چکیده: ............................................................................................................................ 1
فصل اول:کلیات............................................................................................................ 6
مطالعات پایه....................................................................................................................8
فصل دوم: ................................................................................................................... 134
فصل سوم: ..................................................................................................................... 146
برنامه فیزیکی تحلیل سایت و طراحی مجموعه......................................................... 173
فهرست منابع فارسی: .................................................................................................. 188
فهرست منابع لاتین: ....................................................................................................189
سایت های اطلاع رسانی:……….…………………………………………… 190
چکیده :
فرهنگ ما ایرانیان از هزاران سال پیش، با طبیعت سازگار بوده است. آب، باد، خاک و آتش از عناصر چهارگانه‌ای بوده‌اند که همواره مورد توجه ما بوده و نفوس خاصی برای ما ایرانیان داشته است. تنها پارسیان بوده‌اند که شروع سال را با شروع طبیعت آغاز می‌کرده‌اند و بسیاری از رویدادهای طبیعی را معیار مراسم ها و سنن خود قرار می‌داده‌اند. تولد طبیعت که در اول ماه فروردین آغاز می‌گردد، مهمترین جشن و سرور ما ایرانیان بوده است و در روزی که طبیعت به اوج شادابی و طراوت خود می‌رسد (سیزدهم فروردین)، ایرانیان به دامن طبیعت می‌رفته‌اند و در محیطی باز جایی که جز طبیعتِ محض چیز دیگری دیده نمی‌شد به شادمانی می‌پرداخته‌اند. در شبِ یلدا که طولانی‌ترین شب زمستانی است، ایرانیان آن شب را تا صبح بیدار می‌مانده‌اند و با تشریفاتِ خاصی این سنّتِ کهن را زنده نگاه می‌داشته‌اند.
معماری ایران نیز برگرفته از چنین فرهنگی بوده است، که ابعادِ گوناگونِ طبیعت را دربر داشته است. اقلیم چهار فصل ایران زمین جزء نادرترین اقلیم های جهان بشمار می‌رود و در این اقلیم همه نوع آب و هوا را در طول سال شاهد هستیم. با این وجود، بدلیل موقعیتِ جغرافیایی ایران، اعتدالِ آب و هوایی مناسبی در بیشتر نقاط ایران وجود دارد و بیشتر ماه های سال، موقعیت برای گشت و گذار فراهم می شود، بدونِ اینکه به تجهیزات و عوامل معماری احتیاجی داشته باشیم. معماری ایرانی همواره آغوش خود را باز نموده تا پذیرای طبیعت باشد. در معماری یزد شاهدِ بکارگیری چهار عنصر طبیعی بوده‌ایم. اگر باد خشن بوده است، آن را تلطیف می‌نموده‌اند و از آن برای خنک کردنِ فضاهای مختلف استفاده می‌کردند. اگر می‌بینیم که از اروسی‌های رنگی استفاده می‌نمودند، به این دلیل بوده که در شرایطِ مناسبِ آب و هوایی، با باز نمودن اروسی‌های فضای داخل را با فضای سرسبز حیاط مرتبط سازند و در تشریفات نامناسبِ آب و هوایی اروسی‌ها را مسدود سازند و تنها از نور ملایمی که از فیلترهای رنگی عبور می‌کرده، استفاده نمایند.
جزئیات طرح پایان نامه:
الف: تعریف مسئله:
در چند دهة اخیر با توجه به رشد فزایندة جمعیت در شهرتهران متأسفانه توسعة مطلوبی را در این شهر شاهد نبوده‌ایم و عدم تناسب رشد و توسعه (خصوصاً در بخش مسکن) سبب شده تا با ارائه شیوه‌ای از طراحی معماری درصدد ارتقاء کیفی زیست باشیم.
متأسفانه امروزه ما با یک مشکل اساسی در این زمینه مواجه هستیم. معماران بیش از آنکه طبیعت را وارد بخش خصوصی نمایند و استفاده از آن را ممکن سازند؛ با درنظر گرفتن پارک هایی در مقیاس محله، فضای ناامنی را در سطح شهر ایجاد کرده‌اند و اماکن مسکونی که در اطراف این فضاها شکل یافته است از ارزش پایینی برخوردار می‌باشند.
با توجه به اینکه فنآوری یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه در جوامع بشری به حساب می‌آید، امروزه شاهد هستیم که فنآوری در خدمت فنآوری قرار گرفته و با جنبه‌های علمی و عقلانی خود سبب شده که در تضاد با هنر (که در ارتباط با احساسات و روح انسان می باشد) قرار گیرد. امید است که با ارائه ایدة معماری طبیعت گرا بتوانیم راه حل مناسبی برای تلفیق هنر با فنآوری بیابیم.
ب: فرضیات :
در معماری طبیعت گرا فرض بر این است که طبیعت و محیط تأثیر بسزایی در طراحی داشته باشد و طراحی تابع نظمی باشد که در طبیعت حاکم است. بنابراین تمام ابعاد معماری می‌بایست متأثر از عوامل طبیعی باشد که به ذکر مواردی از آن می‌پردازیم:
ـ تنوع گرایی شرطی لازم برای هویت بخشیدن به عناصر به حساب می‌آید. در طبیعت هیچ پدیده‌ای عین دیگری نمی باشد و هر پدیده با منحصر بفرد بودن خود ابراز وجود کرده و به نوعی «روح» دارد. برای تحقق این امر می‌توان با الهام از قواعد و اصولی که در طبیعت حاکم است (همانند: چرخه زیست، شبکه ژنی و...) به نتایج مورد نظر خصوصاً در بخش عملکردی معماری دست یافت.
ـ اصل تعادل یکی از قواعد و اصولی است که شرایط خاصی را در طبیعت فراهم می‌سازد. مثلاً هر گیاهی با توجه به شرایط محیطی و اقلیمی آن منطقه فرم خاصی به خود می‌گیرد و به حیات خود ادامه می‌دهد. با توجه به این موضوع می‌توان ساختمان هایی را متصور شد که برای دستیابی به نور، دید و منظر ارتفاع بلندتری را طلب می کنند ، ولی فرم تمامی آنها مشابه یکدیگر است و هرگز تعادل بین واحدهای فوقانی و تحتانی برقرار نمی شود.
ـ طبیعت گرایی به لحاظ معنایی و مفهوم ریشة عمیقی در فرهنگ ما داشته و استفاده از آن در فضاهای مختلف معماری جزء اهداف این پژهش محسوب می‌گردد.
ج: هدف از اجزاء (شامل دلایل ضرورت انجام و کاربرد نتایج پایان نامه):
1ـ شکل گیری فرم بر اساس نورگیری
2ـ تلطیف فضا با استفاده از امکانات طبیعی
3ـ ایجاد تنوع در پلان و نیز بخش عملکردی ساختمان ها
4ـ ارائه نوعی سبک در جهت حفظ ارزش های فرهنگی
د: ارگان ها و موسساتی که می‌توانند از نتیجة پایان نامه بهره‌مند شوند:
ـ سازمان مسکن و شهرسازی
ـ شهرداری ها
روش پژوهش و مراحل انجام پایان نامه:
الف: طراحی پایان نامه :
- شناخت:
طرح مسئله، شناخت، تحلیل و بررسی، ارائة الگوهای طراحی، انتخاب گزینة برتر و ارزیابی
- مداخله:
ـ بررسی تجارب در ارتباط با موضوع
ـ نقد دیدگاه ها
ـ تدوین مبانی اصولی
ـ برنامه ریزی فیزیکی
ـ ارائة گزینه‌های مختلف
ـ انتخاب گزینة برتر
ب: نمونه برداری :
ـ بررسی امکانات و عوامل طبیعی
ـ بررسی تجارب جهانی و ملی در ارتباط با موضوع
ج: روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات :
ـ پخش پرسشنامه و نظرخواهی از مردم
ـ تدوین اطلاعات آماری به دست آمده واعمال نتیجة حاصله در طراحی
ـ سابقه علمی و فهرست منابع
د: تاریخچه طرح و پژوهش های انجام شده در این زمینه:
ـ خانه آبشار، اثر فرانک لویدرایت (نمونه‌ای از مسکن هماهنگ با طبیعت)
ـ آپارتمان «برمن» اثر آلوارآلتو (تلطیف فضا با خطوط منحنی)
ـ برج «بانک تجارت» فرانکفورت، اثر نورمن فوستر
ـ مجموعه فرهنگی جیبائو در نیوکالدونیا اثر رنزو پیانو (معمار اکوتک)
ح: وسایل و تجهیزات مورد نیاز:
ـ کامپیوتر
ـ امکانات پلات، پرینت، اسکن و زیراکس طولی
ر: تفکیک کار:
- شناخت:
ـ مسایل اقلیمی، محیطی
ـ فضاهای مورد نیاز در بخش مسکن
ـ مطالعه نمونه کارهای انجام شده در مورد موضوع
- برنامه ریزی سایت
- طراحی معماری محدوده مورد نیاز
ه: جدول زمانی مراحل انجام و پیشرفت کار:
ردیف
مراحل انجام پروژه
8
7
6
5
4
3
2
1
1
شناخت
2
برنامه ریزی سایت
3
طراحی معماری
مقدمه :
معمولاً انتخاب موضوع پایان‌نامه برای دانشجویان رشتة معماری ارتباط زیادی به علاقه‌مندی آنها نسبت به موضوعاتِ گوناگون دارد؛ خصوصاً زمانیکه نقاطِ قوتی را نیز نسبت به آن موضوع در خود احساس نمایند، جدیتِ بیشتری بخرج خواهند داد. بنده نیز از این قاعده مستثناء نیستم و موضوعی را که تحت عنوان «معماری طبیعت‌گرا» انتخاب نمودم، عامل اصلی آن جاذبه‌هایی بوده که مرا بسوی این موضوع هدایت کرده است و امیدوارم که در آینده نیز بیشتر روی این موضوع فعالیت کنم. برخلافِ چنین جاذبه‌هایی، موضوع مسکن و طراحی آن، همواره برایم در طول تحصیل مسئله ساز بوده و بنظرم می‌رسد که موضوعِ مسکن در شهرهای بزرگی مانندِ کرج یک معزل جدّی بشمار می‌رود. بدین ترتیب به فکر افتادم که کیفیتِ زیست را بوسیلة عواملِ طبیعی و لطافتی که در طبیعت وجود دارد، ارتقاء دهم، ولی چه عاملِ مؤثری می‌توانست مرا به راه‌حلهای درست هدایت کند و چگونه این امر بوقوع می‌پیوست؟
استفاده از تجارب و دستآوردهای صاحبانِ اندیشه در ارتباط با این موضوع (طبیعت‌گرایی) یکی از مهمترین روش هایی بوده که معمولاً اتخاذ می‌شده است. با بررسی نمودن و مقایسة این نمونه‌ها و نقاطِ ضعف و قوت هر یک از آنها، بیانگرِ راه حل درست و مناست خواهد بود. استفاده از چنین تجاربی قطعاً نتایج مفیدی را دربر خواهد داشت، ولی سؤال اینجاست که ریشه و منشاء خلق اثر هنری به چه عواملی باز می‌گردد و چه نقطة اتکایی را می‌توانیم ملاکِ «نوآوری» قلمداد کنیم؟
طبیعت سرشار از رمز و رموزی است که الهام بخش بسیاری از خلاقیت ها و نوآوری ها و الگوی بسیاری از معماران بزرگ بوده است. اتکا به چنین منبع عظیمی، امید است که راهگشای مشکلاتی باشد، که تا بحال برای رفع آن راه حل مناسبی یافت نشده است و امید است که با شناختِ ابعادِ گوناگون طبیعت و معماری آن به افقِ جدید و مناسبی دست یابیم.
بنده در این پروژه تلاش کردم که به چنین آرمان هایی نزدیک شوم و نوع فعالیتی که در این زمینه انجام دادم، پژوهشی بنیادی ـ کاربردی بوده است. استفاده از تجارب جهانی و نیز مباحثِ نظری که در ارتباط با طبیعت در این پروژه صورت پذیرفته، تنها جنبة مقایسه‌ای داشته و از شیوة طراحی و سبکِ خاصی الگوبرداری نشده است.
فصل اول
مطالعات پایه :
معماری طبیعت گرا
- معماری طبیعت
- مسکن
- امکانات طبیعی
1ـ معماری طبیعت (شکل، عملکرد، رشد)
«در این بخش هدف ما، تحقیق راجع‌به ویژگی هایی از طبیعت می باشد که در ارتباط با معماری بوده و درک ما را نسبت به خلقتی که خداوند، خالق آن بوده، عمیقاً ارتقاء دهد. این پژوهش، اساساً یک فعالیت بنیادی راجع به طبیعت است که در جهت رسیدن به اهداف مورد نظر (اهداف کلی پروژه) مورد بررسی و شناخت قرار می گیرد. اگر ما بخواهیم ویژگی های طبیعی را در نسبت با معماری معنا کنیم. لازم است که ابعاد مختلف معماری را (که شامل: عملکرد، شکل، ساختار می باشد) در ارتباط با طبیعت بررسی نماییم. و از آنجا که در طبیعت، تمام موضوعات و ابعاد گوناگون یک پدیده در ارتباط با یکدیگر هستند، بنظر می‌رسد که نسبت بین ابعاد گوناگونِ معماری به لحاظ طبیعی مورد بررسی قرار گیرد:»1
1ـ 1ـ نسبت بین شکل و رشد در طبیعت
1ـ 2ـ نسبت بین عملکرد و شکل در طبیعت
1ـ 3ـ یافته‌ها
1ـ 1ـ نسبت بین شکل و رشد در طبیعت
«یکی از اهداف این پروژه، شکل‌گیری فرم بر اساس نورگیری می باشد. علیرغم اینکه بنظر می‌رسد در چنین هدفی صرفاً ملاحظات شکلی مدنظر است، ولی پر و خالی شدن فضا به سبب ایجاد نورگیری، بشدت تابع ساختار و سازه‌ای است که در آن یک ساختمان بتواند جوابگوی پیچش ها، لنگرهای شدید و کنسول ها باشد. بدین ترتیب امید است که با مطالعة شکل و ساختاری (رشد) که در طبیعت یافت می شود، بتوانیم به این مهم دست یابیم.
از اهداف دیگر مورد مطالعه تلطیف فضا با استفاده از امکانات طبیعی است. برای رسیدن به این خصوصیت، ضروری است که در فرم ساختمان عوامل طبیعی همچون آب و فضای سبز لحاظ گردد، که عملاً ملاحظات سازه‌ای و ساختاری خاصی را به همراه دارد. بدلیل اینکه، جرم حجمی خاک برای ایجاد فضای سبز بسیار بالا برده و برای مقاوم سازی آن تمهیدات خاصی لازم است.
در این مبحث ما درصدد برآمدیم که به موضوعاتی همچون رشد و فرآیند تکثیر تک سلولی‌هایی بپردازیم که عملاً از یک مدول ثابت تبعیت کرده ولی اشکال متنوعی را پدید می‌آورند. ضمن اینکه ساختارِ ساختمانی آن نیز نقش مهمی در نحوة شکل گیری آنها دارد. و نیز بخش دیگر مورد مطالعه نحوة شکل گیری و رشد درختان و سیستم سازه‌ای آنها می باشد .بدین ترتیب فهم کلی از این شناخت در نظام فکری هر محققی می‌تواند تأثیر عمیقی داشته و امید آن داریم که ایده‌های نوینی در امر مداخله و طراحی حاصل آید.»1
1ـ 1ـ 1ـ تفکر روی منشاء اشکال انفرادی*
در ادامة مقاله می‌بایست اصولِ پیرایشِ فرم های انفرادی تشریح شده باشد. حالاتِ اصلیِ پوشش، بست ها و بسته‌های درونی ملاحظه خواهد شد. این موضوع آنقدر ضروری به نظر می‌رسد که مختصراً مراحل مهم آفرینش فرم ها و اشکال را (با رجوع به کُتب IL که بصورت ساده بیان شده) دوره کنیم:
1ـ گوی کوچک و رگه‌های آبکی آن:1
«باد شوندة غشایِ» کرة کوچک (شکل 1) در وسط «M» که معمولاً بر اساس آب حالت گرفته است، قرار گرفته است. اشغال شدنِ «F» نیز توسط آب حالت می‌گیرد. پوستة آبکی یا جلد شکل «H» سه لایه دارد. آنها از لایة مولکولی خارجی«A»، لایة مولکولی داخلی «E» و لایة واسطه «Z» که ترکیبی از آب در آنچه که مولکول هایِ صفحه‌ای شکل شناور را جدا می‌کند، تشکیل شده است.
این گوی کوچک تمامِ صفاتِ یک حباب صابونی را دارد. حباب صابون زمانی کروی است که به آزادی شناور باشد (معلق در هوا) (شکل 2). حباب می‌تواند بوسیلة اشغال هوا توسعه پیدا کند یا از طریق تخلیه در ابعاد و اندازة آن تغییر حاصل شود، که معمولاً شکل کروی آن حفظ می شود و حلقه‌هایی از این قواره اتفاق می‌افتد. کشش و امتداد سطوح در پوسته و در تمام مراحل پایدار است و حتی موقعی که کل ضخامتِ پوسته از طریقِ کاهشِ لایة وسطی کم شود، همان موقع سطح ناحیه افزایش می‌یابد (شکل 2). یک گوی کوچک دو اندازة محدود دارد. حداقل آن به اندازه‌ای می‌رسد که هم‌زمان با پرشدنِ دو لایه، تخلیة هوای درونی نسبت به این قبیل توسعه کاهش می‌یابد (شکل a2) که این باد شدن می‌تواند خیلی هم شکل نگرفته و همانند یک قطره باشد. حد نهایی نیز به حالتی می‌رسد که مولکول ها ی پوسته‌ای شکل در لایة وسطی به درون لایه‌های داخلی و خارجی ملحق می‌شوند. حداقلِ این ذرة باور نکردنی که برابر با قطر دایرة 6-10 میلی متری و حد نهایی بیشتر از یک متر می باشد.
2ـ شکل و ساختمانِ سلول1
تصویر 4ـ نحوة رشد «غشای بادشونده»
تمامی این کوشش ها، تجربیات و اندیشه‌ها بطور فزاینده‌ای راهنمای یک شناخت اساسی می باشد: قوارة سلول منحصراً بوسیلة پوستة سلول. همچنین شاید بوسیلة بسته‌های درونی معلوم شده باشد. در یک زمان پوستة سلول، شکل، ساختار، دیواره و سطوح، واکنش شیمیایی را فعال می‌سازد.
کیسه‌ای که با ماسه یا سیب هایی پر شده باشد کمی متفاوت بنظر می‌رسد، با برش پارچة کیسه‌ای، در قاعدة کلی، الگویی از شکل کیسة پر شده را معرفی می‌کند. برای سلول نیز این واقعیت صدق می‌کند.
چند نمونه فرضی را که در تمامِ پوشش ذره‌ای آن تقویت و کشش اتفاق می‌افتد، حمایت می‌کند، همچنین در پوستة سلول، تارها، نورها و بسته‌هایی نیز وجود دارد. قوارة سلول، گرچه مسئلة جزئی نیست، امّا بنحو مخصوصی به نوع آن بستگی دارد. با دقت بیشتر در نمونه‌هایی که جزئیات آن بیان شد، درمی‌یابیم که به لحاظ پیدایشی، رمزدار شده است. شکلِ یک سلول زنده نیز فقط در حالتی که پر می شود به صورت «ساخته شده» درمی‌آید. پوستة لیف مانند (و تور آن) بطور کش‌دار و همچنین بطور ثابت در مدتِ یکبار پُرکردن جمع شده است. ترکیب و شکل این نمونه ارتباط با پر نمودنِ حداکثر ظرفیت و نیز تجربیات فراوان دارد (یا همچنین با پرکردنِ ظاهری).
اطلاعات راجع به چگونگی سلول می‌بایست با توجه به نیرو و اندازة شبکه ساخته شده باشد و در پوسته نیز عکس العملِ شیمیائی در مدتِ تقسیم سلول موقعی آغاز شده باشد که پوستة دست نخورده (بیش از اندازه) رشد نماید و این اقدام بوسیلة انتقال دهنده‌های رمزیِ ژنتیک (کرموزمها) میسر می باشد. کیفیت ساختاری، در مدتِ تقسیم سلول و گونة مربوط به خود آنها و اندامشان، مخصوصاً مقاومتِ کششی الیافِ پوسته که شکل یافته است می‌بایست کاملاً بطور خودکار گره خورده باشد.
این موضوع بدین صورت که در مدتِ تقسیم، مختصراً بر اساس یک قاعدة شیمیایی روشن شده باشد، نمی‌تواند عملی باشد، مادامی که شکل واقعی و الگوی اتصالاتِ زنجیریِ مولکول ها (دستگاه فرستندة نیرو) ناشناخته باشد. در صورتیکه تحقیق مولکولی شیمیایی بطور قابل ملاحظه‌ای در دستور العمل ساختمانی سلول توسعه یافته باشد، این تعبیر نیز می‌تواند امکان پذیر باشد. بواسطة این قابلیتِ شکلی می‌توان گفت که در آینده به حوزه‌هایی از علم می‌توان دست یافت که هنوز قابل دسترسی با میکرسکوپ الکترونی نیست. در حوزة مهندسی و معماریِ ساختمان های سبک وزن بدونِ شک ایده‌های مشخصی بروی چگونگی شبکه‌ها (لایه‌هایِ رشته‌ای) در حالِ بررسی است، بدین صورت که یک شکل مشخص با بزرگ شونده‌اش می‌بایست یکسان ملاحظه شود و اگر شکل یک سلول شناخته شده است، آنوقت ممکن است که استنباط شود که شبکه به زندگی خود ادامه می‌دهد، حتی اگر مرئی بنظر نرسیده باشد.
البته چنین امری اتفاق می‌افتد. هر چند، شاید این تورهای مرئی شکل سلول ها را نیز تعیین می کنند . این سلول ها دارای حالتی هستند که دارای ریشه‌های منفرد می‌باشند، در اینجا می‌بایست این موضوع را قبول کرد که این مواد سخت با تارها و شکل های زرهی محکم با پوسته‌های میله‌ای به هم تنیده شده است. در این حالتِ ویژه (رادیولاریا) بنظر می‌رسد که اینها تارهایی با شکم‌بندهای لوله‌ای شکل در مواد محاط شده است.
3ـ تقسیم؛ و تقسیم جزء به جزء سلول ها :1
هر شکلی نمی‌تواند بدونِ ملاحظة فرآیند آفرینش آن شرح داده شود. این قضیه از اهمیتِ اساسی در موارد و موضوعاتِ زیست شناسی برخوردار است. این موضوع با قرار گیری اصولی بین تکثیر و تقسیم، موقعی که موضوعاتِ جدید آفریده شده باشد، امکان پذیر است و بخش جزء در ارتباط با تعدادِ سلول ها افزایش می‌یابد.
یک مکانیزمِ مهم انقباض یا فشار است (مقایسة شکل های a1 ، a2 با d). آن بوسیلة یک حلقة ساختمانی محاط شده است (شکل 3). یک فرآیند کاملاً متنوع، رویش یک پوستة دوبل می باشد (شکل b4 و c). در وضعیتی که فشار داخلی به نواحی که در نبش قرار دارند، وارد می شود. سلول می‌تواند تقسیم شود. در وضعیتی که تقسیم بصورت مرکزی است، انقباض عملاً تسلط بیشتری دارد (شکل 5). در هنگامیکه رشدِ یک پوستة میانی (شکل 6 و7) صورت می‌پذیرد، وضعیتِ تقسیم از درازا تسلط بیشتری دارد. شکوفه کردن نیز که می‌توانست روی یک «پوشش ذره‌ای» القاء شده باشد، به همین صورت در سلول ها اتفاق می‌افتد (شکل a8 تا c).
همچنین در سلول ها تقسیمات جزء صورت می‌پذیرد (شکل a4 تا c). آنها با هم در همین حالت باقی می‌مانند. ساختمان این موجود رشد می‌کند. سلول «رشته‌ای شکل» در محدودة عملکردی خود بدین طریق آفریده شده است. تقسیم کردنِ عناصر نیز همراه پوسته‌ای مجزا می باشد (a9 تا g). ..........
دانلود رساله مجتمع مسکونی پایدار در 192 صفحه ورد .doc
