مقدمه:
شهرستان نطنز یکی از مناطق تاریخی و مهم استان اصفهان است ، بطور کلی این شهرستان که در مجاورت کویر قرار دارد بواسطه ارتفاع زیاد و دارا بودن مناطق کوهستانی سر سبز دارای مناطق کوهستانی سر سبز دارای مناطقی با آب و هوایی است که شباهت چندانی با کویر ندارد و دارای 3 نوع آب و هوای کوهستانی بیابانی و نیمه بیابانی است. شهر نطنز دارای آب و هوایی معتدل و فرح بخش می باشد که به دلیل وجود باغات متعدد و فضای سبز به باغ شهر معروف است.
از مناطق دیدنی و آثار تاریخی با ارزش و طبیعت زیبایی برخوردار است. وجود روستای تاریخی و با اهمیت ابیانه در این منطقه به همراه چندین مسجد تاریخی و مهم با مهاری جالب و دیدنی نطنز را به لحاظ گردشگری در ردیف مناطق معروف استان قرار داده است.
شغل مردمان نطنز کشاورزی و دام داری است. در شهرستان نطنز صنایع دستی متنوعی تولید می شود که مهم ترین آنها فرش بافی ، سفالگری ، کارگاه چینی و سرامیک سازی ، ریسندگی و بافندگی و چاروق دوزی می باشد . قالی بافی از دیر باز در این ناحیه رواج داشته و قالی های نطنز اکثراً دارای طرح کاشان و نقش های لچک ، ترنج ، بادامی ، شاه عباسی ، افشان ، شاخه شکسته شکارگاهی ، اژدری و سلیمی هستند. به همین منظور چند سالی است که یک شرکت فرش در شهر نطنز تاسیس شده و قالی های صادراتی قابل توجهی عرضه می دارد.
با توجه به آثار بدست آمده و کوره های ذوب فلز مکشوفه پیشینه تاریخی این شهرستان را از هزاره چهارم قبل از میلاد (6000 ساله) تایید می نماید. این منطقه در ادوار دور به نطین و نطن (به معنی جای خوش آب و هوا به زبان پهلوی قدیم) مشهور بوده که بمرور زمان تغییر یافته است.
این شهرستان به لحاظ قدمت تاریخی دارای بیش از 300 آثار تاریخی است و جای جای آن چه در قسمت کوهپایه ای و چه در قسمت کویری جاذبه های گردشگری طبیعی فراوانی دارد.
تعدادی از آثار تاریخی معروف و بنام این شهرستان که بیش از 300 آثار تاریخی دارد عبارتند از :
روستای تاریخی ابیانه که تماماً به ثبت آثار ملی رسیده در شرق ثبت سازمان بین المللی یونسکو میباشد. قلعه های باستانی کوهان نطنز , هنجن ، طرق ریال سردهن ، مجموعه تاریخی افوشته شامل شربت خانه ، سردرب خانقاه ، حمام افوشته ، آتشکده مطنز متعلق به دوره ساسانیان ، گنبدبار ، که سنبل نطنز نام گرفته و متعلق به دوره صفویه است.
مساجد باستانی چهار سوگاه ، یوسمان اریسمان ، خالدآباد ، فریزهند ، حاجی سید قاسم نطنز ، مسجد جامع برزرود ، مسجد پنجه علی ابیانه ، مسجد دروازه ابیانه ، مسجد موچه فارح ، مسجد پرزله ابیانه ، مسجد کوچه میر ، مسجد جمعه نطنز ، مسجد جامع سرشک ، خانه های قدیمی و حسینینه های مرکزی نطنز ، علیا ، افوشته ، سرشک و بقای متبرکه امامزادگان که در هر روستایی نشانگر ارادت مردم آن روستا به خاندان اهل بیت می باشد.
صنایع و معادن
صنایع ماشینی نطنز عبارتند از : کارخانه چینی و سرامیک ، کارخانه های ریسندگی و بافندگی . در شهرستان نطنز معادن مس ، سرب ، ذغال سنگ ، سنگ مرمر ، سنگ ساختمانی ، آهک ، گچ ، نمک و نقره وجود دارد.
کشاورزی و دامداری
فرآوردههای کشاورزی این ناحیه غلات ، حبوبات ، صیفی ، چغندر قند ، سیب زمینی ، پنبه ، تنباکو و گونه های میوه است. گلابی نطنز از لحاظ کیفیت ، دارای اهمیت بوده و به تحفه نطنز سرشناس است.
مشخصات جغرافیایی
نطنز از سوی شمال به آبادی جزن ، از باختر به چیمه ، از خاور به روستای نسران ، و از جنوب به ابادی گود رزن محدود است. بلندی این شهر از سطح دریا یم هزار و 650 متر و فاصله هوایی آن تا تهران 248 کیلومتر است.
مهم ترین کوه شهرستان نطنز ، کرکس کوه است که بلندترین کوه های مرکزی ایران نیز به شمار می رود. نواحی باختری و جنوبی نطنز ، کوهستانی و دارای آب و هوای سردسیری و نواحی شمالی و خاوری آن ، شن زار و دارای آب و هوای معتدل است. هوای شهر نطنز سرد است و آب کشاورزی و آشامیدنی آن ، از کاربر ، چاه و چشمه تامین می شود.
مروری بر تاریخ، فرهنگ و ادبیات نطنز
از بزرگان و دانشمندانی که پیش از سده پنجم هجری در نطنز می زیسته اند و یا از این خطه برخاسته اند، آثار مکتوب چندانی در دست نیست، اما نخستین آثاری که در آنها از فرهیختگان و علمای نطنز یاد شده است، منتسب به شیخ ابواسحاق ابراهیم ابن یحیی الجونیانی، شیخ تاج الدین طرقی، ابوعبدالله و ابوعلی بادی، ظفر بن احمد بن ثابت بن محمدالطرقی، ابونصر احمد بن محمد است.
در کتاب ترجمه محاسن اصفهان، از ابوعبدالله و ابوعلی بادی به عنوان استادان متبحر در علم نحو و اعراب یاد شده است.
در همین کتاب در بخش شعرای پارسی گو از بدیع الزمان ابوعبدالله حسین بن ابراهیم ملقب به "ذواللسانین" مشهور به ادیب نطنزی نیز یاد شده است. وی که از بزرگان جهان دانش و ادب به شمار می آید، در قرن پنجم هجری می زیسته و بر زبان و ادب پارسی و تازی تسلط کامل داشته است. از آثار گرانبهای این دانشمند بزرگ یکی کتاب الخلاص یا دستوراللغه و دیگری کتاب المرقاه است.
بابا عبدالله طاری
بابا عبدالله بنا بر روایات، از خانواده ای ثروتمند بوده که از دیار فارس به نطنز آمده و پس از تشرف به دین مبین اسلام، نام "عبدالله" را برای خود برگزیده است.
در باب فضایل اخلاقی، دیانت و رفتار متعالی این عالم بزرگوار احادیث و روایات بسیاری وجود دارد که شرح تمامی آنها در این گزارش نمی گنجد.
آرامگاه باباعبدالله در روستای "طار" نطنز واقع شده و از جمله بقاع مورد تکریم مردم به شمار می آید.
شیخ ابواسحاق ابراهیم بن یحیی الجونیانی نیز از بزرگان عرفای سده سوم هجری و از مریدان عارف نامی ابویزید بسطامی است. در روضاالجنان، محل دفن این اندیشمند بزرگ "چرنداب" تبریز اعلام شده است. در این کتاب از "جونیان" که در پسوند لقب وی آمده به عنوان روستایی در نطنز نام برده شده است.
بابا احمد طرقی از اهالی طرق نطنز و از جمله بزرگانی بوده است که در روایات از وی به عنوان عارفی گمنام نام برده اند.
بابا احمد پس از مرگ در روستایی به همین نام در نزدیکی کچویه مثقال اردستان به خاک سپرده شد.
شیخ تاج الدین طرقی و شیخ محمد بن عبدالله نطنزی از جمله علما و عرفای بزرگ نطنز بوده اند و زمان حیات آن دو قرن سوم هجری اعلام شده است.
ابوالفتح محمد بن علی ادیب نطنزی
ابوالفتح محمد بن علی بن ابراهیم بن احمد نطنزی برادرزاده بدیع الزمان نطنزی است. او نیز سرآمد دانشمندان عصر خویش بود و از استادان مسلم زبان و ادبیات تازی به شمار می رفت.
در تهیه این گزارش از جلد دوم کتاب میراث فرهنگی نطنز تألیف اندیشمند فرزانه سیدحسین اعظم واقفی و کتاب آثار تاریخی کاشان و نطنز از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور تألیف حسن نراقی استفاده شده است.
نطنز به روایت تاریخ
گنبدباز
این گنبد بربلندترین نقطه کوهی به همین نام بنا شده است .
در کتاب تاریخ زندگانی شاه عباس اول درباره چگونگی ساخت این گنبد چنین آمده است: "شاه عباس اول اغلب تمرینات لشگری خود را در دشتی بین نطنز و اردستان انجام می داد و شکارگاه هایی نیز در این حوالی بود ودر این شکارها، بازهای جنگی و شکاری شرکت داشتند، در سال 1001 هجری قمری که شاه عباس به اردستان و نطنز رفته بود، یکی از بازها که مورد توجه شاه بود و به "بازلوند" شهرت داشت در جنگ با عقابی زخمی شد و پس از چندی مرد و موجب ملال خاطر شهریار سرافراز گشت... و در حین توجه، اشاره علیه براین موجب صادر گشت که حکومت پناه "نجم الدین محمود بیک" حاکم نطنز در مقامی مرتفع عمارت عالیه ای جهت دفن "بازلوند" طرح اندازد... و جناب حکومت پناه اطاعت حکم نمود و برقله کوهی رفیع (در همان مکان که عقاب، باز را صید کرده بود) گنبدی عالی طرح افکند و در عرض اندک زمان به اهتمام او به اتمام رسید... و اگر کسی ملاحظه آن عالی بنا بنماید، می داند که چه زحمت در اتمام آن بنا رفته و چه مبلغ زر در آنجا خرج شده... و مصالح آن تمامی از شهر نطنز برقله آن کوه که یک فرسنگ است به پشت آدمی برده اند ... "
بقعه سیدحسن واقف
بقعه سیدحسن واقف از جمله آثاری است که حدود سال 859 هجری قمری برروی تپه سنگلاخی در محله "افوشته" نطنز بنا شده و در قلعه ای که با دیوار خشتی محصور شده است، قرار دارد. بقعه سیدحسن واقف بنایی هشت ضلعی و دارای گنبدی با کاشیکاری فیروزه ای است .
آرامگاه واقف دارای صندوق منبت کاری نفیسی است که آیت الکرسی و نام دوازده امام باخطی زیبا برآن نقش بسته است .
مسجد جمعه (جامع)
مسجد جمعه یا مسجد جامع نطنز مجموعه ای از چندین بنا است که این بناها در دوران الجایتو خدابنده و پسرش ابوسعید بهادرخان به ترتیب زیر ساخته شده است :
- مسجد بین سالهای 704 تا 709 هجری .
- بقعه شیخ عبدالصمد به سال 707 هجری .
- ایوان جلوخان خانقاه در سال 716 و 817 هجری .
- مناره که تاریخ پایان بنای آن سال 725 هجری نوشته شده است .
یکی از مورخان به نام "آندره گدار" درباره بنای مسجد جمعه نطنز که از نظر سبک معماری در نوع خود کم نظیر است و نشانه هایی از معماری چند دوره را در خود حفظ کرده است، می نویسد: "مسجد که نسبتاً از خرابی محفوظ مانده مرکب است از یک شبستان هشت ضلعی گنبددار مشرف برصحنی که چهار ایوان دارد. اضلاع صحن را دهلیزها و نمازخانه های مختلف به هم متصل می سازد. این مسجد از سمت شمال و مشرق و جنوب محدود است به کوچه باریکی که چون به مدخل بزرگ مسجد و مقابل مناره و درگاه خانقاه می رسد، وسعت یافته مبدل به میدان کوچکی می شود. در سمت غرب ویرانه خانقاه دیده می شود، مسجد 3 مدخل دارد، یک مدخل جنوبی و دو مدخل شمالی، مدخل های سمت شمال همسطح حیاط هستند، ولی مدخل جنوبی دهلیزی است که با 12 پله بلند به کف راهرو مسجد می رسد ... "
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 17 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله شهرستان نطنز
