یکی از اساسی ترین هدفهای تمام موجودات زنده، تولید مثل است. تولید مثل به سلول کمک می‌کند جمعیت گونه خود را افزایش دهد و امکان رقابت بیشتری داشته باشد. به علاوه، تولید مثل جنسی به ایجاد تنوع ژنتیکی در یک گونه منجر می‌شود که می‌تواند در دراز مدت به سود آن تیره بینجامد. .
سلولها دو نوع تولید مثل دارند "میتوز و میوز". سلولی که از تقسیم میتوز به وجود می‌آید، کاملا شبیه سلول والد است. بیشتر سلولهای بدن تقسیم میتوز انجام می‌دهند. تقسیم میوز برای تولید سلولهای جنسی (گامت) صورت می‌گیرد. سلولهای نوزاد حاصل از میوز، اطلاعات ژنتیکی متفاوتی دارند. این تقسیم به جانداران کمک می‌کند تا با شرایط محیطی مختلف وفق پیدا کنند.
گذشته از هر نوع تولید مثلی که جانوران ممکن است داشته باشند تولید مثل گامتیک در همه آنها انجام می‌شود. جنسها عموماً جدا از هم هستند اما هرمافرودیسم هم بخصوص میان جانوران ساکن و کم تحرک معمول است. دستگاه تولید مثل شامل بیضه یا تخمدان یا بطورکلی گناد است و مجراهایی که این اندامها را به خارج از بدن مربوط می‌سازند نیز معمولاً وجود دارند. گامت سازی با تقسیم میتوز همراه است، اسپرم و تخمک تنها نماینده مرحله هاپلوئید دور زندگی دیپلونتیک است. از تخمک لقاح یافته جنینی پدید می‌آید که یا مستقیما به فرد بالغ تبدیل می‌شود یا چنان که معمول‌تر است ابتدا به صورت لارو درمی‌آید و سپس به مرحله بلوغ می‌رسد.
میوز
میوز در سلولهای دیپلوئید رخ می‌دهد، یعنی سلولهایی که از هر کروموزوم یک جفت دارند. تعداد کروموزوم های این سلولها را با 2n نشان می‌دهند، مثلاً انسان 46 کروموزوم دارد، که در 23 جفت هستند، پس n=23 . وقتی میوز انجام شد، چهار سلول به وجود می‌آید که هر کدام نصف سلول اولیه کروموزوم دارند که آنها را با 1n نشان می‌دهیم. به این سلولها هاپلوئید می‌گوییم. میوز شامل دو تقسیم متوالی است. در مرحله اول یک سلول دیپلوئید به دو سلول دیپلوئید تبدیل می‌شود. در مرحله دوم، این دو سلول به چهار هاپلوئید تبدیل می‌شوند. در میوز یک نسخه برداری از DNA انجام می‌شود، ولی دو تقسیم داریم. پس هر یک از چهار سلول نهایی به اندازه نیمی از کروموزوم های یک سلول طبیعی را همراه دارند. به همین دلیل است که گاهی میوز را "تقسیم کاهشی" نیز می‌نامند.
هدف میوز افزایش تنوع ژنتیکی است. هر یک از چهار هاپلوئید حاصل، کروموزوم های متفاوتی دارند. ولی در میتوز، دو سلول با اطلاعات ژنتیکی یکسان و با تعداد کروموزوم های طبیعی به وجود می‌آید. میوز اساس تولید مثل جنسی است. میوز اسپرم ( سلول جنسی نر ) و اووم ( سلول جنسی ماده ) را به وجود می‌آورد.از ترکیب این دو سلول، اولین سلول موجود زنده جدید شکل می‌گیرد. این کار باعث تنوع ژنتیکی می‌شود و به جانداران فرصت تکامل و سازگاری با شرایط محیطی مختلف را می‌دهد.
تقسیم میتوز
سلولها مثل خیلی چیزهای دیگر پیر می‌شوند و می‌میرند. پس برای حفظ یک گونه، تولید مثل ضروری است. به همین علت، تقسیم سلولی نقش مهمی در سلامت و رشد موجودات زنده دارد. تقسیم در موجودات پرسلولی با سرعت بسیار بالایی انجام می‌شود. برای مثال در بدن شما در هر ثانیه میلیونها سلول تقسیم می‌شوند تا جایگزین سلولهای مرده گردند.
تقسیم میتوز دارای چهار مرحله است: پروفاز، متافاز، آنافاز، تلوفاز. اما پیش از شروع میتوز، سلول کلیه مواد موجود در سیتوپلاسم خود را زیاد می‌کند و برای تقسیم آماده می‌شود. این مرحله مقدماتی که طی آن سلول خود را برای تقسیم مهیا می‌کند، اینترفاز نام دارد. پس از پایان میتوز، سلول در فرآیندی به نام سیتوکنسیس به دو سلول کاملاً جدا از هم تبدیل می‌شود و به این ترتیب تقسیم کامل می‌شود.
شامل 9 صفحه word
دانلود مقاله لقاح و باروری