نوع فایل: word
قابل ویرایش 105 صفحه
مقدمه:
یکی از سخنان حکیمانه و جامعه شناسانه این است که « انسان با الطبع اجتماعی است.» و این بدان معنی است که انسان بر نهاد پیوستن به همنوعان خود آفریده شده است.و این غریزه ای است که انسان در بطن خود دارد.
زیرا انسان به تنهایی قادر به گذشتن از مراحل زندگی در دنیایی که آکنده از ناروائیها و مالامال از دشواریها و مقرون به خطاهاست، نیست. و از این رو انسانها ناگریزند به یاری جستن و همکاری کردن برای رسیدن به ا جتماعی که در آن بتوان آنچه را فرد از انجام آن ناتوان است انجام داد. هر قدر صفوف بشر به هم پیوسته شود و اختلاط و تعاون بینشان افزوده گردد، در میدان زندگی و مدارج ترقی پیشرفت خواهند کرد. از این رو، اسلام که دینی پیشرو و جاودانه است، اجتماع بشری را دعوت می کند که با زو به بازوی هم کار کنند به هم مهرورزند پس صدایی آسمانی فریاد می زند:
« ای مردم» ما همه شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم، و آنگاه شعبه های بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید و به دین خدا چنگ زنید و پرا کنده نشوید. این است دعوت اسلام از تمامی مردم. و چون افراد انسانی همه در معرض سختیهای هلاکت آور و بدبختیهای دردناک و مشکلات طاقت فرسا قرار دارند. که به تنهایی بر مقابلة با آنها توانا نیستند، ناگزیرند که برای خود مرزی یا افرادی از نوع خود ذخیره کنند که بین خود و آنها رابطه ای مطمئن و یک پیوستگی پایدار و دوستی و محبتی خاص برقرار گردد. تا بین این افراد احساس برادری صادقانه و درک دوستی خالصانه حاصل شود. که هر کدامدر سختیها یاری گر دیگری باشند در کمک رسانی و همکاری و بر آوردن نیازها و نجات دادن از سختیها و بیرون آوردن از گرداب، و این رابطة مقدس است که هر یکرا به دیگری می پیوندد. و دلها و خواستها را به هم نزدیک می کند که « دوستی» نامیده می شود.
و برای زندگی انسان این امری ضروری است ، هر چند که فرد در تحمل سختیها و شکیبایی در مکروهات نیرومند باشد و از فکر ثابت و رای تدبیر برخوردار باشد. از این روست که دانشمندان جامعه شناسی و مربیان جامعه کوشش کرده اند که برای تامین بعد مهم زندگی بهترین راهها را فرا راه مردم قرار دهند و نیکوترین وسیله ها را برای استحکام و استواری روابط برادری و کسب محبت و صداقت که رکن اصلی دوستی است بین مردم معرفی کنند.
زیرا اگر دوستی مستند بر حب قلبی صحیحی که عاری از ریا و کدورت و انحرافی پست نباشد. این چنین دوستی میان تهی است. و خیری در آن نیست.
پس مشخص می شود که موضوع دوستی و برادری از مهمترین مقتضیات زندگی و بزرگترین ضروریات انسانی است. می بینیم که موضوع دوستی به حد فراوان از توجهات و ساعی معصومین بهره مند می شود و از راهنمائی های پی در پی آنان در بنای اساسی این دوستی و آنچه در خور صفات و شرط دوستی آمده است. و تمام مردم را پند و اندرز داده اند. که در ذخیره کردن و بدست آوردن دوستان سستی نورزند. تا آنجا که پیامبر خدا می فرماید: بهترین شما کسانی هستند که اخلاقشان بهتر است و با مردم سازگارند و بین افراد با یکدیگر صلح و سازگاری دهند ( نهج البلاغه) و نیز فرموده است مهربانی مومن بر مومن برای خاطر خداوند است.
از بزرگترین شاخه های ایمان است. بدانکه کسی دوستیش در راه خدا باشد و بخشش در راه خدا باشد . و منع و پرهیزشدر راه خدا باشد.
چنین کسی از برگزیدگان خداوند تعالی است ( اصول کافی ، جد3)
پس می بینیم که پیامبر (ص) مردم را تشویق می کند به مهربانی و دوستی و برادری بینیکدیگر و مهربانیها و دوستیها را در دل مردمانشیرین می کند، با یادآوری نعمتهای جاودانی و پاداش بزرگیکه پروردگار برای این دوستی و مهربانی برشمرده است، ولی به شرح آنکه این دوستی صرفاً برای خاطر خداوند بوده و از انحرافی پست و مصلحتهای مادی به دورباشد. پس دوستی و مهربانی صادقانه و خالصانه همان چیزهایی هستند که اسلام مردم را بدانها دعوت کرده و برای کسانیکه دارای این رفتارها هستند خداوند تعالی پاداش فراوان و مرتبه پسندیده مهیا کرده است.
دوست شریک زندگی است که در وجود انسان مانند روح در بدن جاری است . مانند ائینه است دوست خوب و رفیق مهربان یکی از نعمتهای بزرگ الهی و پناهگاه انسان و ارام بخش دل و روان است . وجود دوست حقیقی در این جهان پرتلاطم یکی ازاحتیاجات هرانسانی است. کسی که از نعمت دوست مهربان محروم می باشد، احساس غربت و تنهائی می کند و یار و غمخواری ندارد، تا در مشکلات زندگی به او پناه ببرد. و از مددش برخوردار گردد.
یکی از بهترین خوشیهای زندگی رفت و آمد و گفتگوهای دوستانه است. که غمها را می زداید و به انسان نیرو و نشاط می بخشد. دوستی در د ورة نوجوانی بر اساس یک نیاز اجتماعی و برای ایجاد روابط سالم و سازنده است.
« شخصیت اجتماعی نوجوان در حال شکل گرفتن و بر این اساس رفاقتها و دوستیها نقش عمده ای را در اجتماعی شدن آنان ایفا می کند. جذب گروهی و پذیرش در جمع دوستان برای نوجوانان اهمیت فراوان دارد و لذا بایدهر گونه انزوا و کناره گیری را به دقت مورد بررسی قرار داد، و علت آنرا جویا شد.
مطالعه بی شاپنشان داد که تصمیم به ادامه تحصیل و رفتن به دانشگاه در نوجوانان تحت تاثیر تصمیمات رفقا و دوستان آنان بوده است. هلن کر می گوید
« من تا وقتی که شیوة برخورد با دیگران را نیاموختم به مفهوم واقعی خود پی نبردم»
تحقیق راجرز و دیاموند نشان داد که قبول خویشتن و تصویب دیگران همبستگی مثبت دارند. یعنی هر چه تصویب دیگران حاصل شود، فرد بهتر خود را می پذیرد و به خویشتن اعتماد می کند. گروه هم سن قدرت زیادی دارد و دارای عملکرد متنوعی است . هامچکعملکرد گروه هم سن را بصورت زیر می داند.
1- جانشین شدن برای خانواده
2- منبع احترام شخصی
3- منبع ثبات و استواری
4- حفاظی در مقابل فشار بزرگسالان
5- منبع قدرتی که فرد طرز رفتار خود را از آنان می گیرد.
6- وسیله ای برای انجام امور اعضاء
7- سرمشقی برای رشد اخلاقی و عقلانی
گروه هم سن به دو صورت به نوجوان در برابر خانواده کمک می کند:
اول، جای پدر و مادر را می گیرد. دوم،در مقابل پدر و مادر از جوان حمایت می کند یعنی در مقام پدر و مادر عمل می کند. تاثیر گروه هم سن تا حدی است که گاهیطرز رفتار نحوة تکلم و حتی شیوه های لباس پوشیدن اعضاء را تعیین می کند.
اگر انتخاب دوستان درست صورت پذیرد، به رشد شخصیت و حتی احساس نوع دوستی نوجوان کمک می کند. به عقیده بس، «دوستی های دوران بلوغ و نوجوانی باعث تجاربی می شوند که در توسعه شخصیت نوجوان نقش مهمی دارد.
این تجارب باعث دوستیهای عاقلانه ای در دوران کمال و بزرگسالی می گردد.
دوستیهایی که بر اساس علاقه و اعتماد و متقابل استوار است. این دوستی ها اولین احساس نوع دوستی را در نوجوان ایجاد می کند.
جذبه و کشش و دوستی های گروه هم سن تا آن اندازه است که فرهنگ خاصی را بوجود می آورد. که جوانان از این فرهنگ خاص تبعیت می کنند. این فرهنگ خاص را گاهی فرهنگ جوانان نیز می نامند. از جمله خصوصیات این فرهنگ است که اولاً، به ارزشهای سنتی چندان پای بند نیست. ثانیاً راز داری در بین افراد آن متداول است. ثالثاً از طبقه اجتماعی خود تبعیت می کند. رابعاً معیار خاصیرا برای معاشرت اعضاء یکدیگردارد. خامساً ، زبان ویژه ای دارد. سادساً، اجباری در اعضاء برای تبعیت از یکدیگر احساس می شود. « با توجه به اینکه گروه هم سن برای نوجوان ایجاد امنیت می کند و سپری در برابر حملات بزرگسالان است. و فرهنگ خاص خودرا عرضه می کند، هرگونه اقدام نابجای والدین، نوجوان را بیشتر به طرف همسالان می کشد. شناخت مرحلة رشد و آگاهی از نیازهای این دوره همراه با ارتباطی صحیح و با فضائی توام با احترام و اعتماد می تواند به والدین اعتبار ببخشد و آنان را در برابر گروه هم سن قرار ندهد.
موضوع اصلی رابطة نوجوان با دیگران سیر تدریجی او از حالت وابستگی دوران کودکی و غرق بودن در خانواده آمیزش و ارتباط با دنیای خارج از خانواده است. زندگی در جمع و گروه برای نوجوان فوایدی را به همراه دارد. از جمله نجات از تنهائی ها که مانع خطراتی چون انزواطلبی، افسردگی و حیای افراطی می شود. حیا اجتماعی و زندگی با همسالان و معاشران به او فرصت می دهد که رشد روانی مناسبی داشته باشد و دیگر اینکه نقش جنسی خود را در سایه حیات جمعی بپذیرد. سنین نوجوانی به گفته گزل 14 سالگی اوج ارتباطات است. مطالعه ها، خنده ها بی حساب گوئیها، سخن چینیها، تمام انواع رفتارهای ظاهری که بی اهمیت است. برای آنها معنی دار است. از دیدی دیگر آنها با همة علاقمندی به دوستی و انس، خود را در این جنبه محدود نگه می دارد. از دیدی دیگر آنها با همة علاقمندی به معاشرت و میل به گروه خود را در دامنه ای محدود قرار می دهند.
طبق برخی بررسیها نوجوانان راز خود را به دوستان و پدر مادر خویش نمی گویند. و آنها با خود می اندیشند که آنها از شنیدن این رازها خنده شان خواهد گرفت. و حق هم با آنهاست. در این مرحله، از نظر سن، و تحولات اجتماعی و مراقبتهای والدین می توان از آنها در امان ماند خطری که در این مرحله با آن مواجهند حس ستایش نسبت به دیگران و میل به مورد ستایش قرار گرفتن است که خود می تواند سرمنشا بسیاری از مفاسد، تسلیم شدنها و پذیرش آلودگیها باشد. دیگر اینکه در سنین بلوغ مخصوصاً 16-12 سالگی تعصب نشان دادن به مصونیت و معصومیت دوستان است. که در مواردی ممکن است او را به بیراهه بکشاند.
بنابراین دوستی ساده نیست و به زمان نیاز دارد دوستی شرایطی دارد که منشاً آن را بایستی در تربیت خانوادگی افرادو کار و شغلشان جستجو کرد. دوستی به مثابة درختی است که با گذشت زمان رشد می کند. هر چه بهتر دوست خود را بشناسید و به نقاط مشترک اخلاقی خودبا او واقف شوید، دوستی شما پایدارتر خواهد شد. گذشت زمان و تبادل نظر، تجارب زندگی و استفاده از نقاط مشترک اخلاقی به دوستی شما قوام و دوام خواهدداد.
پس بنابراین این هر چه دوستی ها با گذشت زمان و گزینش صحیح همراه باشد. استمرار آن در آینده بیشتر است و هرگز نوجوان در سن بزرگسالی آن دوست را از دست نمی دهد. دوستی های آینده، بستگی به نحوة انتخاب در زمان حال را دارد.
فهرست مطالب:
فصل اول
بیان مسئله
بیان هدف
ضرورت اجرای طرح
سوالات تحقیق
بیان فرضیه
تعاریف عملیاتی
فصل دوم تاریخچه تحقیق و مطالعة منابع مربوط به موضوع
نوجوانی
تاثیر معاشران
دوست یابی
طرد شدن و پذیرفته شدن از سوی همسالان
تحقیقات انجام شده
فصل سوم روش اجرای تحقیق
جامعه
نمونه و روش نمونه گیری
روش جمع آوری اطلاعات
ابزار تحقیق
روش آماری بکار رفته
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل
تجزیه و تحلیل داده ها ( اطلاعات)
توصیف اطلاعات رابطه با فرضیهها
فصل پنجم
سوالات و داده‌‌ها
تفسیرنتایج ( بحث و خلاصه)
بیان مسئله
نتیجه گیری کلی
نمودار
کاربرد و منابع
فهرست منابع
پرسشنامه
منابع ومأخذ:
1-آسیب شناسی روانی, دیرک راسل دیویس , ترجمه دکتر نصرت اله پور افکار, انتشارات نیا , تابستان 1370.
2-آئین ترتیب, ابراهیم امینی, انتشارات اسلامی.
3-آئین معاشرت و برادری در اسلام, سید محمد صحفی, 1365.
4-روانشناسی دوستی, ران کابر,ترجمه محمد علی فرجاد , 1370
5-روانشناسی و تربیت جنسی کودکاننوجوانان , و د- کوچکف و م, لاپیک- ترجمه محمد تقی زاده , انتشارات بنیاد.
6-رشد و شخصیت کودک (مانس- کیکان- هوستون- کانجر) ترجمه مهشید یا سائی انتشارات مرکز نوع دوستی و همدردی.
7-روانشنانسی رشد, حسن احدی, نیک چهره محسنی, چاپ و نشر بنیاد
8-روشهای تحقیق در علومتربیتی جان بست ترجمه, حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی ج1 و 2.
9-روانشنانسی نوجوان – سید احمد احمدی , انتشارات ترمه, مشعل 1371.
10-شخصیتی سعید شاملو , 1365
11-اصول کافی , جلد 3, ص 175.
12-روانشانسی تربیتی , ویژه تربیت, معلم, 1369.
13-تعلیم و تربیت اسلامی, ویژه تربیت معلم, 1371.
14- ماهنامه تربیت، ج5، علی قائمی، بهمن ،1370.
15-معاشرین، ماهنامة تربیت ، ویژه تابستان، 1366، ص 22.
16-ماهنامة تربیت شماره های 2و5و7و9 سال 68 ، 69 ، 70.
17-نوجوانی، مجله پیوند شماره 128، خرداد، 1369، ص 30.
18-نوجوانی، کرمانی، 1360، ص 58.
19-دنیای نوجوانی، محمد رضا شریفی.
پروژه بررسی ملاک های انتخاب دوست در بین دانش آموزان پایه اول پسر در مقطع متوسطه. doc
