مفاخر آذربایجان
عبدالرحیم عقیقى بخشایش
«مفاخر آذربایجان» اثر عبدالرحیم عقیقى بخشایشى، کتابى است پیرامون زندگى بزرگان و دانشمندان منطقه آذربایجان. کتاب با مقدمه نویسنده در اشاره به نقش آذربایجان و مفاخر آن، آغاز و مطالب که شرح حال تنی چند از شخصیتهاى افتخارآمیز آذرى مىباشد، در چهار جلد تنظیم شده است. نویسنده کتاب را به 15 محور تقسیمبندى نموده است. این محورها در عرصههاى فقه، تفسیر، عرفان، ادب، هنر، شعر، جهاد و شهادت، نیکوکارى، نوآورى، فرزانگى در عرصه خلاقیت، تجارت، ورزش، تعلیم و تربیت مىباشد. جلد اول، در مورد فقیهان و مفسران؛ دوم، عارفان و فیلسوفان؛ سوم، شاعران، نویسندگان و خوشنویسان؛ چهارم، شهیدان و نیکوکاران. مؤلف در تامین هدف خود، دو تبصره آورده که تا حدودى دست او را باز گذارده است: اولا مفاخر و بزرگان آن دیار را از دوران اسلامى به بعد، مورد مطالعه قرار داده است. ثانیا دائره مفاخر را تنگ و تنگتر گرفته و آنها را در 15 محور اساسى مورد عنایت توجه خاص قرار داده است. این مجموعه با توجه به موضوعات مطرح شده و با عنایت به تنوع آن، در نوع خود تازگى دارد و دربرگیرنده عنوانهاى جدیدى است که در کتابهاى مشابه، کمتر به چشم مىخورد، مانند جهاد و شهادت، خیرین و نیکوکارى، ورزش و ابتکار یا تجارت و اقتصاد، نوآورى و فرزانگى. هرکدام از آنها از عناوین جدیدى هستند که باب تازهاى را به روى محققان مىگشایند. نکات قوت کتاب، فراگیرندگى و وسعت دید این مجموعه است که مطالب خود را تنها محدود به دائره جغرافیایى مخصوص آذربایجان شرقى و غربى یا استان اردبیل ننموده است، بلکه آن سوى دیار آذربایجان و قفقاز جدا شده از پیکره آذربایجان فعلى و 17 شهر دور مانده از مام وطن مانند باکو، گنجه، شیروان، ایروان، دربند و شماخى و ... را نیز مورد نظر قرار داده است و از شاعران آن دیار مانند نظامى گنجوى، خاقانى شیراوانى، مجیرالدین بیلقانى، صدراى باکویى، حاج زین العابدین تقىاف، شیخ شامل قفقازى و از مناطق قره باغ، دربند، قفقاز، و دانشمندان و شاعران آن دیار نیز سخن به میان آمده است.
مفاخر آذربایجان (جلد چهارم) شهدا و نیکوکاران