مقاله اندیشه دینی در شعر فارسی

اختصاصی از فایلکو مقاله اندیشه دینی در شعر فارسی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:40

مقدمه‌

اگر در چارچوبه‌ تعریف‌ دینی‌ هنر، چند کلمه‌ را در نظر بیاوریم‌ که‌ شاکله‌ و ساختمان‌ اصلی‌ این‌ تعریف‌ با آنها سامان‌ یابد، بدون‌ تردید و تامل‌ کلمه‌ «تعهّد» یکی‌ از آن‌ کلمات‌ است‌. ادیان‌ مختلف‌ با تکیه‌ بر اصول‌ اعتقادی‌ و مبانی‌ فکری‌ خاص‌ خود بر الزام‌ چنین‌ کلمه‌ای‌در ساختار تعریف‌ هنر توافق‌ دارند و استنباطی‌ که‌ این‌ ادیان‌ از مقوله‌های‌ هنری‌ دارند، برخاسته‌ از همین‌ رویکرد معنوی‌ و خاصّیت‌ درونی‌ و بار اندیشگی‌ هنرها است‌. بنابراین‌ با نظرداشت‌ِ چنین‌ نکته‌ای‌، در می‌یابیم‌ که‌ در عُرف‌ و منطق‌ ادیان‌ و مذاهب‌ و نحله‌های‌ گوناگون‌وابسته‌ به‌ آنها، هنری‌ مورد تایید است‌ که‌ به‌ نحوی‌ متعهّد و آرمانی‌ و در خدمت‌ ایدئولوژی‌ و ارزش‌های‌ دینی‌ قرار گرفته‌ باشد و با توجه‌ به‌ همین‌ نکته‌، هنری‌ که‌ خاستگاه‌ اندیشه‌ای‌ ندارد وهیچ‌ مسئولیتی‌ را در حوزه‌ اجتماعی‌ نمی‌پذیرد، جایگاه‌ شایسته‌ای‌ نیز در فرهنگ‌دینی‌ نمی‌یابد.

مقدمه‌

نگاه‌ کلی‌ اسلام‌ به‌ هنر و شعر شعر از منظر اسلام‌ و قرآن‌ نگاه‌ اول‌ نگاه‌ دوم‌ نگاه‌ سوم‌ اولین‌ شاعران‌ مسلمان‌ شعر در آیینه‌ احادیث‌ و روایات‌ معصومین‌(ع‌)

چشم‌انداز تعهد دینی‌ در تاریخ‌ شعر فارسی‌

کسایی‌ مروزی‌ فردوسی‌ ناصرخسرو قبادیانی‌ سنایی‌ نظامی‌ گنجوی‌ حافظ‌ شیرازی‌ بیدل‌ دهلوی‌

تـــعـلق در شعر خداوندگار سخن و معانی ملک الکلام حضرت بیدل

فهرست منابع:

پایان نامه بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی

اختصاصی از فایلکو پایان نامه بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 430 صفحه می باشد.

چکیده
دراین تحقیق به بررسی دیدگاه های امام علی(ع) در مورد تربیت اجتماعی پرداخته ایم و اهداف این تحقیق شناخت و معرفی دیدگاه های امام علی(ع) در مورد تربیت اجتماعی و جمع آوری نظرات،توصیه ها و سیره عمل آن حضرت درباره تربیت اجتماعی می باشد. در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و با استفاده از فیش برداری از اسناد و مدارک و گردآوری اطلاعات مورد نیاز به این امر اقدام کرده ایم.در رابطه با تربیت اجتماعی اصول و روش هایی را با توجه به دیدگاه امام علی(ع) استخراج نموده ایم که از این قرار است:ارزش اخلاقی اجتماعی زیستن، اصل عدالت اجتماعی،اصل عدم استرحام و ذلت ناپذیری،اصل عدم انظلام و ستم ناپذیری،اصل کرامت و تکریم در روابط اجتماعی،اصل شورا، اصل امربه معروف و نهی از منکر،اصل زهد، اصل قناعت، اصل کفاف.
یکی از دستاورد های اصلی ناشی از تحقق ارمان های اسلام اجرای صحیح تربیت اجتماعی این مکتب است . این مهم محققان رشته تعلیم و تربیت را بر ان می دارد که بعد اجتماعی تربیت اسلامی را مورد مطالعه قرار دهند .و موجبات اشنایی و تربیت افراد جامعه به خصوص نسل جوان را با جامعیت اسلام که جنبه اجتماعی ان یکی از محور های اساسی این نظام تربیتی است فراهم سازند . در نظام تربیت اسلام ، تربیت اجتماعی در کنار دیگر جنبه های تربیت اهمیت خاصی دارد . انسان از دیدگاه قران سنت دارای دو بعد تفکیک ناپذیر حیات فردی و حیات اجتماعی است . در دیدگاه اسلام فرد به صورت فرد بودن صرف مد نظر این است بلکه فرد علاوه بر مسئولیت تربیت خویشتنف بار عظیم مسئولیت اجتماعی را نیز در حد توان بر عهده دارد.تربیت جامع اسلامی در پی آن است که فرد همچنانکه به سازندگی و رشد شخصیت خویش مشغول است در میان جمع مسلمین و امت اسلامی نیز جای خود را مشخص سازد و بتواند با آنهابه خوبی مراوده داشته باشد.
تربیت توحیدی اسلام درصدد آن است که فرد در وجه اجتماعی خویش ابتدا دارای بینشی جمع گرا شود و خود را به عنوان عضوی از پیکر واحد بشناسد و دین خود را در اعتلای جامعه ، تحقق آرمان های اسلام، حل مشکلات مردم، بهبود زندگی و پاسداری از کیان آیین و امت ادا نماید.
روش تربیت اجتماعی از دیدگاه اسلام مبتنی بر درک موقعیت و مسئولیت فرد در برابر توطئه های فرهنگی، سیاسی، نظامی، اقتصادی و … دشمنان اسلام است.
یکی از مسائل تربیتی که امروز در ایران مطرح است و به رغم اصلاحاتی که در برنامه های درسی اموزش و پرورش و آموزش عالی صورت گرفته متأسفانه نتوانسته انگیزه کافی در کل نسل جوان در گرایش جدی آنان به دین ایجاد کند و جذابیت مطلوب را موجب گردد. از دلایل عمده این امر این است که نسل جوان عمدتا ناآگاه نسبت به همه ابعاد متعالی اسلام در مدار قابل ملاحظه ای و بی خبر از جامعیت و تعالیم دین مبین اسلام است و یکی از نارسایی های بزرگ عدم طرح کافی و جاذب دیدگاه های اجتماعی اسلام باشد.
در کلیه شاخه ها و شعب تعلیم و تربیت قبل از هرچیز آنچه حائز اعهمیت است ، داشتن بینش و نگرش اصولی و دقیقی نسبت به مبانی و اهداف و اصول و روش های تعلیم و تربیت است که بایستی به هر یک از این موضوعات مهم در در بعد بینش تربیت اسلامی ، مسئله دیدگاه اجتماعی اسلام در تعلیم و تربیت است و . برنامه ریزان تعلیم و تربیت در کشور از برنامه ریزی اموزشی و درسی، تربیت نیروی انسانی، مدیریت ها و بالاخره کلیه معلمان و مربیان تربیتی بایستی قبل از هر چیز به بینش جامع اسلامی و از جمله به بینش صحیح نسبت به بعد اجتماعی تعلیم و تربیت آگاهی حاصل نمایند.
باید توجه داشت که امر تربیت در همه ایام و در طول تاریخ برای همه جوامع و ملت ها مهم بوده است و به ویژه در عصر حاضر برای دوام کشور ما و تعالی انقلاب لازم است به تحول در نظام آموزشی کشور بیندیشیم.
مسئله تربیت اجتماعی در این عصر برای بشریت به اهمیت مسئله تداوم و پایداری حیات است. نظم و جریان آن ، تداوم و تکامل آن، ایجاد ذرغبت و رضایت نسبت به آن از طریق تربیت امکان پذیر است.
اگر اعتقاد داریم که اسلام مکتب علم و تربیت استف بهتر است به منابع اسلامی مراجعه کنیم و از شعار فراتر رویم و محتوای عقاید اسلامی را در خصوص تربیت به طرق مناسب شناسایی کنیم و بایستی با سنجش دقیق و خردمندانه از تجربیات و اندیشه های دیگران به خصوص روش های تربیتی ائمه اطهار سود جست.
بررسی اندیشه هایی که به نحوی در تحولات آموزش و پرورش ما موثر است، امری ضروری و عقلانی است. این تحقیق سعی بر آن دارد که با عنایت به تاکید بر ضرورت بازسازی فرهنگی در جامعه با طرح دیدگاه های تربیتی علی(ع) و به تبع ایشان اندیشمندان اسلامی تا اندازه ای دستندرکاران تعلیم و تربیت را در طراحی الگوی مناسب برای تقویت کودکان و نوجانان یاری نماید.
تربیت اجتماعی از نظر امام علی (ع) بسیار اهمیت داشته و ارزشمند است. ایشان در ابعاد مختلف و در موارد گوناگون به اهمیت تربیت اجتماعی اشاره کرده اند. و علاوه بر تاکید زیادی که روی مسئله اجتماع و وحدت مسلمین و ارزش ها و مسئولیت های اجتماعی گذاشته اند و در مورد مختلف آنها را ستوده اند و آثار آنها را بیان نموده اند و همچنین در جنبه های فردی نیز به صفات و جنبه هایی تاکید ورزیده اند که اگرچه ظاهرا بسیار فردی به نظر می رسد. ولی واقع در بطن روابط اجتماعی قرار دارند با توجه به اهمیت تربیت اجتماعی از نظر علی(ع) این نکته که تربیت و شکل گیری هویت فرد در جامعه شکل می گیرد و در واقع تکامل انسان در گرو زندگی اجتماعی است تربیت اجتماعی اهمیت خویش را آشکار می سازد و به عنوان بعد اساسی تربیت خود را نمایان کرده دامنه وسیعی را در برمی گیرد.
واژه های کلیدی: هدف و تعیین هدف، تربیت، اجتماعی بودن، نهج البلاغه
فهرست مطالب
پیشگفتار ۱
چکیده تحقیق ۳
فصل اول ۱۰
کلیات تحقیق: ۱۰
۱- بیان مسئله ۱۱
۲ – اهداف تحقیق ۱۴
۳- ضرورت تحقیق ۱۵
۴- فرضیات تحقیق ۱۵
۵- روش تحقیق ۱۶
۶)تعریف اصطلاحات و واژه ها ۱۷
تعریف هدف و نقش هدف ۱۷
فواید و اهمیت تعیین هدف: ۱۸
اهداف تربیت ۲۰
اجتماعی بودن ۲۲
اصولی در اهداف تربیت اجتماعی ۲۳
نهج البلاغه: ۲۵
تربیت اجتماعی را از کجا باید آغاز نمود؟ ۲۶
فصل دوم ۲۹
پیشینه تحقیق ۲۹
پیشینه تحقیق ۳۰
الف) پایان نامه ها ۳۱
ب) کتاب ها ۴۱
ج) مقالات ۵۵
فصل سوم ۵۹
مبانی نظری تحقیق: ۶۰
نهج البلاغه و مستدرکات آن ۶۴
بررسی مسئله اسناد نهج البلاغه به علی(ع) ۶۹
بررسی اشکال مورد اول ۷۰
بررسی اشکال مورد دوم ۷۲
نهج البلاغه و جامعه امروز اسلامی ۷۴
در آیینه این عصر ۷۶
علی در میدان های گوناگون ۷۸
نگاهی کلی به مباحث و مطالب نهج البلاغه ۸۳
عناصر معجزه ای نهج البلاغه ۸۴
محتوای نهج ا لبلاغه ۸۴
امتیازات نهج ا لبلاغه ۸۵
گردآورنده نهج البلاغه ۸۸
شرح ها و ترجمه های نهج البلاغه ۸۹
ماخذ و منابع نهج البلاغه ۹۲
تصویر شخصیت علی(ع) در نهج البلاغه ۹۸
ضرورت بحث تربیت ۹۹
مفهوم و تعریف تربیت ۱۰۳
ماهیت یا چیستی تربیت ۱۰۵
فرق تزکیه و تربیت ۱۰۷
چه کسی می تواند مربی باشد؟ ۱۰۸
وظیفه مهم حاکم اسلامی در تعلیم و تربیت ۱۱۱
مربی اسلامی ۱۱۲
وظایف امام علی(ع) ۱۱۲
انبیا و اولیا طبیبان الهی اند. ۱۱۳
ویژگی طبیبان الهی ۱۱۴
راه رهایی از سرگردانی ۱۱۵
تلاش پیگیر حضرت علی(ع) در امر تربیت ۱۱۷
راه به سوی حقیقت تربیت ۱۲۲
موانع و مقتضیات تربیتی ۱۲۴
موانع و مقتضیات فردی ۱۲۵
موانع و مقتضیات اجتماعی ۱۲۶
اسلام و هدف تربیت ۱۲۷
اخلاق و ارتباط آن با تربیت ۱۲۸
رابطه اخلاق و تربیت ۱۲۸
روش های تربیتی ۱۳۱
تربیت و اخلاق ۱۳۳
دین و تربیت ۱۳۷
رابطه دین و تربیت ۱۴۱
بررسی رابطه دین با نظام تربیتی و با هر یک از اجزا و عناصر موجود در عمل تربیت ۱۴۳
امام علی(ع) و تربیت ۱۴۷
ابعاد تربیت از دیدگاه امام علی(ع) ۱۴۸
تربیت دینی ۱۵۰
تربیت اجتماعی ۱۵۳
تربیت اجتماعی خارج از خانه ۱۵۵
میزان و معیار رابطه درست با دیگران ۱۵۶
تربیت جسمانی ۱۵۶
حقیقت تربیت ۱۶۳
انسان و تربیت پذیری ۱۷۱
تربیت اجتماعی ۱۷۱
تعریف تربیت اجتماعی ۱۷۳
اسلام و تربیت اجتماعی ۱۷۴
هدف های تربیت اجتماعی ۱۷۶
رابطه تربیت فردی و تربیت اجتماعی ۱۸۰
سرآغاز تربیت اجتماعی ۱۸۲
نظریات صاحب نظران در ارتباط با تربیت ۱۸۳
افلاطون ۱۸۳
ارسطو ۱۸۵
خواجه نصیرالدین طوسی ۱۸۶
کومینوس ۱۸۸
جان لاک ۱۸۹
ژان ژاک روسو ۱۹۱
کانت ۱۹۳
ابن مسکویه ۱۹۵
ابن خلدون ۱۹۵
ابن سینا ۱۹۶
امام خمینی ۱۹۷
ثمره اجتماعی تربیت از دیدگاه امام علی(ع) ۱۹۷
فصل چهارم ۲۰۱
اصول اجتماعی و نحوه عملکرد آن در جامعه در سایه تربیت : ۲۰۱
عوامل رویکرد به حیات اجتماعی ۲۰۴
ارزش های اخلاقی در حیات اجتماع ۲۰۵
نقش عامل عقلانی در ارزش یابی ۲۰۷
اصل انظلام و ستم ناپذیری ۲۱۶
توجیه انظلام ۲۲۰
اصل کرامت و تکریم در روابط اجتماعی ۲۲۹
در برخورد با انسان دو دیدگاه وجود دارد ۲۳۱
نتایج کرامت یا حقارت شخصیت ۲۳۵
نفاق و دورویی ۲۳۶
فضایل و رذایل اخلاقی ۲۳۷
مشورت ۲۳۸
اصل شورا ۲۴۲
مهمترین صفات مشاور ۲۵۵
خداترسی ۲۵۵
تقوای الهی ۲۵۵
تعقل ۲۵۶
تجربه ۲۵۷
عقل ۲۵۸
وظیفه مشورت کننده و مشاور ۲۶۰
آثار امر به معروف و نهی از منکر ۲۶۶
پیشنهاد و نظریه اجرایی در مورد امر به معروف و نهی از منکر ۲۶۹
اصل زهد : زیستی شایسته ۲۷۱
مفهوم زهد ۲۷۳
زهد و توانایی های اقتصادی ۲۷۵
زهد و ایثار و همدردی ۲۸۱
اصل قناعت ۲۹۳
اصل کفاف ۲۹۷
اصل عدالت اجتماعی ۳۰۰
عدالت و ارزش های اجتماعی ۳۱۰
صبر و شکیبایی ۳۱۶
الگو های صبر و اسطوره های استقامت ۳۲۲
صبر در احادیث اسلامی ۳۴۵
آثار و پیامد های صبر ۳۵۰
شاخه های صبر ۳۵۳
جزع و بی تابی ۳۶۱
درمان جزع و ناشکیبایی ۳۶۷
فرق جزع و احساسات معقول ۳۷۱
خدمت به مردم ۳۷۴
مفهوم خدمتگزاری ۳۷۵
اسلام و خدمتگزاری ۳۷۷
محدوده خدمت ۳۸۰
جلوه های خدمتگزاری ۳۸۱
یاری دیگران ۳۸۵
بر و احسان ۳۸۶
انگیزه ها در خدمتگزاری ۳۹۰
آفات خدمتگزاری ۳۹۲
حکومت و خدمت ۳۹۵
روحانیان و خدمتگزاری ۴۰۳
فصل پنجم ۴۰۷
نتیجه گیری وپیشنهادات: ۴۰۷
بحث و نتیجه گیری ۴۰۸
پیشنهادات ۴۱۱
مشکلات تحقیق ۴۱۴
منابع ۴۱۶

پیشگفتار
مقتدای را همان علی(ع) است، همو که واژگان تاب بزرگی روحش را ندارند. با کدامین واژه می توان به توصیف آفتاب نشست؟ آنگاه که از روی سینه عبدود برخاست، اخلاص معنا گرفت. چون به همراه همسر و فرزندانش افطار خود را سه شب پیاپی به مسکین و یتیم و اسیر بخشید، خودخواهی ها رخت بربست و دگرخواهی معنا و مفهومی تازه یافت.آن شب که ضربه شمشیر ابن ملجم بر فرق نازنینش نشست، واژگان محبت و گذشت در برابرش به زانو درآمدند.
او که عارفان و مجتهدان، پدر عرفان و پیشوای زاهدان می نامند. هم او که شجاعان و دلیران، او را مظهر شجاعت و جوانمردی، عدل پیشگان و دادخواهان او را سرمشق دادگستری، حکمرانان و کارگزاران حکومتش را نمونه اعلای حکومت انسانی، فیلسوفان و اندیشمندان او را در قله های حکمت و دانایی و مددکاران عالم وی را نمونه دستگیری می دانند.
به راستی گفتار و کردار آن پیشوای سترگ مانند آب حیاتی از چشمه سار زلال هستی می جوشد و در جویبار اجتماع جاری می شود و روح تعالی می دهد.
درخشش نور حق در جمال علی (ع) چنان تابناک است که دیده ها را توان تماشای آن نیست. علی(ع) اقیانوسی است که کرانه اش سراسر هستی را پوشانیده است. خورشید محبت علی(ع)، روشنایی دل عاشقان و نورافشان پرده های زمان است.
اینک که کالبد زمان با نام زیبای او حیاتی تازه یافته، در دریای موج کرامت هایش غور می کنیم و واژه هایی از فضل و تربییت برمی چینیم و آن را ره توشه راهمان می سازیم. آموزه های نورانی اش را پاس می داریم؛ زیرا پویا، شیوا، انسان ساز و حیات آفرین است. بر عجز و ضعف خویش معترفیم ، چرا که از اقیانوس بیکران کلامش همان قدر می دانیم آن ایستاده بر ساحل دریا از عمق و وسعت و عجایب دریا می داند. جز به قدر وسعت دیدمان نمی بینیم.
واپسین کلاممان این است: ای علی، ای که زادگاهت بیت الله، زندگانی ات عبدالله، وجودت محو ذات الله، پیکارت فی سبیل الله، سخنانت نورالله، سیمایت تجسم صفات الله، و سرانجامت فنای فی الله است!ما را از زلال هدایت نصیب فرما، دل هایمان را از دریای کمالات سیراب و مشام جانمان را از بوی خوش علوی سرمست گردان؛ که در هر حال پیوندمان با اهل بیت(ع) ناگسستنی است.
امید آن دارم که تلاش اینجانب مقبول طبع شما تربیت یافتگان مکتب اهل بیت(ع) قرار گیرد.
چکیده تحقیق
دراین تحقیق به بررسی دیدگاه های امام علی(ع) در مورد تربیت اجتماعی پرداخته ایم و اهداف این تحقیق شناخت و معرفی دیدگاه های امام علی(ع) در مورد تربیت اجتماعی و جمع آوری نظرات،توصیه ها و سیره عمل آن حضرت درباره تربیت اجتماعی می باشد.تحقیق بر این نظر بود که به این سوال کلی پاسخ دهد که :
۱) جامعه تا چه اندازه نسبت به مسائل تربیتی نهج البلاغه به طور اعم وتا چه اندازه نسبت به اهداف اجتماعی تربیت در نهج البلاغه به طور اخص آشنایی دارد؟
۲) با توجه به دیدگاه امام علی(ع) اصول و روش های تربیت اجتماعی کدام است؟
در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و با استفاده از فیش برداری از اسناد و مدارک و گردآوری اطلاعات مورد نیاز به این امر اقدام کرده ایم.در رابطه با تربیت اجتماعی اصول و روش هایی را با توجه به دیدگاه امام علی(ع) استخراج نموده ایم که از این قرار است:ارزش اخلاقی اجتماعی زیستن، اصل عدالت اجتماعی،اصل عدم استرحام و ذلت ناپذیری،اصل عدم انظلام و ستم ناپذیری،اصل کرامت و تکریم در روابط اجتماعی،اصل شورا، اصل امربه معروف و نهی از منکر،اصل زهد، اصل قناعت، اصل کفاف.
در ادامه با عنایت به توصیه ها و احادیث از امام علی(ع) فرضیه های تحقیق که در قالب اصول و روش های تربیت اجتماعی بیان شده بودند را اثبات نموده و در پایان به بیان پیشنهادات پرداخته ایم.
مقدمه
اسلام و حکومت اسلامی پدیده ای الهی است که با به کار بستن دستورات آن و نیز تلاش برای تداوم و حفظ آنها سعادت فرزندان خود را در دنیا وآخرت به بالاترین درجه تأمین می کند و قدرت آن را دارد که قلم سرخ بر ستمگری ها و چپاول گری ها و فسادها و تجاوزها بکشد و انسان ها را به کمال مطلوب خود برساند و مکتبی است که برخلاف مکتب های غیر توحیدی در تمام شئون فردی و اجتماعی و مادی و معنوی و فرهنگی و سیاسی و نظامی و اقتصادی دخالت و نظارت دارد و از هیچ نکته ای ولو بسیار ناچیز که در تربیت انسان و جامعه و پیشرفت مادی و معنوی او نقش دارد فروگذار ننموده است و موانع و مشکلات سر راه تکامل را در اجتماع و فرد گوشزد نموده برای رفع آنها کوشیده است.
بقای اجتماعی مسلمین و ادامه این حیات به صورت مؤثر و گسترش فرهنگ اسلامی در جهان کنونی ایجاب می کند که تربیت اجتماعی اسلام به گونه ای عمیق تر و جامع مورد مطالعه قرار گیرد و در شکل برنامه های آموزشی، تربیتی، تبلیغی در مراکز آموزشی در کلیه مقاطع ابتدایی تا دوره های مطرح عالی و در برنامه های هنری در رسانه های جمعی به دانش پژوهان و مردم عرضه گردد.
جنبه اجتماعی و سیاسی حیات مسلمین و تربیت اجتماعی اسلام در طی زمان های گذشته مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است.بینش های تک بعدی و یا سوق دادن تعلیم و تربیت اسلامی به سوی فردگرایی و انزوای از جامعه و مسئولیت اجتماعی موجب عقب ماندگی و غفلت اعظم مسلمین از فرهنگ جامع و تمام عیار اسلام گردیده و به علاوه استعمار در چند قرن اخیر با اسلام به خصوص وجه اجتماعی- سیاسی این مکتب به مبارزه برخاسته و با دسیسه ها و فریب های علنی و غیر علنی سهمی در تضعیف اسلام در جهان داشته است.پویایی و تحرک و رشد جامعه اسلامی در میان دیگر جوامع انسانی به منزله عزت آیین اسلام است. بر حق بودن و رسالت دین خاتم ایجاب می کند که امت اسلامی از حیات مستقل، پویا، قدرتمند و متشکل برخوردار باشد.این امر منوط بر این است که دیدگاه های اصیل اسلام تبیین شود.
رعایت حقوق اجتماعی، پاسداری از کیان اسلام و حراست از ناموس و عزت اسلامی و تلاش در راه بهبود و ترفیع سطح زندگی مادی و معنوی و تأمین مصالح مسلمین از اهم ضروریات اسلام و جزو وظایف الهی هر فرد مسلمان است و بدون دستیابی همگان به بینش همگون و صحیح از دیدگاه اجتماعی اسلام زمینه های تشکیل امت اسلامی و وحدت پایدار فراهم نخواهد شد و احساس مسئولیت در قبال آیین و امت به وجود نخواهد آمد و خوی تعاون نسبت به هم نوع به ویژه مسلمین کمتر ظهور خواهد کرد و روحیه فداکاری و ایثار در راه حق و ایصال به محبوب کندتر به بار می نشیند.
با عنایت به این امر که تاکنون اثر عمده ای در رابطه با دیدگاه های امام علی(ع) در باب تربیت اجتماعی تدوین نشده بود و تربیت اجتماعی مسئله مهمی در شکل گیری هویت و شخصیت هر انسان می باشد و امام علی(ع) نیز به این امر توجه شایان داشته اند و به هنگام بیان مسئله تحقیق متذکر شدیم که درصدد بررسی دیدگاه های امام علی(ع) در خصوص تربیت اجتماعی هستیم، لذا سؤالاتی که برای انجام تحقیق و پاسخگویی به آنها در نظر گرفته شده عبارتند از:
۱) جامعه تا چه اندازه نسبت به مسائل تربیتی نهج البلاغه به طور اعم وتا چه اندازه نسبت به اهداف اجتماعی تربیت در نهج البلاغه به طور اخص آشنایی دارد؟
۲) اصول تربیت اجتماعی با توجه به دیدگاه امام علی(ع) کدام است؟
۳) با توجه به دیدگاه امام علی(ع) روش های تربیت اجتماعی چیست؟
۴) میزان استفاده و بهره گیری ما از نهج البلاغه در مورد مسائل تربیتی چقدر است؟
۵) آیا مسائل تربیتی مطرح شده با آنچه که در نهج البلاغه آمده است مطابقت دارد ؟
فرضیات تحقیق نیز بر اساس همین سؤالات در نظر گرفته شد و محقق در طول مدت تحقیق سعی نمود که در جهت پاسخ دادن به سؤالات فوق به بررسی فرضیه های تحقیق اقدام نماید. اهدافی که برای انجام تحقیق در نظر گرفته شد عبارتند از: آشنا کردن والدین و مربیان و دستندرکاران نظام تربیتی با دیدگاه تربیتی امام علی(ع) درباره تربیت اجتماعی و جمع آوری نظرات و سیره عملی آن بزرگوار به صورت اصول و روش های تربیت اجتماعی و معرفی نهج البلاغه به عنوان یک کتاب جامع تربیتی که در اختیار علاقمندان قرار گیرد.با توجه به اینکه پژوهش در زمره تحقیقات تاریخی قرار می گیرد ،بنابراین به عنوان منبع پژوهش از کلیه کتب روایی، تاریخی و تحقیقات ارائه شده در این زمینه بهره گرفته شد و از روش توصیفی- تحلیلی استفاده نموده ایم، در ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع موردنیاز پرداختیم و پس از گردآوری اطلاعات، طی دو مرحله به مطالعه کلی واجمالی و نیز مطالعه عمیق همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات موردنظر پرداختیم.
پس از انجام فیش برداری به طبقه بندی اطلاعات در رابطه با تربیت اجتماعی و با مطالعه منابع موجود در ارتباط با اصول و روش های تربیت کودک و استنباط اصول و روش ها با استفاده از دیدگاه تربیتی امام علی(ع) پرداختیم .

دانلود مقاله رابطه باورهای دینی و ازدواج موفق

اختصاصی از فایلکو دانلود مقاله رابطه باورهای دینی و ازدواج موفق دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده :
انسان به عنوان اشرف مخلوقات و برتر موجودات دارای ویژگی ها و صفاتی است، که این موجود را از سایر موجودات برتر ساخته است. یکی از خصوصیات و برتری ها داشتن عقیده و نظر و آراء درباره دنیا و آخرت است که اضولاً انسان کیست؟ و از کجا آمده است؟ و به کجا خواهد رفت؟ و هدف از این خلقت چیست؟
همه این سوالات و پاسخ ها در ویژگی دنیداری و فطرت خداجویی وی به ودیعه نهاده شده است. موضوع دین و دین مداری و اعتقاد به باورهای دینی و انجام مراسک و مناسک دینی از جمله اعتقاد به اصول دین و تعهد و تقید به آنها و انجام فروع دین چون نماز یا روزه، حج، جهاد، خمس، زکات، امر به معروف و نهی از منکر، تولی و تبری، از جمله این باورهاست. از لحاظ اعتقادی هم انسان قادر به شناخت رمز و رموز خلقت به تنهایی نیست مگر از طریق سالکان و پیامبران و امامان و پیشوایان دینی و صاحب امر و ولایت که در اسلام و مذهب شیعه به فقه و فقها و آثار و دستورات قوانین اجرایی آنها تحت عنوان رساله احکام و سایر ادعیه و دعاها که تحت عنوان باورهای دینی تعریف می شود.
حال سوال این است، که آیا باورهای دینی در ازدواج موفق هم تأثیر دارد؟
پاسخ محقق و فرضیه پژوهشگر این است که باورهای دینی در موفقیت ازدواج تأثیر دارد. یعنی زوجین که دارای باورهای دینی و مذهبی هستند و خدا و وحی و قرآن و تعالیم قرآنی را در زندگی مشترک موثر می دانند با صبر و حلم و قضا و قدر و حکم الهی و احتراز از خودپسندی و غرور و دنیاپرستی و توجه به ارزش والای انسانی و تقدس ازدواج و نسل آینده همه سختی های زندگی را به عنوان حلاوت و شیرینی زندگی به جان می خرند و تحمل سختی ها و مرارت ها و ناملایمات را به قیمت اجر نهایی و تقدیر الهی و صواب اخروی تحمل می کنند و طلاق و جدایی را فقط به خاطر مثلاً نداشتن ماشین یا فلان ویلا یا فلان مسافرت یا فلان مد و هنرپیشه انجام نمی دهند و حجاب و احترام به شوهر و تربیت آینده فرزندان را یک تکلیف و وظیفه الهی و انسانی و اخروی حتی در شرایط سخت و فقیرانه و ضعیفانه می پذیرند و هزاران شرایط از این نمونه ها که ثابت شده است کسانیکه در باورهای دینی و ارزش های مذهبی و اعتقادات آرمانی و آسمانی جدیت دارند. دارای زندگی آرام و دلپسند و پسندیده و متعادل و الگو و سالم و طبیعی هستند، حتی از کوچکترین امکان مالی و شغلی و تربیتی خدا را شکرگزار هستند و حتی بلاها و مصیبت ها را تقدیر الهی می پندارند و آن را آزمایش الهی می شمارند. به همان دلایل در تحقیق حاضر تعداد 400 نفر زوج در دو گروه شامل گروه اول که دارای باورهای دینی بالای نمره 10 هستند و زوجینی که دارای باورهای دینی زیر 10 هستند. چون 20 سوال برای ارزیابی باوردینی و طلاق منظور شده و هر سوال 1 نمره منظور شده پس از استخراج اطلاعات به آسانی نمره تعداد 400 نفر در 2 نمره باور دینی و طلاق یا ادامه زندگی محاسبه شده است. و پس از جمع بندی از طریق ضریب همبستگی اعتبار و معنی داری این فرضیه ها به اثبات رسیده است و در نهایت پس از تحلیل یافته ها و ارائه مشکلات تحقیق به پیشنهاداتی اشاره و با منابع و مأخذ به پایان رسیده است. ضمن اینکه در فصل دوم به مبانی نظری و پیشینه نیز اشاره شده است.

فصل اول :
 مقدمه
 اهمیت و ضرورت
 اهداف
 فرضیه ها
 متغیرهای تحقیق
 تعاریف واژه ها و اصطلاحات

مقدمه :
در جوامع و اقوام و فرهنگ های مختلف با زبان و رنگ و الفبا و حتی دین و اعتقادات متفاوت مسئله ازدواج یک موضوع مشترک و عمومی است تنها تفاوت شاید در نوع برگزاری و اجرای آیین ازدواج است.
ازدواج از ابعاد مختلف در مکاتب و فلسفه های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. ابعاد اجتماعی، ابعاد فردی، ابعاد اقتصادی، ابعاد فرهنگی و ارتباطی نمونه های برجسته این بررسی ها هستند.
اما نباید از ارتباط اعتقادات و دیدگاه دینی به موضوع ازدواج نیز غافل بود. و می توان گفت در طول قرن های گذشته اهمیت تأثیر دین و دینداری در ازدواج کم تر از بقیه زمینه ها نبوده است.
رابطه باورهای دینی و موفقیت ازدواج مسئله بسیار مهمی است که در مباحث تاریخی و اجتماعی و فلسفی و حیت فیزیولوژیکی نیز از آن ذکر شده است. زیرا اگر در یک دیدگاه مذهبی و دینی ازدواج خواهر و بردار مباح و پسندیده باشد. مسلم است تاثیرات فیزیولوژیکی آن که ترکیبات پیچیده RNA , DNA در نسل های نزدیک به هم کاملاً با افراد دیگر متفاوت و زمینه بیماری ها و خطرات متعدد دیگری در ادامه نسل به وجود می آورد. برای محققان مهم است. حتی در یک باور دینی ( حتی اسلام) ازدواج در سنین بسیار پایین (8 ساله) برای دختران و (14 ساله) برای پسران تأکید شده است. در این حالت در دنیای امروزی که دختران 8 ساله حتی ایضای گویش زبان مادری را کاملاً در مدرسه به علت ناتوانی یاد نگرفته اند. چه خواهد شد؟
و پسران 14 ساله حتی استقلال رفتارهای جزئی مثل انتخاب دوست و نحوه ی اصلاح سر و صورت و تصمیم برای مسافرت و ادامه تحصل و غیره را ندارند و گاهی در تهیه مایحتاج (مواد غذایی) که پول آن در جیب آنها قرار داده شده مشکل دارند. چگونه خواهد بود؟
این تحقیق با این دیدگاه یعنی تأثیر باورهای دینی در موفقیت ازدواج مورد بررسی واقع شده است. و در فصول مختلف با توجه به ساختار تحقیق به آنها اشاره شده است.
مثلاً فصل اول فقط شامل ذکر مسئله و اهمیت و اهداف تحقیق از دیدگاه محقق اشاره شده و فرضیه هایی نیز برای رسیدن به هدف طرح شده است.
اما فصل دوم شامل دیدگاه های مختلف در زمینه ازدواج و دینداری است.
و فصل سوم به روش تحقیق و ابزار تحقیق و جامعه و حجم نمونه و روش آماری اشاره شده و در فصل چهارم به تحلیل یافته ها و نقد و بررسی یافته ها و بالاخره فصل پنجم به نتیجه گیری و محدودیت های تحقیق و پیشنهادات و ضمائم و ... اشاره شده است.
طرح مساله :
کلیات :
ازدواج در لغت و اصطلاح لغوی به معنی زوجیت و پیوسن است. و در عربی با واژه نکاح به مفهوم عقد و سلسله و پیوند آمده است .
در دیگر فرهنگ ها و اقوام و ملل با واژه های مختلف اما به همین معنی آمده است. در دیدگاه فلسفی ازدواج امر حقیقی بوده و از اعتبارات واقعی به شمار نمی رود. یعنی در اعتبارات واقعی علیرغم واقعیت قطعی و با احتمال بالا امکان عدم در ان متباتر است. همانند شوری آب دریا که امری واقعی و موجود است. اما احتمال اینکه در اثر تحولات شیمیایی و طغیان رودخانه های آب های شیرین و یا ترکیب نمک دریاهای با نوعی مواد یا گیاهان به شوریت خود خاتمه دهد وجود دارد. در صورتیکه در امور حقیقی امکان چنین فعلی اصولاً متصور نیست. زیرا حقیقت همان چیزی است که موجود در بستر آن تفکر و اندیشه و زیست دارد. و اگر ابطال حقیقت اتفاق افتد، خود نیز جزئی از حقیقت است و نقدی بر آن نمی تواند .
ازدواج امر و موضعی حقیقی بوده و بستر ایجاد موجودیت انسانی و ادامه نسل در طول تاریخ وجودی نسل انسانی است.
خاستگاه اجتماعی ازدواج، مبتنی بر تولید فرهنگ و ارتباط و تعاملات مختلف رفتاری اعم از مناسبات خانوادگی و تامین فردی و نیز روابط بین گروهی و بین ملت و جهانیان قابل بحث و بررسی است. و نوع ازدواج و نگرش به نتیجه و فرآیند ازدواج در تعاملات اجتماعی جهان موثر است. نقش راسپوتین روسی در شفای فرزند و جانشین تراز آنچنان عمیق و مهم است که طبق تحلیل روان شناختی باعث اضمحلال و نابودی امپراطوری و سلطنت تزارها و تحولات عظیم سیاسی و اقتصادی رد جهان گردید .
این موضوع قابل بحث در امپراطوری ساسانیان نیز هست. زیرا ازدواج با محارم در میان برخی از پادشاهان ساسانی نیز رایج بوده است.
و یا ازدواج در سنین پایین که اساس شناخت های اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی بی تأثیر از محصول این قبیل ازدواج ها نخواهد بود. چنانچه بالا رفتن سن ازدواج تا 40 سالگی هم تبعات و اثرات خود را دارد که امروزه در جوامع مختلف گریبان گیر آن هستیم.
چشم اندازهای مختلف امر ازدواج بسیار مختلف و پراکنده است حتّی هنوز ازدواج در میان قبایل بدوی و ابتدایی در جنگل های و در افتاده استوایی و بدور مانده از تحولات امروزی و ارتباطات پیچیده مبهم و ناشناخته است. که آیین ازدواج در میان قبایل وحشی و ناشناخته که ابتدایی ترین تحوّلات مثل گویش و زبان و رفتار در میان آنها کاملاً ساده و با اشاره و ایماء صورت می گیرد، بسیار مهّم است .
با همۀ تنوع و تعدّد در مقوله ازدواج چه از حیث سنین پایین و یا بالای ازدواج با نسل های نسبی و یا سببی و حتی ازدواج با محارم و نتایج ازدواج که به تولید و بقای نسل و ادامۀ حیات انسانها منجر می شود. ازدواج وجود دارد. و یک میل فطری و درونی و شناخته شده انسانی است. و در هیچ برهه و مقطع زمانی خاصی ازدواج تعطیل نشده است. و به انجام مختلف و آیین و مناسک خاص و سنت های متفاوت جریان داشته و دارد. و شاید دلیل قطعی و غیر قابل اجتناب آن فطری بودن و میل درونی نوع انسانی به امر ازدواج و ادمۀ نسل در اثر اتفاق موضوع ازدواج بوده است.
در همه ی انواع ازدواج ها و سنت های تحقق نکاح و عروسی موضوع دین و ارزش های اعتقادی و در یک اصطلاع باورهای دینی غیر قابل اجتناب است. و مسئله و موضوع دین و باورهای دینی نیز امری فطری و درونی و متناسب با ذات و خواست درونی نهاد انسانهاست .
پس می توان گفت :
آیا باورهای دینی در چگونگی ازدواج تأثیر دارد ؟
آیا ازدواج ناشی از باورهای دینی در ساختارهای مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی تأثیر دارد ؟
چه تفاوتی میان ازدواج با باورهای دینی ضعیف و قوی تر وجود دارد ؟
اصولاً اگر فردی هیچ اعتقادی به ارزش های دینی نداشته باشد. با فردی که پای بند باورهای دینی است، چه عواقب و تبعاتی دارد ؟
آیا باورهای دینی در موفقیت ازدواج جوانان تأثیر دارد ؟
پیشینه تاریخی ازدواج های عقیدتی و غیر باوری را چگونه می توان ارزیابی کرد ؟

بیان مسئله :
تضمین و بقای نسل انسانی و ادمۀ حیات در تولید نسل و تربیت و پرورش آنهاست که تحت عنوان ازدواج انسانها تحقق می یابد.
ازدواج یک آیین است. و شامل ایجاد میل و کوشش در مرد و زن نیست به جنس مخالف و آمادگی و بلوغ فیزیولوژیکی و اجتماعی و جسمانی برای امر مقدّس آمیزش است.
زناشویی و آمیزش اوّلیه که نتیجه میل فطری و تمایل شهواتی دو جنس مخالف به یکدیگر است که در شرایط تولید اسپرماتوزئید در مرد و آمادگی تخمدان و اوول در زنان با ترشح هورمون های خاص صورت می گیرد .
پر واضح است که در روزیکه جوان مرد و نیز دختر واجد چنین شرایطی شدند یعنی مرد و زن در فرایند تکامل اندام جنسی دارای تکامل جنسی شدند و میل طبیعی و گرایش به سوی یکدیگر پیدا کردند. ازدواج و آمیزش صورت نمی گیرد. بلکه این امر همزمان با تحصیلات آنان و آمادگی اقتصادی آنها و حتی بلوغ اجتماعی و شرایط لازم دیگر از جمله پیدا کردن شغل و درآمد و مواردی از این قبیل محقق خواهد شد. که یکی از ویژگی های مؤثر باورهای دینی و اعتقادی است .
ازدواج مستلزم :
1 ) داشتن و پیدا کردن شرایط بلوغ فیزیولوژیکی
2 ) آمادگی و میل فطری و کشش دو جنس مخالف به یکدیگر.
3 ) آماده شدن شرایط اقتصادی و درآمدی
4 ) و بالاخره قبول و دارا بودن شرایط اعتقادی (با توجه به مذاهب و ادیان در هر قوم و اجتماعی)
شاید عدّه ای معتقد باشند که شرط اعتقادی و دینی لازمه ازدواج نیست.
در صورتیکه در همۀ گروه ها و اجتماعات و اقوام و ملل افکار و باورهای اعتقادی به اشکال و وجوه مختلف وجود دارد.
عدّه ای از فلاسفه معتقدند که حتی بی دنیان و کافران هر چند در ظاهر و عیان اظهار به بی دینی و بی اعتقادی می کنند ولی نوعی اعتقاد و باور دینی نهفته در نهاد آنها منتنشر و پراکنده است. و اظهار بی دینی و کفر خود دلیل بر دینداری و باور به نوعی خداگرایی است که در تحلیل و نقد و شناخت حقیقی آن دچار اشتباه و فقر شده اند و .
اسلام و تعالیم اسلامی در موضوع ازدواج نگرش و نگاهی متفاوت و عمیق تر از سایر ادیان و اعتقادات دیگر دینی دارد.
چنانچه اسلام ازدواج و زناشویی و انتخاب همسر را موجبات آرامش و رفعت و سکون قلب قرار داده است.
در باورهای قرآنی حتی کسانیکه نباید به دلایلی ازدواج نکرده اند. مورد مؤاخذه و محاکمه قرار می گیرند .
همه این آثار و نانه ها پس از ذکر قاعده و شئونات زناشویی و آمیزش است که در سوره ها و آیات مختلفی به موضوع ازدواج و حتی مراحل تشکیل جنین از انعقاد نطفه تا تولد و نامگذاری بچه و تربیت های دوران کودکی و وظایف طول عمر انسان ها و پس از حیات اشاره کرده است.
و موانع و زدواج های ممنوع را با انساب و منسوبان ذکر کرده است. و این افراد را تحت عنوان محارم در قرآن ذکر کرده است .
اهمت دین اسلام در مسئله ازدواج تا آنجا پرداخته است که حتی استفاده لقمه ای غذا به هنگام بارداری از راه های حرام و ناشایسته تربیت و آینده کودک را تحت تاثیر قرار می دهد.
تسلام به اهمیت ازدواج تحت عنوانکفویت نیز اشاره کرده است. کفویت یا کفو یعنی داشتن تناسب مرد و زن. یعنیداشتن تناسب اجتماعی و تناسب اقتصادی و تناسب فکری و اخلاقی.
هر چقدر افراد از لحاظ سنی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تحصیلات و سایر امتیازات نزدیک هم باشند موفقیت آنها بیشتر خواهد بود.
این امر شامل عموم مسلمانان است اما مسئله قطعی و لازم لاجرا نیست زیرا ممکن است افرادی با درآمد کم تر با زبان ثروت مند ازدواج کنند یا افرادی از طبقات اجتماعی بالا با طبقات اجتماعی پایین ازدواج کنند و یا افرادی با تحصیلات بسیار بالا با تحصیلات پایین را رقم بزنند.
که خود پیامبر اکرم اولاً در 40 سالگی ازدواج نموده و علیرغم ضعف مالی و فقر نسبی با حضرت خدیجه که بانوی متنفذ وثروتمندی بود ازدواج می کنند و هزاران نمونه از این تفاوت ها که در تاریخ اسلام ذکر شده است.
امّا هم سنگی و برابری نسبی خانواده ها بخصوص زوجین در ادامه زندگی و حفظ و پایداری خانواده بسیار اهمیت دارد .
اهمیت و ضرورت مسئله :
ازدواج ضامن ادامه نسل و ادمه حیات انسانها و تشکیل نهاد خانوده و بوجود آوردن نسلی جدید با استعدادها و توانایی های خاص برای ادامۀ زندگی است.
ازدواج اگر بصورت حیوانی و بدون ملاحظات اخلاقی و صرف نظر از ملاک ها و معیارهای ارزشی انجام گیرد. نوعی ترکیب و درهم ریختگی اخلاقی و عدم تفکیک محارم و دیگران خواهد بود.
یعنیاگر برای ازدواج ملاک ومعیاری در انتخاب زوج و همسر نداشته باشیم. خواهر با برادر و عمه با دایی و خاله با عمو و محارم مختلف با هم ازدواج کرده و تبعات و خطراتی بوجود خواهد آمد که به چند نکته مهم اشاره می کنیم.
1 ) ترکیب جمعیتی شهرها و روستاها غیر قابل کنترل خواهد بود. یعنی کسی نمی تواند برادر و خواهر خود را تشخیص دهد.
2 ) مسایل مهّم دیگر چون ارثیه و تملک و دارایی خانواده ها دچار مشکل می گردد.
3 ) بدون توجه به شعائر دینی از هم گسیختگی و هرج و مرج جنسی و زناشویی جامعه را فرا می گیرد.
4 ) بیماری ها و مشکلات مختلف جنسی که هم اکنون با رعایت آنها فاجعه شده نسل بشر را تهدید خواهد کرد.
5 ) ملاک های فردی نظیر استعداد و هوش و دانایی و توانایی و افراد تحت تأثیر دین هرج و مرج دچار اختلال می گردد.
این خطرات و عواقب ذکر شده فقط بخشی از مسایل و گرفتاریهای بشر در اثر عدم رعایت الگوها و ملاک های دینی خواهد بود.
اما باورهای دینی نظیر اعتقاد به خدا و عالم برزخ و معاد و رستاخیز و نیز تبعیت از دستورات دینی در بهداشت زناشویی و حفظ نسل و سلامت خانواده و تربیت فرزندان و غیره را سبب خواهد شد.
علاوه بر آن باورهای دینی خوی شجاعت و صداقت و وفا و یکرنگی و ایمان و پای بندی به اصول و ملاک های انسانی را تقویت می کند. زیرا احکام باورهای دینی نظیر رعایت مناسبان همسایه و خانواده و همنوع و حفظ حریم و چهارچوب های اجتماعی و احترام به قانون و مقررات و رعایت اصول زناشویی در ایام و مناسباتخاص که در طول تاریخ صحّت و اعتبار آنان به اثبات رسیده سلامت و امنیت نسل ها و خانواده ها را تضمین می کند. و ارزش های والای انسانی و انسان دوستی را در نهاد و شخصیت آنها تقویت می کند .
اهداف تحقیق :
هدف های کلی این تحقیق عبارتند از :
1 ) بررسی و شناخت ازدواج از ناحیه اسلام
2 ) مسکلات ازدواج های امروزی
3 ) دین و تأثیر آموزه های دینی در سلامت روح و جان
4 ) عوامل تعیین کننده ازدواج در دین
5 ) عوامل تضمین کننده ازدواج در دین
اهداف جزئی :
1 ) بررسی افزایش سن ازدواج
2 ) بررسی دلایل زیاده خواهی خانواده ها
3 ) بررسی عوامل نگرانی از ازدواج ها
4 ) بررسی و تبیین مشکلات اجتماعی در ازدواج
5 ) بررسی و تبیین نقش ارگانها و نهادها در ازدواج
فرضیه های تحقیق :
1 ) بین باورهای دینی و میل و کشش به ازدواج در سنین جوانی رابطۀ معنی دار وجود دارد.
2 ) بین باورهای دینی و تحمل مشکلات رابطه معنی دار وجود دارد.
3 ) بین باورهای دینی و سن ازدواج رابطه معنی دار وجود دارد.
متغیرهای تحقیق :
متغییر مستقل : باورهای دینی
متغییر وابسته : ازدواج

تعاریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات :
تعاریف عملیاتی به تعاریفی گفته می شود، که محقق به صورت عملی و کاربردی با آنها واژه ها سرو کار دارد، و تعاریف ذهنی و لغت نامه ای نیستندو فلذا با توجه به موضوع تحقیق یعنی باورهای دینی و ازدواج موفق به تعاریف واژه ها و اصطلاحات می پردازیم.
ازدواج : عقد و پیوند زناشویی و آمیزش مرد و زن در ایران اسلامی که تحت عنوتن آیین و رسوم عقد رسمی به ازدواج هم در می آیند.
سن ازدواج : میزان و حدود سنی افرادی که در ایران مجاز به ازدواج با جنس مخالف به صورت شرعی و قانونی هستند.
دین : اصول و ملاک ها و قوانینی که تحت عنوان تعالیم و مناسک اعتقادی در قرآن و سنت و سایر منابع آمده و مسلمانان به آن عمل می کنند.
میعار : ملاک ها ومعیارهایی که فرد با رفتارهایی چون وضو گرفتن و نماز خواندن و روزه گرفتن و دعا کردن و اجرای مناسک دیگر دینی خود را موظف به آنها می داند.
جوانان : حدود سنی 40 – 18 سالگی در این تحقیق قرار دارند که ازدواج و زندگی و طلاق هم در این طیف اتفاق افتاده است.
طلاق : مراسمی که زوجین پس از به بن بست رسیدن و عدم توافق در حضور عالم دینی و صلب تعهدات قبلی برای همیشه از یکدیگر جدا می شوند.

فصل دوم :
 پیشینه و ادبیات تحقیق
 مبانی نظری و تئوریک
 دیدگاه های اسلامی

انتخاب همسر :
بمنظور ایجاد نسل سالم :
ازدواج – یا – مقدسترین سنت الهی در جهان طبیعت :
یکی از اساسی ترین نکات بعثت انبیاء این بود که بشر بداند، جهان – با تمام نظم و ترتیب و دقتی که در آن بکار رفته است – حادث می باشد؛ و لذا در پدید آمدن خود، به محدث و خالقی نیازمند است، و او است که خدای همۀ آفریده ها، و دانا و بینا است، و بندگان خود را به تکالیف و مقرراتی موظف کرده، مطیعان را پاداش نیک، و گناه کاران را کیفر می دهد. توجه به این مطلب جز از طریق ارسال انبیاء ممکن نبود. بهمین جهت اگر کسی متنکر رسالت باشد، منکر خدائی است، و خداوند دربارۀ منکران رسالت چنین می گوید :
« و ما قدروالله حق قدره اذ قالوا ما انزل الله علی بشر من شیئی »
و ارج ننهادید خدایرا، شایان ارجمندش، به آن هنگام که گفتند : خداوند بر بشر چیزی را فرو نفرستاده است.
پس چون حکمت ارسال رسل و بعثت انبیاء، تبیین تکالیف بشری است، لذا ما بآسانی می توانیم معاملات و رفتار خود را به این تکالیف عرضه و تطبیق نمائیم. و امر ازدواج که – بمنظور ایجاد نسل – از سنتهای بزرگ و مقدس الهی در جهان آفرینش، و مهمترین رفتار در زندگانی بشری است باید از آن طبق موازین دین و برنامه الهی بهره برداری شود.
قبل از آنکه از تکالیف مربوط به ازدواج آگاهی بدست آوریم لازم است به حکمت تشریع و ایجاد این سنت در جهان خلقت آشنائی پیدا کنیم :
خداوند متعال در قرآن کریم میگوید :
«یا ایها الناس اتقو ربکم الذی خلقکم من نفس واحده و خلق منها زوجها و بث منهما رجالاً کثیراً و نساء ... »
ای مردم! پروردگار خود را پرهیزگار باشید، پروردگاریکه شما را از یک تن آفرید، و از او جفتش را خلق کرد، و از ناحیۀ آندو مردان و زنان زیادی را پراکند.
پس منظور از ازدواج : اولاً ایجاد و تکثیر نسل میباشد، و ثانیاً پیوندی است که بوسیلۀ آن میان دو فرد بیگانه بوجود میآید. زیرا هیچ انسجام و پیوندی بملنند پیوستگی و اتحادیکه میان زن و شوهر از ناحیۀ ازدواج برقرار می شود، وجود ندارد. لذا خداوند آنرا از علائم قدرت و عظمت معرفی کرده است آنجا که می گوید :
« و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون »
و از آیات و نشانه های خدا این است که از موجودی شبیه خودتان، جفتهائی آفرید تا بدانها بیارامید، و درمیان شما دوستی و مودت و مهر برقرار ساخت، در این نکته، نشانه هائی است برای آن گروهی که می اندیشند.
یعنی ممکن است گاهی دختری از یک نقطۀ دنیا با پسری از نقطۀ دیگر، ازدواج کنند، ولی ازدواج، این فاصله ها و مسافتها را از میان برداشته، و هماهنگی و علاقۀ متقابلی میان آندو برقرار می سازد، آنچنانچه آنها را مانند اعضاء یک پیکر قرار میدهد.
علوه بر پیوند محبت آمیزی که ازدواج میان دو شخص دور و بیگانه از هم بوجود میآورد، دو موجود را از خطر انحراف جنسی و اخلاقی حفظ می کند. ولی حکمت اساسی ازدواج متوجه توالد و تناسل است. پیغمبر اسلام فرمود :
« تناکحوا تکثروا فانی ابهی بکم الامم یوم القیمه ... »
ازدواج کنید و تکثیر نسل نمائید زیرا من بشما ملتهای مسلمان در روز رستاخیز مباهات مینمایم.
برای فرزند صالح و سالم، فضائل و پاداشهای فراوانی در اسلام برای پدران و مادران مقرر شده است که ما در فصول آنده بسیاری از احدیثی که در این باره وارد شده است متذکر خواهیم شد. علاوه بر این پدر از ناحیۀ فرزند در زندگانی برخوردار، و از دعاء او پس از مرگ بهره مند است؛
امام صادق (ع) میفرماید :
« میراث الله من عبده المؤمن : ولد صالح یستغفرله »
میراث خوا از بندۀ مؤمن، فرند شایسته ای است که برای او طلب آمرزش نماید.
پس چون هدف اساسی ازدواج، ساختن نسل صالح و سالم است لذا اسلام در انتخاب همسر راهنمائی های لازم را ارائه کرده، و دقیقترین نکات را در امر ازدواج گوشزد نمده است، و برای اینکه از این راهنمائیها آگاهی کافی بدست آوریم نخست قانون وراثت را – که مدخل این باب است.
از دست دادن همسر ، شاخصترین فقدان :
دربارۀ پیامدهای «داغدیدگی» بر سلامتی انسان مطالب زیادی نوشته شده است. مطالعات عرضی نشان می دهد زنانی که شوهرانشان را به تازگی از دست داده اند احساس فناپذیری در آنها به طور چشمگیری افزایش یافته است؛ میزان مرگ و مبر در این موقعیت ده برابر آنچه انتظار می رفت، برای گروه سنی خاص افزایش یافته است (کراس و لیلینفلد ، به نقل از ویلیامز 1989). افزایش اندکی نیز در مرگ و میر به وسیلۀ «پارکز » و همکارانش یافته شد (1969). مطالعه آنها مربوط به مردهایی بود که زن های خود را از دست داده بودند. این افزایش به طور عمده همراه با بیماری های قلبی در شش ماه اول بعد از داغدیدگی گزارش شده است. مطالعه ای دیگر با کنترل سنّ و جنس و اقامت در یک دورۀ ده ساله به وسیلۀ «هلسینگ » و همکارانش (1981) صورت گرفت. این مطالعه نیز افزایش در مرگ و میر را تأیید نمد؛ لیکن نتایج این مطالعه هم در مورد بیوه زن ها و هم در مورد بیوه مردها صادق بود. مطابق یافته های دیگر، متغییرهای متعددی مانند طبقۀ اجتماعی، اعتیاد به سیگار به طور محسوسی نتایج را برای مردهایی که همسران خود را از دست داده اند و یا ازدواج مجدد کرده اند، پایین می آورد.
اثرهای زیانبار فقدان همسر را بر سلامتی همسر دیگر هرگز نمی توان انکار کرد، اما چهار نکتۀ روشنگر و قابل بحث وجود دارد که دلیل بالا بودن میزان مرگ و میر را در میان مردهایی که همسران خود را از دست داده اند روشن می کند. نکات مذکور عبارتند از :
1 ) کسانی که ناسالم هستند تمایل دارند با افراد ناسالم ازدواج کنند.
به عبارت دیگر، افرادی که دارای ناتوانی های فیزیکی هستند، یا کسانی که عادت های بدی مانند سیگار کشیدن و یا اعتیارد به مواد مخدر دارند و یا افرادی که مستعد چاق شدن هستند برای ازدواج، افرادی را انتخاب می کنند که از نظر سلامتی مشکلات مشابهای داشته باشند. به مصداق مثل معروف «کبوتر با کبوتر، باز با باز – کند هم جنس با هم جنس پرواز» افراد سعی می کنند در انتخاب به سراغ کسانی بروند که مهلت های زندگی شان تقریباً برابر باشد. در نتیجه یک تمایل مشترک بین زوجین برای مرگ زودرس یا مردن همزمان وجود دارد. جهت حمایت از این دیدگاه مطالعه ای به وسیله «فراملینگهام » بر روی ریسک تصلب شرایین صورت گرفت. یافته های او همگامی قابل توجه همسران را در عواملی مانند فشار خون ، سیگار کشیدن، بالا بودن کلسترول و زیادی وزن نشان داد ؛ شیوه کار به شکلی بود که هزگز نمی شد نتایج را به شانس نسبت داد (ویلیامز، 1989). علاوه بر این، درصد بالای انتخاب همسر از یک ملیت، نژاد، دین و مذهب و محل سکونت و زبان نیز مؤید این دیدگاه است. همچنین این سبک انتخاب همسر در دراز مدت نیز دچار تغییرات چشمگیر نشده است.
2 ) تمایل همسان زوج ها به سهیم بودن در ناگواریهای فیزیکی محیط، و در نتیجه تمایل مساوی برای ریسک کردن.
آنها ممکن است در یک جو آلوده زندگی کنند و قوای خود را در محیط سربسته سمی از دست بدهند. یا غذای آغشته از روغن و یا فاقد مواد غذایی خاص مصرف نمایند و در نتیجه تسلیم یک بیماری مشابه گردند. از طرف دیگر، آنها به یک شیوه زندگی کرده اند، تقریباً استرس های وارده به آنها، نوع غذا، ساختمان، رطوبت، درجه حرارت و .... جز موارد جزیی و استثنایی، عوامل حاکم بر زندگی آنها مساوی بوده است، لذا منطقی به نظر می رسد که موعد مرگ آنها نیز نزدیک به هم باشند.
3 ) فقدان همسر به فقدان مراقبت و آن هم به مرگ زودرس منجر می شود.
سلسله پیوندهای حمایتی و اجتماعی حاکم بر زندگی هر فرد معمولاض بعد از مرگ همسر سست تر می شود. علاوه بر این افرادی که از نظر سلامتی دچار مشکل هستند نسبت به کسانی که از سلامتری بهتری برخوردار هستند تمایل بیشتری به تماس های اجتماعی دارند و همچنین علاقمند به زندگی در داخل سیستم های حمایت کننده تر هستند. بنابراین، این حقیقت که از دست دادن همسر اثر جدی بر روی سلامتی می گذارد، انکارناپذیر است و به همان اندازه که به از دست دادن حمایتهای اجتماعی و در نتیجه آسیب دیدن سلامتی فیزیکی منجر می شود، باعث آسیب دیدگی سلامت روانی – عاطفی نیز می گردد.
یکی از عوامل اصلی هنجار بودن رفتارهای فرد، داشتن تعلقات گروهی و حمایتهای اجتماعی است. به همان ترتیب از دست رفتن آنها منجر به ناهنجار شدن رفتارها می گردد. بدیهی است که فقدان این تعلقات و حمایتها در افراد مشکل دار استرس زاتر از فقدان آنها در افراد دیگر خواهد بود. به این ترتیب، مرگ همسر به نوعی در همه، موجب تزلزل در این رابطه ها می شود. البته در بعضی از خانواده ها به کلی موجب گسستن پیوندهای حمایتی می شود و در نتیجه میزان مرگ و میر در اعضای این خانواده ها که همسر خود را از دست داده اند نسبت به خانواده های دیگر بالاتر خواهد بود.
4 ) فقدان همسر به کاهش مقاومت در برابر بیماریها می انجامد.
«شلایفر » و همکاران (1983) دریافتند که در طول دوره داغدیدگی به طور قابل توجهی از میزان گلبولهای سفید خون افراد کاسته می شود و از این استدلال حمایت می کنند که بعد از مرگ همسر افت چشمگیری در سیستم ایمنی فرد روی می دهد. این رویداد موجب کاهش مقاومت در مقابل بیماری می شود. علاوه بر این، افت مصرف غذا و همچنین مختل شدن بهداشت شخصی فرد داغدیده، خطر بیماری را افزایش می دهد. این عوامل ممکن است میزان بالای مرگ و میر را در میان مردانی که قبلاً در پختن غذا و خرید کردن به زنانشان متکی بودند، بهتر تبیین نماید.
اما فراتر از همه عوامل مذکور، در هر دو جنس، علت روان شناختی مرگ همسر است که زمینه را برای مرگ فرد داغدیده فراهم می کند. همین علت، مرگ همسر را استرس زاتر از همه فقدان های دیگر می نماید. در یک زندگی سالم خانوادگی، همچنان که از بد. تولد به شکل پنهان در سیستم شناختی کودک این نکته درونی می شود که والدین او چند سالی زودتر از وی خواهند مرد، با همان ساز و کار این نگرش نیز در او درونی می شود که هر زوجینی نیز تقریباً با هم خواهند مرد.
پس از ازدواج، این نگرش قوت می گیرد و به باور تبدیل می شود. و به طور ناخودآگاه و بدون طرح آن در هشیاری با شروع زندگی به زوجین چنین القاء می شود که شروع همزمان پایانی همزمان خواهد داشت. مرگ همسر این باور ناخودآگاه درونی شده را به هشیاری تبدیل می کند و یک خبر واقعی ناخوشایندی را به ارمغان می آورد :
« او که زندگی را با تو شروع کرده بود و قرار بود با تو به پایان برساند به مقصد ناخوشایند رسید، تو نیز باید بالاجبار بار سفر بربندی ». هرچه از لحظه ازدواج به اواخر زندگی حرکت کنیم، به همان میزان این عامل آُیب رسانتر است، به عبارت ساده تر، مرگ همسر هرکس بهتر از هر رخداد دیگر زندگی او، مرگ خود را تداعی می کند، لذا تغییر شگرفی در زندگی او پدید می آورد و سازگاری مجدد مربوط به آن را مشکل می سازد.
از علل دیگر شدت تاثیر منفی همسر نسبت به فقدان های دیگر این است که این فقدان نسبت به فقدان های دیگر، سریعتر زندگی را از هم می پاشد. با مرگ فرزند یا پدر زندگی آنچنان آسیب نمی بیند که با مرگ همسر آنچنان آسیب می بیند.
یکی از نتایج بعدی داغدیدگی ناشی از مرگ همسر «واکنش سوگواری سالگردی »، گاهی اوقات چند سال بعد از فقدان، و دقیقاً در همان روزی که همسر مرده است به صورت علایم فیزیکی بیماری خاصی که سبب مرگ بوده است، اغلب به شکل تقلید استتاری به طور غیرمنتظره می تواند پیش آید. بعضی از این تقلیدها به وضوح واکنش های تبدیلی بوده و بعضی دیگر ارگانیک می باشند؛ از قبیل حمله های قلبی، عود دردهای موضعی و اختلال عمیق خلقی. سوگوگاری سالگردی که در موردش صحبت شد عبارت از زمانی است که فشار فیزیکی ناخودآگاه، علایم احساس همدردی را در افرادی که در گذشته مرگ یکی از عزیزانشان را بر اثر بیماری تجربه کرده اند، فعال می کند ( پالوک ، 1970). چنین واکنش هایی ممکن است در عمل به شکل عادی و طبیعی جلوه نمایند و تشخیص آنها فوق العاده مشکل باشد. از یک دید، سوگواری سالگردی و برقراری ارتباط خارج از زمان میان علایم، به فرد داغدیده کمک می کند که رویداد را بهتر ادراک کند و با شرایط جاری خویش بهتر سازگاری کند. همچنین ممکن است از بازگشت مجدد آن علایم در آینده جلوگیری کند.
این بحث را با یک واقعیت طنزگونه به پایان می برم. در فرهنگ خودمان در میان خانم ها این باور رایج است که آقایان نه تنها پس از مرگ همسرانشان استرسی را تحمل نمی کنند، بلکه شانس ازدواج مجدد را نیز به دست آورده، بلافاصله دست به کار می شوند. البته در ارتباط با آن تمثیل ها و مثل هایی نیز ساخته اند. اینکه، بعضی از مواقع این اتفاق صورت می گیرد غیرقابل انکار است، اما واقعیت امر این است که خود این اتفاقات نشان دهنده و تأیید کننده استرس زایی مرگ همسر است. در غالب موارد، این اقدام به عنوان یک واکنش جبرانی به کار گرفته می شود که هدفش کمک به سازگاری مجدد است و در نهایت به ندرت این اقدام منجر به سازگاری می گردد؛ در حالی که به کثرت مشکلی را بر مشکلات قبلی اضافه کرده و مرگ زودرس فرد داغدیده را زودرس تر می کند.
آغاز و مبداء خلقت انسان چیست؟
قرآن راجع به مبداء خلقت انسان می گوید :
«انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج .... »
ما بشر را از نطفه آمیخته آفریدیم.
خداوند متعال در این آیه مبداء آفرینش بشر را از نطفه آمیخته زن و مرد معرفی می کند، چنانکه در بسیاری روایات «نطفه امشاج» به نطفه زن و مرد که با هم آمیزش یافته تفسیر شده است . پس طبق منطق این آیه، پدر و مادر – هر دو – سازنده جنین و کودک هستند، و مادر صرفاً مجرای وجودی کودک نیست، بلکه در ساختن نسل، سهمی برابر با پدر دارد و حتی در دوران جنینی، در ساختن نسل سالم، بیشتر سهیم است.
منطق علم نیز ناظر به همین نکته موجود در آیه می باشد، زیرا چنانکه در بابا «دوران جنینی کودک» خواهیم دید زندگی بیش از پیش از تولد شروع می شود، زمان باروری دو سلول نر و ماده به یک معنی، آغاز زندگی بشر است؛ برای اینکه هر موجود اعم از نبات و حیوان زندگانی را از یک سلول آغاز می کنند و زندگانی بشر نیز از یک تخم بارور شده بسیار ریز که درشتی آن در حدود سانتیمتر است، شروع می شود. و این تخم از اتحاد سلول نطفه ای مادر – که در تخمدان پرورش یافته – و سلول نطفه پدر – که در بیضه رشد کرده – تشکیل شده است، و در محیط محصوری که عبارت از رحم مادر است حمایت شده، و بدو، و چهار، و هشت، و شانزده، و سی و دو و ووو .... و همینطور تا میلیونها تقسیم می شود. پس مادر در این رهگذر مانند پدر و بلکه به یک معنی بیش از او در تکوین کودک سهیم است.
آراء پیشینیان درباره آغاز خلقت :
در این باره، ابن قیم می گوید : وقتی خدا خواست نسل آدم و حواء زیاد گردد، به هر دو الهام نمود با هم در آمیزند و چون مشیت پروردگار بر آن تعلق گرفت که نسخه انسانی از آدم ساخته شود، در جسد آدم حرارتی ایجاد کرد، و آنرا به هیجان آورد. و در نتیجه از تمام اجزاء جسد او رطوبتی به وجود آورد، و آنرا در بیضه جمع نمود. و حکمت اقتضاء نمود که نیرومندترین اسباب و انگیزه را برای خارج ساختن آن رطوبت از داخل و خارج فراهم آورد. لذا صورتی زیبا (حوا) را آفرید و آدم را بدان شائق ساخت، و کشش و تجاذبی میان ان دو برقرار کرد تا به آمیزش با هم تمایل پیدا کردند. سپس ابن قیم می گوید پدر و مادر هر دو سازنده کودک هستند؛ و مدعای خود را با برهان دینی و علمی اثبات می کند.
برهان دینی ابن قیم، روایت ام سلمه است : ام سلمه از پیغمبر اسلام راجع به نطفه زن سوال کرد پیغمبر به او پاسخ داد «تربت یداک فبم یشبهها ولدها»؟ : تهی دست گردی، پس چگونه فرزند به ما در شباهت پیدا می کند؟ و نیز در حدیث دیگری مردی از پیغمبر اسلام (ص) می پرسد که انسان از چه آفریده شده است؟ پیغمبر (ص) فرمود : «من کل یخلق : من نطفه الرجل و من نطفه المرئه» : از هر کدام آنها فرزند آفریده شده است : از نطفه مرد و از نطفه زن.
برهان علمی ابن قیم ، وی می گوید : همانطور که فرزند به پدر شباهت دارد به مادر نیز شبیه است، اگر مادر سهمی در تکوین فرزند نداشت به او شباهت پیدا نمی کرد. وی در تایید نظر خود اضافه می کند : که از نطفه مرد به تنائی فرزند به وجود نمی آید مادامیکه ماده دیگری از زن بدان آمیخته نگردد. و بدیهی است که منظور ابن قیم از ماده دیگر، عبارت از چیزی است که ما امروز آنرا تخمک می نامیم. این حقیقت به ما نشان می دهد که ابن قیم درست به واقع رسیده است. فلاسفه پیش از او و بعد از او راجع به تکوین جنین بحثها کرده اند :
دانشمندان هندی معتقد بودند که مادر، صرفاً مزرعه ای است که پدر بذر (نطفه) خود را – که شامل تمام اجزاء جنین است – در آن می کارد. و تصور می کردند که ماده منوی مرد، یک انسان ریزی است که اجزاء کامل انسانی در آن مخفی است و پدر سهم مهمتر و بیشتری در نقل عوامل ارثی و تولید نسل دارد. سپس آراء ، بر آن قرار گرفت که برای تخمک زن سهم بیشتر و مهمتری در وارثت و تولید نسل قائل شوند. وولف در برابر این آراء قیام کرد و گفت در تکوین جنین، پدر و مادر هر دو اشتراک دارند؛ چنانچه منطق قرآن و احادیث نیز این حقیقت را تایید می کند.
پس مطابق این رأی، پدر و مادر – هر دو – ناقل عوامل ارثی هستند و فرزندان از هر دو، صفات و خصوصیات را به ارث می برند. و برای توضیح این امر ناگزیریم شرحی راجع به قانون وراثت بنگاریم :
قانون وراثت :
همه ما شباهت جسمی میان افراد انسان و حیوان و پدر و مادر آنها و یا میان برخی افراد یک خانواده، مشاهده می کنیم. اگر چه این شباهت از نظر شدت و ضعف، مختلف است؛ و تنها منحصر در جهات جسمانی نیست، بلکه شباهتهای عقلانی و مزاجی نیز میان آنها دیده می شود.
حقیقت این است که این شباهت، مخصوص انسان و حیوان نیست. بلکه در گیاه و به عبارت عام تر : در تمام موجودات جاندار دیده می شود. و علم ثابت کرده است که نسل از اصل خود برخی خصوصیات را دریافت می دارد :
خصوصیاتی که این اصل را از انواع دیگر و یا از افراد نوع خود، ممتاز می سازد. و از خصوصیات پدیده های جاندار عالم، توالد و تناسل است؛ و توالد همواره همراه با نقل صفات از اصل به فرع می باشد.
تعریف وارثت :
وراثت عبارت از یک نیروی طبیعی است که به وسیله آن، صفات از اصل به نسل منتقل می شود؛ چه آنکه این صفات مخصوص این اصل باشد، و یا مشترک میان افراد نوع همین اصل. برخی دانشمندان، وراثت را اینگونه تعریف کرده اند :
The Comtinutiy From Generation of Certion Elements of germinal Organvazation .
و به عبارت روشنتر : وارثت عبارت از انتقال بسیاری از صفات جسمانی و روانی و مجموعه ای از حالات اخلاقی و عملی، از پدر و مادر و یا خویشاوندان، به نسلهای بعدی است. و همین امر سبب شباهت فرزندان به پدر و مادر و یا خویشاوندان می گردد. وراثت، شامل تمام عواملی می شود که در وقت انعقاد نطفه فرد، وجود داشته است. و محیط از عوامل خارجی به دست می آید. این عوامل بلافاصله پس از انعقاد نطفه، در آن اثر کرده و از این پس، رشد فرد، تابع محیط و وراثت می گردد.
تاریخ علم وراثت :
شاید در نظر بعضی، موضوع وراثت، علم نوینی باشد، که پیشینیان از آن آگاهی نداشتند. ولی این نظر به یک معنی صحیح نیست؛ زیرا در تورات آمده است که خداوند می گوید : وقتی من آدم را آفریدم جسد او را از چهار چیز ترکیب نمودم، سپس این چهار چیز را در فرزندان آدم قرار دادم که در اجساد آنها تا روز قیامت رشد می کند .
بشر موجودی کنجکاو و در صدد کشف مجهولات بوده، و می خواست از عوامل مخفی – که میان افراد امتیاز برقرار می سازد – آگاهی پیدا کند، می بینید فرزندی از پدر و مادری به وجود آمده، و در دامان آنها پرورش یافته، و به آنها و یا به یکی از خویشاوندان و نزدیکان، در صفات و طبایع و اخلاق و تمایلات، همانند و شبیه است. درصدد بود سر این شباهت را به دست آورد : و می دید این شباهت منحصر به ججهات جسمانی نبوده؛ بلکه از نظر اخلاق و سایر صفات نیز به آنها شبیه است.
بعلاوه، بشر مشاهده می کرد داین مشابهت کلیت ندارد؛ به این معنی : دو برادر و یا دو خواهر که از یک پدر و مادر به وجود آمده اند، و در یک محیط تربیت شده اند؛ معهذا یکی سفید پوست، و دیگری سبزه، یکی با نشاط و دیگری بی حال و کسل، یکی به ورزش و شکار علاقمند و دیگری به بحث و تفکر تمایل دارد. البته ممکن است محیط، گاهی این اختلاف را به وجود آورد. ولی تأثیر محیط، محدود است. باید ریشه این اختلاف را در نطفه (یعنی وراثت) جستجو کرد، که در نتیجه، این اختلاف را در صفات و خصوصیات پدید آورده است.
وراثت چگونه صورت می گیرد :
وراثت در اثر انتقال قسمتی از ماده منوی از والدین به فرزندان، صورت می گیرد. جنین معمولاً عوامل ارثی را از والدین خود دریافت می دارد. آنها نیز به نوبه خود این عوامل را از والدین خویش می گیرند، و جنین از دو سلول نر و ماده یا تخمک ساخته می شود. و در هر سلول، نخهای باریکی به نام کروموزوم . و این کروموزوم ها از نظر زیست شناسان، اجسام ریز و عصادی شکل می باشند که برخی دراز، و برخی کوتاه، دسته ای راست، و گروهی خمیده هستند. کروموزومها در هسته سلول یافت می شوند و بسیاری از دانشمندان موفق به شمارش آنها شده اند، و ثابت کرده اند که هسته هر یک از سلولهای بدن انسان، دارای 48 کروموزوم است. و سلول موش 40 و مگس 12 و نخود 14 و گوجه فرنگی 24 و زنبور 32 و ... می باشد و کروموزومها شامل گروه بسیاری از ژن ها است، که عامل اصلی وراثت هستند، و به قدری ریز می باشند که حتی با میکروسکوبهای قوی، قابل رویت نیستند.
پس از تلقیح، سلول بارور شده از راه تقسیم شروع به افزایش می نماید یعنی یک سلول به و ، و دو ، به چهار ، چهار به هشت، و همینگونه به طور تصاعدی تقسیم می گردد. و از همین طریق، رشد و نمو جنین آغاز می شود. معنی این مطلب آن است که خصوصیات وراثی از ناحیه پدر و مادر از طریق بارور شدن نطفه به دست می آید. و هر یک از پدر و مادر حامل استعدادهای وراثی هستند که از اصل خود دریافت کرده اند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   102 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پرسشنامه عمل به باور های دینی 25 سوال

اختصاصی از فایلکو پرسشنامه عمل به باور های دینی 25 سوال دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پرسشنامه عمل به باور های دینی 25 سوال

پایانامه بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی مقطع راهنمایی

اختصاصی از فایلکو پایانامه بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی مقطع راهنمایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:150

عنوان ..................................................................................... صفحه

چکیده

فصل اول : کلیات تحقیق

مقدمه.......................................................................................... 2

بیان مسئله.................................................................................... 4

اهمیت و ضرورت موضوع............................................................... 5

اهداف پژوهش.............................................................................. 7

سوالات پژوهش............................................................................. 8

تعاریف واژه ها و اصطلاحات............................................................ 9

تعاریف نظری............................................................................... 9

تعاریف عملیاتی  .......................................................................... 12

روش تحقیق................................................................................. 13

فصل دوم : پیشینه تحقیق و ادبیات تحقیق

مقدمه......................................................................................... 15

بخش اول................................................................................... 17

موضوع  تربیت............................................................................ 17                   

ارزش و اهمیت تربیت.................................................................... 17

جایگاه تعلیم و تربیت...................................................................... 18

هدفهای تربیت در اسلام................................................................... 19

اصول و مبانی وروشهای تربیت......................................................... 21

مفهوم دین.................................................................................... 25

فلسفه و ضرورت دین..................................................................... 25

اهمیت تربیت دینی......................................................................... 25

زمان تربیت دینی.......................................................................... 28

طریق آموزش دینی........................................................................ 33

اصولی در تربیت دینی.................................................................... 34

آسیب شناسی تربیت دینی................................................................. 35

موانع تربیت دینی نسل نوجوان در نهاد خانواده....................................... 36

موانع تربیت دینی نسل جوان در نهاد جامعه........................................... 37

موانع تربیت دینی  نسل نوجوان در نهاد نظام آموزشی.............................. 38

بخش دوم................................................................................... 39

آشنایی با نهج البلاغه...................................................................... 39

ضرورت تربیت از دیدگاه نهج البلاغه.................................................. 41

امکان تربیت از دیدگاه نهج البلاغه...................................................... 44

تربیت پذیری انسان از دیدگاه نهج البلاغه.............................................. 45

ارزش تربیت از دیدگاه نهج البلاغه..................................................... 46

هدفداری تربیت ازدیدگاه نهج البلاغه.................................................... 47

ضرورت شتاب در تربیت نوجوان  از دیدگاه نهج البلاغه........................... 50

عوامل موثر در تربیت از دیدگاه نهج البلاغه.......................................... 52

وراثت....................................................................................... 52

محیط  ....................................................................................... 53

محیط جغرافیایی............................................................................ 54

سختیها و شداید............................................................................. 55

کار........................................................................................... 55

عوامل ماورای طبیعت.................................................................... 56

اراده انسان.................................................................................. 56

مبانی تربیت از دیدگاه  نهج البلاغه...................................................... 57

مبانی هستی شناسی ( معرفت به خداوند ، به دین و جهان آخرت ) ................ 57

مبانی انسان شناختی ( عقل ، اراده ، تاثیرپذیری ... )................................ 58

اصول تربیتی از دیدگاه نهج البلاغه  ................................................... 62

اصل اعتدال................................................................................. 62

اصل تدرج و تمکن   ..................................................................... 62

اصل تسهیل و تیسر........................................................................ 63

اصل زهد  .................................................................................. 63

اصل تعقل................................................................................... 64

اصل تفکر................................................................................... 64

اصل تدبر................................................................................... 65

اصل کرامت................................................................................ 65

اصل عزت.................................................................................. 65

روشهای تربیتی از دیدگاه نهج البلاغه................................................... 66

روش الگویی............................................................................... 66

روش محبت  ............................................................................... 67

روش تذکر  ................................................................................ 67

روش عبرت  .............................................................................. 68

روش موعظه  ............................................................................. 68

روش تشویق و تنبیه  ..................................................................... 69

روش توبه................................................................................... 70

روش ابتلاء و امتحان...................................................................... 72

روش مراقبه و مطالبه..................................................................... 73

بررسی نمونه عملی در سیره امام علی (ع)............................................ 74

نامه 31 نهج البلاغه سفارشات  امام علی (ع) به فرزندش امام حسن مجتبی (ع). 74

پیشینه نظری تحقیق ( تحقیقات انجام شده در داخل کشور ).......................... 81

فصل سوم : روش اجرای پژوهش

مقدمه......................................................................................... 87

جامعه........................................................................................ 87

نمونه  ....................................................................................... 87

روش اجرای پژوهش...................................................................... 87

روش جمع آوری اطلاعات............................................................... 88

طرح پژوهش............................................................................... 88

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه......................................................................................... 91

معرفی سیر تربیتی کتاب دینی مقطع اول راهنمایی و بیان هدف محتوا و روش. 92

معرفی سیر تربیتی کتاب دینی مقطع دوم راهنمایی و بیان هدف محتوا و روش. 110

معرفی سیر تربیتی کتاب دینی مقطع سوم راهنمایی و بیان هدف محتوا و روش 125

یک نگاه کلی به مباحث تربیتی امام علی (ع) و نمودار توصیفی.................. 142

پاسخ به سوالهای  پژوهشی.............................................................. 147

فصل پنجم : نتایج و پیشنهادها 

بیان مسئله ، روش و یافته ها به صورت خلاصه.................................... 153

نتیجه گیری  ............................................................................... 155

محدودیتهای تحقیق........................................................................ 157

پیشنهادها.................................................................................... 158

فهرست منابع............................................................................... 160

فهرست نمودارها

نمودار (1) عوامل موثر در تربیت از دیدگاه نهج البلاغه............................ 143

نمودار (2) مبانی تربیت از دیدگاه نهج البلاغه ....................................... 144

نمودار (3) اصول تربیت از دیدگاه نهج البلاغه ...................................... 145

نمودار (4) روش های تربیت از دیدگاه نهج البلاغه.................................. 146

فهرست نمودار                                                               صفحه

نمودار (1) عوامل موثر در تربیت از دیدگاه نهج البلاغه

نمودار (2) مبانی تربیت از دیدگاه نهج البلاغه

نمودار (3) اصول تربیت از دیدگاه نهج البلاغه

 نمودار (4) روشهای تربیت از دیدگاه نهج البلاغه

چکیده تحقیق :

خداوند متعال در طول تاریخ  پیامبران زیادی را برای ارائه دین و تقویت دین داری انسان ها به منظور جلوگیری از انحراف بشر ارسال نموده است از طرف دیگر پیامبران  آسمانی نیز دعوت مردم به سوی خدا را در راس اهداف و برنامه های خود قرار داده اند مهمترین گام برای رسیدن به این اهداف تربیت افراد بشر به سمت اخلاق و دین است . حتی در قرن بیست ویکم به بعد نیز علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی میل به پرسش در وجود انسان ها شعله می کشد و قیام ها و جنگهای زیادی بر سر مساله دین و مذهب به وقوع پیوسته و یا در حال وقوع است . برای قرارگرفتن  گرایش فطری انسانها به سمت خدا و دین « شیوه  آموزش و تربیت دینی توسط والدین و نظام آموزشی مهمترین و موثرترین راه برای نیل به این مقصود است . »

در نظام آموزشی برای تربیت دینی عوامل بسیاری دخیل هستند مانند رفتار و منش معلم ، شیوه تدریس ، محتوای تدریس .... و ما در بین این عوامل کتب دینی مقطع راهنمایی را انتخاب نمودیم تا ببینیم چه میزان از شیوه های تربیتی امام علی(ع) برای تربیت دینی نوجوان در آن استفاده شده است .

در این راستا فصل اول شامل بیان مسئله ، اهمیت و ضرورت موضوع ، بیان اهداف ، سوالات پژوهش و تعریف واژه ها می باشد و فصل دوم به دو بخش تقسیم می شود که بخش اول شامل موضوع تربیت ، هدفهای تربیت در اسلام ، ارزش و اهمیت تربیت ، اصول و مبانی و روشهای تربیت ، دین ، فلسفه و ضرورت دین ، اهمیت تربیت دینی ، زمان تربیت دینی ، طریق آموزش دینی ، اصولی درتربیت دینی ، آسیب شناسی دینی و بخش  دوم به معرفی نهج البلاغه و ضرورت تربیت از دید نهج البلاغه ، عوامل موثر در تربیت ، اصول و مبانی روشهای تربیتی از دید  نهج البلاغه می باشد و سپس یک نمونه عملی یعنی قسمتـی از نـامـه 31 نهج البلاغه و در انتهای این بخش به پیشینه نظری تحقیق اشاراتی داشته است .

در فصل سوم به روش  اجرای پژوهش نگاهی داشته که از روش مطالعاتی و توصیفی استفاده گردیده است.

و در فصل چهارم نیز به بیان اهداف ، محتوا و روشهای تربیتی کتب دینی پرداخته شده و میزان بکارگیری روشهای تربیتی نوجوانان درکتب دینی را بررسی و در انتهای فصل نمودارهای توصیفی از مطالب جمع آوری شده را ارائه و به سوال های پژوهش پاسخ داده شد است .

و در فصل پنجم بعد از ذکر بیان مسئله ، روش یافته ها به صورت خلاصه بیان شده است که حاصل آن این است که از بین 9 روش تربیتی استخراج شده از نهج البلاغـه 6 روش درکتب دینی می باشد  (روش الگویی، محبت ،  تذکر ، موعظه ،  عبرت ، تشویق و تنبیه ) و 3 روش که روش عملی تر می باشد یافت نشد ( روش توبه ، ابتلا و امتحان، مراقبت و محاسبه ) و در پایان این فصل به پیشنهادها و محدودیتهای تحقیق اشاره شده است  .