لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 178
چکیده :
دولت با شکوه سامانیان که حدود110 سال بر ناحیۀ ماوراءالنهر و خراسان بزرگ فرمانروایی کردند،ازاوراق زرین وافتخار آمیزتاریخ ایرانی محسوب می شود.
سامانیان به سامان خداة جدّ سامانیان منسوبند. فرزندان اسدبن سامان در زمان مامون وارد خدمات دولتی شده و با بروز لیاقت و کیاست و دانش خود توانسته اند پله های ترقی را طی نمایند تا اینکه در سال 279 هـ اسماعیل بن احمد به عنوان مؤسس دودمان سامانیان در بخارا مستقر گردید و با عدالت و شایستگی و رعیت پروری به مدت 16 سال امارت کرد . امرای سامانی 9 تن بودند و با اینکه به علت اشتراک مذهبی دست نشانده خلیفه بغدا بودند ولی اولین حکومت مستقل ایرانی را پایه گذاری کردند و در این دورا زبان فارسی زنده شد ، افرادنام داری چون رودکی و ابو علی سینا درخشیدند .
علاوه بر این امیران سامانی با آزاد منشی به مذاهب مختلف میدان داده و با عث رواج علم و ادب شدند .
ازدوران نصردوم به عنوان عصر طلایی یاد می شود که از وزیرانی چون جیهانی برای نظم دادن به امور استفاده کرده است ولی از زمان عبدالملک بن نوح ، نفوذ ترکان به دربارباعث از هم پاشیدگی امور شدند. سایه شوم منازعات سیاسی – نظامی میا سرداران سپاه از یک سو و عصیان مدعیان قدرت از سوی دیگر و نهایتاً هجوم قدرت های همجوار و ازدیاد عناصر ترک دردستگاه سامانی باعث فرو پاشی این دولت شد و در سال 389 هجری قمری رودخانه جیحون توسط ایلک خان قراخانی ومحمد غزنوی مرز این دو قدرت نوظهور ترک گردید.
پیشگفتار:
دوران امارت سامانیان یکی از برجسته‌ترین دوره‌های تاریخ ایران و سرزمین‌های شرقی جهان اسلام است. این دوره از جهات گوناگون حایز اهمیت است: از یکسو به لحاظ دستاوردهای بی‌شمار علمی و از سوی دیگر به جهت آثار دیرپا و پر نفوذ اداری و اجتماعی، از طرفی، به گواهی مورخان و جغرافیانویسان این دوره یکی از کم‌نظیرترین دوره‌های تمدن اسلامی است.
در این دوره شهرهای خراسان بزرگ، مانند مرو، نیشابور، بلخ، هرات پایگاه فعالیتهای علمی و معارف دینی شد و در بخارا پایتخت سامانیان و مرکز سیاسی ـ فرهنگی شرق اسلامی ونیزدر سمرقند دیگر کرسی روز علمای بزرگی سر بر آوردند و دانشمندانی از سراسر سرزمین‌های اسلامی به آن شهرها رو کردند. همچنین با حمایت ایران و وزیران خردمند سامانی و هم به علایق شخصی، تألیفات بسیاری در علوم شرعی پدید آمد و علوم عقلی راه تکامل پویید. قسمتی از این میراث گرانبها به یادگار مانده است.
از سوی دیگر در عهد سامانیان و به تشویق این دودمان ایرانی، زبان و ادب فارسی جدید شکوفا و آثار فراوانی به نظم و نثر فارسی پدید آمد. این امر از لحاظ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی تأثیرهای شگرفی بر جای نهاد و در نتیجه آن پاره‌ای از آداب و آیینهای کهن ملی زنده و برقرار ماند که داستانهای حماسی و جشن‌های ملی، بخشی از آن میراث باستانی است. بعلاوه با رویکرد و عنایت دربار بخارا به زبان عربی آثاری منظوم و منثور به این زبان تألیف شد.
در این زمان، در بسیاری از مناطق کشور حلقه‌های درس و بحث برقرار بود. افزون بر این رونق سازمان یافته، دانش‌ها مرهون نهادهای آموزش مستقلی بود بنام مدرسه که نخستین بار در شهرهای بزرگ سامانیان مانند بخارا و نیشابور، پا گرفت.
در زمان سامانیان، در نتیجه اتخاذ سیاست تسامح و تساهل و اعتدال، پیروان عقاید و فرق مختلف، به آزادی فعالیت می‌کردند. هم از این‌رو جریان‌های فکری گوناگونی پدید آمد. در این دوره برخورد افکار و مناظرات علمی در پویایی حرکت فکری و عقلانی و پیدایی شمار فراوانی از آثار کلامی و فلسفی سهمی انکارناپذیر داشت.
همچنین در این دوره، وزیران خردمند و کاردان سامانی، تشکیلات دیوانی و نظام اداری منسجمی پدید آوردند که سرمشقی برای سلسله‌ها و دولتهای بعدی شد. در روزگار سامانیان، حیات مادی نیز در نتیجه فعالیتهای تولیدی و تجاری تحول یافت، به گونه‌ای که در همه جا و در میان همه طبقات شور و نشاط اجتماعی و کار و تلاش به چشم می‌خورد.
این تحقق گستره زمانی اواسط سده سوم تا اواخر سده چهارم هجری قمری را در قلمرو سامانیان که از آن به مشرق یا خاوران و خراسان بزرگ و گاه خراسان و ماور‌النهر یاد می‌شود در برمی‌گیرد. این قلمرو پهناور، جز خراسان شامل بخش‌های گسترده‌ای از افغانستان و منطقه‌ای که در عرف جغرافیای سیاسی امروز آن را آسیای مرکزی می‌نامند از جمله جمهوری‌های نو استقلال یافته ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان است. این تحقیق با تکیه بر منابع اصیل و معتبر و مراجعه به پاره‌ای تحقیقات جدید انجام گرفته است و نگارنده امیدوار است که خوانندگان جوان با مطالعه آن با بخشی از تاریخ پرفراز و نشیب کشور ما آشنا شوند.
مقدمه :
رمز جاودانگی روزگار سامانیان و ستایش جهانیان از این عصر، در دستاوردهای عظیم و خیره‌کننده آن در عرصه‌های گوناگون علمی و هواخواهی از فکر و اندیشه است. سامانیان آفرینشگران عصری در تاریخ شدند که نخبگانش را به عنوان اخلاف صالح عهد طلایی یونان باستان باید شمرد. زیرا که معلم ثانی (ابونصر فارابی)، بطلمیوس ثانی (ابونصر عراق)، جالینوس ثانی (ابوعلی سینا)، بقراط ثانی (ابوطیب نیشابوری) و... همگی محصول رستاخیز این روزگارند.
تب و تاب ایرانیان در عصر سامانیان حاکی از حضور مجدد این مردم در عرصه‌های سیاسی و نظامی و بویژه فرهنگی پس از دو قرن است. همچنان که رکود حیات فرهنگی از ساسانیان تا سامانیان نشانگر فقدان یک روح متحول و پویا در میان ایرانیان، و وجود نگرشهای متعصبانه حکام و خلفای عرب نسبت به این ملت فرهیخته است. این همه در حالی بود که سامانیان، در کنار احیا و تداوم فرهنگ و تمدن ایران باستان، به متحول ساختن مبانی اندیشه اسلامی در قالبهای نوین و خلاق نیز برآمدند. این خاندان، در پرتو اسلام، شعور و نگرش ایرانیان را رونق بخشیده و بدان جلوه عالمگیر دادند.
بزرگترین هنر سامانیان، ایجاد یک فضای مساعد و گسترده با عنایت به مکتب اسلام، در دورترین فاصله از حاکمیت خلفای عرب بود که در آن به دور از اندیشه‌های متعصبانه، به بسط آزاداندیشی و تساهل و تسامح و مدارا
تحقیق درباره ی سامانیان
