کند از خدا و رسول نمایند احکام دین را قبول به آنها رسد رحمت کردگار که یزدان عزیز است و با اقتدار

 کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تومنون بالله ولو آمن اهل الکتاب لکان خیرا لهم منهم المومنون و اکثرهم الفاسقون.(آل عمران-۱۱۰) شما بهترین امتی هستید که در میان مردم پدیدار شده‌اید، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید و به خدا ایمان دارید و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند برایشان بهتر است، برخی از آنان ایمان دارند ولی بیشترشان فاسقند. شمائید نیکوترین امم که کندید بنیان ظلم و ستم بپاخاسته تا که از ظلم و شر نمایند اصلاح نسل بشر نمایید دعوت به خوبی و نور بدارید از زشت کاری به دور بیاورده ایمان به پروردگار زده چنگ بر رشته کردگار گر این هم نیز اهل کتاب بکردند آئین حق انتخاب برآنان از این کار نیکوتر نبودی دگر هیچ چیز دگر گروهی همه مومنان حقند ولی اکثر آن کسان فاسقند

 التائبون العابدون الحامدون السائحون الراکعون الساجدون الآمرون بالمعروف و الناهون عن المنکر و الحافظون لحدود الله و بشر المومنین (توبه-۱۱۲)زشتی و حافظان حدود خدایند، مومنان را بشارت ده. کسانی که برگشته‌اند از گناه پرستش نمایان یکتا الها کسانی که حق را بدارند پاس بگویند حق را ثنا و سپاس همه روزه‌داران و هم خاشعان که اندر نمازند از خاضعان همان آمران به معروف و خوب هم آنها که سازند منع از عیوب همان حافظان حدود خدا که آرند احکام دین را به جا همه مومنان و تو، ای رسول بر آنها بشارت بده بر قبول

• سخنان حضرت رسول‌اکرم(ص)

لایزال الناس بخیر ما امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و تعاونوا علی البر و التقوی فاذا لم یفعلوا ذلک نزعت منهم البرکات. (وسائل الشیعه- ج۱۱- ص ۳۹۸)

خیر و برکت در میان مردم از بین نمی‌رود تا زمانی که امر به معروف و نهی از منکر کنند و یکدیگر را در کار نیک و پارسایی یاری دهند. اما هرگاه از این امور دست بردارند، برکات از آنها گرفته می‌شود.

لتامرن بالمعروف و لتنهن عن المنکر او لیعمنکم عذاب‌الله. (همان) باید مجدانه و مصرانه امر به معروف و نهی از منکر کنید وگرنه قطعا و مسلما عذاب خداوند همه شما را فرا خواهد گرفت. من رای منکم منکرا فلینکر بیده ان استطاع فان لم یستطع فبلسانه فان لم یستطع فبقلبه. (همان، ج۱۶، ص ۱۳۴)

هرکه گناهی ببیند باید مانع انجام آن شود اگر نتواند، باید با زبان گنهکار را نهی کند و اگر باز هم نتوانست با دل خویش از آن بیزاری جوید. من امر بمعروف او نهی عن منکر او دل علی خیر او اشار به فهو شریک.(همان- ص۱۲۴)

کسی که امر به معروف یا نهی از منکر کند یا به کار خیر رهنمون شود یا در صورتی که با او مشورت کنند به کار نیک توصیه کند، در پاداش آن شریک خواهد بود. کیف بکم اذا امرتم بالمنکر و نهیتم عن المعروف فقیل له یا رسول‌الله و یکون ذلک قال نعم و شر من ذلک کیف بکم اذا رایتم المعروف منکرا و المنکر معروفا.(همان- ص۱۲۲)

زمانی بر شما خواهد آمد که امر به منکر و نهی از معروف کنند. (از آن حضرت پرسیدند آیا واقعا چنین زمانی خواهد آمد؟ فرمود) آری و بدتر از این هم خواهد شد و آن زمانی است که نیکی را زشت و گناه را نیک بشمرید.

اذا لم یامروا بالمعروف و لم ینهوا عن المنکر و لم یتبعوا الاخیار من اهل بیتی سلط الله علیهم اشرار هم فیدعو عند ذلک خیار هم فلا یستجاب لهم.(تحف العقول- ج۵۱) هرگاه مردم امر به معروف و نهی از منکر نکنند و از برگزیدگان از اهل بیت من پیروی ننمایند، خداوند اشرار را بر ایشان مسلط گرداند. پس نیکان دعا کنند ولی مستجاب نشود.

ما جمیع اعمال البر کلها و الجهاد فی سبیل‌الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا کنفثه فی بحر لجی. (همان، ص ۱۳۴) همه کارهای نیک حتی جهاد در راه خدا در مقایسه با امر به معروف و نهی از منکر چون آب دهانی قطره‌ای نسبت به دریایی پهناور است.

من امر بالمعروف و نهی عن المنکر فهو خلیفه الله فی الارضه.(مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص ۱۷۹) هرکس امر به معروف و نهی از منکر کند جانشین خداوند در زمین خواهد بود.

• سخنان امیرالمومنین علی(ع)

من کانت له ثلاث سلمت له الدنیا و الآخره یامر بالمعروف و یاتمر به و ینهی عن المنکر و ینتهی عنه و یحافظ علی حدودالله جل و علا.( مستدرک‌الوسائل، ج۱۲، ص ۲۰۷) هرکه سه خصلت در او باشد در دنیا و آخرت از سلامت برخوردار خواهد بود، امر به معروف کند و خود نیز به آن عمل نماید، نهی از منکر نماید و خود نیز از آن اجتناب نماید و نگهبان فرائض خداوند بزرگ باشد.

لا تترکوا الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فیولی علیکم اشرارکم.(شرح نهج‌البلاغه، ج ۱۷ص ۵) امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که تبهکاران بر شما چیره می‌گردند.

انکر المنکر بیدک و لسانک و باین من فعله بجهدک و جاهد فی الله حق جهاده و لاتاخذک فی‌الله لومه لائم.مردم را با دست و زبانت از کار زشت نهی کن و هر اندازه که می‌توانی از گنهکاران دوری کن و در راه خدا از سرزنش مردم نهراس.( نهج‌البلاغه، ص ۳۹۱)

فمنهم المنکر للمنکر بیده و لسانه و قلبه فذلک المستکمل لخصال الخیر.( همان، ص ۵۴۲) برخی از مردم با دست و زبان و دلشان نهی از منکر می‌کنند، چنین کسانی خصلتهای نیک را به کمال رسانده‌اند.

محمدبن الحسن قال: قال امیرالمومنین من ترک انکار المنکر بقلبه و لسانه (و یده) فهو میت بین‌ الاحیاء.  (وسائل الشیعه، ج۱۶، ص ۱۳۲)هرکه نهی از منکر را با دل و دست و زبانش ترک کند، مرده‌ای در میان زندگان است.

 ظهر الفساد فلا منکر مغیر و لازاجر مزدجر افبهذا تریدون ان تجاوروا الله فی دار قدسه و تکونوا اعز اولیائه عنده هیهات.( نهج‌البلاغه، ج۱۸۷) فساد رواج یافته اما کسی نیست از آن نهی کند و مانع آن شود، آیا این‌گونه می‌خواهید در بهشت در جوار خداوند و از عزیزترین دوستان او باشید. این مقام بسیار دور از دسترس شماست.

ان الله تعالی ذکره لم یرض من اولیائه ان یعصی فی الارض و هم سکوت مذعنون لایامرون بمعروف و لاینهون عن منکر.(شرح نهج‌البلاغه، ج۲، ص ۲۰۷) انما امرتم بالنهی بعد التناهی.(نهج‌البلاغه، ص ۱۵۲) جز این نیست که شما مامورید اول خودتان از گناهان اجتناب کنید آنگاه دیگران را از آن بازدارید.

لعن الله الآمرین بالمعروف التارکین له و الناهین عن المنکر العاملین به.( همان) نفرین خدا بر آنان باد که امر به معروف می‌کنند در حالی که خودشان آن کار نیک را ترک کرده‌اند و نهی از منکری می‌کنند که خود مرتکب آن می‌شوند.

تحقیق امنیت اجتماعی و نقش امر به معروف و نهی از منکر

اختصاصی از فایلکو تحقیق امنیت اجتماعی و نقش امر به معروف و نهی از منکر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)


تعداد صفحه:17

فهرست:

امنیت اجتماعی

مفهوم معروف ومنکر

فرآیند نهادینه شدن ارزش ها

کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر

امنیت اجتماعی و نقش امر به معروف و نهی از منکر

مقدمه

برقراری امنیت اجتماعی در هر کشوری یکی از مهم ترین دغدغه های مسئولین و مردم به شمار می آید. در این رابطه عوامل و متغیرهای متعددی دخیل و موثر هستند که هر کدام در جایگاه خود باید مورد بحث و بررسی قرار گیرند. در مقاله حاضر نویسنده در مقام اثبات کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر با مولفه های امنیت اجتماعی برآمده و نقش این فریضه حیاتی را که یکی از مهم ترین واجبات اجتماعی دین اسلام است در ایجاد و برقراری امنیت اجتماعی مثبت ارزیابی نموده و برای آن جایگاه والایی قایل شده است اینک با هم آن را از نظر می گذرانیم.

فرآیند نهادینه شدن ارزش ها

بشر از آغاز زندگی اولیه خود به این نتیجه رسید که برای تامین نیازهای اساسی خود احتیاج به همراهی همنوعان خود دارد؛ بنابراین به تدریج گروه های مختلفی بین انسان ها به وجود آمد که رفته رفته گسترده تر شد و باعث پیچیده شدن روابط گردید. این پیچیدگی روابط بشر را بر آن داشت که برای هر موقعیتی حد و مرزی قرار دهد.

مرزها و حدود مذکور به تقسیم کار بین گروه های انسانی انجامید و اجتماع بشری سازماندهی شد. بدین ترتیب می توان یک گروه اجتماعی نظم یافته (سازماندهی شده) را «سازمان اجتماعی» نامگذاری کرد. اما لازمه حیات سازمان اجتماعی تعامل متقابل اعضای آن است و برای پایداری و دوام این تعامل، اعضای سازمان اجتماعی باید الگوهایی معین و شناخته شده داشته باشند. به الگوهای معین و مورد توافق برای عملکرد «هنجار»               می گویند.(1)

بنابراین برای اینکه یک جامعه بتواند حیات خود را حفظ کند و از بی نظمی و نقصان ایمن باشد، نیاز به حفظ و بقاء ویژگی های بنیادی و اساسی گروه های اجتماعی دارد؛ که این همان حفظ هنجارها و ارزشهاست. به این ترتیب مقوله امنیت اجتماعی فرایند حفظ ارزش ها و هنجارها در جامعه است. این فرآیند در اجتماع از طریق «کنترل اجتماعی» به وقوع می پیوندد. «کنترل اجتماعی» عمدتا از طریق درونی کردن یا نهادینه کردن ارزش ها و هنجارها انجام    می گیرد و در مراحل بحرانی تر و پیچیده تر از طریق مجازات ها.

درونی کردن یا نهادینه کردن در فرآیند جامعه پذیری (که تامین کننده همنوایی در جامعه است) از طریق نهادهای مختلف اجتماعی چون خانواده، مدرسه و... صورت می پذیرد. در این فرآیند افراد جامعه بدون احساس فشار و اجبار از سر میل و رغبت هنجارهای اجتماعی را پذیرفته و با آن همنوایی می کنند. لذا افراد جامعه به نظمی اخلاقی، خودجوش و خودانگیخته مجهز می شوند.

فرایند درونی شدن یا نهادینه شدن هنجارها و ارزش ها نیاز به ابزاری کارآمد و روشی دقیق و منسجم دارد، تا باعث تحقق این امر یا پیشبرد سریعتر آن شود. فریضه امر به معروف و نهی از منکر که یکی از مهم ترین واجبات اجتماعی دین اسلام است، این نقش را در ایجاد و برقراری امنیت اجتماعی ایفا می کند. این مسئله از طریق بررسی ارتباط کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر با مولفه های امنیت اجتماعی قابل اثبات می باشد.

مفهوم امنیت

معنای لغوی امنیت در فرهنگهای لغات عبارتند از: در امان بودن، آرامش و آسودگی، حفاظت در مقابل خطر (امنیت عینی و مادی) احساس آزادی از ترس و احساس ایمنی (امنیت ذهنی و روانی) و رهایی از تردید و اعتماد به دریافت های شخصی می باشد. (2) «امنیت را می توان شرایط عدم خطر یا تهدید نسبت به تواناییها و برخورداری های شخصی تعریف کرد. » (3)

امنیت اجتماعی

همان طور که ذکر شد، یکی از ابعاد مهم امنیت ملی که کمتر به آن پرداخته شده امنیت اجتماعی است. در تعریف امنیت اجتماعی دیدگاه های مختلفی وجود دارد. محققان تعاریف گوناگونی در این مورد ارائه می دهند؛ از جمله «مولار»خاطرنشان می سازد: «امنیت اجتماعی زمانی مطرح می شود که جامعه تهدیدی در باب مولفه های هویتی خود احساس کند. » (4) «ویور» امنیت اجتماعی را توانایی های جامعه برای حفظ ویژگی های اساسی اش تحت شرایط تغییر و تهدیدات واقعی و محتمل تعریف می کند، وی خاطرنشان می سازد که اعضای جامعه نمی توانند نسبت به چیزهایی که هویتشان را تهدید می کند، احساس مسئولیت نکنند و آنهارا تنها به دولت واگذارند. (5) امنیت اجتماعی از نظر «بوزان» به حفظ مجموع ویژگی هایی ارجاع دارد که بر مبنای آن افراد خودشان را به عنوان عضو یک گروه اجتماعی قلمداد می کنند؛ یا به بیان دیگر معطوف به جنبه هایی از زندگی فرد می گردد که هدایت گروهی او را سامان می بخشد. (6) به این ترتیب «بوزان» امنیت اجتماعی را قابلیت حفظ الگوهای سنتی زبان، فرهنگ، مذهب، هویت و عرف ملی با شرایط قابل قبولی از تحول می داند. (7) «توینس» دراین مورد معنقد است که امنیت اجتماعی عدم ترس، خطر و هراس درحفظ و نگهداری ویژگی های مشترک گروه اجتماعی چون مذاهب، زبان و سبک زندگی است. (8)

امنیت اجتماعی در واقع فرآیند حفظ الگوهاو هنجارهای جامعه با توجه به نقش تعیین کننده گروه ها و نهادهای اجتماعی از جمله قبیله، سازمان های مذهبی وغیره است. هدفی که این بعد دنبال می کند حفظ ارزش های اجتماعی توسط گروه های اجتماعی است. «به این ترتیب اصل موضوعه امنیت اجتماعی معطوف به حفظ و بقای ویژگی های بنیادی و اساسی گروه های اجتماعی است که تحت عنوان «هویت» از آن یاد می شود. » (9)

به این ترتیب تعریف امنیت اجتماعی به صورت زیر ارائه می شود.

«فقدان ترس وتهدید نسبت به ارزشها و هنجارهای پذیرفته شده درجامعه. »

مولفه های امنیت اجتماعی

براساس تعاریفی که در بالا ارائه گردید، برقراری امنیت اجتماعی منوط به حفظ ویژگی های بنیادین جامعه بشری می باشد.

الگوها و هنجارهای موجود در جامعه از قبیل الگوهای زبان، فرهنگ، مذهب و عرف ملی اجزاء تفکیک شده ویژگی های بنیادین جامعه هستند. تفاوت ساختاری این اجزاء در اجتماعات مختلف باعث شکل گیری جوامع متعدد با هویت جمعی متفاوت از هم شده است. پایه و مایه هر اجتماع انسانی، این ویژگی های بنیادی است و ایجاد هرگونه اختلال و تغییر ناهماهنگ در هر یک از اجزاء مذکور، جامعه را درمعرض خطر قرار می دهد و دچار ناامنی می نماید؛ به طورمثال یکی از برنامه های استعماری جهت تسلط در کشورهای ضعیف، واردکردن ادبیات و زبان کشور بیگانه به این کشورها و ممنوع نمودن آموزش و تعلیم زبان ملی آن کشور است که به طور قطع باعث برهم زدن نظام اجتماعی خاص آن کشور می شود.

بنابراین با توجه به مطالبی که تاکنون ارائه گردید می توان مولفه های امنیت اجتماعی را چنین برشمرد: زبان، فرهنگ، مذهب و عرف ملی.

مفهوم معروف ومنکر

معروف به کاری اطلاق می شود که با عقل و شریعت نیکو شناخته شود. (10) به عبارت دیگر «معروف» یعنی شناخته شده و مقابل منکراست، یا کار نیک مطابق فطرت «معروف» آن است که مردم با ذوق آن را از حیات اجتماعی متداول می دانند و به فطرت سلیم آن را درمی یابند. (11)

طبق این تعاریف معروف ها دربین ملتها فطری و همگانی هستند و معمولا با تفاوت بسیار اندک بین دسته های گوناگون بشر یکسانند. در واقعیات زندگی بشری، یک سلسله معیارهای اصیل برای خوب وبد و زشت و زیبا وجود دارد وبشر با همان توان بشری قدرت تشخیص شایستگی ها و زیبایی ها را دارد.

بنابراین خوبی ها و بدی ها ذاتی هستند و انسان با بینش فطری و برداشت های نخستین خود می تواند برخی از آنها را دریابد و مختصات کلی آنها را باز شناسد و در جزئیات و سطوحی که عقل انسان از شناخت آن قاصر است، وحی به کمک انسان می شتابد و در تشخیص خوبی ها از بدی ها او را راه می نماید. (12)

راغب اصفهانی در مفردات می گوید: «منکر چیزی است که به زشتی شناخته شده است. منکر ا ز «نکر» به معنای نشناختن ریشه دارد و انکار نوعی عدم قبول است. » (13) منکر هر کاری است که عقل ها و خردهای صحیح زشتی آن را حکم می کنند، یا اینکه عقل ها در زشتی و خوبی آن کار سکوت می کنند، سپس دین و شریعت بدی وزشتی آن را بیان می کند. (14) کاری که مردم در جامعه خود آن را نشناسند، یعنی در جامعه متروک باشد، حال یا به خاطر زشتی اش یا به خاطر اینکه جرم و گناه است. (15)

میزان تاثیرگذاری امر به معروف و نهی از منکر در ایجاد امنیت اجتماعی

امر به خوبی ها و نهی از بدی ها دو اصل پذیرفته شده همه اقوام و ملل در طول تاریخ زندگی انسان بوده است، زیرا این دو اصل در بردارنده منافع انسان ها و منطبق با عقل و فطرت اند. از آنجا که افراد یک جامعه سالم مانند اعضای بدن، در راه زندگی اجتماعی و ایجاد حیات صحیح انسانی سهیم و شریک می باشند و هیچ یک از آنها نمی توانند در برابر قوت ها و کاستی های جامعه بی تفاوت باشند، مساله نظارت همگانی، امر به معروف و نهی از منکر، برای جلوگیری از فساد و سوق دادن جامعه به سوی اصلاح ضرورت می یابد. (16)

امام باقر (ع) فرموده اند: «بوسیله امر به معروف و نهی از منکر راهها ایمن می شود. » (17) در صفحات قبل از امنیت اجتماعی به فقدان ترس و تهدید نسبت به ارزش ها و هنجارهای پذیرفته شده در جامعه تعبیر شد. امنیت اجتماعی به میزان زیادی به پیروی از هنجارها و ارزش های موجود در جامعه و عدم انحراف از آنها بستگی دارد. بررسی جوامع مختلف در طول تاریخ حاکی از آن است که زندگی اجتماعی انسان ها همواره دستخوش ناملایمات و حوادث است و در همه جوامع بدون استثنا انحراف در همه اشکال آن موجود است و ناامنی به طرق گوناگون اجتماع بشر را تهدید نموده است. اما نکته ای که در اینجا مهم می باشد نوع جلوگیری و به کنترل در آوردن این انحرافات و رسیدن به امنیت نسبی است. هر چه کنترل تهدیدها وانحرافات در جوامع با نیروهای قوی تر و کارسازتر صورت بگیرد، میزان برقراری امنیت نیز گسترده تر خواهد بود. به عبارت دیگر راه تحقق امنیت در جامعه و جلوگیری از بزه کاری و انحرافات اجتماعی، وجود یک سیستم کنترل اجتماعی موثر و کارآمد است. از سویی دیگر امر به معروف و نهی از منکر فرایند ایجاد شناخت و شکل دهی بایدها و نبایدهاست. ایجاد شناخت و آگاهی نسبت به معروف ها (ارزش ها) و فواید عمل به آنها و بدست آوردن بینش صحیح نسبت به منکرات یا همان عوامل تهدید ارزش ها و مضرات وآسیب های آن در ساختار اجتماع می باشد. این شناخت که صفت برانگیزاننده و محرک بودن را در خود دارد، باعث بیدار شدن میل یا ذوق فطری انسان ها در جذب نیکی ها و طرد بدی ها و احیا و حفاظت از هنجارهای مقبول و همنوایی اعضای جامعه در این امر می شود. به این ترتیب امر به معروف و نهی از منکر با شناختی که در افراد جامعه نسبت به نیکی ها و بدی ها ایجاد می کند به حفظ ارزش ها و هنجارهای موجود در جامعه و تحقق امنیت اجتماعی یاری می رساند.

در نگاهی دیگر می توان به توجه خاصی که به این فریضه در آیات و روایات شده اشاره نمود که خود نشان دهنده ابعاد مهم آن می باشد و نتایج عینی و عملی زیادی از آیات و روایات متعدد قابل برداشت می باشد که به گزارش گونه ای از آن بسنده می شود:

- اجرای احکام اسلامی

- نشان دادن راه و سلوک انبیاء و اولیاء و صلحا

- معرفی مؤمنان واقعی

- بینش عقیدتی و تفکر سالم

- امنیت راهها

- اقتصاد سالم

- امنیت قضایی

- عمران و آبادانی کشور

- محکومیت دشمنان

- استحکام و استواری امور کشور و نظم و انضباط و وظیفه شناسی

- گسترش عدل و داد

- تقویت نیروهای صالح و تضعیف منافقان و دشمنان(18)

کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر

برای روشن تر شدن نقش فریضه امر به معروف و نهی از منکر در ایجاد امنیت اجتماعی در این بخش به تبیین کارکردها و آثار امر به معروف و نهی از منکر پرداخته می شود و در خلال بحث به نقاطی که تأثیرگذاری این فریضه را با امنیت به خوبی نشان می دهد، اشاره خواهد شد. موارد نامبرده در صفحات قبل که آثار عینی و عملی امر به معروف و نهی از منکر بودند، را می توان تحت عنوان کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر دسته بندی و ارائه نمود. این ها در دو بخش قابل بررسی می باشند:

از آنجا که امر به معروف و نهی از منکر پدیده ای اجتماعی و نظارتی همگانی است و ارزنده ترین آثار آن نیز در اجتماع نمود می یابد، لذا نتایج و آثار امر به معروف در این بخش، یعنی اجتماع مورد کاوش قرار می گیرد.

1- امنیت

هر جامعه ای برای پویایی خویش نیازمند آرامش و امنیت از جانب داخل و خارج است. از مهم ترین آثار اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر حفظ امنیت می باشد و سایر آثار اجتماعی این فریضه مثل بقای جامعه، وحدت، اجرای احکام، آبادانی و سازندگی و... همگی در راستای برقراری امنیت (19) در جامعه، قرار می گیرند و وجود آنها به نوعی با ایجاد امنیت مرتبط می باشد.

امام باقر(ع) درباره تأثیر امر به معروف و نهی از منکر در امنیت اجتماعی می فرمایند: «به وسیله امر به معروف و نهی از منکر راه ها ایمن می گردد و... از دشمنان انتقام گرفته         می شود.»(20)

2- انسجام و بقای جامعه و وحدت آن

افراد انسانی در جامعه به سان سرنشینان یک کشتی، دارای سرنوشت یکسانی هستند و مسافران کشتی صرف نظر از مقرراتی که توسط مؤسسه کشتی رانی یا ناخدا به آنها ابلاغ    می شود، به طور طبیعی حق دارند و موظفند از اموری که ممکن است آنها را در کام دریا جای دهد شدیداً جلوگیری به عمل آورند و در جهت حفظ کشتی و مسافران از خطرات کوشش نمایند. (21)

در این باره داستانی از امام باقر(ع) نقل شده که خدا به حضرت شعیب وحی کرد که من صدهزار نفر از قوم تو را هلاک خواهم کرد که چهل هزار نفر از آنها اهل معصیت و شصت هزار نفر هم از خوبان هستند. حضرت شعیب گفت: اشرار مستحق عذابند ولی اخیار چرا؟ خداوند فرمود: آنها با اهل گناه سستی کردند و برای غضب من غضبناک نمی شدند. (22)

آیات صدوشصت و سه تا صدوشصت و شش سوره اعراف نیز چنین معنایی را بازگو نموده است: و از اهالی آن شهری که کنار دریا بود، از ایشان جویا شو، آنگاه که به (حکم) روز شنبه تجاوز می کردند؛ آنگاه که روز شنبه آنان، ماهیهایشان روی آب می آمدند، و روزهای غیرشنبه به سوی آنان نمی آمدند، این گونه ما آنان را به سبب آنکه نافرمانی می کردند، می آزمودیم. و آن گاه که گروهی از ایشان گفتند: «برای چه قومی را که خدا هلاک کننده ایشان است، یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می دهید؟» گفتند: «تا معذرتی برای پروردگارتان باشد، و شاید که آنان پرهیزگاری کنند. ». پس هنگامی که آنچه را بدان تذکر داده شده بودند، از یاد بردند، کسانی که از (کار) بد باز داشتند نجات دادیم. »(23)

بنابراین از دید قرآن و روایات امر به معروف و نهی از منکر ضامن بقای جامعه، و ترک این دو سبب نابودی و هلاک جوامع است.

3- ضمانت اجرای احکام و دستورات الهی

امر به معروف و نهی از منکر به عنوان اصل «نظارت عمومی» یا «ضمانت اجرایی» قوانین اسلام مطرح می باشد. خدا نظارت بر حسن اجرای احکام الهی را برعهده فرد فرد جامعه اسلامی از هر قشری نهاد، از این رو هر فرد و گروهی همواره چشمان بیدار امت اسلامی را مراقب خویش دانسته و تلاش می کند حتی الامکان قوانین اسلامی را رعایت نموده و زیر پا نگذارد. امام باقر(ع) می فرمایند: «امر به معروف و نهی از منکر فریضه بزرگی است که به سبب آن واجبات برپا می شود. » (24)

4- برقراری عدالت اجتماعی

نظارت عمومی بر حسن اجرای احکام عدالت گستر اسلام زمینه فراگیری عدالت اجتماعی را فراهم می سازد. امام علی(ع) در این مورد می فرمایند: «... امر به معروف و نهی از منکر با برگرداندن مظالم (به صاحبان اصلی آن) و مخالفت ستمگر همراه است. همچنین تقسیم (عادلانه) بیت المال و غنایم را در پی دارد و صدقات (مالیات های شرعی) از جاهای لازم گرفته شده و در جای حق و مناسب مصرف می شود. » (25)

5- آبادانی و سازندگی در جامعه

عمران و آبادانی کشور ساختار امر به معروف و نهی از منکر است. امام باقر(ع) در این مورد می فرمایند: «بوسیله امر به معروف و نهی از منکر سرزمین ها آباد می شود. »(26)

6- خیر و سلامتی

پیامبر گرامی (ص) در این باره می فرمایند: «امت من تا زمانی که امر به معروف و نهی از منکر کنند در خیر و سلامتی اند. » (27)

7- قدرتمندی مومنان

تقویت نیروهای صالح درون جامعه و تضعیف منافقان از برکات امر به معروف و نهی از منکر است. حضرت علی(ع) می فرمایند:«هر کس امر به معروف کند مومنان را قدرتمند می کند.»(28)

8- تضعیف جبهه نفاق

خداوند متعال این برنامه را بسیار زیبا در آیه شصت و هفت سوره توبه بیان می نماید که منافقان سعی در امر به منکر و نهی از معروف دارند و مومنان باید با امر به معروف و نهی از منکر توطئه آنان را خنثی نمایند. (29)

حضرت علی (ع) نیز تاثیر امر به معروف و نهی از منکر را در شکست خط نفاق و درمانده کردن منافقین قطعی دانسته و فرموده است: «کسی که نهی از منکر کند بینی منافقان را به خاک می مالد. » (30)

9- مصلحت عمومی جامعه و طرد نااهلان از پست های کلیدی

حضرت علی(ع) در این باره فرموده اند: «خداوند امر به معروف را برای مصلحت عامه مردم و نهی از منکر را برای طرد سفیهان واجب کرده است. »(31)

10- شکوفایی اقتصاد

اقتصاد سالم منوط به امر به معروف و نهی از منکر است. با امر به معروف و نهی از منکر راههای صحیح کسب و تجارت و پیشرفت صنعت، هموار گشته و هر کسی درخور استعداد خویش به امرار معاش می پردازد و بیکاری، گرانفروشی، احتکار و سایر انحرافات اقتصادی ریشه کن می گردد. امام باقر (ع) در ادامه حدیث جابر می فرمایند: «به وسیله امر به معروف و نهی از منکر کسب ها حلال می شود. » (32)

همانطور که در ضمن بیان کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر ذکر شد، یکی از اثرات مهم این فریضه، امنیت بخشی به فرد و جامعه می باشد و سایر اثرات و کارکردهای امر به معروف و نهی از منکر مثل بقای جامعه و حفظ وحدت، عدالت اجتماعی و اقتصادی، آبادانی و سازندگی، قدرتمندی افراد صالح جامعه و تضعیف دشمنان و منافقان، همگی در راستای ایجاد امنیت و آرامش افراد اجتماع است.

پی نوشتها:

1- مجله پیام زن، دوره 6، ش 68 (آبان 76)، ص. 123

2- امنیت و انحرافات اجتماعی، مقاله اینترنتی، آدرس سایت: www.seraj.com

3- مجله پیام زن دوره 5، ش 9 (آذر 57)، ص 63.

4- همان، ص 75.

5- همان، ص 26.

6- همان، ص 46.

7- محبوبی منش، حسین، امنیت و انحرافات اجتماعی.

8- درآمدی بر امنیت اجتماعی، ص 76.

9- همان، ص 65.

10- مفردات الفاظ قرآن، ج 2، 2613، ص 29. 7

11- قاموس قرآن، ج 6، چ چهارم، 4613، ص 72. 3

12- بایدها و نبایدها، بنیاد نشر آثار و اندیشه های آیت الله بهشتی، چ دوم، صص 67- 77.

13- قرشی، سیدعلی اکبر، ج 7، ص 90. 1

14- اصفهانی، راغب، ج 3، ص 69. 3

15- تفسیر المیزان، ج 21، ص 18. 4

16- نظارت همگانی، مکتب اسلام، ش 11، مهر 64.

17- وسائل الشیعه، ج 11، ص 59. 3

18- احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر، مسجد، ش 6، آبان و آذر 17، ص 56.

19- پیام زن، ش 9، آذر 57، امنیت اجتماعی زنان، غلامرضا صدیق اورعی، ص 73.

20- وسائل الشیعه، ج 11، ص 59. 3

21- رازی ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان، ج 4، ص 974.

22- وسائل الشیعه، ج 11، ص 61. 4

23- اعراف. 361- 66. 1

24- وسائل الشیعه، ج 11، ص 59. 3

25- وسایل الشیعه، ج 11، ص 30. 4

26- وسائل الشیعه، ج 11، ص 59. 2

27- وسائل الشیعه، ج 61، چ دوم، ص 32. 1

28- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت 13.

29- المنفقون المنفقت بعضهم من بعض یامرون بالمنکر و ینهون عن المعروف و یقبضون ایدیهم نسوا الله فنسیهم ان المنفقین هم الفسقون» (توبه. 76)

30- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ح 13.

31- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ح 25. 2

32- وسائل الشیعه، ج 11، ص 59. 3

امر به معروف و نهی از منکر

اختصاصی از فایلکو امر به معروف و نهی از منکر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   65 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

امر به معروف و نهی از منکر

حدیث (1) قال على علیه السلام :
وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق.
نهج البلاغه، حکمت 374
حدیث (2) امام على علیه السلام :
إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهىَ عَنِ المُنکَرِ لا یُقَرِّبانِ مِن أَجَلٍ وَلا یَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، لکِن یُضاعِفانِ الثَّوابَ وَیُعظِمانِ الجرَ وَأفضَلُ مِنهُما کَلِمَـةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائِرٍ؛
امر به معروف و نهى از منکر نه اجلى را نزدیک مى‏کنند و نه از روزى کم مى‏نمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى‏سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منکر سخن عادلانه‏اى است نزد حاکمى ستمگر.
غررالحکم، ج2، ص611، ح3648
حدیث (3) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
إذا لَم یَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم یَنهَوا عَن مُنکَرٍ وَلَم یَتَّبِعوا الأخیارَ مِن أهلِ بَیتى ، سَلَّطَ اللّه‏ُ عَلَیهِم شِرارَهُم ، فَیَدعوا عِندَ ذلِکَ خِیارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛
هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود .
امالى صدوق، ص‏254
حدیث (4) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهى عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهى عَنهُ؛
امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه‏روى نماید و به آنچه امر و نهى مى‏کند، دانا باشد .
بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64
حدیث (5) قال على علیه السلام :
مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَمَن نَهى عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ وَأَمِنَ کَیدَهُ؛
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو مى‏ بخشد و هر کس نهى از منکر نماید بینى منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان مى‏ ماند.
کافى،ج2، ص50، ح1
حدیث (6) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم یَفعَلوا ذلِکَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ؛
تا زمانى که مردم امر به معروف و نهى از منکر نمایند و در کارهاى نیک و تقوا به یارى یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت‏ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاورى دارند و نه در آسمان.
تهذیب الاحکام، ج6، ص181، ح22
حدیث (7) قال الباقر علیه السلام :
أوحَى اللّه‏ُ تَعالى إلى شُعَیبٍ النَّبِىِّ إِنّى مُعَذِّبٌ مِن قَومِکَ مِائَةَ أَلفٍ: أَربَعینَ أَلفا مِن شِرارِهِم وَسِتّینَ أَلفا مِن خیارِهِم فَقالَ: یارَبِّ هؤُلاءِ الشرارُ فَما بالُ الخیارِ؟! فَأَوحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیهِ: داهَنُوا أَهلَ المَعاصى فَلَم یَغضِبُوا لِغَضَبى؛
خداى تعالى به شعیب پیامبر وحى فرمود که: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، شصت هزار نفر از نیکانشان را. شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟ خداى عزوجل به او وحى فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.
کافى، ج5، ص56، ح1
حدیث (8) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
مَن رَأى مِنکُم مُنکَرا فَلیُغَیِّرهُ بِیَدِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِلِسانِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِقَلبِهِ وَذلِکَ أضعَفُ الإیمانِ؛
هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائین‏ترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است.
نهج الفصاحه، ح‏3010

حدیث (9) قال الباقر علیه السلام :
إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ سَبیلُ الأنبیاءِ ، وَمِنهاجُ الصُّلَحاءِ ، فَریضَةٌ عَظیمَةٌ بِها تُقامُ الفَرائضُ ، وتَأمَنُ المَذاهِبُ ، وتَحِلُّ المَکاسِبُ ، وتُرَدُّ المَظالِمُ ، وَتَعمُرُ الأرضُ ، وَیُنصَفُ مِنَ الأعداءِ ، وَیَستَقیمُ الأمرُ؛
امر بمعروف و نهى از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگى است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا مى‏شود، راه‏ها امن مى‏گردد و درآمدها حلال مى‏شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش برمى‏گردد، زمین آباد مى‏شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‏شود و کارها سامان مى‏پذیرد.
کافى، ج5، ص56، ح1
حدیث (10) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
مَن أَمَرَ بِالمَعرُوفِ وَنَهى عَنِ المُنکَرِ فَهُوَ خَلیفَةُ اللّه‏ِ فِى الرضِ وَخَلیفَةُ رَسُولِهِ؛
هر کس امر بمعروف و نهى از منکر نماید، جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.
مستدرک ‏الوسایل، ج12، ص179، ح13817
حدیث (11) امام على علیه السلام :
وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق.
نهج البلاغه، حکمت 374
حدیث (12) پیامبر اکرم (ص) :
نَصرُ الْمَظلُومِ وَالْأمرُ بِالْمَعرُوفِ وَالنَّهیُ عَنِ الْمُنکَرِ جِهادٌ؛
یارى رساندن به ستمدیده و امر به معروف و نهى از منکر جهاد در راه خداست.
جامع الأحادیث قمى، ص 125
حدیث (13) امام علی (ع):
مَن تَرَکَ إنکارَ الْمُنکَرٍ بِقَلبِهِ ویَدِهِ ولِسانِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَینَ الْأحیاءِ؛

کسى که منکَر را با قلب و دست و زبانش انکار نکند، مرده‏اى است میان زندگان.
تهذیب الأحکام، ج 6، ص 181
حدیث (14) پیامبر اکرم (ص) :
مَن أمَرَ بِمَعروفٍ فَلیَکُن أمرُهُ بِذلِکَ بِمَعروفٍ.
کسی که امر به معروف می کند باید این کار را به روش خوبی انجام دهد.
کنزالعمل ج552

امام علی (ع) :
1. همه کارهاى نیک و جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهى از منکر بیش از قطره اى [آب دهانى] در برابر دریاى خروشان نیست.
(نهج البلاغه ، ح 366، ص 921)
2. هـمـانـا امر به معروف و نهى از منکر دو خُلق از اخلاق خداوندى است و این دو صفت و فعالیت نه مرگى را نزدیک مى کنند و نه از روزى کسى مى کاهند. (همان ، خ 155، ص 490)
3. هر کس امر به معروف کند پشت مؤمنان را سخت و محکم گرداند. (بحارالانوار، ج 68، ص 348)
4. خداوند نهى از منکر را براى بازداشتن بى خردان واجب نمود. (نهج البلاغه ، ح 244، ص 1197)
5. لعـنـت خـدا بـر آنـان باد که به معروف امر مى کنند و خود آن را وامى گذارند و از منکر نهى مى کنند و خود بدان دست مى یازند.
(همان ، خ 129، ص 386)
6. زشتى منکر را با دست و زبانت آشکار کن . (نهج البلاغه ، ن 31، ص 910)
7. خداوند سبحان نسل گذشته را مورد لعن و نفرین و عذاب خویش قرار نداد مگر به سبب اینکه امر به معروف و نهى از منکر را ترک کردند. (همان ، خ 234، ص 808)
8. به راستى که امر به معروف و نهى از منکر نه مرگ کسى را نزدیک مى ‏کنند، و نه از روزى کسى مى ‏کاهند، ولى پاداش را دو چندان کرده و اجر را بزرگ گردانند، و بهتر از این دو آن سخنى است که در راه خدا و در مسیر دفاع از عدالت در برابر پیشواى ستمگرى گفته شود.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
9. آدم بدکار را به وسیله کار نیک خود اصلاح کن، و با سخن زیبایت دیگران را به کار خیر رهنمون باش. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
10. امر به معروف کن تا اهل و شایسته آن باشى، و جلوگیرى کن از کار زشت با دست و زبان خود، و از انجام کار بد جدا شود و کناره گیرى کن با تلاش و کوشش خود. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
11. پذیرا باشید دستور معروف را و خود نیز بدان دستور دهید، و بپذیرید نهى از منکر را و خود نیز از آن نهى کنید.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
12. کسى که امر به معروف کند پشت مؤمنان را محکم کرده است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
13. به معروف امر کن و از منکر (کار زشت) باز دار، و با کسى که از تو بریده پیوند کن، و به کسى که تو را محروم کرده عطا کن.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
14. امر به معروف کن و خود نیز بدان عمل کن و از آن کسانى نباش که مردم را امر به معروف کنند و خود از آن دورى کنند، که در نتیجه گناه آن را بر دوش گیرند و خود را در معرض خشم پروردگار در آورند. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
15. به معروف امر کن و از منکر نهى کن، به کار خیر عمل کن و از کار بد مردم را باز دار. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
16. قوام و اساس شریعت اسلام امر به معروف و نهى از منکر و بر پا داشتن حدود الهى است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
17. امر به معروف برترین عمل ها مردم است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
18. کسى که سه چیز در او باشد دنیا و آخرتش سالم باشد، امر به معروف کند و خود نیز پذیراى آن باشد، و نهى از منکر کند و خود نیز پذیرا باشد، و حدود الهى را نگهدارى کند. (غررالحکم ، باب امر به معروف)

قال الله تعالى
«وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ اُمَّةٌ یَدْعُونَ اِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْروفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَاُولئِکَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ».
یعنى: «و باید از شما مسلمانان برخى، خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و مردم را به نیکوکارى امر کرده، از بدکارى نهى کنند و آنانند رستگاران».(آیه 104 سوره آل عمران)
وقال الله تعالى:
«اَلَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِىَّ الاُْمّىَّ الَّذى یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوراةِ وَالاْنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْروفِ وَیَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالاْغْلالَ الَّتى کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذى اُنْزِلَ مَعَهُ اُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ».(سوره مبارکه اعراف آیه 157)
یعنى: «آنان که پیروى کنند از رسول و پیغمبر امّى که در تورات و انجیلى که در دست آنهاست نگاشته مى یابند، آنها را امر به نیکویى و نهى از زشتى خواهد کرد و بر آنان هر طعام پاکیزه را حلال و هر پلید و منفور را حرام مى گرداند و احکام پر رنج و مشقتى را که چون زنجیر بر گردن خود نهاده اند بر مى دارد. پس آنان که به او گرویدند و از او حرمت و عزّت نگاه داشتند و یاریش کردند و نورى که بر او نازل شد پیرو شدند آن گروه به حقیقت رستگاران عالمند
مى فرماید: ((شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شده اند (چه اینکه ) امر به معروف و نهى از منکر مى کنید و به خدا ایمان دارید)) (کنتم خیر امة اخرجت للناس ‍ تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تؤ منون بالله ).
نکته جالب توجه اینکه در این آیه مسلمانان به عنوان بهترین ((امتى )) معرفى شده که براى خدمت به جامعه انسانى بسیج گردیده است ، و دلیل بهترین امت بودن آنها این ذکر شده که ((امر به معروف و نهى از منکر مى کنند و ایمان بخدا دارند))

تفسیر نمونه ، جلد 3، صفحه 65
و این خود مى رساند که اصلاح جامعه بشرى بدون ایمان و دعوت بحق و مبارزه با فساد ممکن نیست ، و ضمنا از آن استفاده مى شود که این دو وظیفه بزرگ با وسعتى که در اسلام دارد در آئینهاى پیشین نبوده است .
اما چرا این امت بهترین امتها باید باشد آن نیز روشن است زیرا آنها داراى آخرین ادیان آسمانى هستند و آخرین دین روى حساب تکامل کامل ترین آنها است .
در آیه فوق به دو نکته دیگر باید توجه نمود، نخست اینکه ((کنتم )) (بودید) به صورت فعل ماضى ذکر شده یعنى شما در گذشته بهترین امت بودید، درباره مفهوم این جمله گرچه مفسران احتمالات زیادى داده اند ولى بیشتر بنظر مى رسد که تعبیر به فعل ماضى براى تاءکید است ، و نظیر آن در قرآن مجید فراوان است که موضوعات مسلم در شکل فعل ماضى ذکر مى شود و آنرا یک واقعیت انجام یافته معرفى مى کند.
دیگر اینکه در اینجا امر به معروف و نهى از منکر بر ایمان بخدا مقدم داشته شده و این نشانه اهمیت و عظمت این دو فریضه بزرگ الهى است ، به علاوه انجام این دو فریضه ضامن گسترش ایمان و اجراى همه قوانین فردى و اجتماعى مى باشد و ضامن اجرا عملا بر خود قانون مقدم است .
از همه گذشته اگر این دو وظیفه اجرا نگردد ریشه هاى ایمان در دلها نیز سست مى گردد، و پایه هاى آن فرو مى ریزد، و بهمین جهات بر ایمان مقدم داشته شده است .
از این بیان نیز روشن مى شود مسلمانان تا زمانى یک ((امت ممتاز)) محسوب مى گردند که دعوت به سوى نیکیها و مبارزه با فساد را فراموش نکنند، و آن روز که این دو وظیفه فراموش شد نه بهترین امتند و نه به سود جامعه بشریت خواهند بود. ضمنا باید توجه داشت که مخاطب در این آیه عموم مسلمانان هستند، همانطور که سایر خطابات قرآن چنین است ، و اینکه بعضى احتمال داده اند.

تفسیر نمونه ، جلد 3، صفحه 66
که مخصوص مهاجران یا مسلمانان نخستین باشد هیچگونه دلیلى ندارد.
سپس اشاره مى کند که مذهبى به این روشنى و قوانینى با این عظمت منافعش براى هیچ کس قابل انکار نیست ، بنابراین ((اگر اهل کتاب (یهود و نصارى ) ایمان بیاورند بسود خودشان است ، اما متاءسفانه تنها اقلیتى از آنها پشت پا به تعصبهاى جاهلانه زده اند و اسلام را با آغوش باز پذیرفته اند در حالیکه اکثریت آنها از تحت فرمان پروردگار خارج شده و حتى بشاراتى که درباره پیامبر در کتب آنها بوده نا دیده انگاشته و بر کفر و عصبیت خود همچنان باقى مانده اند.و لو آمن اهل الکتاب لکان خیرا لهم منهم المؤ منون و اکثرهم الفاسقون .

امر به معروف و نهی از منکر در قرآن
انسان در دستگاه خلقت الهی به گونه ای آفریده شده که اجتماعی بودن از برجسته ترین ویژگی های اوست به گونه ای که نقش هر مسلمان در تعیین سرنوشت جامعه و تعهدی که باید در پذیرش مسؤولیت های اجتماعی داشته باشد، ایجاب می کند که او ناظر و مراقب همه اموری باشد که پیرامون وی اتفاق می افتد. این مسئله مهم که در فقه اسلامی تحت عنوان « امر به معروف و نهی از منکر» مطرح شده و از مهم ترین مبانی تفکر سیاسی یک مسلمان به شمار می رود؛ چنان که از مهم ترین فرایضی است که وجوب کفایی آن, ضروری دین شناخته شده و ضامن بقای اسلام است.[1]
دلیل بر این مطلب، گذشته از اجماع علما و عنایت عقل سلیم همگان بر آن، آیات و اخباری است که در این زمینه وارد شده است.
امر به معروف و نهی از منکر, در قرآن کریم با بیانات مختلف و تاکیدات فراوان بیان شده که به برخی از این آیات اشاره می گردد:
در بیان صفات ممتاز مؤمنان می فرماید: وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیا بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ [2] مردان و زنان با ایمان ولی (و یار و یاور) یکدیگرند، امربه معروف و نهی ازمنکر می کنند، نماز را برپا می دارند و زکات را می پردازند و خدا و رسولش را اطاعت می کنند.
به موجب این آیه، افراد مؤمن به سرنوشت یکدیگر علاقمند بوده و به منزله یک پیکر می باشند. پیوند سرنوشت ها موجب می شود که تخلف و انحراف یک فرد، در کل جامعه تأثیر بگذارد؛ چنان که یک بیماری واگیر در صورتی که معالجه نگردد، از فرد به جامعه سرایت نموده و سلامت آن را به خطر می اندازد.
در جای دیگر می فرماید: ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون[3] در آیه فوق به طور وضوح، وجوب آمده است، زیرا کلمه «ولتکن» امر است و ظاهر امر ایجاب است و در این آیه توضیحی است مبنی بر این که رستگاری منوط بر آن است، زیرا به طور حصر بیان کرده و فرموده است : و اولئک هم المفلحون. و نیز در آیه آمده است که این عمل واجب کفایی است نه واجب عینی، زیرا وقتی که گروهی اقدام کردند، از دیگران ساقط می گردد، چون نفرموده است که همگی امر به معروف کنید، بلکه فرموده است : باید جمعی از میان شما دعوت به نیکی کنند. بنابراین هرگاه یک فرد و یا جمعی اقدام کنند، تکلیف از دیگران برداشته شده و رستگاری از آن کسانی خواهد بود که امر به معروف کرده اند ولی اگر تمام مردم از آن خودداری کنند ناگزیر گناه متوجه تمام کسانی است که توانایی انجام آن را داشته اند.
خداوند متعال فرموده است : لیسوا سواء من اهل الکتاب امه قائمه یتلون آیات اللّه آناء اللیل و هم یسجدون، یؤمنون باللّه و الیوم الاخر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یسارعون فی الخیرات و اولئک من الصالحین[4]
در این آیه خدای متعال, صالح بودن آنان را به صرف داشتن ایمان به خدا و روز واپسین گواهی نکرده است، بلکه امر به معروف و نهی از منکر را نیز بر آن افزوده است.
خداوند متعال فرموده است : و المؤ منون و المؤ منات بعضهم اولیا بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلوه.[5] مؤمنان را به انجام امر به معروف وصف کرده است. پس کسی که امر به معروف را ترک کند از جمع مؤ منان توصیف شده در این آیه خارج است.
خداوند متعال فرموده است : لعن الذین کفروا من بنی اسرائیل علی لسان داوود و عیسی بن مریم ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون، کانوا لایتناهون عن منکر فعلوه لبئس ما کانوا یفعلون[6]
این نهایت سرزنش است، زیرا آنان را به علت ترک نهی از منکر سزاوار لعن و نفرین دانسته است.
و خداوند متعال فرموده است : کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر[7]
این سخن دلیل بر فضیلت امر به معروف است، زیرا بیانگر آن است که ایشان بدان وسیله بهترین امت بودند.
همچنین خداوند متعال فرماید: فلما نسوا ما ذکروا انجینا الذین ینهون عن السوء و اخذنا الذین ظلموا بعذاب بئیس بما کانوا یفسقون.[8]
به این ترتیب بیان می فرماید که ایشان به دلیل نهی از بدی نجات یافتند. و این خود نیز دلیل بر وجوب نهی از منکر است.
در جای دیگر خداوند متعال فرموده است : الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه و آتوا الزکوه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر[9]
در این آیه خدای متعال، امر به معروف و نهی از منکر را در شمار صفات نیکان و مؤ منان، با نماز و زکات برابر کرده است.
خداوند متعال فرماید: تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان [10]
این دستور قاطعی است، و معنای تعاون، واداشتن دیگران به یاری رساندن به امر خیر و هموار کردن راه خیر و مسدود کردن راه های شر و تجاوز، در حد امکان است.
خداوند متعال فرموده است : لولا ینهاهم الربانیون و الاحبار عن قولهم الاثم و اکلهم السحت لبئس ما کانوا یصنعون[11] خداوند در این آیه بیان کرده است که آنان به دلیل ترک نهی از منکر، گناه کرده اند.
خداوند متعال فرموده : فلو کان من القرون من قبلکم اولوا بقیه ینهون عن الفساد فی الارض الا قلیلا ممن انجینا...[12]
در این آیه خداوند بیان داشته است که همه آنان را، به جز اندکی که از فساد در روی زمین جلوگیری می کردند، هلاک کرده است.
و نیز خداوند متعال فرموده است : یا ایها الذین آمنوا کونوا قوامین بالقسط شهدا للّه و لو علی انفسکم اوالوالدین و الاقربین. [13]
این مطلب همان امر به معروف به پدر و مادر و خویشاوندان است.
- لا خیر فی کثیر من نجویهم الا من امر بصدقه او معروف او اصلاح بین الناس و من یفعل ذلک ابتغا مرضات اللّه فسوف نؤتیه اجرا عظیما. [14]
- و ان طائفتان من المؤ منین اقتتلوا فاصلحوا بینهما... [15]
اصلاح همان جلوگیری از تجاوز و بازگرداندن به طاعت خداست، و اگر متجاوز برنگشت، خداوند دستور به مبارزه با او را داده و فرموده است : فقاتلوا التی تبغی حتی تفییء الی امر اللّه [16] و این همان نهی از منکر است.
اما امر به معروف و نهی ازمنکر , در روایات گهربار معصومین - علیهم السلام از جهات مختلف تبیین شده تا جائی که درباره وجوب, اهمیت, شرایط, آثار فردی و اجتماعی و... این فریضه مهم دینی, هیچگونه ابهامی برای انسان باقی نمی گذارد, که در اینجا به اختصار به چند روایت اشاره می شود:
از پیامبر اکرم - صلی اللّه علیه و آله- نقل شده که فرمود: هیچ گروهی نیستند که مرتکب گناهی شوند و در میان ایشان کسی باشد که بتواند آنها را نهی از منکر کند و نکند، مگر این که بزودی خداوند همه آنها را به عذابی از جانب خود گرفتار می سازد[17]
از ابوثعلبه خشنی نقل کرده اند که وی از رسول خدا - صلی اللّه علیه و آله- درباره تفسیر این آیه مبارکه پرسید: لا یضرکم من ضل اذا اهتدیتم[18] , پیامبر - صلی اللّه علیه و اله- می فرماید: ای ابوثعلبه، امر به معروف و نهی از منکر نما و هرگاه دیدی که مردم به دنبال حرص و آز هستند و از هوای نفس پیروی می کنند و دنیا را برگزیده اند و هر صاحب نظری، فریفته نظر خویش است، مواظب خودت باش و توده مردم را رها کن، زیرا در پی شما آشوبهایی مانند پاره های تیره شب است، کسی که در آن اوقات به دست آویزی همچون دست آویز شما چنگ زند، اجر و مزد پنجاه تن از شما را دارد. گفتند: یا رسول اللّه، آیا اجر پنجاه تن از آن مردم را؟ فرمود: بلکه از شما را که نیکوکاری را یاری می کند در حالی که آنها نمی کنند [19]
از ابن مسعود درباره تفسیر این آیه پرسیدند، او گفت : اینک زمان تفسیر آن نیست، امروز متن آیه قابل قبول است و لیکن نزدیک است که زمان تفسیر آن فرا رسد؛ آن وقت شما امر به معروف می کنید، با شما چنین و چنان عمل می کنند و سخن می گویید، کسی از شما نمی پذیرد، در آن زمان است که باید به خود بپردازید و هنگامی که شما هدایت یافتید، گمراهی کسانی که گمراه شده اند به شما زیانی نمی رساند [20]
رسول خدا - صلی اللّه علیه و اله- همچنین می فرمایند: باید امر به معروف و نهی از منکر کنید وگرنه خداوند, بدکاران شما را به شما مسلط می کند و از آن پس نیکان شما هر چه دعا می کنند مستجاب نمی شود.[21] مقصود این است که هیبت و شکوه آنان در نظر اشرار از بین می رود در نتیجه, اهمیتی به آنها نمی دهند و از آنها نمی ترسند.
________________________________________
[1] . ر.ک: وسائل الشیعه، ج 11، ص 395.
[2] . توبه,71.
[3] . آل عمران , 104: باید از میان شما جمعی دعوت به نیکی کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنها رستگارانند.
[4] . آل عمران , 113 و 114: آنها همه یکسان نیستند، از اهل کتاب جمعیتی هستند که قیام (به حق و ایمان ) می کنند و پیوسته در اوقات شب آیات خدا را می خوانند در حالی که سجده می کنند به خدا و روز دیگر ایمان می آورند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند و در انجام کارهای نیک بر یکدیگر سبقت می گیرند و آنها از صالحانند.
[5] . توبه , 71: مردان و زنان با ایمان ولی (یار و یاور) یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند و نماز را بر پا می دارند.
[6] . مائده , 78 و 79: آنها که از بنی اسرائیل کافر شدند، بر زبان داوود و عیسی بن مریم لعن شدند، این به سبب آن بود که گناه و تجاوز می کردند، آنها از اعمال زشتی که انجام می دادند یکدیگر را نهی نمی کردند چه بدکاری انجام می دادند.
[7] . آل عمران , 110: شما بهترین امتی بودید که به سود انسانها آفریده شدید، زیرا امر به معروف و نهی از منکر می کنید.
[8] . اعراف , 165: اما هنگامی که تذکراتی را که به آنها داده شده بود فراموش کردند، نهی کنندگان از بدی را رهایی بخشیدیم و آنها را که ستم کردند به عذاب شدیدی به سبب نافرمانیشان گرفتار ساختیم.
[9] . حج , 41: یاران خدا کسانی هستند که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا می دارند و زکات را ادا می کنند و امر به معروف و نهی از منکر می نمایند.
[10] . مائده , 2: در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید و (هرگز) در راه گناه و تعدی، همکاری ننمایید.
[11] . مائده , 63: چرا دانشمندان نصارا و علمای یهود آنها را از سخنان گناه آمیز و خوردن مال حرام نهی نمی کنند؟ چه زشت است عملی که انجام می دهند.
[12] . هود , 116: چرا در قرون (و اقوام ) قبل از شما دانشمندان صاحب قدرتی نبودند که از فساد در زمین جلوگیری کنند، مگر اندکی از آنها که نجاتشان دادیم.
[13] . نساء , 135: ای کسانی که ایمان آورده اید کاملا قیام به عدالت کنید، برای خدا گواهی دهید، اگر چه (این گواهی ) به زیان خود شما یا پدر و مادر یا نزدیکان شما بوده باشد.
[14] . نساء , 114: در بسیاری از سخنان در گوشی (و جلسات محرمانه ) آنها خیر و سودی نیست مگر کسی که (به این وسیله ) امر به کمک به دیگران یا کار نیک یا اصلاح در میان مردم کند، و هر کس برای خشنودی پروردگار چنین کند، پاداش بزرگی به او خواهیم داد.
[15] . حجرات , 9: هرگاه دو گروه از مؤ منان باهم به نزاع و جنگ پردازند، در میان آنها صلح برقرار سازید.
[16] . حجرات , 9: و اگر یکی از آنها بر دیگران تجاوز کند یا طایفه ظلم پیکار کنید تا به فرمان خدا باز گردد.
[17] . این حدیث را ابوداوود، در ج 2، ص 436 کتاب خود و ابن ماجه و ابن حیان - به طوری که در الجامع الصغیر آمده - به سنن حسن آورده اند.
[18] . مائده , 105: هنگامی که شما هدایت یافتید گمراهی کسانی که گمراه شده اند به شما زیانی نمی رساند.
[19] . این حدیث را ابن ماجه به شماره 4014، در کتاب الفتن نقل کرده است.
[20] . این حدیث را عبد بن حمید و سعید بن منصور - به طوری که در درالمنثور، ج 2، ص 339 آمده - از وی نقل کرده است.
[21] . مجمع الزوائد، ج 7، ص 266 .

احادیث و آیات درباره امر به معروف و نهی از منکر
آخرین بروز رسانی در یکشنبه, 11 اسفند 1392 ساعت 23:24 |
Top of Form
میانگین امتیار کاربران: / 117
ضعیف عالی
Bottom of Form
امر به معروف و نهی از منکر
قرآن
وَ لْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلىَ الخَْیرِْ وَ یَأْمُرُونَ بِالمَْعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏ ( آل عمران آیه 104 ) { باید از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و به خوبی فرمان دهند و از بدی باز دارند، اینان رستگارانند }
کُنتُمْ خَیرَْ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکاَنَ خَیرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون‏ ( آل عمران آیه 110 ) { شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدید آمده است ، به خوبی فرمان می دهید و از بدی باز می دارید و به خدا ایمان دارید .اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر است.بعضی از ایشان مومنند ولی بیشترشان تبهکارند }
یَابُنىَ‏َّ أَقِمِ الصَّلَوةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اصْبرِْ عَلىَ‏ مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَالِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور ( لقمان آیه 17 ) { ای پسرک من ! نماز بگزار و به خوبی فرمان ده و از بدی باز دار و بر هر چه به تو رسد صبر کن ؛ زیرا این از کارهایی است که نباید سهلش گرفت }
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَر ( توبه آیه 71 ) { مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند ، به نیکی فرمان می دهند و از ناشایست باز می دارند }
حدیث

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   65 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تحقیق آثار و برکات امر به معروف و نهی از منکر

اختصاصی از فایلکو تحقیق آثار و برکات امر به معروف و نهی از منکر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:30

فهرست مطالب:
ابعاد اجتماعی و آثار و برکات امر به معروف ونهی از منکر    6
ابعاد اجتماعی امر به معروف ونهی از منکر    6
الف : اجرای قانون منوط به نظارت عمومی    6
ب : وظیفه حکومت در اجرای امربه معروف و نهی از منکر    7
ج : امر به معروف رمز انسجام    7
پاسخ به یک شبهه :    8
آثار و برکات امر به معروف و نهی از منکر    9
الف: برکات معنوی    9
1ـ نجات از قهر خدا    9
2ـ بهره از الطاف خدا    9
3ـ نشانه بهتر بودن    10
4 ـ اثر امربه معروف در خود انسان    10
5 ـ شرکت در همه ثواب ها    10
ب: برکات اقتصادی امر به معروف و نهی از منکر    11
ج ـ برکات اجتماعی امر به معروف ونهی از منکر    11
د ـ برکات سیاسی امر به معروف ونهی از منکر    12
1ـ حق به حقدار می رسد    12
2ـ زمین ها آباد می شود    13
3ـ احقاق حق    13
4 ـ برقراری نظام و ثبات    14
انضباط واقتدار اجتماعى در پرتو امر به معروف ونهى از منکر    14
قدرت و عزت مومنان    14
آثار سیاسى امر به معروف و نهى از منکر    16
تشکیل حکومت اسلامى براى اجراى احکام اسلام    17
حفظ ارزشهاى اسلامی    17
وحدت و یکپارچگى زمینه‌ساز گسترش امت اسلام    18
رهبرى صالحان    18
مشارکت سیاسى مردم    19
مقابله با منکرات سیاسی    20
تبلیغات سوء و نشر اکاذیب    20
بزرگ‌نمایى قدرت دشمن    22
فتنه‌گرى و آشوب    22
1.     حفظ اسلام و احکام آن    25
2.     تقویت مؤمنان    26
3.    به دست آوردن خلافت الهی    26
4.    آبادی زمین    26
5.    امنیت    26
6.    رستگاری    26
7.    تضعیف کفار    27
8.    خیر و نیکی    27
9.    اصلاح اجتماع    27
مذمت ترک امر به معروف و نهی از منکر    27
ترک امر و نهی، نوعی موافقت با گناه و مخالفت با خدای تعالی است    28
آثار ترک امر به معروف و نهی از منکر    28
1.     تسلط اشرار    28
2.     محرومیت از برکات الهی    28
3.    عقوبت الهی    28
منبع:    29
 

ابعاد اجتماعی و آثار و برکات امر به معروف ونهی از منکر

ابعاد اجتماعی امر به معروف ونهی از منکر
الف : اجرای قانون منوط به نظارت عمومی
درست است که دولت ، در نظام اسلامی ، مسئول اجرای قانون و مقررات است ، لیکن این کار در صورت عدم نظارت عمومی نه کافی است زیرا که دولت و عُمّال او در همه جا حضور ندارند و نه مردمی است چرا که آحاد مردم در حرکت تکاملی جامعۀ خود را مسئول و سهیم نمی دانند و بدیهی است که چنین روحیه ای در روند تکاملی جامعه فتور و سستی پدید می آورد . ولی اگر مردم خود را مسئول در نظارت بر اعمال خیر و شر و معروف و منکر جامعه ببینند ، هم کنترل جامعه بهتر صورت می گیرد و هم عامل گسترش و بالا بردن فرهنگ جامعه خواهد بود و هم فاصلۀ میان دولت و ملت کمتر خواهد شد . در نتیجه مردم ، دولت و برنامه های فرهنگی و اصلاحیش را از آن خود خواهند دانست و انسجام دولت و ملت ، مستحکم تر خواهد گردید و بر این اساس است که اسلام ، در عین این که این دو وظیفه را چنان که در کتاب خواهدآمد ، مربوط به نظام حاکم می داند ، مربوط به آحاد مردم نیز می داند تا از این رهگذر ، پشتوانه ای همگانی برای رشد و گسترش نیکی ها و زدودن زشتی ها قرار داده ، ضامن اجرائی قوی و نیرومند برای همه مقّررات از ناحیه تودۀ ملت ، مقرر نموده باشد .
و بدین جهت است که امام صادق (علیه السلام) امر به معروف و نهی از منکر را بر افرادی که توان انجام آن را دارند و بر خود و یارانشان نمی ترسند، واجب دانسته و فرموده است :
« اَلامرُ بِالمَعروفِ وَ النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ وَاجِبَان عَلی مَن اَمکَنَهُ ذَالِکَ وَ لَم یَخَف عَلَی نَفِسهِ وَ لا عَلَی اَصحَابِهِ»
امر بمعروف و نهی از منکر ، بر کسی که قدرت بر انجام آن دارد و بر خود و یارانش نمی ترسد ، واجب است».
و علی (علیه السلام) نیز آن ها را مایه تقویت مؤمنین و تحقیر کافرین دانسته و فرموده است :
فََمن اَمَرَ بِالمَعروف شَدَّ ظُهورِ المُؤمِنین وَ مَن نَهَی عَنِ المُنکَر اَرغَمَ اُنُوفِ الکافرین ؛
کسی که امر به معروف کند ، پشت مؤمنان را محکم کرده و آن کس که نهی از منکر کند ، بینی کافران را به خاک مالیده است .