دانلود تحقیق درباره لعاب فلز

اختصاصی از فایلکو دانلود تحقیق درباره لعاب فلز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 22

لعاب فلز

مقدمه

پیشرفت صنعت لعاب مرهون عوامل متعددی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود :

1 ) تولید ورق های سردنورد ویژه لعابکاری در دنیا و اخیراً در ایران .

2 ) استفاده از روش الکترواستاتیک و کاربرد لعاب به صورت لعاب ( خشک ) بدون نیاز به مراحل چربی زدایی .

3 ) کاربرد روز افزون تئوریهای علمی .

4 ) به ثمر نشستن تحقیقات محققین در واحدهای گوناگون و رو به گسترش لعابکاری .

5 ) تأسیس آکادمیهای مختلف آموزش لعابکاری و ایجاد زمینه های علمی آن در دانشگاه های مختلف دنیا و اخیراً در ایران .

علاوه بر موارد فوق الذکر ، تأثیر عوامل اقتصادی را نیز بر صنعت لعابکاری نمی توان نادیده انگاشت ، چرا که امروزه تهیه ورق های مخصوص لعابکاری نسبت به گذشته سریع تر و با هزینه نازلتری صورت می گیرد و همچنین میزان اتلاف پودر لعاب و درصد ضایعات محصول در روش الکترواستاتیک بسیار ناچیز بوده و از طرفی میزان مصرف پودر در این روش بسیار کمتر از لعاب مصرفی در سایر روش ها می باشد و در کنار آن خطاهای فردی نیز به حداقل ممکن می رسد .

در حال حاضر کشورهای آلمان ، انگلستان ، هلند ، بلژیک ، سوئیس و ترکیه از تولید کنندگان عمده پودرهای لعاب الکترواستاتیک می باشند . البته در ایران نیز تحقیقاتی در زمینه تولید پودر لعاب صورت گرفته که امید می رود در آینده ای نزدیک ، نیاز به سایر کشورها در این زمینه به حداقل میزان خود برسد .

قابل ذکر است که در خلال دهه های گذشته کاربرد لعاب به صورت مستقیم ، یعنی بدون نیاز به لعابهای آستری تنها بر سطوح کاملاً صاف و هموار امکان پذیر بوده ، اما امروزه به کمک روش های جدید استفاده از آن بی هیچ مشکلی بر قطعات فرم دار نیز رایج است .

از آنجایی که کیفیت محصولات لعابکاری شده به شدت تحت تأثیر نوع ورق و لعاب می باشند ، امروزه با تولید ورق هایی با درصد کربن ناچیز و لعابهای مرغوب گام مؤثری در جهت تولید محصولاتی با کیفیت بهتر برداشته شده است .

در حال حاضر لعابهای تولید شده از دوام ، استقامت و پایداری خوبی برخوردارند و همچنین میزان عناصر خارج شده از آنها در خلال عملیات پخت بسیار ناچیز است . این مسئله به ویژه در مورد موادی که کمتر در طبیعت یافت می شوند و از طرفی وجود و حفظ آنها در لعاب به منظور ایجاد خصوصیاتی ویژه ضروری است اهمیت خاصی پیدا می کند .

امروزه حفاظت سطوح فلزی به کمک لعابکاری به گونه ای وسیع جایگزین سایر روش های حفاظتی فلزات از جمله آبکاری1 ، رنگ زدن و ... گردیده است ، چرا که لعابکاری سطوح فلزی نه تنها آنها را در مقابل عوامل مختلف فرسایش مانند خوردگی ، زنگ زدن و ... . حفاظت می کند بلکه سبب جلا ، زیبایی و شفافیت خاص در این سطوح می گردد و علاوه بر آن مشکلات شستشو و نظافت محصول را به حداقل ممکن می رساند .

لعابها به واسطه عایق بودن از ایجاد پیل های الکتروشیمیایی موضعی در سطوح فلزی ممانعت نموده و در نتیجه مانع خوردگی فلز می گردند . از طرف دیگر پایداری و مقاومت زیاد لعاب در برابر اکسیداسیون ( ترکیب با اکسیژن ) سطح فلز را در مقابل زنگ زدن به خوبی حفظ می کند .

به غیر از موارد ذکر شده تلفیق صنعت لعابکاری با هنر ، انگیزه ، ذوق و سلیقه ، بشر قرن بیستم را به خلق آثاری بدیع که تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزد واداشته که این عامل نیز سبب پیشرفت صنعت لعابکاری گردیده است .

تعاریف و سیر تکاملی لعاب

واژه لعاب " ENAMEL " ، ریشه لاتین داشته و از کلمه " Smaltum " مشتق شده است . این لغت بعدها در آلمان به صورت " Smalzan " در آمده و هنوز هم در ایتالیا به فرم " Smalto " وجود دارد . سرانجام در زبان فرانسه و همچنین با تلفظی مشابه در آلمان ، از لغت " email " برای بیان این واژه استفاده شد .

لعاب ، به جامدی شیشه گون که از ذوب یا گداختن مخلوطی از چندین ماده معدنی بدست می آید اطلاق می شود .

از نظر تاریخی برای اولین بار لعاب به منظور پوشش دادن فلزات طلا ، نقره و مس مورد استفاده واقع شد . این فلزات از زمان های قدیم شناخته شده بودند و به راحتی با لعاب دادن بر روی آنها جهت ساخت مدال ها و جواهرات سلطنتی به کار گرفته می شدند . باستان شناسان بر این باورند که اولین بار در سواحل مدیترانه و به طور دقیق تر در مصر و قبرس ، در طول دو قرن قبل از میلاد مسیح از لعاب استفاده می شده است .

بعد از این که شیشه کشف شد و بشر رنگ کردن و تزئین نمودن آن را آموخت به فکر استفاده از ماده ای شبیه به شیشه برای تزئین اشیایی که از فلز ساخته می شدند افتاد و بدین ترتیب لعاب تولد یافت 1. استفاده از لعاب این امکان را به بشر می داد تا رنگ طبیعی فلزات را درخشان تر جلوه دهد و بدین ترتیب به ارزش و زیبایی آنها بیفزاید .

برای اولین بار در قرن هیجدهم لعابکاری بر روی آهن به طور آزمایشی آغاز شد و با ظهور انقلاب صنعتی در اروپا و پس از آنکه آهن به گونه ای وسیع در دسترس قرار گرفت ، لعابکاری بر روی قطعات آهنی در مقیاس صنعتی از لعابکاری هنری که تا آن زمان وجود داشت متمایز گردید . شواهد موجود حاکی از آن است که در نیمه دوم همان قرن لعابکاری ظروف چدنی به طور موفقیت آمیزی در آلمان صورت گرفت و پس از دوره کوتاهی یعنی در سال 1764 ظروف چدنی در کارخانه های آلمانی Smelting Konigsbronn به وسیله لعاب پوشش داده می شدند . در سوئد لعاب دادن به صفحات فلزی در سال 1782 انجام شد و گزارشاتی از کارخانه روسی Lauchhammer Works بیانگر این مطلب است که قطعات چدنی در سال 1785 در آنجا لعاب داده می شدند .

در خلال دورانی که ذکر آن رفت ، لعابکاری تنها بر اساس دانش تجربی صورت می گرفته است و هر کارخانه لعابکاری مطابق با دستور العمل های محرمانه خود که فقط در دست استادکاران بود کار می کرد و حتی اغلب این دستور العمل ها برای صاحبان آنها نیز به طور کامل شناخته نشده بودند . امروزه

دانلود تحقیق تاریخچه سفال و لعاب در دوره صفوی

اختصاصی از فایلکو دانلود تحقیق تاریخچه سفال و لعاب در دوره صفوی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در اوایل قرن دهم هجری ، برابر قرن شانزدهم میلادی ، سلسله صفوی به حکومت رسید و سلسله ای قدرتمند بعد از نهصد سال سرنوشت کشور را به دست گرفت .

در این دوره شهرهای مختلف مانند تبریز ، قزوین و اصفهان به عنوان پایتخت انتخاب شدند . علاقه و توجه سلاطین این سلسله از جمله شاه عباس به هنرهای تجسمی و هنر سفالگری در خور توجه بوده .

نفوذ و تأثیر هنر سفالگری و ساخت بدل چینی و سلادن و سایر تولیدات کشور چین را در سراسر این دوره بر تولیدات داخلی نمی توان نادیده گرفت .

سفالگری دوره صفویه را از لحاظ فنی می توان به چند گروه تقسیم کرد :

1- ظروف کوباچی و ایزنیک

2- ظروف سفالین براق نقاشی شده ( طرح گل و مرغ )

3- ظروف سفالین سفید رنگ معروف به گامبرون

4- ظروف معروف سفید و آبی

5- ظروف رنگ آمیزی چند رنگ و تک رنگ ساخت کرمان ( سلادن )

ظروف کوباچی:

 نام آن از داغستان قفقاز گرفته شده زیرا تعداد زیادی از این ظروف در این محل یافت شده . بدنه این ظروف سفید و با رنگ سیاه ، قرمز ، قهوه ای ، سبز و آبی نقاشی شده و لعاب شفاف شیشه ای دارد.

ظروف ایزنیک :

معرف هنر سفالگری سرزمینهای تحت حکومت عثمانی است .زیباترین ظروف دوره عثمانی با لعاب سفید و نقوش متنوع و طرحهای زیبا در رنگهای متنوع ساخته شده است .

ظروف سفالین نقاشی شده براق :

 دارای بدنه صخیم و رنگ زرد مایل به سبز می باشد با نقوش انسان و حیوان روی آن .

شامل 24 صفحه فایل word قابل ویرایش

دانلود پاورپوینت لعاب

اختصاصی از فایلکو دانلود پاورپوینت لعاب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فصل اول

فیزیک و شیمی و اساس لعاب

لعابها بخشی از شیشه ها هستند و برای بررسی آنها باید شیشه را در شاخه های مختلف علوم مطالعه کرد. دیدگاههای مختلفی درباره مفهوم لعاب ارائه شده است که مهمترین آنها در این قسمت مورد بررسی قرار می گیرد .

از نظر واژه شناسی لعاب به ماده شیشه ای می گویند که به عنوان پوشش سطح بدنه های سرامیکی و . . .  به کار می رود. لعاب پوشش شیشه ای است که به منظور ایجاد ویژگیهایی از قبیل زیبایی و نفوذ ناپذیری در برابر رطوبت و . . . در سطح بدنه های سرامیکی مورد استفاده قرار می گیرد. لعاب لایه شیشه گونه شفاف یا کدر است که دارای ساختار نامنظم (غیر بلوری) یا بلوری است.

لعاب طی فرآیند تولید فرآورده های سرامیکی روی سطح بدنه و پس از گذراندن فرآیند پخت به وجود می آیدو بسیاری از خواص بدنه سرامیکی را بهبود می بخشد. لعاب با به کارگیری مواد معدنی مختلف روی هر قطعه سرامیکی پوششی به ضخامت 15% تا 4% میلیمتر ایجاد کرده و به خوبی به سطح بدنه می چسبد.

لعاب منجر به زیبایی ظاهری قطعات سرامیکی می شود و به عنوان عامل تزئین مورد توجه قرار می گیرد.

 بعضی از صاحب نظران لعاب را چنین توصیف می نمایند:

لعاب یک لایه  پیوسته ای است که قبل یا بعد از پخت بدنه به صورت لایه ای نازک روی قطعات سرامیک را می پوشاند. لعاب دوغابی است که از ذرات معدنی شناور در آب آماده می شود و قطعات خام و یا پخته سرامیک (بیسکویت) را به آن آغشته کرده و سپس درون کوره در مرحله پخت قرار گرفته و به صورت یک لایه نازک شیشه ای یا بلوری در می آید.

لعاب آستر یا پوشش شیشه ای است که گستره نرمش آن دارای محدودتی بیشتری نسبت به بدنه سرامیکی است .

استفاده از لعاب در فرآورده های سرامیکی منجر به افزایش مصرف آنها در زندگی روزمره انسان شده است. زیرا استحکام و قابلیت استفاده این فرآورده ها را افزایش می دهد.

از ویژگیهای مهم و مشخصه لعاب افزایش پایداری در مقابل ترک است . همچنین از خواص جالب توجه لعابها مقاومت در برابر اسیدها و قلیاییها است.

از آنجا که معمولا سطح سرامیکها پس از پخت غیر یکنواخت وناهموار است برای از بین بردن این ناهمواریها و همچنین به خاطر حفظ نقش آثار و اشکال همراه با زیباسازی سطح قطعات سرامیکی با لعاب پوشانده می شود. رنگهای زیبای لعابهای رنگی ناشی از اکسیدهای فلزی مختلف است.

به طور کلی لعابها دارای ویژگیهای زیر هستند :

1-  لعاب ها در مقابل مواد شیمیایی با PH اسیدی و قلیایی مقاوم اند.

2-  نفوذ آب در لعاب ها بسیار ناچیز و نزدیک به صفر است.

3-  لعابها بر روی مواد متخلخل و متراکم سطحی صاف و صیقلی (شفاف یا کدر) تشکیل می دهند.

4-   لعاب ها از قابلیت نفوذ پذیری بسیار بالایی در مقابل سیالات اعم از مایعات و گازها برخوردار هستند.

5-   لعاب ها در برابر ترک و پوسته ای شدن مقاوم می باشند.

6-   استفاد از لعاب امکان ایجاد رنگ و شکلهای زیبا را فراهم می کند.

7-   وجود لعاب مقاومت به خراشیدگی سرامیکها را افزایش می دهد.

8-   لعاب ها مقاومت گرمایی نسبتا مناسبی دارند.

اصولا سعی بر آن است که پوششهای لعابی شفاف تا حد ممکن درخشنده بوده و از جلا و شکست نور بالایی برخوردار باشند.

هدف اصلی از پوشش دادن قطعات سرامیکی با لعاب به دست آوردن بدنه ای سخت مقاوم و نفوذ ناپذیر با سطحی صاف و صیقلی است .

ساختار لعاب مانند ساختار شیشه است که با نظریه زاخاریاسن و وارن می توان آن را توصیف و تشریح کرد.

بر اساس نظریه زاخاریاسن شیشه های سیلیکاتی دارای ساختار نامنظم پیوسته متشکل از چهار وجهی های SIO4 است که توسط اکسیژن به یکدیگر متصل می شوند :

طبق این نظریه ساختار شیشه باید دارای انرژی آزاد و نزدیک به ساختار بلوری ولی با شبکه نامنظم باشد.

استاندارد ASTM در سال 1945 تعریف زیر را برای شیشه پیشنهاد کرد شیشه یک محصول مذاب غیر آلی است که بدون تبلور منجمد می شود. موسسه استاندارد انگلیس نیز در سال 1962 برای لعابها تعریفی مشابه ارائه کرد.

ترکیبات لعاب:

به لحاظ آنکه مواد اولیه مورد استفاده در ساخت لعاب تاثیر ویژه ای بر کیفیت و خواص نهایی لعاب دارد لذا نخست باید هر یک از آنها مورد بررسی قرار گیرد. مهمترین مواد اولیه در تهیه لعاب مواد اولیه اصلی می باشند

مواد اولیه شبکه سازها:

این مواد اولیه که سازنده اصلی لعاب و شیشه هستند ساختار نهایی لعاب را تعیین می نمایند.

شبکه سازها اساس و پایه لعاب و شیشه بوده و به طورکلی به شکل زیر تترائدر هستند . زاخاریاسن لعاب را از دید شبکه تصورکرده و نوع شبکه سازها را از اکسیدهای 3 و 4 و 5 ظرفیتی می داند که به حالت شیشه ای در می آیند. شبکه سازها از کاتیونهایی تشکیل شده اند که دارای انرژی پیوندی بین کاتویر و اکسیژن 350-500 هستند .

 به عبارت دیگر شدت میدان بسیار قوی دارند. فرمول  عمومی آنها عبارتند از: R2O5,R2O3,RO2

عنصر شبکه ساز R است . این مواد اولیه می توانند به تنهایی و بدون مواد اولیه دیگر، به حالت شیشه درآیند. ضمنا به نام اکسیدهای اسیدی نیز نامیده می شوند.

مواد اولیه دگرگونسازی شبکه:

این نوع مواد اولیه در داخل فضاهای شبکه قرار می گیرند و آن را کم و بیش پر می کنند و باعث تغییر و گسستگی در ساختار قالب یا شیشه می شوند. دگرگونسازهای شبکه به شدت میدان ضعیفتری نسبت به شبکه سازها دارند.

ضمنا یونها قدرت اتصال کمتری با یکدیگر داند و انرژی پیوند مابین اکسیژن و کاتیونهای دگرگونساز شبکه حدود KJ/MOL 250-40 است. این کاتیونهای دگرگونساز شبکه ظرفیت یک و دو دارند که به تنهایی حالت شیشه ای ایجاد نمی کنند و در حالت مطلوب با اکسیدهای اسیدی در هنگام ذوب ترکیب می شوند.

این مواد اولیه درتکنیک لعاب به عنوان اکسیدهای بازی نامیده می شوند و فرمول عمومی آنها عبارتند از :

RO , R2O

این مواد اولیه دارای الکترونگاتیویته کم می باشند.

مواد اولیه شبکه واسطها:

در اینجا در مورد مواد اولیه ای صحبت می شود که می توانند هم به عنوان شبکه سازی و هم دگرگونساز شبکه در ایجاد ساختار شیشه شرکت داشته باشند. این نوع مواد اولیه مابین دو گروه اصلی بالا قرار دارند و به نام گروه میانی نسبت به شرایط موجود تغییر حالت می دهند. این آمفوترها یا اکسیدهای خنثی به مقدار کم به عنوان دگرگونساز و به مقدار زیادتر از آن به عنوان شبکه ساز در تشکیل لعاب اثر می گذارند.

شامل 298 اسلاید POWERPOINT

دانلودتحقیق لعاب ها

اختصاصی از فایلکو دانلودتحقیق لعاب ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

قبل از آغاز بحث باید سه روش فرمول نویسی راتوضیح داد.شاید آشناترین روش استفاده از درصد وزنی هریک از اکسیدهادر فرمول باشد، این روش برای تبدیل فرمول به وزن مواد اولیه مورد نیاز ضروری است.

برای فهم رفتار یک لعاب وخواص آن دا نستن تعداد مولهای اکسیدهای تشکیل دهنده لعاب اطلاعات بیشتری را ارائه می دهد،چنین فرمولی را فرمول مولی یا مولکولی می نامند.

روش آخر استفاده از فرمول زگر است.اگرچه این فرمول بافرمول مولی رابطه دارد و می‌توان آن را به سهولت از فرمول مولی استنتاج کرد، اما ظا هر آن متفاوت است و‌نیازبه توضیح دارد این روش نمایش اغلب درفرمولاسیون ترکیب لعاب به کار می رود زیرا دارای مزایایی درفهم ارتباط یک لعاب با لعاب دیگر است درفرمول زگر، اکسیدهای حاضر در سه گروه قرار می‌گیرند. اکسیدهای بازی، یعنی اکسیدهای تک ودو ظرفیتی درگروه اول ، اکسیدهای خنثی یا سه ظرفیتی درگروه دوم واکسیدهای اسیدی یا اکسیدهای چهار وپنج ظرفیتی درگروه سوم قرار می‌گیرند.

اکسیدهای قلیایی اکسیدهای تک ودوظرفیتی هستند که طبق نظریه‌ای زاخاریا‌‌سن در ساختارشیشه نقش دگرگون سازی را بازی می کنند.اکسیدهای خنثی اکسیدهای سه ظرفیتی مانند آلومینا و اکسید ‌بور هستند دربرخی از لعابهای دمای بالا سیلیس تنها اکسید اسیدی است.لعابهای دیگر می‌توانند دارای اکسیدهای دیگر چهار و پنج ظرفیتی باشند.

برروی لعابهایی که درمخروط 5 یا ‌بالاتر پخته می‌شوند، فرمول زگر روش مناسبی برای بیان ترکیب لعاب است . دراین روش اکسیدهای گدازآور در ستون دگرگون سازها قرار می‌گیرند و مجموع آن ها برابر واحد است.

2-2-نقش اکسیدها:

بیشترعناصرجدول تناوبی در لعاب ها مورد استفاده قرار گرفته اند، دراین میان اکسیدهای متداول ترعبار‌تنداز: li2o ، Na2o، K20 /Mgo ، Cao ، Pbo، Zno، Sro، Bao /B2o3، Al2o3،       Zro2،Sio2 /

گاهی اکسیدهای دیگر نیزاستفاده می شوند وگاهی نیز فلور جایگزین اکسیژن می‌شود.

در یک فرمول هر اکسید نقش دارد. سیلیس مهمترین اکسید ا‌ست. سیلیس به تنهایی تشکیل شیشه می دهد مشروط به این که در دمای بالا قرار گیرد.

درتمام دماها به عنوان یک گداز آور قابل استفاده است.Na2o

فعال ترین گداز آور قلیایی است .درموارد دیگر شبیه سود است. Li2o

است و اغلب جایگزین یکدیگر می‌شوند.Na2o بسیار شبیه بهK2o

این دو تفاوت هایی نیز باهم دارند.پتاس براقیت لعاب رابیشتر افزایش می دهد. اکسیدهای در دمای بالا گداز آورهای فعالی هستند. اما ممکن (Cao،Bao ،Mgo، Sro) قلیایی خاکی

       مانع از ذوب ‌شوند. حتی 1100C است در زیر دمای

به سهولت در د‌سترس وارزان است. نقش اصلی آنCao. هستند Cao بیشترلعاب ها حاوی

گدازآوری ‌است عملکرد آن ناشی ازگرانروی پایین آن در لعاب مذاب است.پس اگر چه ممکن

است درلعاب های دما بالاگداز آور اصلی باشد، امادر لعاب های دما پایین باید با گداز آورهای

مورد استفاده قرار گیرد تاایجاد ذوب نکند.pbo ، Zno یا Na2 دیگر مانند

است وهنگامیCao تا حدی قابل ذوب‌ترازSro است.Cao عملکرد قلیایی هایی دیگر مشابه

به عنوان یک گدازآور دربالای1000 Znoقرارگیرد. که یک گداز آور فعال مورد نیاز باشد می تواند مفید است. به علاوه هنگامی که مقدار آن کم است به عنوان کاتالیزوری بر روی ذوب اکسید‌های دیگر عمل می‌کند.

اکسید سرب یک گداز آور فعال تا دمایC 1150 است.در دماهای بالاترفررایت آن زیاد است،به مقدار زیادی سمی است. اکسید بور در تمام دماها موثر است و به تنهایی شبکه ساز است در ضمن اکسیدبور ضریب ا‌نبساط حرارتی لعاب را کاهش می‌دهد.

کار پذیری لعاب رابهبود می‌بخشد.تنها لعاب‌ هایی فاقد آلومینا هستند که بخواهیم Al2o3

در حین سرد کردن در آنها بلورهایی ایجاد کنیم.آلومینا گرانروی لعاب را افزایش می دهد،

بنابراین از ثره کردن لعاب بر روی سطوح عمودی جلوگیری می کند.سختی،دوام واستحکام کشش را بهبود می بخشد.مقدار زیاد آن باعث ماتی می شود.

عمدتا به عنوان اپک کننده مورد استفاده قرار می گیرد لیکن مقادیرکم آن Zro2 (کمتراز%0.5)مقاومت دربرابر قلیایی ها را افزایش می دهد.

تحقیق در مورد نقاشی و لعاب روی سفال با الهام از نقوش مقبره

اختصاصی از فایلکو تحقیق در مورد نقاشی و لعاب روی سفال با الهام از نقوش مقبره دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:24

فهرست

پیشگفتار

از آنجایی که سفال دوران صفویه کمتر بررسی شده اند لازم است که از زوایای مختلف این سفالها مورد بررسی قرارگیرند که از جمله می توان به نقوش و تناسب های رنگ اشاره کرد.آنچه که ساخته شده است در واقع برگرفته از نقوش و تناسب های رنگی سفالینه های دوران صفوی است که هدف این کار شناسایی و باز آفرینی ترکیب های زیبایی شناختی آن دوران است . نقش یکی از ظروف برگرفته از سنگ مزار محرابی مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی و دیگری بخشی از تزئینات نورگیر قندیلخانه از این مجموعه می باشد.

تاریخچه سفال و لعاب در دوره صفوی

در اوایل قرن دهم هجری ، برابر قرن شانزدهم میلادی ، سلسله صفوی به حکومت رسید و سلسله ای قدرتمند بعد از نهصد سال سرنوشت کشور را به دست گرفت .

در این دوره شهرهای مختلف مانند تبریز ، قزوین و اصفهان به عنوان پایتخت انتخاب شدند . علاقه و توجه سلاطین این سلسله از جمله شاه عباس به هنرهای تجسمی و هنر سفالگری در خور توجه بوده .

نفوذ و تأثیر هنر سفالگری و ساخت بدل چینی و سلادن و سایر تولیدات کشور چین را در سراسر این دوره بر تولیدات داخلی نمی توان نادیده گرفت .

سفالگری دوره صفویه را از لحاظ فنی می توان به چند گروه تقسیم کرد :

1- ظروف کوباچی و ایزنیک

2- ظروف سفالین براق نقاشی شده ( طرح گل و مرغ )

3- ظروف سفالین سفید رنگ معروف به گامبرون

4- ظروف معروف سفید و آبی

5- ظروف رنگ آمیزی چند رنگ و تک رنگ ساخت کرمان ( سلادن )

ظروف کوباچی:

 نام آن از داغستان قفقاز گرفته شده زیرا تعداد زیادی از این ظروف در این محل یافت شده . بدنه این ظروف سفید و با رنگ سیاه ، قرمز ، قهوه ای ، سبز و آبی نقاشی شده و لعاب شفاف شیشه ای دارد.

ظروف ایزنیک :

معرف هنر سفالگری سرزمینهای تحت حکومت عثمانی است .زیباترین ظروف دوره عثمانی با لعاب سفید و نقوش متنوع و طرحهای زیبا در رنگهای متنوع ساخته شده است .

ظروف سفالین نقاشی شده براق :

 دارای بدنه صخیم و رنگ زرد مایل به سبز می باشد با نقوش انسان و حیوان روی آن .

   

ظروف زمینه سفید ( گامبرون ):

 گامبرون نام قدیم بندر عباس است. این ظروف از نظر رنگ سفید و شفاف و نوع تزئینات

بسیار لطیف و به رنگ آبی و سیاه در زیر لعاب است.

ظروف سفید و آبی  اواخر دوره صفویه:

این نوع  آبی کم کم به لاجورد تبدیل شد. شهر کرمان و مشهد از مراکز ساخت این سفال می باشند.

   

سفالینه سلادن:

 در دوره صفویه سفالینه جدیدی به نام سلادن در کارگاههای سفالسازی مهم ایران متداول می گردد. سفالینه سلادن نیز همانند ظروف آبی و سفید دوره صفویه به دو گروه تقسیم می شود:

گروه اول شامل ظروفی که تحت تأثیر ظروف سلادن چین ساخته شده و گروه دوم ظروفی که با ابتکار سفالگران ایرانی با نقوش و تزیین جدید در عصر صفوی رایج شده است.

سفالینه سلادن دارای بدنه ای سخت بوده و برنگ سبز تیره و روشن ساخته می شده از نظر تزیین به انواع گوناگون چون نقش قالب زده و برجسته تقسیم شده است.

طرحهایی چون اژدها ، عنقا ، ماهی ،ابرهای پیچیده و گل لوتوس که از موتیف های رایج چینی است در سفالینه های سلادن عهد صفوی به چشم می خورد و از نظر شکل نیز ظروف تا حدی شبیه ظروف ساخت چین می باشد.

گروه دوم سفالینه های سلادن از نظر تزیین با گروه اول متفاوت است . رنگ آن تیره و شکل آن عمومأ ک