لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 10
جغرافیای خلیج فارس
خلیج فارس (یا خلیج پارس) در امتداد دریای عمان و در میان شبه جزیره عربستان و ایران قرار دارد. مساحت آن ۲۳۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع است. از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و الحاق رود کارون به آن است، ختم می‌شود. خلیج پارس نامی است به جای مانده از کهن‌ترین منابع، زیرا که از سده‌های پیش از میلاد سر بر آورده‌است، و با پارس و فارس _ نام سرزمین ملت ایران _ گره خورده‌است. از یونانی این خلیج، «خلیج پارس»، مورد استفاده قرار می‌گرفته که از نخستین شاهنشاهی مهم این منطقه، شاهنشاهی پارس برگرفته شده‌است. در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با اوج گرفتن پان عربیسم، برخی از کشورهای عربی، از خلیج فارس، به صورتهای دیگری غیر از «خلیج فارس» نام بردند. ایران، به نوبهٔ خود با تصویب دو قطع‌نامه در سازمان ملل متحد، نام خلیج پارس را رسماً وارد اسناد این سازمان کرد. قطع‌نامهٔ نخستین به شمارهٔ UNAD ۳۱۱/Qen در ۵ مارس ۱۹۷۱، و مورد دوم به شمارهٔ UNLA ۴۵٫۸٫۲ در ۱۰ اوت ۱۹۸۴ تصویب شدند.
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در مجاورت خلیج فارس هستند.
زمین شناسان معتقدند که در حدود پانصد هزار سال پیش، صورت اولیه خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت
خلیج فارس
خلیج فارس در سدة اخیر بدون تردید یکی از مهمترین و حساس‌ترین مناطق جهان در نگرش‌های ژئوپولتیک بوده است. با توجه به تحولات و دگرگونی‌های عمیق و جاری در عرضه مناسبات بین‌المللی در آغاز قرن 21 به عنوان مهمترین کانون توجه قرار گرفته و به تعبیر کلاسیک ژئوپولتیک «هارتلند» یا «قلب زمین» نام می‌گیرد.
به نگارش تاریخ، خلیج فارس پیوسته بخش پر اهمیتی از جهان بوده و همانطور که تاریخ نویسان به ما می‌گویند تمدن بشر در نزدیکی آبهای این دریا پدید آمد. خلیج فارس نقش خود را به عنوان شاهراه بازرگانی از روزگاران باستان آغاز کرد.
کتیبه‌های کشف شده در جزایر بحرین نشان می‌دهد که فنیقی‌ها اولین اقوام تاجرپیشه دنیا در خلیج فارس بوده‌اند. بعد از آنان تجارت منطقه مدتی به دست بابلی‌ها و سپس ایرانی‌ها افتاد. 2 با گسترش امپراتوری‌های بزرگ مانند هخامنشیان، پارتیان، ساسانیان، نقش خلیج فارس اهمیت بیشتری یافت. داریوش هخامنشی با اعزام نماینده‌ای به خلیج فارس دربارة آن به تحقیق پرداخت. ساسانیان نیز در سواحل جنوبی نیرو پیاده کرده و یمن و مسقط را به تصرف خود درآوردند.
پس از سلطه اعراب بر ایران و بین‌النهرین در قرن هفتم میلادی، ارتباط با هندوستان از راه خلیج فارس برای مسلمانان میسر شد و تجارت منطقه در اختیار آنان قرار گرفت. بدین ترتیب از آن زمان به بعد خلیج فارس به مهمترین راه ارتباطی بین بازارهای شرق و غرب تبدیل شد از ابتدای قرن شانزدهم تا (1971 م) دولت‌های استعماری چندی به منظور هدف‌های استعماری و استفاده از امکانات متنوع و غنی منطقه با یکدیگر به چالش قدرت و رقابت شدیدی قرار داشتند که اولین آنها پرتغالی‌ها و سپس عثمانی‌ها، هلندی‌ها، فرانسوی‌ها، روس‌های تزاری و آخرین آنها انگلیسی‌ها بودند که حضور وسیع‌تر و طولانی‌تری در منطقه داشته‌اند.
چنین بود که رقابت و حضور استعمارگران در خلیج فارس مداوم و بی وقفه نزدیک به 4 قرن یا (370 سال) به طور انجامید. اهمیت جهانی خلیج فارس در دورة نوین از سال (1908 م) هنگامی آغاز شد که نخستین چاه نفت در مسجد سلیمان حفر شد. امروزه به جهت وجود ذخایر گسترده انرژی منطقه که گسترده‌ترین ذخایر جهان است اهمیت جهانی دارد و این در حالی است که ذخایر موجود انرژی در دیگر بخش‌های جهان رو به پایان است.
غنای فرهنگی منطقه نیز بی‌نظیر بوده و سابقه تمدن و مدنیتی که جهان در این بخش از خود شاهد آن بوده در دیگر مکان‌ها کمتر وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز که از دیدگاه مذهبی بزرگترین و مستقل‌ترین کشور اسلامی و شیعه مذهب در منطقه است پس از ظهور شکوهمند انقلاب اسلامی و پیروزی آن مؤثرترین عامل اثرگذار بر تحولات سیاسی و فرهنگی منطقه می‌باشد. 5 امروزه اهمیت خلیج فارس بر هیچ دولتی پوشیده نیست و هر قدرتی که خواهان تسلط بر جهان است نظری هم به خلیج فارس دارد. در چنین حالی کشورهای منطقه نیز باید به خود آیند و با حفظ همگونی سیاسی و فرهنگی منافع خود را در منطقه حفظ و پاس بدارند.
موقعیت و ویژگیهای جغرافیایی
خلیج فارس در واقع، عبارت از یک پیشرفتگی وسیع آب در خشکی، در بخش جنوب غرب قاره آسیا، شمال شبه جزیره عربستان و جنوب فلات ایران است. 6
این خلیج در محدوده 23 الی 30 درجه عرض شمالی و 48 الی 56 درجه طول شرقی واقع شده است. عمق آن بندرت از 2/73 تا 5/91 متر تجاوز می‌کند و عمق متوسط آن بین 25 تا 35 متر است که در دهانه تنگه هرمز به بیش از100متر می‌رسد. خلیج فارس 226 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و 62% آبهای سطح کره زمین را شامل می‌شود.
آبهای خلیج فارس از سایر آبهای جهان شورتر است چون آب رودهای آن نمک و املاح فراوان دارد و همچنین تبخیر آن نیز بیشتر از آب دریافتی از باران و رودخانه‌هاست.
درجه حرارت در تابستان 32 تا 34 درجه سانتیگراد و در زمستان 15 درجه می‌باشد. خیلج فارس با ویژگیهای خود، یعنی عمق کم، شوری آب، ارتباط محدود با آبهای آزاد جهان، اکوسیستم ویژه‌ای را تشکیل داده و مجموعه حیاتی وابسته و پیوسته‌ای را در کف، داخل، بالا و سطوح سواحل خلیج فارس بوجود آورده است. بروز «مه» از ویژگیهای اقلیمی خلیج فارس است که در تابستان و اوایل صبح روی می‌دهد و میزان دید را تا 3 کیلومتر و گاه تا 800 متر کاهش می‌دهد.
1خلیج فارس