تاریخچه سازمان:
موضوع جامعه شناسی روستا یی بر اصل زمین و مالکیت آن استوار می باشد.
با عنایت به اینکه در روستاهای کشور اراضی به صورت خرد و پراکنده می باشند در سال 1341 تا 1351 قانون اصلاحات ارضی در /3 مرحله در کشور به اجرا گذاشته شد و یکی از پیامد های آن تشکیل تعاونیها ی تولید با اهداف ساماندهی اراضی و یکپارچه سازی و یکجا کشتی محصولات و در نهایت افزایش تولید و در آمد و کاهش هزینه ها و کوتاه شدن دست دلالان و واسطه ها و نظارت متمرکز توسط مدیر عامل شرکت بر اراضی و بازاریابی محصولات می باشد.
شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت یکی از تعاونیهای تولید که در سال 1375 تاسیس گردیده که در 8 کیلومتری غرب شهرستان آق قلا در روستای صحنه سفلی واقع شده است که دارای 196 عضو با پوشش دو هزار هکتار زمین می باشد.
نمودار سازمانی و تشکیلات:
ارکان شرکت عبارتند از:
1 – مجمع عمومی (نمایندگان گروهای تعاونی): که به پنج گروه تقسیم می شود که هر گروه دارای دو نماینده می باشد و در مجموع ده نماینده گروه می باشد.
2 – هیئت مدیره: که در برنامه ریزی و طرح پیشنهادات دخالت دارند. این شرکت پنج هیئت مدیره دارد که از بین آنها یکی به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب می شود و در راس آنها مدیر عامل شرکت که مجری مصوبات هیئت مدیره و همچنین دستورالعملهای ابلاغی از طرف سازمان جهاد کشاورزی می باشد.
نوع محصولات تولیدی یا خدمات:
نوع محصولاتی که در این شرکت تولید می شود عبارتند از گندم جو پنبه گلزا و گیاهان جالیزی می باشد.
خدماتی که در این شرکت انجام می شود بر اساس اصل بنا شدن این شرکت آبرسانی به وسیله پمپاژهای برقی و از طریق کانالهای اصلی و فرعی به مزارع کشاورزان می باشد. علاوه بر آبرسانی به مزارع توزیع نهادهای کشاورزی اعم از کودهای شیمیایی انواع بذرها گندم و جو کلزا و پنبه توزیع سموم شیمایی را نیز انجام می دهد.
علاوه بر توزیع نهاده ها نظارت کامل بر مراحل کاشت داشت و بر داشت
کشاورزان عضو شرکت را نیز بر عهده دارد.
امور جاری در دست اقدام توسط کار آموز:
وظایف من در آنجا با توجه به اینکه در ابتدای فصل کاشت غلات و کلزا در شرکت حضور داشتم در امر بر گزاری کلاسهای به کشاورزان و توزیع کودهای شیمیایی و سموم ضد عفونی به مدیر عامل و کارشناس شرکت کمک کردم و همچنین در سطح مزارع به همراه کارشناسان شرکت در امر نحوه آماده سازی بستر و همچنین نحوه کاشت مزارع مشارکت داشتم.
برنامه های آینده کار آموز:
نظارت بر سرکشی در مراحل داشت و بر داشت در دو هزار هکتار از اراضی
تعاونی تولید همت به همراه کار شناسان شرکت می باشد.نکاتی که در مورد کاشت هر یک از گیاهان رعایت شود به تفضیل توضیح می دهیم.
گندم: triticum spp
عملیات تهیه زمین:
زمان و شیوه های تهیه بستر بذر بستگی به میزان سنتی یا مکانیزه بودن زارعت. رژیم بارندگی منطقه و چرخش زراعی دارد. خاکی که در آن گندم پائیزه کشت
می گردد نباید بسیار زیاد ریز باشد و همچنین باید به اندازه کافی نشست کرده باشد از علفهای هرز پاک شده و غنی از مواد غذایی بوده و تهویه خوبی داشته باشد.
امروزه روند آماده کردن زمین برای کاشت با به کاربری کم و یا بدون استفاده از ادوات و ماشینهای معمول خاکورزی شخم مورد توجه می باشد. دلایل این موضوع بسیار است و از آن جمله صرفه جویی در وقت و سوخت، کاهش تردد ماشین بر روی خاک و جلوگیری از صدمات احتمالی فشردگی خاک و جلوگیری یا کاهش آبشویی و بادشویی. این روش بسته به شرایط مختلف اقلیمی و خاک و نوع محصولات و فراهم بودن ماشینها می تواند به صورتهای مختلف انجام گیرد. البته نباید لزوم بکار گیری ماشینها و ادوات پیشرفته ای را که در شرایط مناسب زراعی می تواند باعث رشد و توسعه بهتر محصول و ازدیاد تولید گردند از نظر دور داشت. بلکه لازم است با توجه به شرایط اقلیمی، خاک زراعی، امکانات تکنیکی و توان اقتصادی زارع. مناسب ترین روش و ماشین را به کار برد. روند استفاده از روشهای یاد شده را در یک سیستم کشاورزی که مبتنی به شرایط حاکم بر تولید مطلوب و امکانات و اختیارات باشد می تواند به صورت زیر باشد.
1- استفاده از انواع گاو آهن در آماده کردن زمین و آماده سازی ثانویه همراه با کاشت بذر.
2- عدم استفاده از گاوآهن در آماده کردن اولیه خاک و استفاده از دستگاههای مرکب مثل چیدن در زمینهایی که خاک سطح الارضی کمتر باشد از روش دوم استفاده می شود. در روش دوم به علت خاکورزی کم باقیمانده گیاهان چه رویشهای طبیعی و چه کلش و ریشه و ساقه محصول قبلی چندان و یا یطور کلی با خاک مخلوط نمی شود و اگر چه اثر خود را به عنوان هوموس نمی تواند به طور کامل اعمال نماید ولی می تواند به عنوان پوشش گیاهی در جلوگیری از فرسایش آبی و بادی در مناطق مستعد این پدیده موثر باشد که خود از مزایای این روش است.
لازم به ذکر است که به هر صورت برای جبران کمبود مواد غذایی و حاصلخیزی خاک لازم است طبق توصیه های علمی و عملی از کودهای شیمیایی استفاده کرد و به هر صورت در بسیاری موارد هوموس تنها نمی تواند جبران این کود این کود باشد هر چند از نظر فیزیکی تاثیر مثبتی بر خاک می گذارد به هر حال اگر چه آمار و ارقام دقیق و مشخص در تاثیر و به کار گیری روشهای کم خاکورزی بر ازیاد و محصول تا کنون ارائه نشده ولی شواهد و مشاهدات و اثرات جنبی این روش در حال حاضر چنین تکنیک هایی را در اغلب موارد مطلوب و قابل قبول ساخته است.
خاک:
بهترین خاک برای تولید عملکرد بالا، اراضی لومی، لومی رسی و لومی شنی که زهکشی در آنها بخوبی صورت می گیرد می باشد.
ُگندم در زمینهای دارای حالت قلیایی و اسیدی زیاد رشد ضعیفی دارد و عملکرد آن پائین است. مناسبترین ph برای گندم 5/7 – 6 می باشد.
ویژگیهای بذر:
بذرهای گندم پائیزه جهت کاشت باید سازگار به شرایط نا مساعد محیطی، مقاوم به بیماریها، عاری از بذور علفها هرز باشد. از طرف دیگر یکسان و سالم بوده و وزن هزار دانه، درجه خلوص و قدرت جوانه زنی (ارزش مصرف بذر) بالایی داشته باشد.
خلوص بذر:
منظور از خلوص بذر همان خالص بودن بذر است. بذری که برای کاشت استفاده می شود باید عاری از هر گونه آلودگی های فیزیکی و ژنتیکی باشد.
1- خلوص فیزیکی بذر: آلودگیهای فیزیکی در بذر به دو دسته تقسیم می شود.
الف) مواد بی آزار: که شامل چوب، بقایای گیاهی، سنگ، کلوخ و دانه های شکسته است این مواد در صورت کشت شدن نیز به بذر اصلی صدمه نمی زنند ولی وضع ظاهری بذر، بذر نا مرغوب و حجم آنرا زیاد می سازد.
ب) مواد مضرر: مواد فیزیکی مضرر شامل تخم علفهای هرز، تخم یا شفیره حشرات و آفات بذر گیاهان دیگر می باشد که حتما باید از داخل بذر جدا شود.
بهترین راه برای جدا کردن مواد فیزیکی بذر استفاده از دستگاه بوجاری است ناخالصی ژنتیکی:از خطرناکترین و مضرترین آلودگیهاست که در اثر اختلاط چند ژنو تیپ یا واریته با یکدیگر حاصل می شود. بعنوان مثال اگر چند رقم گندم با یکدیگر مخلوط شوند در صورت کاشته شدن مزرعه به فرم ناجوری در خواهد آمد. ممکن است یکی زودرس و دیگری دیررس، یکی پا بلند و دیگریی پا کوتاه، یکی آبی و دیگری دیم که در مجموع باعث کاهش عملکرد می شوند.
قوه نامیه بذر:
منظور از قوه نامیه بذر همان خاصیت زنده بودن بذر است که از طریق شمارش جوانه های زده شده در صد بذر بدست می آید.
عوامل و دلایل زیادی هستند که بر میزان جوانه زنیبذر موثرند ولی مهمترین دلایلی که بر قوه نامیه بذر اثر می گذارند عبارتند از:
1- سرعت جوانه زنی: یعنی بذر ممکن است جوانه بزند ولی مدت زمانی که طول می کشد تا گیاهچه خارج شود اگر طولانی باشد مطلوب نیست. هر چه مدت زمان جوانه زنی بیشتر طول بکشد امکان حمله آفات و بیماری خاکزی به گیاهچه افزایش می یابد. همچنین مزرعه از سبر یکنواختی بر خواردار نخواهد بود. بنابراین هر چه زمان یا سرعت جوانه زدن بیشتر باشد برای ما مطلوب تر خواهد بود. (سرعت جوانه زنی مطلوب این است که بذرها بتوانند در نصف مدت لازم برای جوانه زدن سبز نمایند) در این صورت سبز مزرعه یکنواخت، پوشش گیاهی همسان و ابتلاع به بیماری خاک در جوانه کاهش می یابد.
2- توان رویش بذر: یک بذر ممکن است جوانه بزند ولی توان یا نیروی خروج از خاک را نداشته باشد و یا در شرایط سخت نتواند بخوبی سبز کند بنابراین
3- سبز شدن در آزمایشگاه ملاک خوبی نیست و باید توان نیروی بذر برا ی سبز شدن تحت شرایط شبیه به مزرعه نیز آزموده شود.
4- سن بذر: هر چه سن بذر یا عمر بذر افزایش یابد به دلیل آنکه بذر تنفس می کند بنابراین مقدار موثری یا زیادی از مواد داخل بذر مصرف می شود. بنابراین از توان رویشی و قوه نامیه بذر طی سالها کاسته می شود. یک بذر حتی در بهترین شرایط بیش از چند سال عمر نمی کند و پس از چند سال دیگر قوه نامیه ندارد. عمر بذر گندم حداکثر 5-3 سال است.
5- ریزی و درشتی بذر: هر چه بذر درشتر باشد سرعت جوانه زنی آن بیشتر و توان رویشی آن نیز بیشتر است و بذرهای ریز عکس این قضیه هستند. بذرهای متوسط برای بذرکاری بیشتر استفاده می شود. در شرایط دیمزار و سخت که خاک اجازه نمی دهد به راحتی بذر سبز شود بهتر است بذر از نوع درشت باشد تا قدرت و سرعت بیشتری برای سبز شدن داشته باشد.
تراکم بوته:
در گندم پائیزه همانند دیگر غلات پائیزه تراکم بوته در واحد مسطح به هنگام رسیدن به وسیله تعداد سنبله ها در یک متر مربع مشخص می شود. افزایش عملکرد بستگی بسیار زیادی به تراکم سنبله به هنگام برداشت دارد.
در شرایط محیطی مناسب دانه های سبز شده در یک متر مربع می بایست
ُ700-600 سنبله قابل برداشت را تولید نمایند.
چنانچه عملکرد یک سنبله 8/0 تا 9/0 گرم باشد عملکرد به 5600– 4800یا 6300- 5400 کیلوگرم در هکتار خواهد رسید برای اینکه بتوان یک چنین تراکمی را ایجاد نمد می بایست 600- 400 دانه جوانه زده در یک مترمربع داشته باشیم. تعداد سنبله های برداشت شده در مترمربع بستگی به واریته دارد زیرا هر واریته تراکم خاصی می پذیرد.
تعداد دانه های سبز شده در مترمربع یستگی به رطوبت خاک، تهیه زمین (بسته بذر) و تاریخ کاشت دارد.
میزان مصرف بذر:
میزان مصرف بذر مورد نیاز در هکتار از طریق فرمول زیر بدست می آید
(گرم) وزن هزار دانه × تراکم (بوته در مترمربع) میزان بذر (کیلوگرم در هکتار)
ارزش مصرف بذر
قوه نامیه × درجه خلوص ارزش مصرف بذر
100
مثال 1: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم و 40 و درجه خلوص و قوه نامیه 100/. باشدمقدار بذر مصرفی آن را بدست می آوریم.
Kg 200 وزن هزار دانه × تراکم میزان بذر
ارزش مصرف بذر
100% 100 × 100 ارزش مصرف بذر
100
مثال 2: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم gr 4. و درجه خلوص 98/0 و قوه نامیه 97 در صد باشد مقدار بذر مصرفی را بدست می آوریم.
Kg 210 وزن هزار دانه × تراکم میزان بذر
ارزش مصرف بذر
95% 97 × 98 ارزش مصرف بذر
100
فواصل میان ردیفها:
بهترین نتایج هنگامی بدست می آید که فواصل میان ردیفها 15- 5/12 سانتیمتر باشد.
عمق کاشت:
عمق کاشت بذور گندم پائیزه به رطوبت و بافت خاک بستگی دارد. هنگامی که رطوبت مناسب باشد عمق کاشت cm 5-4 خواهد بود. چنانچه رطوبت سطح خاک کم باشد این عمق یه cm8-7 افزایش خواهد یافت. عمق بیش از cm12-10 موجب تاخیر و عدم یکنواختی در سبز شدن می گردد و همچنین عمق کمتر از 4 سانتیمتر موجب سبز شدن غیر یکنواخت گندم می گردد زیرا بسته بذر معمولا بسرعت خشک شده و جوانه زدن به طور کامل صورت نمی گیرد.
زمان کاشت گندم:
زمان کاشت گندم بستگی به منطقه آب و هوائی دارد. بر حسب مشاهدات طولانی کشت گندم پائیزه باید موقعی شروع گردد که درجه حرارت هوا c 15-13 بوده و موقعی پایان یابد که درجه حرارت هوا به c9-8 کاهش نموده باشد. گندم پائیزه بایدقبل از ورود به مرحله زمستان حدود 50-40
روز رویش کرده باشد و در این مدت میانگین درجات حرارت روزانه بیش از c5 باشد. گندم در این مدت زمان 50-40روز نیاز به مجموعا c500 گرمای بیش از صفر دارد. بر قراری تاریخ کاشت باید طوری تنظیم شود که گندم در شروع سرمای زمستان به اندازه کافی رشد کرده باشد.
بطور کلی گندم پائیزه باید موقعی کشت گردد که گرمای تابستان تمام شده و سرمای زمستان هم هنوز شروع نشده. کشت بسیار زود گندم باعث کاهش تولید آن خواهد گردید، گیاهان در پائیز و قبل از رسیدن زمستان بسیار زیاد توسعه می یابند و به همین دلیل نسبت به درجات پائین حساس خواهند بود. درجات حرارت بالا در ابتدای رویش باعث می گردد که در نزدیکی سطح خاک گره انشعاب تشکیل گردد که در نتیجه یخبندان و سرمای زمستان تاثیر منفی بر روی گیاهان خواهد گذاشت. روی هم رفته کشتهای زود باعث تشدید خوابیدگی و هجوم آفات می گردد.
گندم پائیزه اگر دیر کشت گردد تاثیرات منفی بر روی عملکرد خواهد گذاشت.
این گیاهان در هنگام ورود به مرحله خواب زمستانه ضعیف می باشند و پنجه ها ضعیف بوده و به شرایط نا مطلوب و طولانی زمستان سازگاری نمی کنند و به همین دلیل گیاهان نسبت به یخبندان حساس خواهند بود و در نتیجه عملکرد کاهش خواهد یافت.
بیماریهای بذر
بیمایهای که از طریق بذر منتقل می شوند عبارتند از:
1- سیاهک پنهان گندم:tilltia foetida
بیماری سیاهک پنهانکه در اصطلاح محلی به آن سیاهچه یا کورک نیز نامیده می شود. میزان خسارت این سیاهک در مناطق آلوده کشور 15-10 در صد محصول و گاهی بیشتر بر آورد گردیده است.
علائم بیماری: سیاهک پنهان یا مخفی گندم تا موقعی که خوشه گندم ظاهر نشود قابل تشخیص نیست. بوته های مبتلا معمولا حدود چند سانتی متر کوتاهتر از بوته های سالم می باشند و گاهی ممکن است به نصف و یا یک چهارم تقلیل یابد. ریشه گیاه آلوده کاملا رشد نمی کند و پنجه زنی یوته ها
افزایش می یابد. در گلهای آلوده مادگی درازتر و تخمدان بلند و پهن تر و به رنگ سبز تیره می باشند. در صورتی که تخمدان سفید رنگ است علائم بیماری با ظهور خوشه های آلوده مشخص تر می شود. رنگ خوشه های الوده به جای سبز، مایل به آبی هستند.
روش مبارزه:
چون قارچ عامل بیماری در داخل جنین بذر قرار دارد بنابر این ضد عفونی با سموم قارچ کش غیر سیستمیک موثر واقع نمی شود و برای این منظور از سموم سیستمیک مانند: ویتا واکس و یا کار بوکسین تیرام به نسبت 2 در هزار استفاده می شود.
2- بیماری پوسیدگی برفی گندم: Fusarium nivala (نیوالا فوزاریوم)
این بیماری یکی از بیماریهای مهم گندم در مناطق معتدل و نیمه گرمسیری است که قارچ عامل بیماری سبب پوسیدگی ریشه، طوقه، ساقه و هوچنین سبب خشک شدن و از بین رفتن سنبله های گندم می شود.
علائم بیماری:
اگر آلودگی اولیه از طریق بذر باشد، گیاهچه ها ممکن است از بین برود و یا کوتاه بماند اما اگر آلودگی بذر زود نباشد علائم بیماری به صورت لکه های کوجک بیضی شکل قهوهای رنگ روی ریشه ها، غلاف برگ پائینی یا میانگره زیر طوقه ظاهر می شود، اگر لکه ها زیاد باشند ممکن است دراز و بهم بپیوندند تا حدی که تمام میانگره زیر طوقه به شدت فشرده،قهوه ای یا تقریبا سیاه شود. عامل بیماری ممکن است برگ، خوشه و دانه را نیز مورد حمله قرار دهد.
روش مبارزه:
ضد عفونی بذر با یکی از سموم قارچ کش سیستمیک مانند دیویدند، ویتا واکس، ویتا واکس تیرام به نسبت دو در هزار می باشد.
تغذیه گندم:
عملکرد بالای دانه نیاز به مواد غذائی دارد. در میان گیاهان زراعی گندم پائیزه نسبت به پخش کودها واکنش مثبتی از خود نشان می دهد. که این کودها به ترتیب عبارتند از:
ازت:
میزان مصرف کود از ته در گندم kg 75-50 ازت خالص در هکتار است.
مهمترین کودهای ازته عبارتند از:
1- سولفات آمونیم: این ترکیب از آمونیاک و اسید سولفوریک بدست می آید.
این کود اسیدزا است یعنی وقتی به خاک اضافه شود خاک را تا حدودی به سمت اسیدی شدن پیش می برد. این کود به عنوان بهترین کود شیمیائی ازته برای خاکهای قلیائی و آهکی در ایران معرفی شود، زیرا هم اسیدزا است و هم مقداری گوگرد دارد که یک عنصر غذائی بحساب می آید. چون ازت این کود به صورت آمونیوم (NH4)می باشد. بنابر این با روش تبادلی به رسها متصل شده و در نتیجه کمتر از کودهای دیگر از خاک شسته می شود.
سولفات آمونیم دارای حدود 21% ازت و 24% گوگرد است. از نظر قیمت واحد ازت یکی از گرانترین کودهای ازته به حساب می رود. ولی با توجه به مزایائی که دارد مقدار قابل توجهی از آن در ایران مصرف می شود.
2- اوره: این کود از ترکیب آمونیاک و گاز کربنیک در شرایط خاص تولید می شود. در صد ازت این کود بیش از 2 برابر ازت سولفات آمونیم است. ولی قیمت آن حدودا 5/1 برابر آن است. بنابراین اوره از نظر قیمت واحد ازت مناسب ترین کود ازته محسوب می شود. این کود در خاک در اثر آبگیری یا هیدرولیز تولید کربنات آمونیوم نموده و آمونیوم حاصله می تواند مستقیما مورد استفاده گیاه قرار گیرد. همچنین می تواند توسط موجودات ذره بینی
خاک به نیترات (NO3) تبدیل شده سپس به مصرف گیاه برسد.در اثر نیتراتی شدن ازت کود اوره خاک محیط کود به طرف اسیدی شدن میل می کند ولی قدرت اسیدزائی این کود به اندازه کود سولفات آمونیوم نیست.
مزایای کود اوره علاوه بر ارزانتر بودن قیمت واحد ازت عبارتند از:
خاصیت اسید زائی آن، عرضه عنصر ازت به صورت آمونیم و در صد زیاد ازت آن است. اوره به صورت دانه های مروارید شکل کوچک عرضه می شود که اصطلاحا به آن کود شکری نیز اطلاق می شود. بیش از 90% ازت مورد مصرف در ایران از طریق مصرف اوره تامین می شود و کشاورزان ایران اوره را بهتر از سایر کودهای ازته می شناسند.
کود فسفر:
میزان مصرف این کود در گندم 75-50 به صورت فسفر خالص (P2O5)
می باشد.
مهمترین کودهای فسفره عبارتند از:
1- سوپر فسفات:
این کود از تاثیر اسید سولفوریک غلیظ بر روی سنگ فسفات به دست می آید. چنانچه سوپر فسفات دارای 20-16 در صد p2o5 (انیدریک فسفریک) باشد آنرا سوپر فسفات ساده یا سوپر فسفات منو یا سوپر فسفات معمولی گویند که عبارت است از مخلوطی با 40% فسفات کلسیم و 50% گچ و مواد نا خالص دیگر.
اخیرا مصرف کود فسفری دیگری به نام سوپر فسفات تریپل معمول شده است.
50-40% P2O5 دارد. برای تهیه آن مقدار زیادی اسید سولفوریک بر روی سنگ فسفات ریخته می شود ترکیب این کود مشابه سوپر فسفات ساده می باشد ولی در آن گچ مشاهده نمی شود. به این دلیل به این سوپر فسفات تریپل گفته می شود که فسفر محلول آن تقریبا سه برابر فسفر سوپر فسفات ساده است.سوپر فسفات کودی اسید زا ولی خاصیت آن درمقایسه با کودهای ازته نا چیز است.
همچنین در خاکهای دارای کلسیم آزاد و تبادلی زیاد مصرف این کود تقریبا تاثیری در PH خاک ندارد ولی در خاکهای خنثی و یا کمی اسیدی ممکن است اثر کاهنده درPH خاک داشته باشد.
سوپر فسفات به عنوان یکی از پر مصرفترین کودهای فسفره جهان می باشد.
2- فسفات آمونیوم:
این کود را از ترکیب کردن اسید فسفریک و آمونیم بدست می آورند که هم دارای مونوآمونیوم و هم دی آمونیوم فسفات می باشد.
در ایران معمولا دی آمونیوم فسفات با ترکیب.- 48- 16 به ترتیب از چپ ازت، فسفر و پتاسیم عرضه می شود. این ترکیب در خاکهای اسیدی ممکن است با اسیدی کردن خاک نتایج رضایت بخشی نداشته باشد ولی در خاکهای خنثی و قلیائی اثرات اسید زائی آن بیش از سوپر فسفات می باشد.
کود پتاسه:
میزان مصرف این کود در گندم kg/he 50-40 به صورت پتاس خالص(k2O) میباشد. مهمترین کودهای پتاسه عبارتند از:
1- کلرور پتاسیم: نیاز گیاه برای کلر به عنوان یک عنصر غذائی بسیار ناچیز بوده و افزودن ترکیب کلرور (کلراید) به خاک به ویژه در خاکهایی که در مرز شوری قرار دارند ممکن است سبب بروز علائم سوختگی و عوارض دیگری شوند،گر چه مقدار کلری که از طریق افزایش کود پتاسی به خاک اضافه می شود بسیار کم بوده و هیچ گونه تغییری در خاکهای معمولی ایجاد نمی کند.
2- سولفات پتاسیم: سولفات به عنوان ماده مغذی برای گیاه بطور قابل توجهی مد نظر بوده است. نیاز به سولفات در خاکهای نواحی خشک که میزان گچ در آنها نسبتا زیاد کمتر مشاهده می شود با وجود این در خاکهای نواحی مرطوب
مصرف سولفات پتاسیم ترجیح داده می شود. با توجه به موارد ذکر شده و این که افزایش کلراید پتاسیم به خاک سبب بروز عوارض نامطلوب در کیفیت برخی محصولات میوشد با آنکه کود سولفات پتاسیم کود گرانتری است باز هم در ایران گرایش بیشتری به مصرف این کود پتاس وجود دارد. کود سولفات پتاسیم دارای 50 % K2O میباشد.
زمان مصرف کودهای شیمیایی
کودهای فسفره و پتاسه همراه با تهیه بستر بذر در عمقی که بیشترین انبوهی ریشه در آن قرار میگیرد مصرف میگردد. مصرف کودهای فسفره به صورت سرک متداول نمیباشد. مصرف سرک ازتدر مارحل رشد ونموگیاه مفید تر است. زیر از یک طرف دارای درجه حلالیت بالا میباشد و ازطرف دیگر در صورتی که تمام کود ازته قبل ازک اشت مصرف شود مقدار بسیار زیادی از آن به دلیل بارندگی های فراوان در هنگام زمستان و ابتدای بهار شستشو میگردد و خاک مقدار بسیار کمی از ازت را در خود نگه میدارد. در آن نواحی که میزان بارندگی زمستانه کم باشد یا کود ازته در هنگام کاشت یا قبل ازک اشت در موقع تهیه زمین مصرف میگردد ولی در مناطقی که به دلیل بارندگی زمستانه، خطر شستشوی ازت بسیار زیاد است کود ازته در هنگام کاشت و بقیه به صورت سرک در ابتدای بهار پخش میشود.
پخش به موقع کود ازته دارای اهمیت بسیار مهمی است زیرا ازت موجب تشکیل اجزاء عملکرد محصول و افزایش مواد پروتئین میگردد.
جو: Hordeum Vulgar
خاک:
بهترین اراضی برای جو خاکهای لومی و رسی با زهکشی مناسب بوده و در این نوع اراضی حو بهترین نتایج را خواهد داد. جوها پاییزه در مقایسه با جوهای بهاره به دلیل اینکه دارای سیستم ریشه ای قویتر و طویلتر میباشند، نسبت به خاک حساسیت کمتری دارند. جو اراضی مرطوب و اسیدی را تحمل نمیکند. PH مناسب خاک 8 -8/6 میباشد. از این لحاظ در مقایسه با گندم تحمل کمتری نسبت به اسیدیته خاک از خود نشان میدهد. مقاومت حو در مقابل شوری خاک بیشتر از گندم است.
ویژگیهای بذر جو:
بذری که برای کشت مورد استفاده قرار میگیرد مثل سایر بذرهای باید دارای قوه نامیه و درجه خلوص بالا و عاری از بذر علفهای هرز باشد. بزرگی اندازه و یکسانی بذر اهمیت بسیار زیادی دارد.
میزان بذر:
میزان بذر مورد نیاز برای ایجاد تراکم بالا 220 – 180 برای جو پاییزه در شرایط آبی و در زراعت دیم 100- 80 میباشد.
زمان کاشت:
زمان کاشت جو در هر منطقه بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه، جنس خاک و سیستم کشت (دیم یا آبی) دارد. جو پاییزه را باید موقعی کشت نمود که تا قبل از ورود به فصل سرما بخوبی تولید ریشه و پنجه نموده و نسبت به سرمای زمستان مقاوم شده باشد. جو پاییزه را هر چه زودتر اقدام به کشت آن نمود تا به اندازه کافی تولید پنجه نماید.
بنابراین جو پاییزه را باید حدوداً 10 – 5 روز قبل از گندم پاییزه کشت گردد. تاخیر در کاشت موجب کاهش قدرت پنجه زنی، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه ها و افزایش درصد پروتئین جو خواهد شد.
روش کاشت جو:
تکنیک کاشت در جو مثل گندم است تراکم مناسب برای جو پاییزه 500 – 450 بوته در متر مربع است. در صورتی که رطوبت خاک کاهش یابد و یا اینکه تاریخ کاشت به تاخیر بیفتد میزان بذر مورد نیاز جهت تراکم فوق میبایست 2. – 1. درصد افزایش یابد.
عمق کاشت:
عمق کاشت بذر جو پاییزه به طور معمول 4 – 3 سانتیمتر است. در صورت کمبود رطوبت عمق کاشت Cm 6-5 است.
بیماریهای بذر:
بیماریهای که از طریق بذر منتقل میشود عبارتند از:
سیاهک سخت جو: Ustilago hordei
بیماری سیاهک سخت جو به نام سیاهک پوشیده جو نیز گفته میشود.
علایم بیماری:
بوته های مبتلا حدود Cm 7 کوتاهتر از بوته های سلام و خوشه های آلوه نیز کمی کوتاهتر میباشد. از مشخصات بارز این بیماری وجود یک غشاء نازک شفاف است که سطح سیاهک را روی خوشه تا مرحله خرمن کوبی میپوشاند. این غشا ء سفید مایل به خاکستری یا نقره ای دیده میشود و خوشه های سیاهک زده را محم نگه میدارد.
روش مبارزه:
چون قارچ عامل بیماری در سطح بذر قرار دارد. بهترین را مبارزه با آن ضد عفونی بذر قبل از کاشت با یکی از سموم سیستمک مانند ویتاواکس، ویتاواکس تیرام و یا توپسین به نسبت دو در هزار میباشد.
تغذیه جو:
احتیاجات کودی جو به طور کلی شبیه احتیاجات کودی گندم است. جو مقادیر زیادی مواد غذایی مصرف میکند و عملکرد خیلی مطلوبی با پخش مقادیر مناسب کودهای شیمیایی به دست می آید.
کلزا:
آماده سازی زمین و کاشت:
قرار گرفتن بذر در بستر مناسب از اقدامات اولیه جهت نیل به تولید بالا میباشد. زیرا در این حالت پوشش کافی در مزرعه برای استفاده بهینه از شرایط محیطی فراهم میشود. لذا برای تهیه مناسب بستر بذر، انجام عملیات زیر ضروری است.
بعد از برداشت محصول قبلی، در صورت امکان، زمین مورد نظر آبیاری گردیده و پس از گاو رو شدن بوسیله گاو آهن برگرداندار شخم زده میشود. جهت خرد شدن کلوخ ها و بقایای محصول قبلی و همچنین یکنواخت شدن وضعیت خاک مزرعه، زمین مورد نظر دیسک و ماله زده میشود سپس اقدام به کودپاشی (کود ازته و تمامی کود فسفره و پتاسه مورد نظر) و پخش علف کش به طور یکنواخت در سطح مزرعه میشود. و به وسیله دیسک سبک کود و علف کش با خاک مخلوط میگردد.
ارقام مناسب کلزا:
در استام گلستان ارقامی که به منظرو کاشت استفاده میشوند عبارتند از:
Hyola 4.1 (هیولا 4.1)، Hyola 3.8 (هیولا 3.8) و رقم 500 Option میباشد.
خاکهای مناسب کلزا:
از خاک رس سنگین تا خاکهای شنی سبک یا زمینهای پوشیده از خاکستر آتشفشان کاشته میشود. اما زمینهایی که بعد از باران سله میبندند مناسب نیستند. زیرا بذر آن کوچک بوده و ممکن است گیاهچه نتواند در هنگام خروج زمین را بشکافد.
PH مناسب خاک 8-5/5 میباشد کلزا نسبت به شوری متحمل بوده، زهکشی خوب در اراضی سنگین (خاک رس) مناسب اند.
خصوصیات بذر کلزا:
1 – مواد خارجی 2 درصد
2 – خلوص بذر حداکثر 98 %
3 – رطوبت بذر 8 %
4 - قوه نامیه حداقل 85 %
5 – وزن هزار دانه gr 5/4 – 5/3
میزان بذر:
1 – در کشت خطی (فواصل خطوط 25 – 12 سانتیمتری) ، 7 – 6 کیلوگرم در هکتار.
2 – در کشت دستپاش 8-7 کیلوگرم در هکتار میباشد.
عمق کاشت:
بذر را در عمق Cm 5/2 – 5/1 و در رطوبت کاشت و یا مزرعه را بلافاصله آبیاری مینمود و دمای خاک برای سبز شدن باید حداقل 10 درجه سانتی گراد یا بیشتر باشد.
کاشت خیلی عمیق بذر توسعه بیماریهای جوانه را تشدید میکند. ضمناً ضد عفونی بذر با یکی از سموم قارچ کش نظیر کاپتان آغشته کرد.
زمان کاشت:
از 30 مهرماه تا 15 آبان (در منطقه گنبد به دلیل خشکی اول فصل و عدم وجود سرمای زمستانه تاریخ کاشت 10 آبان الی 30 آبان توصیه میشود.)
تغذیه کلزا:
برای تولید 3 تن دانه کلزا مقادیر کودی ذیل مورد نیاز است.
1- 150 کیلوگرم در هکتار ازت خالص (N)
2- 70 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص (P2O5)
3- 100 کیلوگرم در هکتار پتاس خالص (K2O)
به منظور استفاده بهینه گیاه از کود ازته بهتر است آن را در اختیار گیاه قرار داد. به این صورت که ازت در هنگام کاشت به صورت 100 کیلوگرم اوره و یا در صورت استفاده از کود دی آموینوم فسفات (این کود فسفره دارای 18 درصد ازت میباشد) تنها 50 کیلوگرم اوره استفاده شود در صورتی که کود سولفات آمونیوم در دسترس میباشد بهتر است به جهت نیاز زیاد کلزا به جای اوره از کود سولفات آمونیوم (دو کیسه 50 کیلوگرمی کود سولفات آمونیوم معادل یک کیسه 50 کیلوگرمی اوره میباشد) استفاده شود.
دیگر کود ازته (100 کیلوگرم اوره) در قبل از شروع ساقه رفتن (پایان فصل سرما) و آخر (100 کیلوگرم اوره) قبل از شروع گلدهی (انتهای مرحله تشکیل غنچه های گل) استفاده شود.
کل فسفر و پتاسیم مورد نیاز گیاه در زمان کاشت باید مصرف شود. علاوه بر این جهت استفاده مطلوب گیاه از عناصر غذایی اضافه شده به خاک بهرت است کودهای مورد نیاز در زیر خاک با فاصله 4- 3 سانتی متری از بذر قرار گیرد. در ضمن باید به این نکته توجه کرد که هرگز نباید بذر در تماس متسقیم با کود قرار گیرد، زیرا این موضوع سبب کاهش درصد جوانه زنی بذور خواهد شد.
توجه: پس از آزمون خاک مقادیر ازت، فسفر و پتاس موجود در خاک از میران توصیه شده کسر گردد. ضمناً مقدار 5 تن کود آلی پوسیده در هر هکتار پخش شود.
آبیاری کلزا:
دوبار آبیاری در مرحله کاشت به فاصله 7 – 5 روز جهت سبز شدن یکنواخت مزرعه توصیه میشود. پس از سپری شدن فصل زمستان همراه با اولین کود سرک سومین آبیاری انجام میشود. آبیاری بعد در مرحله ظهور گل همراه با کود ازته سرک دوم اعمال میشود. دو نوبت آبیاری دیگر در مرحله تشکیل غلاف و پر شدن دانه ضروری است. آخرین آبیاری زمانی انجام شود که 20 % غلافهای ساقه اصلی قهوه ای شده اند.
کنترل علف هرز:
1 – کنترل زراعی: استفاده از تناوب زراعی مناسب (بخصوص غلات) بهترین روش زراعی کنترل علفهای هرز میباشد. آماده سازی زمین در کاهش علفهای هرز موثر بوده و بهتر است قبل از کشت مزرعه را آبیاری نموده و علفهای سبز شده را با دیسک یا در صورت امکان با پاراکوات (گراماکسون) به میزان 3 لیتر در هکتار از بین برد.
2 – کنترل شیمیایی: پس از انجام عملیات شخم و قبل از کاشت مزرعه توسط علف کش ترفلان به میزان 5/2 لیتر در هکتار به همراه 500 – 300 لیتر آب به طور یکنواخت سم پاشی و بلافاصله توسط دیسک سبک با خاک مخلوط گردد. جهت افزایش اثر علف کش بهتر است خاک مرطوب بوده و سمپاشی در هنگام صبح یا غروب انجام شود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 30صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله کارآموزی کشاورزی - شرکت تعاونی تولید کشاورزی
