نوع فایل: word
قابل ویرایش 140 صفحه
چکیده:
قدمت ازدواج همپای پیدایش بشر است. در نخستین نجوای رازگونه، آدم ابوالبشر به خداوند می‌گوید: پروردگارا! در برابر خود کسی را می‌بینم که در دلم میلی و انسی به او احساس می‌کنم و چون خداوند یگانه، نجوای بنده یکدانه‌اش را شنید فرمود: اگر او را می‌خواهی از من بخواه و وصال او را از من طلب کن...
تحقیق حاضر با لطف و عنایت خداوند متعال و با عنوان: «خانواده در اسلام» با بهره‌گیری از آیات قرآن به عنوان منبعی اصیل و متقن، سرچشمه گرفته از وحی و روایات نورانی حضرات معصومین (علیهما السلام) ارائه می‌گردد.
به طور مجمل اصطلاح خانواده مؤثرترین عامل انتقال فرهنگ و رکن بنیادی جامعه است که در شرایط مختلف در تأثیر و تأثر متقابل با فرهنگ و عوامل اجتماعی است. انسانها در خانواده به هویت و رشد شخصیتی دست می‌یابند و در خانواده‌های سالم و رشید به تکامل معنوی و اخلاقی نائل می‌شوند. لذا خانواده عامل کمال‌بخشی، سکونت، آرامش و بالندگی به اعضای خویش است که در تحولات اساسی جوامع نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. البته خانواده متأثر از عملکرد مذهب، آموزش و حکومت نیز می‌باشد و این تأثر به صورت متقابل باعث ایجاد تغییرات اساسی می‌گردد. اگر خانواده محیط سالم و سازنده‌ای داشته باشد و نیازهای جسمی و روحی افراد خویش را برآورده سازد، کمتر به خدمات جانبی و جبرانی برای خانواده نیاز است. در تعریف خانواده بیان شده: خانواده گروهی است متشکل از افرادی که از طریق نسب و سبب و رضاع با یکدیگر به عنوان، شوهر، زن، مادر، پدر، برادر و خواهر در ارتباط متقابلند و فرهنگ مشترکی پدید آورده و در واحد خاصی زندگی می‌کنند.
اینک با توجه به حساسیت بیش از حد موضوع و حتی سرنوشت‌ساز بودنش، این ضرورت به چشم می‌خورد که در باب خانواده پژوهش‌هایی کارآمد به عمل آید. انسان با تشکیل خانواده، مثلث نیازهای سه‌گانه‌اش را، اعم از تمتع جنسی، تمنای عاطفی و تعهد انسانی، پوشش می‌دهد و از روابط آزاد که عمدتاً در سطح نازل و حیوانی تمتع جنسی قرار می‌گیرد، جدا می‌شود و هر چقدر در مقوله ازدواج حیطه شناختی درست‌تر ترسیم گردد و حیطه مصداقی صحیح‌تر انتخاب شود قدرت پاسخگویی به مثلث انسانی نیاز، بیشتر می‌شود. اما مع‌الاسف دنیای امروز مطالب دیگری را تعقیب می‌کند و حتی فکر ازدواج را به زیر تازیانه‌های عقب‌ماندگی و بی‌عرضگی و اسیر شدن می‌کشاند. لذا باید عوامل انزوای ازدواج و ایذاء ازدواج‌کرده‌ها، شناسایی و با به کارگیری فرامین اساسی در باب خانواده، ازدواج را به تسهیل کشانید.
با توجه به مطالب فوق این پایان‌نامه مشتمل بر چهار بخش است: بخش اول ـ کلیات (تعریف و تبیین موضوع و...) و بخش دوم شامل بررسی جایگاه خانواده در اعصار گذشته و ادیان همچون زرتشت، مسیحیت، یهود و اسلام و همچنین بنا بر ضرورت خانواده در اندیشه نظریه‌پردازان نیز بیان گردیده، بخش سوم بررسی جایگاه خانواده در اسلام و بیان ضروریات مورد نظر اسلام در این باب، آثار و فواید ازدواج و دو بخش چهارم به عنوان مبانی حقوقی و اخلاقی خانواده در اسلام به طرح حقوق همسران و آمیختگی این حقوق با اخلاق پرداخته می‌شود و پژوهش با مبحث رفع اختلافات خانوادگی به پایان رسیده است.
در این مطلب سعی شده است از منابع دست اول تفسیری و روایی و همین‌طور در جهت تجزیه و تحلیل هر چه بیشتر موضوع از مقالات و پایان‌نامه‌های مرتبط استفاده گردد که تعدد منابع نشان از توجه و کنکاش بیش از حد پژوهشگر دارد.
مقدمه:
خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون در بین تمامی جوامع بشری، به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و منشأ فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی‌اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه هلاکت و ضلالت بوده است.
اسلام به عنوان مکتبی انسان‌ساز بیشترین عنایت را به تکریم، تنزیه و تعالی خانواده دارد و این نهاد مقدس را کانون تربیت و مهد مودت و رحمت می‌شمرد و سعادت و شقاوت جامعه انسانی را منوط به صلاح و فساد این بنا می‌داند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای مادی، عاطفی و معنوی انسان از جمله دستیابی به سکون و آرامش برمی‌شمارد. دستیابی به این اهداف والای مکتب اسلام و حفظ و حراست دقیق و مستمر از آن، نیازمند توجه جدی به خانواده و پیاده کردن قوانین مربوط به آن در اسلام است و ضروری است کلیه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در تمام سطوح، حق‌مدارانه و در راستای تعالی و مصالح خانواده باشد.
خانواده براساس اجتماع و به عقیده جامعه‌شناسان یکی از عوامل مهم ایجاد تمدن است. رشد و پرورش افراد در خانواده پایه‌گذاری شده و سلامت و سعادت جامعه بشری در گرو تربیت صحیح و استواری است که در خانواده پدید آمده است. وضعی که با تأسف، امروزه با آن مواجهیم، وجود تزلزل در ارکان خانواده‌هاست. توضیح مسأله اینکه ما امروزه در بسیاری از خانواد‌ها شاهد عدم تفاهم، درگیری و نزاع و حتی متارکه و طلاق هستیم.
بسیاری از فرزندان در محیط نابسامان خانواده رشد یافته و از تربیت درست و آرامش و سکونی که لازمه رشد است، برخوردار نمی‌باشند. این امر در درازمدت زمینه‌سازی نابسامانی‌های رفتاری و حتی انحراف و لغزش بسیار است.
جرم‌شناسان یکی از ریشه‌های جرم و انحراف را در نابسامانی خانواده می‌دانند و بررسی‌هایی که در جوامع غربی و حتی در جوامع خودمان به عمل آمده نشان داده است که بسیاری از مجرمان و منحرفان، کسانی هستند که در خانواده نابسامانی پرورش یافته‌اند. در مورد سر و سامان دادن به این موضوع نظرات مختلفی عرضه شده است:
1ـ گروهی تندرو حتی مسأله لغو خانواده را نظر داده بودند که تجربه انقلاب کمونیستی در دنیا و لغو خانواده در آن سامان، آن‌ها را به خطایشان واقف گردانیده است.
2ـ عده‌ای ریشه این نابسامانی‌ها را عدم آزادی زن و عدم تساوی حقوق او با مرد دانسته و قائل شده‌اند که با تأمین این حق، مشکلات خانوادگی حل می‌شود.
3ـ دسته سومی درست خلاف آن را نظر داده و گمان داشته‌اند که اگر آزادی را از زنان سلب و آن‌ها را در محیط خانه محبوس سازند، به تربیت نسل درست و استوار قادر شده و می‌توانند ریشه همه نابسامانی‌ها را بخشکانند.
4ـ اسلام در این زمینه رهنمودهایی براساس دریافت از وحی دارد که اجرای آن می‌تواند نابسامانی‌های موجود را از بین برده و بشر را به سوی هدف خلقتش به پیش برد. در بینش اسلامی حیات خانواده مبتنی بر ضوابط ایمان و اخلاق و متکی به حقوق است که دامنه آن در برگیرنده شأن زن،
شوهر، فرزندان و والدین است و ما در این بررسی کوتاه سعی داریم به توضیح و تشریح آن بپردازیم. طبیعی است که مستندات ما در این بررسی منابع اصیل اسلامی و تجربه علمای اسلامی در طول مدت چهارده قرن می‌باشد.
فهرست مطالب:
چکیده
بخش اول – کلیات
مقدمه
1-1- تعریف و تبیین موضوع
الف – تعریف لغوی عیال
ب – تعریف لغوی أسر
ج – تعریف لغوی زوج
د – خانواده در اصطلاح
2-1- ضرورت و اهداف تحقیق
3-1- پیشینه موضوع
4-1- فرضیات اصلی و فرعی
5-1- روش تحقیق
بخش دوم – بررسی جایگاه خانواده در اعصار گذشته و ادیان
1-2- خانواده در اعصار گذشته
الف – خانواده در اقوام وحشی
ب – خانواده در روم قدیم
ج – خانواده در یونان قدیم
د – خانواده در ایران باستان
ه – خانواده در عرب جاهلیت
2-2- خانواده در ادیان
الف – خانواده در زرتشت
ب – خانواده در میان مسیحیان و یهودیان
ج – خانواده در اسلام
* کارگر و جایگاه خانه در قرآن
1- محل تسکین
2- محل ذکر و تلاوت آیات الهی
3- محل رابطه قدسی
4- لزوم حفظ حریم خانه
3-2- وضعیت خانواده در جهان معاصر
4-2- ابعاد خانواده در اندیشه نظریه پردازان علوم انسانی
الف – تاریخ
ب – جامعه شناسی
ج – حقوق
د- اقتصاد
ه – روان شناسی
و – علوم سیاسی
ز – علوم تربیتی
بخش سوم – میزان تقدس خانواده در اسلام
مقدمه
1-3- ضرورت تشکیل خانواده
الف – ازدواج یک سنت الهی
ب – ازدواج وسیله حفظ دین است
ج – فضیلت عبادت متأهل
د – بهترین تجارت، زن شایسته
2-3- آثار و فواید ازدواج
الف – غریزه جنسی
1-زنا
2-عریان گرایی
3-چشم چرانی
4-لواط (همجنس خواهی)
5-خود ارضایی
* عوامل ایجاد رفتار جنسی مطلوب در روابط زناشوئی:
1- رضایت زوجین در انتخاب یکدیگر
2- رعایت احترام و محبت متقابل
3- پرهیز از احیاء منفی
4- تفاهم و توافق میان همسران در روابط جنسی
5- رعایت اخلاق جنسی
ب – نیاز به آرامش و سکون
ج – نیاز به انس دمورت
د – میل به تداوم وجود خویش
و – پرورش نسل سالم و پاک
ه – حفظ عفت و حیای فردی و اجتماعی
3-3- چارچوب خانواده متعادل و ایده آل در اسلام
1- تعادل نظر و عمل
2- تعادل معنویت و مادیت
3- تعادل سد زمان
4- تعادل منطق و عاطفه
5- تعادل گفتن و شنیدن
6- تعادل سازگاری و انتقادگری
7- تعادل مصالح درونی و مصالح بیرونی
8- تعادل هدف های تربیتی
9- تعامل مدیریت و مشارکت
10- تعادل امکانات و انتظارات
فواید متعادل بودن خانواده
4-3- معیارهای انتخاب همسر
الف – ملاک های گزینش همسر از دیدگاه جامعه شناختی خانواده
1- الف – روان شناختی
2- الف – روان شناختی
3-الف – اقتصادی
4-الف – اجتماعی
5-الف – خانوادگی
6- الف – قاعده همسان همسری
ب – ملاک های گزینش همسر از دیدگاه اسلام
1-ب- صفات متناسب برای زن
2-ب – ملاک های گزینش مرد
3-ب – اولویت بندی ملاک های مختلف
4-ب – دقت در تطبیق معیارها بر مصداق مورد نظر
1- مشورت با کارشناس
2- تحقیق
3- گفت و گوی مستقیم
بخش چهارم – مبانی حقوق و اخلاقی خانواده در اسلام
مقدمه
1-4- فلسفه خاص اسلام درباره حقوق خانوادگی
الف – حقوق مشترک
1-الف – توجه به جایگاه خانواده
2-الف – تثبیت نقشها
3-الف – حفظ شئون فردی
4-الف – آشنایی و پایبندی به تعهدات حقوقی و اخلاقی
5-الف – حسن معاشرت
ب – حقوق همسران در قرآن و حدیث
1-ب – وظایف و نسبت به همسرش
1- حقوق مادی و نفقه زن
2- تأمین نیاز جنسی
3- نظافت و آراستگی
4- پرهیز از سخت گیری
5- غیرت دینی
2-ب- وظایف زن نسبت به همسرش
1- آیا ریاست در خانواده امری ضروریست؟
2- تمکین و تأمین نیاز جنسی
3- زینت و آرایش برای شوهر
4- پاکدامنی و حجاب زن
2-4- آمیختگی احکام حقوقی و اخلاقی در قرآن
3-4- رفع اختلاف در خانواده در قرآن و حدیث
الف – اصل تأمین نیازهای عاطفی
ب – اصل مشاوره
ج – اصل صلح و سازش
د – اصل حاکمیت
ه – طلاق، عرش الهی را می لرزاند
نتیجه گیری
فهرست منابع و مأخذ
الف ) کتب عربی
ب ) کتب فارسی
ج) مقالات
منابع ومأخذ:
الف) کتب عربی
1-قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه ای ، انتشارات دهاقانی (اسماعیلیان)، قم، 1376.
2-ابن فارس، مقائیس اللغه ، مصر، مکتبه المصطفی البابی المجلسی، 1389 ق. ج 3.
3-البحرانی ، ابومحمد الحسن، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1404 ق.
4-ابن جمعه عروسی حویزی، عبدعلی (علامه حویزی)، تفسیر نور الثقلین، قم، دارالکتب العلمیه، 1382 ق، ج 4.
5-ابن حسن حر عاملی، محمد عاملی، محمد، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل البیت (ع).
6-رازی، فخر، تفسیر کبیر، بیروت ، دارالحیاء التراث العربی، بی تا، ج 25.
7-عبدالحسن غفار ، عبدالرسول ، المرأه المعاصر ، مطبعه القهر، 1404 ق.
8-مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار ، بیروت – لبنان، مؤسسه الوفاء ، 1983 م، مجلدات 7 و 75 و 100 و 103.
ب – کتب فارسی:
9- آصفی، آصفه، خانواده و تربیت در ایران، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، بی تا.
10- آیت الله زاده، محمدباقر، ازدواج و طلاق در اسلام و سایر ادیان ، تهران، نشر دکتر مجید حائری؛ بهار 1364.
11- آذربایجانی، مسعود، دیگران ، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، پژوهشکده موزه و دانشگاه (سمت)، بی جا، 1382.
12- اسکندری، محمدحسین ، اخلاق در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؛ بهار 1383، ج 2.
13- انصاریان ،حسین، نظام حیات خانواده در اسلام،قم، انتشارات ام ابیها، زمستان 1377.
14- استادان طرح آموزش خانواده، جوان و تشکیل خانواده تهران، انتشارات انجمن اولیاء‌و مربیان، 1380.
15- اعزازی، شهلا، جامعه شناسی خانواده تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، بی تا.
16- ابن فضل ، حسین بن محمد (راغب اصفهانی)، مفردات ، غلامرضا خسروی حسینی، تهران، انتشارات مرتضوی، 1374، چاپ هشتم، ج 2.
17- ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1369، ج 1
18- ابن حسین طاهر ذوالمناقب؛ محمد، (سیدرضی) ، نهج البلاغه ، مترجم محمد دشتی ،مؤسسه انتشارات مشهور، قم، 1380.
19- بندریگی ،محمد، فرهنگ بندریگی، تهران، انتشارات علمی، 1378، چاپ اول، ج 1.
20- بی نا، آسیب شناسی نگاه به زن وخانواده، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، دفتر مطالعات و تحقیقات ، قم، تیر ماه 1385.
21- بی نا، ارزش ها و نگرش های ایرانیان (موج دوم) ، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1381.
22- بابازاده، علی اکبر، ازدواج و حقوق اعضاء‌خانواده ، قم ، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، 1378.
23- بهشتی، احمد، خانواده در قرآن ، تهران، نشر بوستان کتاب، 1385.
24- بستان ، حسین، جامعه شناسی خانواده، تهران، بی جا، 1385.
25- پارسونز، تالکوت ، ساختار اجتماعی خانواده، ترجمه حسن پویان، تهران، انتشارات چاپخش ، 1363.
26- پیرو، آلن، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقرشاروخانی، تهران، انتشارات کیهان، 1371.
27- تاج لنگرودی، محمدمهدی، واعظ خانواده، تهران، موسسه مطبوعاتی خزر، بی تا.
28- تقوی، نعمت الله، جامعه شناسی خانواده، تهران، دانشگاه پیام نور، 1376.
29- جوادی آملی ، عبدالله ، زن در آیینه جمال و جلال ، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجا، 1369.
30- حقانی، حسین، حقوق خانواده در اسلام، قم، انتشارات دارالتبلیغ اسلامی، بی تا.
31- حسینی، سید هادی، فقه و توسعه در منابع دینی، قم، بوستان کتاب، 1381.
32- حسین ادیب، علی محمد، راه و روش تربیت از دیدگاه امام علی علیه السلام ، ترجمه دکتر سید محمد رادمنش ، تهران، موسسه انجام کتاب، بهار 1362.
33- خالقی، محمود، مائده آسمانی (برداشتی از تفاسیر قرآن مجید) ، قم، موسسه فرهنگی دارالذکر ، زمستان 1381.
34- سادات ، محمدعلی ، دیگران ، بینش اسلامی (دوره پیش دانشگاهی)، تهران، شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، 1378.
35- سالوادور، مینوچین، ترجمه باقر ثنایی، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1373.
36- شرفی، محمدرضا، خانواده متعادل (آناتومی خانواده) ،تهران، انتشارات اولیاء و مربیان، بهار 1386.
37- شریف قریشی، باقر، نظام خانواده در اسلام، ترجمه لطیف راشدی، تهران، شرکت چاپ رشد سازمان تبلیغات اسلامی، تابستان 1377.
38- صدر، حسن، حقوق زن در اسلام و اروپا، بی جا، بی تا.
39- صدیق اورعی، غلامرضا، جامعه شناس مسائل اجتماعی جوانان، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی، 1374.
40- طبرسی، حسن، مکارالاخلاق، بی جا، نشر فراهانی، بی تا، ج 1.
41- طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان،ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، 1367 ه.ش، چاپ اول، مجلات 2و3و4و15.
42- عظیم زاده، فائزه، بررسی آیات نکاح در قرآن، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، زمستان 1369.
43- عفیفی ، رحیم، بهشت و دوزخ در آئین مزدینا، متن پهلوی با برگردان دکتر رحیم عفیفی، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، مهر ماه 1342.
44- عراقی، عزت الله، حقوق زناشویی در اسلام، تهران، انتشارات بعثت، بی تا.
45- فرجاد، محمدحسین، آسیب شناسی اجتماعی خانواده و طلاق ، بی‌جا، انتشارات منصوری، 1372.
46- فرابی ، محمد، سیاست مدینه، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، 1371.
47- فلسفی، محمد تقی ،کودک ، تهران، هیأت نشر معارف اسلامی، 1342.
48- نویسنده پیشین، بزرگسالان و جوان ، تهران ، هیأت نشر معارف اسلامی، 1352.
49- قائمی ، علی ، نظام حیات خانواده در اسلام، تهران، واحد انتشارات انجمن و اولیاء و مربیان، آریان، 1363.
50- نویسنده پیشین،خانواده و مسائل همسران جوان، تهران، انتشارات امیری، زمستان 1376.
51- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده ، تهران ، انتشارات بهمن برنا، 1372.
52- گواهی، زهرا، سیمای زن در آینه فقه شیعه، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، زمستان 1369.
53- مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ، تهران ، انتشارات صدرا، تیر 1382، چاپ پانزدهم.
54- نویسنده پیشین،اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب ، تهران، انتشارات صدرا، تیر 1382.
55- مکارم شیرازی، ناصر، و با همکاری جمعی از نویسندگان ، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1381، چاپ بیست و پنجم ، ج 16.
56- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر، 1360، ج 5.
57- مظاهری، علی اکبر، جوانان وانتخاب همسر، قم، انتشارات پارسیان، 1383.
58- مجلسی، محمدباقر، روضه المتقین ، قم، بنیاد فرهنگ اسلامی، 1364، ج 8.
59- میبری، رشیدالدین ، تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار ، تهران، نشر امیرکبیر، 1357،ج 2.
60- مومن سبزواری، محمدباقر ، کفایه الاحکام ، اصفهان، نشر مدرسه صدر مهدوی، بی تا.
ج ) مقالات
61- احسانی، محمد، خانواده ، مجله معرفت، شماره 86.، بی تا.
62- احدی، «اهمیت خانواده در پیشگیری از جرم»، نشریه صدای عدالت، 8/2/1383.
63- ابوالفضلی ، علیرضا ،«منزل، مرکز تربیت و تعلیم فرزندان» (خانواده های خوشبخت 1) ، نشریه جوان، 9، 10/10/83
64- اسلامی پناه ، هادی ، «ازدواج پژوهی در آیات الهی» فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال هفتم، شماره 27، بهار 1384.
65- بی نا، «تساوی زن و مرد از دیدگاه قرآن با نگاهی به فمنیسیم «نشریه قدس» 6/9/78.
66- بی نا، آسیب شناسی نگاه به زن و خانواده، بیانیه تحلیلی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، تیر 1385.
67- بی نا، «نظریات منتشر شده استاد مطهری پیرامون حقوق زن» ، مجله زن روز، شماره 1158، اسفند 1366.
68- پاک نیا، عبدالکریم، «خانواده سالم در پرتو اسلام» مبلغان ، شماره 77، فروردین و اردیبهشت 1385.
69- جدی نیا، مهدی ، «زن و خانواده در غرب» زن روز ، شماره 1691.
70- حیات اجتماعی زن در تاریخ، (دفتر اول. قبل از اسلام ) ، دفتر پژوهش های فرهنگی وابسته به مراکز فرهنگی – سیاسی ، تهران، انتشارات امیرکبیر.
71- حسین خانی، هادی، «اصول گزینش همسر و نقش آن در تحکیم بنیان خانواده» ، ماهنامه شمیم یاس، شماره 42، سال ششم، شهریور 85.
72- حسینی، اکرم، «تحکیم خانواده در آموزه های قرآنی» ، کتاب زنان ، سال هفتم، زمستان 1383، شماره 26.
73- «خانواده اساس جامعه » بی تا، نشریه پیام زمان ، 15/11/83.
74- روح الامینی ،محمود، «خانواده در اوستا و منابع کهن زردشتی» نشریه چیستا، شماره 208 و 209.
75- زینتی، علی، «فلسفه ازدواج در اسلام و مسیحیت» ، فصلنامه شورای فرهنگ اجتماعی زنان ، سال هفتم، بهار 1384، شماره 27.
76- سروریان، سید محمد کمال، «افول خانواده در آمریکا و انگلیس» ، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، شماره 26، زمستان 1383، سال هفتم.
77- سالاری فرد، محمدرضا، «همسرگزینی در اندیشه دینی» فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان ، مسائل هفتم، شماره 25 ، پائیز 1383.
78- شفیعی مازندرانی، محمود، «کرامت زن در اسلام» نشریه کیهان، 30/5/1382.
79- صدر طباطبایی، فاطمه، «تعریف خانواده از منظر قرآن» نشریه پژوهش های قرآنی، شماره 27 و 28.
80- علیرضا جوینی، علی، «حقوق مدنی و قضایی خانواده در اسلام» نشریه قدس 13/12/1377.
81- فکری، زهره، «چرا باید زن و مرد عملکرد یکسان داشته باشد؟» نشریه خراسان ، 22/4/1378.
82- کجباف، محمدباقر، «رفتار شناسی جنسی در اندیشه دینی» فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، شماره 27، سال هفتم، بهار 1384.
83- کوچکی، طیبه، «بررسی ضرورت مشاوره در خانواده»گفتگو با دکتر خدیجه سرخوش، نشریه نسیم صبا، 6/8/1382.
84- گلی زواره، غلامرضا «ازدواج و همسر داری از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) ، نشریه زائر، شماره 137.
85- ملکی، حسن، «جایگاه خانواده در تفکر اسلامی» نشریه پیوند ،شماره 289، مرداد ماه 1382.
86- نویسنده پیشین، «خانواده متعادل و توسعه پایدار» نشریه پیوند؛ شماره 289، 1382.
87- محسنی، وجیهه، «ویژگی های تعادل در خانواده از نظر صاحب نظران» نشریه خراسان، 4/6/78.
88- میرخانی، عزت السادات، «گستره وظایف زن در خانواده » فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان ، شماره 7، بهار 1379.
89- نویسنده پیشین، «ریاست، تمکین، تسخیری متقابل در خانواده» فصلنامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، شماره 5، پائیز 1378.
90- محبوبی منش، حسین، «تغییرات اجتماعی ازدواج» کتاب زنان، شماره 26، زمستان 1383، سال هفتم.
91- نعمتی ، 30 علی، دل آرا، «جایگاه زن در خانواده در ادیان و جهان» فصلنامه بینات، سال دوازدهم ، شماره 4، زمستان 1384.
92- واعظ موسوی، مهدی، «خانواده سبز»، نشریه نگاه حوزه، شماره 95-94.
پروژه جایگاه خانواده در اسلام. doc
