چکیده
بهره وری از دیرباز مورد توجه محققان و صنعتگران بوده است و در دو قرن اخیر، درباره ضرورت و اهمیت اندازه گیری آن کتاب ها و مقالات متعددی نوشته شده است. روش ها و شاخص های مختلفی برای سنجش و ارزیابی بهره وری وجود دارد که می توان در سطوح مختلف بی نالمللی، ملی، صنعت و سازمان از این رو شها و شاخ صها استفاده نمود. حمل و نقل نقش مهمی را در سطوح کلان اقتصاد بازی می کند و رشد و توسعه کشورها بدون توسعه صنعت حمل و نقل و نگاه ویژه به آن غیرممکن است. بنابراین، اندازه گیری و سنجش بهره وری در این بخش بسیار مهم و بر دیگر بخش ها تاثیر فراوان دارد. تعیین شاخص های بهره وری و اندازه گیری آنها به شناخت منابع ورودی و خروج یهای سازمان نیازمند است. در این مختصر، ابتدا مفاهیم کلی بهره وری و رو شهای آن با نگاهی خاص به صنعت حمل و نقل تشریح م یگردد و مهمترین عوامل ورودی و خروجی صنعت حمل و نقل تعیین م یشود. در ادامه که شاخص هایی برای اندازه گیری بهره وری در سطح کلان حمل و نقل ریلی معرفی م یگردد، سعی گردیده است به وسیله شاخ صهای تعریف شده، کشورهای انتخاب شده با هم از نظر زیرساخت ها و استفاده از این ساختارها مقایسه گردند. به دلیل تعدد عوامل و آنتروپی استفاده شده است.
فهرست عنوان ها
مقدمه........................................................................................................................................................................... 1
فصل اول: کلیات پژوهش.................................................................................................................................................... 3
-1-1 پیشگفتار ............................................................................................................................................................ 4
-2-1 تعریف مساله........................................................................................................................................................ 4
-3-1 هدف از انجام تحقیق .............................................................................................................................................. 4
-4-1 ضرورت انجام تحقیق .............................................................................................................................................. 4
-5-1 روش کار و تحقیق .............................................................................................................................................. 5
-6-1 سیستم حمل و نقل ریلی ..................................................................................................................................... 5
-1-6-1 معرفی اجمالی راه آهن ایران .......................................................................................................................... 5
-2-6-1 مقایسه ارزش افزوده حمل و نقل ریلی با سایر رو ش های حمل و نقل....................................................................... 6
-3-6-1 مزایای حمل و نقل ریلی.............................................................................................................................. 6
-4-6-1 سهم حمل و نقل ریلی از کل حمل و نقل زمینی کشور ........................................................................................ 8
فصل دوم: ادبیات موضوع ................................................................................................................................................. 10
-1-2 پیشگفتار .......................................................................................................................................................... 11
-2-2 تعریف های بهره وری ............................................................................................................................................. 11
-3-2 مولفه های بهره وری ............................................................................................................................................. 12
-1-3-2 کارایی .................................................................................................................................................... 13
-2-3-2 اثربخشی............................................................................................................................................... 14
-3-3-2 ارتباط بین اثربخشی و کارایی.................................................................................................................... 15
-4-2 ضرورت اندازه گیری بهره وری................................................................................................................................... 15
-5-2 روش های اندازه گیری بهره وری.................................................................................................................................. 15
-6-2 سطوح بهره وری ................................................................................................................................................. 16
-1-6-2 بهره وری فردی........................................................................................................................................ 16
-2-6-2 بهره وری در خانه...................................................................................................................................... 16
-3-6-2 بهره وری در موسسه(شرکت) ..................................................................................................................... 17
-4-6-2 بهره وری در صنعت.................................................................................................................................. 18
-5-6-2 بهره وری ملی ......................................................................................................................................... 18
-6-6-2 بهره وری بین المللی.................................................................................................................................. 19
-7-2 عوامل موثر بر بهره وری..................................................................................................................................... 20
-1-7-2 عوامل درونی .......................................................................................................................................... 21
-2-7-2 عوامل بیرونی.......................................................................................................................................... 24
-8-2 به کارگیری بهره وری ............................................................................................................................................. 27
-1-8-2 روش اقتصاددانان .................................................................................................................................... 27
-2-8-2 روش مدیران.......................................................................................................................................... 28
-3-8-2 روش مهندسان صنایع ............................................................................................................................. 28
-9-2 شاخص های بهره وری ........................................................................................................................................ 28
-1-9-2 شاخص بهر هوری نیروی کار........................................................................................................................ 29
-2-9-2 شاخص بهره وری سرمایه................................................................................................................................ 29
-3-9-2 شاخص کل بهر هوری سرمایه و نیروی کار ..................................................................................................... 30
-10-2 شاخص بهره وری در سطح بین المللی........................................................................................................................ 30
-1-10-2 تعیین قلمرو.......................................................................................................................................... 30
٩
-2-10-2 تعیین شاخص.......................................................................................................................................... 31
-3-10-2 تبدیل به ارزهای معتبر بین المللی ................................................................................................................... 31
-4-10-2 تعیین مقایسه روند بهره وری یا اندازه بهره وری................................................................................................... 31
-11-2 مشکلات تعیین بهره وری...................................................................................................................................... 32
-12-2 کاربرد شاخص های بهره وری............................................................................................................................. 32
-13-2 انواع شاخص های اندازه گیری بهره وری ...................................................................................................................... 32
-14-2 بهره وری در سازمان های خدماتی ............................................................................................................................ 34
-15-2 تعیین شاخص های مهم بهره وری در حمل و نقل.......................................................................................................... 34
-16-2 برخی نکات درباره استفاده از شاخص های بهره وری............................................................................................... 35
-17-2 مزایا و محدودیتهای استفاده از شاخص های بهره وری ............................................................................................ 36
فصل سوم: مبانی تئوری ................................................................................................................................................... 38
-1-3 پیشگفتار .......................................................................................................................................................... 39
-2-3 رویکرد تصمیم گیری............................................................................................................................................. 39
-3-3 نگرشهای تصمیم گیری.......................................................................................................................................... 41
-1-3-3 نگرش علمی.............................................................................................................................................. 41
-2-3-3 نگرش سیستمی.......................................................................................................................................... 42
-3-3-3 نگرش عام................................................................................................................................................. 42
-4-3 تاریخچه کاربرد تحقیق در عملیات در تصمیم گیری......................................................................................................... 42
-5-3 کاربرد تحقیق در عملیات در تئوری تغییرات................................................................................................................. 43
-6-3 شرایط حاکم بر تصمیم گیری................................................................................................................................... 45
-7-3 تصمیم گیری در شرایط اطمینان کامل........................................................................................................................ 46
-1-7-3 مدل های مختلف تصمیم گیری چندمعیاره............................................................................................................ 46
50......................................................................................................................MCDM -2-7-3 مدل ها و فنون غیر از
-8-3 بحث در مورد انتخاب مدل................................................................................................................................. 50
-9-3 ارزیابی و بررسی مدل های چند شاخصه ...................................................................................................................... 51
-10-3 مدل جبرانی .................................................................................................................................................... 52
-11-3 زیرگروه نمره گذاری و امتیازدهی............................................................................................................................. 53
-12-3 روش های تعیین وزن .......................................................................................................................................... 58
-1-12-3 روش آنتروپی شانون................................................................................................................................... 58
فصل چهارم: بررسی سیستم ریلی کشور .................................................................................................................................. 61
-1-4 پیشگفتار .......................................................................................................................................................... 62
-2-4 جایگاه حمل و نقل در رشد و توسعه اقتصادی............................................................................................................... 62
-3-4 تاریخچه حمل و نقل ............................................................................................................................................ 63
-4-4 اهمیت حمل و نقل .............................................................................................................................................. 63
-5-4 انتخاب بین سیستمهای حمل و نقلی و مزایای هر یک..................................................................................................... 64
-6-4 اهمیت حمل و نقل ریلی........................................................................................................................................ 66
-7-4 وضعیت شبکه .................................................................................................................................................... 66
-1-7-4 محورهای پنج گانه راه آهن............................................................................................................................... 66
-2-7-4 سیستم علائم الکتریکی و ارتباطی شبکه ............................................................................................................. 69
-3-7-4 طرحهای توسعه شبکه .................................................................................................................................. 69
-8-4 وضعیت لکوموتیوها .............................................................................................................................................. 71
-9-4 ناوگان باری و مسافری .......................................................................................................................................... 72
-10-4 ترافیک بار....................................................................................................................................................... 73
-11-4 ترافیک مسافر................................................................................................................................................... 73
-12-4 فعالیت های عملیاتی مرتبط با حمل کالا در راه آهن ایران ................................................................................................ 73
-13-4 تعیین شاخص ها................................................................................................................................................ 75
١٠
-1-13-4 شاخص های عملیاتی................................................................................................................................... 76
-2-13-4 شاخص های مالی....................................................................................................................................... 76
-3-13-4 شاخص های ارزیابی کیفیت خدمات ارایه شده ..................................................................................................... 76
-4-13-4 گروهی از شاخص های ارزیابی راه آهن............................................................................................................... 77
-14-4 بررسی وضعیت شاخص های اصلی بخش سیستم ریلی کشور ............................................................................................ 80
-15-4 شاخص های بهره وری .......................................................................................................................................... 82
-1-15-4 شاخص های بهره وری خط ............................................................................................................................ 82
-2-15-4 شاخص های بهره وری واگن ........................................................................................................................... 82
-3-15-4 شاخص های بهره وری خط ............................................................................................................................ 83
-16-4 شاخص های مقایسه ای بین اللملی ............................................................................................................................ 83
-17-4 نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدهای زیربخش ریلی.................................................................................................... 85
-1-17-4 نقاط قوت ............................................................................................................................................... 85
-2-17-4 نقاط ضعف.............................................................................................................................................. 85
-3-17-4 فرصتها................................................................................................................................................... 86
-4-17-4 تهدیدها ................................................................................................................................................. 87
-18-4 تعیین عوامل موثر بر بهره وری حمل و نقل ریلی در قالب تعیین ورودی ها و خروجی ها.............................................................. 88
فصل پنجم: متدولوژی تحقیق............................................................................................................................................ 89
-1-5 پیشگفتار .......................................................................................................................................................... 90
-2-5 ابزارهای مورد نیاز................................................................................................................................................ 90
-3-5 تعیین شاخص های بهره وری در حمل و نقل ریلی .................................................................................................... 90
-3-5 گردآوری اطلاعات لازم........................................................................................................................................... 92
-4-5 فرآیند تصمیم گیری.............................................................................................................................................. 93
-1-4-5 تشکیل ماتریس تصمیم گیری .......................................................................................................................... 93
-2-4-5 تعیین وزن شاخص ها با استفاده از روش آنتروپی.................................................................................................... 93
به منظور رتبه بندی گزینه ها ............................................................................................. 95 SAW -3-4-5 استفاده از روش
فصل ششم: ارزیابی سیستم حمل و نقل ریلی کشور .................................................................................................................... 96
-1-6 پیشگفتار .......................................................................................................................................................... 97
-2-6 بررسی جایگاه سیستم ریلی کشور............................................................................................................................. 97
97......................................................................................UIC -1-2-6 رتبه بندی سیستم ریلی کشورهای منتخب عضو
-2-2-6 مقایسه سیستم حمل و نقل ریلی کشور در قالب نمودار................................................................................. 111
-3-6 بررسی و ارزیابی بخشهای سیستم ریلی کشور ............................................................................................................. 117
1-3-6 – کلیات ................................................................................................................................................ 117
-2-3-6 ارزیابی سیستم ریلی کشور به تفکیک نواحی ............................................................................................. 117
-3-3-6 ارزیابی سیستم ریلی کشور به تفکیک نقاط ورودی و خروجی........................................................................ 121
فصل هفتم: نتیجه گیری.................................................................................................................................................. 126
-1-7 نتیجه گیری و جمع بندی................................................................................................................................... 127
-2-7 پیشنهادات...................................................................................................................................................... 128
فهرست منابع
ارزیابی و بهره وری ناوگان حمل و نقل همگانی ریلی