لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 47
بند الف: حقوق بشر از منظر اسلام
گفتار دوم از فصل اول این نوشتار را با عنوان حقوق بشر از منظر اسلام آغاز می‌کنم به دلیل اسلامی بودن ماهیت حکومت جمهوری اسلامی ایران و اینکه طبق اصل چهارم قانون اساسی: «کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیره اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد.» چنانچه بر اساس نظریه این پژوهش، ضرورت تأسیس نهاد ملی حقوق بشر اثبات شود، ایجاد چنین نهادی قطعاً باید به موجب قانون باشد.
از دید اسلام، انسان موجودی است ارزشمند که باید به عنوان یک موجود با شعور و دارای اراده و اختیار به دیده احترام به او نگریست. آزدی بشر و احترام به حقوق و حیثیت ذاتی انسان و دخالت فراوان عوامل عارضی از قبیل نژاد، زبان، رنگ، ملیت و غیره در اعتبار و امتیاز برای انسان‌ها، دقیقاً مورد توجه است و اساساً فلسفه بعثت پیامبران و به خصوص پیامبر اسلام (ص) آزاد کردن انسان از اینگونه قید و بند و توجه دادن او به حیثیت ذاتی و کرامت و شرافت انسانی خویش است.
قرآن مجید پس از مقام الوهیت، دومین مقام رحمت و شکوه هستی را برای انسان ترسیم ساخته و انسان را موجودی خداگونه و نماد تمام عیار آفریننده جهان در زمین تعریف کرده و سرشت آفرینش او را، برتر از تمام موجودات زمینی و آسمانی نشان داده است.
از نظر قرآن انسان موجودی است برگزیده خداوند، خلیفه و جانشین او در زمین، مرکب از روح و جسم، دارای فطرتی خدا آشنا، مستقل، امانتدار خدا و مسئول خویشتن و جهان، مسلط بر طبیعت و آسمان و زمین، آشنا به خیر و شر، کمال پذیر، سیر کننده به سوی خدا، دارای ظرفیت علمی و عملی نامحدود، برخوردار از شرافت و کرامت ذاتی، شایسته بهره‌مندی از نعمت‌های خداوندی و مسئول در برابر خداوند خویش.
قائل شدن به چنین مقام و منزلتی برای انسان، مکتب اسلام را مکتبی انسانی ساخته است. بر این اساس نظام حقوقی آن در صدد تعالی شخصیت انسان می‌باشد.
هر گونه اجبار و جلوگیری از حقوق مردم و آزادی‌های فردی و اجتماعی بر خلاف گرایش‌های طبیعی انسان را مخالف با مذاق شرع مقدس است که دین را منطبق با فطرت بشری تشریع کرده است.
در نگاه امام علی (ع) زیر پا گذاشتن حرمت و کرامت انسان‌ها، بدتر از کشتن آنان است. در نظر آن حضرت مرگ قابل تحمل است، اما ذلت و خواری قابل تحمل نیست.
همچنانکه در حکومت امام علی (ع) به عنوان یک نمونه حکومت موفق اسلامی، ایشان چنان بر حفظ حرمت و کرامت انسان‌ها در رفتار سیاسی و روابط و مناسبات حکومتی تأکید داشت که به هیچ وجه اجازه نمی‌داد رفتار و روابط و مناسباتی خلاف حرمت و کرامت انسان‌ها ظهور یابد، و در صورت ظهور چنین چیزی بلافاصله آن را می‌زدود.
در دولت علی (ع) چنان حرمت انسان ها پاس داشته می‌شد که کارگزاران و قاضیان آن دولت حق نداشتند اندکی خلاف کرامت انسانی عمل کنند و حرمت کسی را بشکنند، هر چند که آن شخص متهمی باشد. روایت شده است که امام علی (ع) ابوالاَسْوَد دُؤلی را به عنوان قاضی منصوب کرد و پس از مدتی او را عزل نمود. ابوالاسود نزد امام علی (ع) آمد و عرض کرد که به چه دلیل مرا عزل نموده‌ای؟ من نه خیانتی کرده‌ام و نه دست به جنایتی آلوده‌ام! امام علی (ع) به او فرمودند: «إنی رأیت کلامک یئلو کلام خصک» به این دلیل تو را عزل نمودم که دریافتم به هنگام سخن گفتن در دادگاه صدایت را از صدای مراجعه کننده بلندتر می‌کنی!
امام علی (ع) حکومت را برای انسان و در خدمت انسانیت می‌خواست و از این رو تلاش می‌کرد که رفتار سیاسی کارگزاران و مناسبات و روابط حکومتی آنان به دور از هر گونه حیوانیت و درنده خویی باشد، چنان که فرمان‌های حکومتی و عهدنامه‌های آن حضرت و نیز رفتار و سلوک حکومتی وی بر این امر دلالت می‌کند.
چنانکه در نامه ایشان به مالک اشتر چنین آمده است:
«قلب خود را لبریز از رحمت بر مؤمنان و دوستی ورزیدن با آنان و مهربانی کردن به همگان؛ و همچون جانوری درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری! زیرا مردمان دو دسته اند: دسته‌ای برادر دینی توأند، و دسته دیگر در آفرینش با تو هماندند.»
و نمونه‌هایی از این دست در حکومت ایشان و حکومت پیامبر اسلام به عنوان حکومت‌های اسلامی فراوان است، در صورتیکه عملکرد دولتمردان در جوامع اسلامی که غالباً به اسم حکومت اسلامی در این جوامع بر مردم فرمانروایی میکنند، چهره‌ای دیگر از حقوق بشر اسلامی برای مردم جهان امروز ترسیم می‌کند و با بهره‌برداری از عناوین بعضی از احکام اسلامی و در واقع با سوء استفاده از دین و تقّدس برای ادامه حکومت و قدرت نامشروع خود حقوق مردم را لگدمال میکنند و متأسفانه همه چیز به نام اسلام تمام می‌شود.
چنانکه به گفته یکی از عالمان دینی معاصر: «یکی از آفات حکومت، تبعیض و تمایز در اجرای قوانین بین افراد جامعه است. معمولاً قدرتمندان، حاکمان از شمول قوانین استثنا می‌شوند و بستگان و دوستان ایشان با ارفا‌قهایی روبرو می‌گردند که برای سایر مردم در نظر گرفته نمی‌شوند. این رفتار سبب بی‌اعتمادی مردم به حکومت و فروپاشی آن می‌گردد. از پیامبر گرامی اسلام نقل شده است که فرمود: ای مردم همانا به هلاکت رسانید پیشینیان شما را، تفاوت رفتارشان! اگر صاحب ثروت و مقامی دزدی می‌کرد او را مجازات نمی‌کردند و اگر فرد ضعیفی که فاقد مال و مقام بود دزدی می‌کرد او را مجازات می‌کردند، قسم به خدا اگر فاطمه دختر محمد دزدی کند هر آینه دست او را قطع می‌کنم.»
و این آفتی که پیامبر (ص) فرمودند دقیقاً همان چیزی است که امروز در جوامع اسلامی، گریبانگر مردم است و چنان واضح و روشن است که از چشم هیچ کس پوشیده نیست که ثروت هنگفت این کشورها به دست عده اندکی به دزدی و غارت می‌رود ولی دست افرادی که به قول پیامبر اکرم فاقد مال و مقام هستند به دلیل دزدی اندکی قطع می‌شود، و این نمونه کوچکی است از آنچه که امروز به نام اسلام در اینگونه حکومت‌ها اجرا می‌شود.
آنچه مسلم است اینکه مسائل مطرح شده در این پژوهش و دیگر مسائل جوامع اسلامی با اجتهاد (به معنای وسیع آن) قابل حل است و حتی از ظرفیتهای بکار گرفته نشده فقه سنتی در این موارد میتوان استفاده کامل نمود.
چنانکه به قول یکی از پژوهشگران دینی، این اشکال به اغلب فقها و مجتهدین وارد است؛ که آنها آنچنانکه باید اهل نظر و اجتهاد نبوده و در بسیاری از مسائل، درواقع تقلید میکنند. علاوه بر این نسبت به موضوعات، شناخت کافی نداشته و اساساً تشخیص آن را وظیفه خود نمیدانند و نیز شهامت «قالب شکنی» ندارند.
در این شرایط وظیفه آگاهان و روشنفکران دینی برای آگاهی توده مردم و زدودن این غباری که توسط عده‌ای از
تحقیق و بررسی در مورد حقوق بشر 1
