مقدمه:
در این مقوله بسیار کوتاه نویسنده سعی دارد که باتوجه به مسائل موجود و گردآوری مطالب این مسئله را مورد بررسی قرار داده وپاسخ برخی از سوالات را درمورد اراضی شور تا حدودی دادشود.
سرزمین پهناور ایران منابع آبی و خاکی فراوانی را در خود جای داده که بخشی از آن برای کشاورزی چندان مناسب نبوده و هر نوع عملیات کشت و کار در آن نیازمند مدیریتی تخصصی و آگاهانه است.بخش بزرگی از خاکها و حجم چشمگیری از کل منابع آبی موجود کشوربه درجات مختلف مبتلا به شوری هستند. بدیهی است که راه حل قطعی و دراز مدت برای خاکهای شور چیزی جزء بهسازی آنها از طریق آبشویی نیست.لیکن از آنجایی که دستیابی به این هدف در بسیاری از موارد مستلزم احداث شبکه های زه کشی است. به دلیل هزینه بری فراوان ممکن است در عمل تحقق نیابد. در مورد آبهای شور نیزمخلوط کردن آنها با آبهای با کیفیت بهتر(باشوری کم)به عنوان یک راه حل همواره مطرح بوده است.ولی معمولا در جاهایی که شوری آب مسئله ساز است . یا منابع آبی کم شور اندک است و یا امکان اختلاط وجود ندارد.بنابر این در چنین شرایطی که طبیعت تصمیم گیرنده است .چاره ای جزء کنار آمدن با آن وجود ندارد و برای دسترسی به عملکرد مطلوب پس از شناخت ویژگی های آب و خاک اطلاع ازرفتار گیاهان مختلف و واکنش آنها به شوری امری بنیادی است. در این چارچوب و در شرایطی که بهر دلیل امکان شوره زدایی وجود ندارد این پرسش همواره مطرح بوده که آیا به هنگام وجود شوری کود باید مصرف شود یا نه؟ یا اصولا در چه شوری هایی میتوان کود مصرف کرد و چه مدیریتی می توان اعمال نمود؟
اصولا خاکهای شور به خاکهایی گفته می شود که غلظت املاح محلول در آن به قدری باشد که عملکرد را کاهش دهد مشروط به آن که سایر عوامل مانعی برای رشد محصول ایجاد نکنند
. از این تعریف بخوبی استنباط میشود که شوری مفهومی وابسته به گیاه است. بنابر این در دنیای کشاورزی شوری در سیستم های مرکب از خاک آب و گیاه تعریف می شود. بدین ترتیب در شرایط مساوی خاکی با غلظت معینی از املاح محلول ممکن است برای یک گیاه شور و برای گیاه دیگر شور نباشد.
.محلول خاکهای شوردارای مقدار زیادی املاح محلول است که کاتیون ها و آنیونهای غالب آن را تشکیل می دهد.
رشد و نمو اندک گیاهان در خاکهای شور مربوط به بالا بودن فشار اسمزی ناشی از حضور یونهای یاد شده بوده که نهایتا منجر به کاهش قابلیت استفاده آب موجود برای گیاه میگردد.همچنین سمیت مستقیم ناشی از حضور فراوان برخی ازاین یونها بر گیاه اثر منفی گذاشته ونیز فراوانی نسبی هر یک از آنها منجر به بهم خوردن تعا دل موجود میان این عناصر در درون گیاه میگردد. کنش و واکنش حاصله به گونهای رقم میخورند که سر انجامی جزء ایجاد محدودیت بر رشد گیاه نخواهد داشت. در آن دسته از خاکهای شورکه سطح ایستابی بالا است تهویه خاک در محدوده ریشه بخوبی انجام نمی شود و این خود باعث ایجاد محدودیت در جذب عناصر غذایی با افزایش شوری خاک فشار اسمزی افزایش یافته و گیاه برای جذب مقدار معینی آب باید انرژی حیاتی بیشتری صرف کند همان انرژی که گیاه برای فعالیت های متابولیکی خود و فرایندهای نظیر توسعه سلولی نیازمند آن است. چون گیاه کل انرژی حیاتی خود را نمی توان فقط صرف غلبه بر فشار اسمزی خاک کند بناچار فقط بخشی از آب موجود در خاک را جذب میکند . و با در اختیار داشتن بخشی دیگر انرژی حیاتی فعالیت های متابولیکی خود را سامان میدهد بدیهی است که در این شرایط رشد گیاه محدود می یابد و نهایتا از مقدار محصول کاسته می شود.
مهمترین واکنش گیاه به افزایش شوری خاک کاهش آهنک رشد است . در خاکهای شورابتدا رشد رویشی گیاه وسپس توسعه برگها متاثر میشود.
بدین ترتیب با افزایش شوری خاک و بالا رفتن فشار اسمزی هر چند که آب به مقدار کافی در محدوده ریشه قرارداشته باشد جذب آب توسط گیاه کاهش می یابد
منابع و علل شور شدن خاک
کلیه نمکهایی که در خاکها و آبها وجود دارند از هوادیدگی سنگهای مادری خود بوجود آمده اند در طی دوره های زمین شناسی کانی های اولیه بر اثرواکنش آب و اکسیژن و گاز کربنیک به کانیهای ثانویه و نمک ها تبدیل شده اند که اینها نیز بهمراه جریانات آبی یا دریایی یا به دریاها راه یافته اند یا به سطح زمین نهشته شده اند.آبهای زیر زمینی می تواند دارای مقدار زیادی نمک باشند بی آنکه منشاء آن دریا باشد. غلظت و ترکیب آبهای زیر زمینی قویا به شرایط ژئوشیمیایی مسیری که آب ضمن فرایند نفوذ طی کرده تا به آب زیر زمینی برسد . بستگی دارد
صرف نظر از اینکه منشا نمک موجود در آب چه باشد. هر نوع آبیاری منجر به ورود مقداری نمک در خاک میگردد
چنانچه مقدار نمک خروجی از منطقه ریشه کمتراز مقدار ورودی آن باشد افزایش شوری خاک حتمی است بنابر این برای دستیابی به بیلان مناسبی از نمک در خاک باید آبشویی مناسب صورت گیرد
در حوضه های بسته ممکن است، مدتها پیش از آنکه عملیات آبیاری به آنجا راه یافته باشد، نمک در خاک آن وجود داشته باشد انجام آبیاری در چنین شرایطی منجربه بالا آمدن سطح ایستابی شور به ویژه در مناطقی که زه کشی نامناسب دارند آن هم در مدت کوتاهی می گردند.اگر کیفیت آب آبیاری هم مطلوب باشد پدیده شور شدن خاک بر اثر بالا آمدن سطح ایستابی شور امکان پذیر است .بالا آمدن سطح ایستابی زاییده آبیاری یا آبشویی بیش از اندازه و مدیریت نادرست آبیاری میباشد.
بنابراین دو فرایند شور شدن بر اثر آبیاری با آب شور و شور شدن بر اثر بالا آمدن سطح ایستابی آب شور علت اصلی شور شدن خاکها در بسیاری از نقاط جهان بشمار میرود.
مهمترین واکنش گیاه به شوری خاک کاهش رشد است با افزایش غلظت املاح به بیش از آستانه تحمل گیاه هم آهنگ رشد کاهش می یابد و اندازه گیاه کوچک می شود. اماآستانه تحمل یا آستانه مقاومت گیاه غلظتی از املاح محلول در خاک است که ازآن پس کاهش عملکردآغازمی شود.آستانه مقاومت و کاهش آهنگ رشد به نوع و گونه گیاهی بستگی دارد و درگیاهان و گونه های مختلف متفاوت است
تاثیر شوری بر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاهان
نشانه آسیب دیده گی ناشی از وجود شوری معمولا هنگامی در گیاه آشکار میشود که غلظت املاح محلول در خاک بسیار بالا باشد . گیاهان مبتلا به شوری اغلب ظاهری معمولی دارند ولی عموما کوتاهتر بوده برگ آنها ضخیم تر و پر آب تر ودارای رنگ سبز تیره هستند .هر چند که مفهوم کلی مقاومت گیاهان به شوری برپایه عملکرد استوار است لیکن شوری خاک می تواند منجر به کاهش کیفیت برخی از محصولات و بهبود برخی دیگر گردد .بهبود کیفیت در برخی محصولات در مناطق شور را می توان بالا رفتن قند در چغندر خربزه هندوانه هویج و همچنین کیفیت نانوایی گندم را نام برد
فهرست:
مقدمه:
منابع و علل شور شدن خاک
تاثیر شوری بر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاهان
اثرات کلی شوری بر رشد و عملکرد
تاثیر شوری برغلات
مصرف روی در زمین های شور
مصرف پتاسیم در زمینهای شور
اثرات جانبی شوری بر خاک
آماده سازی زمین در اراضی شور
روشهای کاشت در زمین های شور
کشت ردیفی با ایجاد جوی و پشته و کاشت روی پشته
روش کشت ردیفی با ایجاد جوی و پشته و کشت در کف جوی
کشت ردیفی بدون جوی و پشته ( نواری)
مزایای کشت نواری
معایب روش کاشت نواری
روش کشت سنتی ( کرتی)
روشهای آبیاری
کاشت گیاهان مقاوم به شوری
گیاهان مقاوم به شوری تابستانه ( صیفی):
بهترین روش کشت یونجه در مناطق شور
استفاده از کود در اراضی شور
زوش استفاده ازکود سرک
میزان بذر
شامل 13 صفحه Word
دانلود تحقیق الگوی کاشت مناسب در اراضی شور
