پروژه ارشد
بررسی رابطه بین مؤلفه های فرهنگ سازمانی ومدیریت دانش در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) شهرستان ایلام
170 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده
مدیریت دانش که یکی از راه های بهبود بخشیدن به شرایط بقا سازمان است، زمانی به طور موفقیت آمیز در سازمان اجرا می گردد که از قبل زمینه فرهنگ مناسب با این نظام بسترسازی شده باشد. چراکه هدایت نمودن دانش موجود در سازمان یک امر مردمی است و به طورکامل مربوط به منابع انسانی می گردد و تابعی از فرهنگ کارکنان سازمان می باشد. لذا سازمان باید برای اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش، فرهنگ متناسب با آن را ایجاد نموده و بر اساس آن عمل نمایند.
این تحقیق با هدف بررسی رابطه بین مولفه های فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) شهرستان ایلام انجام گرفته است.
جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه کارکنان مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) در شهر ایلامبه تعداد 278 نفر می باشد تعداد افراد نمونه 162 نفر می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، ابزار مورد استفاده در این پژوهش یک پرسشنامه محقق ساخته 30 سوالی جهت سنجش فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش می باشد. روش تحقیق از نوع همبستگی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش های آماری توصیفی و روش های آماری استنباطی ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون چندمتغیره می باشد. پاسخ دهندگان وضعیت فرهنگ سازمانی را در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) متوسط و وضعیت مدیریت دانش را قوی ارزیابی کرده اند و نتایج حاکی از آن است که بین فرهنگ سازمانی و مولفه های آن با مدیریت دانش در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) در شهرستان ایلام رابطه معناداری وجود ندارد. و همچنین مشخص شده که از بین مولفه های فرهنگ سازمانی در پیش بینی مدیریت دانش فقط مولفه های حمایت مدیریت و تعلق سازمانی قادر به پیش بینی مدیریت دانش هستند و سهم تعلق سازمانی در پیش بینی مدیریت دانش کمی بیشتر از حمایت مدیریت می باشد.
واژگانکلیدی: فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش، مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره)ایلام
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
1-1ﻣﻘﺪﻣﻪ................................................................................................................................................................................... 2
2-1- بیان مسأله........................................................................................................................................................................4
3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق.........................................................................................................................................6
4-1- اهداف تحقیق................................................................................................................................................................7
5-1- سوالات تحقیق..............................................................................................................................................................8
6-1- فرضیه ها..........................................................................................................................................................................9
7-1- قلمرو تحقیق..................................................................................................................................................................9
8-1- تعاریف عملیاتی واژه ها ی تحقیق ..........................................................................................................................9
فصل دوّم:مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه..................................................................................................................................................................................... 12
مقدمه............................................................................................................................................................................................12
مفهوم فرهنگ و فرهنگ سازمانی..........................................................................................................................................13
ریشه شناسی فرهنگ.................................................................................................................................................................13
مفهوم فرهنگ..............................................................................................................................................................................13
مفهوم فرهنگ سازمانی..............................................................................................................................................................15
چارچوب فرهنگ سازمانی....................................................................................................................................................19
فضا (جو) سازمانی و تفاوت آن با فرهنگ سازمانی......................................................................................................20
تفاوت فرهنگ سازمانی و جو سازمانی با استفاده از مدل «شاین»...........................................................................21
منشأ شکل گیری فرهنگ سازمانی...........................................................................................................................................23
بقاء و ادامه حیات فرهنگ سازمان............................................................................................................................................24
عوامل عمده حفظ و بقای فرهنگ سازمانی...........................................................................................................................25
عوامل و اجزاء فرهنگ سازمانی................................................................................................................................................26
روش های تشخیص جنبه های فرهنگ سازمانی.................................................................................................................27
مدیریت فرهنگ سازمان.............................................................................................................................................................30
عنوان صفحه
فرآیند مدیریت فرهنگی سازمانی.........................................................................................................................................30
فرهنگ سازمانی قوی و ضعیف.........................................................................................................................................32
مشخصات فرهنگ قوی و ضعیف........................................................................................................................................33
ویژگی های فرهنگ سازمانی..................................................................................................................................................34
معیارهای فرهنگ سازمانی.......................................................................................................................................................37
توسعه فرهنگ.............................................................................................................................................................................39
انواع فرهنگ سازمانی................................................................................................................................................................39
انواع فرهنگ سازمانی از دیدگاه کتز درویس و میلر...........................................................................................................39
انواع فرهنگ سازمانی از دیدگاه کمرون................................................................................................................................41
الگوهای شناخت و بررسی فرهنگ سازمانی........................................................................................................................42
الگوی (AGIL) پارسونز.........................................................................................................................................................42
الگوی ویلیان اوچی....................................................................................................................................................................43
الگوی «لیت وین» و «استرینگر»..............................................................................................................................................45
الگوی مبتنی بر هفت S شرکت مکنزی................................................................................................................................46
الگوی کرت لوین........................................................................................................................................................................47
مطالعات هافستد در زمینه فرهنگ سازمانی...........................................................................................................................48
مطالعات لامرزهیکسن در زمینه فرهنگ سازمانی.............................................................................................................50
الگوی «پیترز» و «واترمن».........................................................................................................................................................52
الگوی استیفن رابینز ...................................................................................................................................................................53
مؤلفه های فرهنگی سازمانی....................................................................................................................................................55
مقدمه...............................................................................................................................................................................................55
مفهوم داده، اطلاعات و دانش...................................................................................................................................................57
انواع دانش......................................................................................................................................................................................60
چرخه دانش .................................................................................................................................................................................62
جریان دانش..................................................................................................................................................................................63
فرایند دانش....................................................................................................................................................................................63
انواع منابع دانش سازمانی ...........................................................................................................................................................64
عنوان صفحه
مدیریت دانش چیست؟...................................................................................................................................................................65
تاریخچه مدیریت دانش...................................................................................................................................................................65
تعریف مدیریت دانش......................................................................................................................................................................68
روندهای موثر بر مدیریت دانش...................................................................................................................................................69
اقتصاد متغیر جهانی..........................................................................................................................................................................70
اندازه شرکت و مدیریت دانش.......................................................................................................................................................71
اهداف مدیریت دانش.......................................................................................................................................................................71
اهمیت مدیریت دانش.......................................................................................................................................................................71
مزایای مدیریت دانش........................................................................................................................................................................72
عوامل موثر بر موفقیت مدیریت دانش..........................................................................................................................................75
اصول مدیریت دانش......................................................................................................................................................................76
چرخه حیات دانش.............................................................................................................................................................................77
مؤلفه های مدیریت دانش..................................................................................................................................................................82
چهارچوب نظری تحقیق....................................................................................................................................................................83
پیشینه تحقیق.......................................................................................................................................................................................87
تحقیقات داخلی.....................................................................................................................................................................................87
تحقیقات خارجی.................................................................................................................................................................................90
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
روش تحقیق..........................................................................................................................................................................................98
جامعه آماری...........................................................................................................................................................................................98
نمونه و روش نمونه گیری ...............................................................................................................................................................99
روش نمونه گیری.................................................................................................................................................................................99
ابزار گردآوری داده ها........................................................................................................................................................................100
ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری.................................................................................................................................................100
روش تجزیه و تحلیل داده ها.........................................................................................................................................................102
عنوان صفحه
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات
مقدمه....................................................................................................................................................................................................104
توصیف داده ها..................................................................................................................................................................................104
فراوانی و درصد متغیر سن کارکنان..............................................................................................................................................104
فراوانی و درصد متغیر وضعیت تحصیلی کارکنان.....................................................................................................................105
فراوانی و درصد متغیر سابقه کار کارکنان.....................................................................................................................................107
تحلیل داده ها.......................................................................................................................................................................................108
(تحلیل داده ها) سوال اول تحقیق.................................................................................................................................................108
فراوانی و درصد وضعیت فرهنگ سازمانی در کارکنان مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره)شهرستان ایلام............109
(تحلیل داده ها) سوال دوم تحقیق ................................................................................................................................................109
فراوانی و درصد وضعیت مدیریت دانش در کارکنان مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) شهرستان ایلام...........110
فرضیه اصلی: بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش رابطه وجود دارد................................................................................113
فرضیه فرعی شماره 1: بین حمایت مدیریت و مدیریت دانش رابطه وجود دارد..............................................................114
فرضیه فرعی شماره 2: بین تعلق سازمانی و مدیریت دانش رابطه وجود دارد....................................................................115
فرضیه فرعی شماره 3: بین خلاقیت فردی و مدیریت دانش رابطه وجود دارد.................................................................116
فرضیه فرعی شماره 4: بین سازش با پدیده تعارض و مدیریت دانش رابطه وجود دارد.................................................116
طرح یک سوال: کدامیک از مولفه های فرهنگ سازمانی پیش بینی کننده بهتری برای مدیریت دانش در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) شهرستان ایلام است؟ ...........................................................................................................................117
فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات
مقدمه.....................................................................................................................................................................................................120
یافته های پژوهش مربوط به سوال اولتحقیق...........................................................................................................................120
یافته های پژوهش مربوط به سوال دوم تحقیق...........................................................................................................................121
یافته های پژوهشی مربوط به فرضیه اصلی تحقیق....................................................................................................................122
یافته های پژوهشی مربوط به فرضیه فرعی شماره 1................................................................................................................123
یافته های پژوهشی مربوط به فرضیه فرعی شماره 2................................................................................................................124
یافته های پژوهشی مربوط به فرضیه فرعی شماره 3................................................................................................................125
عنوان صفحه
یافته های پژوهشی مربوط به فرضیه فرعی شماره 4................................................................................................................126
پیشنهادها..............................................................................................................................................................................................128
پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق..........................................................................................................................................128
پیشنهادها برای تحقیقات آتی...........................................................................................................................................................129
محدودیتهای تحقیق ............................................................................................................................................................129
فهرست منابع......................................................................................................................................................................................130
منابع فارسی .......................................................................................................................................................................................130
منابع لاتین...........................................................................................................................................................................................137
پیوست ها
شاخص های توصیفی پرسشنامه..................................................................................................................................................138
توصیف نمرات سوالات (فرهنگ سازمانی)..............................................................................................................................138
توصیف نمرات سوالات (مدیریت دانش).................................................................................................................................139
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره (2-1): ویژگی های فرهنگ سازمانی از دیدگاه رابینز.......................................................................................36
جدول شماره (2-2) مقایسه فرهنگ های نوع A (آمریکایی)، فرهنگ نوع J (ژاپنی)، فرهنگ نوع Z (آمریکایی اصلاح شده) .....................................................................................................................................................................................................45
جدول شماره2-3- سیر تطور مدیریت دانش...............................................................................................................................67
جدول شماره 2-4 مدل های چرخه حیات مدیریت دانش،......................................................................................78
جدول 3-1 جامعه آماری.................................................................................................................................................................99
جدول 3-2: ضرایب آلفای کرونباخ برای سوالات مربوط به فرهنگ سازمانی..................................................................101
جدول 3-3: ضرایب آلفای کرونباخ برای سوالات مربوط به مدیریت دانش ..................................................................102
جدول 1-4 توزیع فراوانی و در صد آزمودنی ها بر حسب سن آنها .........................................................................104
جدول 2-4 توزیع فراوانی و در صد آزمودنی ها بر حسب تحصیلات آنها ................................................................106
جدول 3-4 توزیع فراوانی و در صد آزمودنی ها بر حسب سابقه کار آنها .................................................................107
جدول 4-4 توزیع فراوانی و در صد گزینه های انتخابی پاسخگویان در مؤلفه فرهنگ سازمانی...............................109
جدول 5-4 توزیع فراوانی و در صد گزینه های انتخابی پاسخگویان در مؤلفه مدیریت دانش .................................110
جدول 1-6-4شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات مؤلفه فرهنگ سازمانی.....................................111
جدول 2-6-4 شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات مؤلفه مدیریت دانش.........................................112
جدول 1-7-4 نتایج ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش..................................114
جدول 2-7-4 نتایجضریب همبستگی پیرسون رابطه بین حمایت مدیریت ومدیریت دانش....115
جدول 3-7-4 نتایج ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین تعلق سازمانی ومدیریت دانش......115
عنوان صفحه
جدول 4-7-4 نتایج ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین خلاقیت فردی ومدیریت دانش.....116
جدول 5-7-4 نتایج ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سازش با پدیده تعارض و مدیریت دانش..................................................................................................................................................................117
جدول 1-5-4 : ماتریس همبستگی بین مؤلفه های فرهنگ سازمانی با مدیرت دانش................................................117
جدول 4-5-4 تحلیل رگرسیون چند متغیره برای متغیر وابسته مدیریت دانش توسط متغیر فرهنگ سازمانی.................................................................................................................................................................................118
نمودار ها
عنوان صفحه
نمودار 1-4 درصد آزمودنی ها بر حسب سن آنها...........................................................................................................105
نمودار 2-4 درصد آزمودنی ها بر حسب تحصیلات آنها...............................................................................................106
نمودار 3-4 درصد آزمودنی ها بر حسب سابقه کار آنها..................................................................................................108
شکل ها
عنوان صفحه
شکل (2-1) بازخورد (مثبت یا منفی) چارچوب فرهنگ سازمانی..........................................................................................20
شکل (2-2): انواع سطوح فرهنگ...................................................................................................................................................22
شکل 2-3: تغییر فرهنگی، ارزیابی خطر.........................................................................................................................................30
شکل (2- 4): فرآیند مدیریت فرهنگ سازمانی............................................................................................................................32
شکل شماره (2-5): فهرست ویژگی های فرهنگ سازمانی......................................................................................................35
شکل شماره (2-6): فهرست شاخص ها و معیارهای فرهنگ سازمانی .....................................................................................38
شکل شماره (2-7): انواع فرهنگ ها از دیدگاه کتز درویس و میلر.........................................................................................41
شکل شماره (2-8): تأثیر فرهنگ سازمانی روی عملکرد و رضایتمندی........................................................................................48
شکل شماره 2-9 طبقه بندی دانش سازمانی.................................................................................................................................57
شکل شماره 2-10 سلسله مراتب دانش .............................................................................................................................59
شکل 2-11 : انواع دانش......................................................................................................................................................62
شکل شماره2-12- روندهای محیط دانشی....................................................................................................................... 70
شکل شماره 2-13 چرخه مدیریت دانش، مدل پروست و همکاران ، 2000 .....................................................................79
شکل شماره 2-14- چارچوب کلی تحقیق.................................................................................................................................86
بررسی رابطه بین مؤلفه های فرهنگ سازمانی ومدیریت دانش در مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) شهرستان ایلام
