آغاز شهرنشینی در ایران را باید حدود سه هزار سال قبل از میلاد شمرد. در این زمان، در جنوب غربی ایران شهر عظیم شوش پدیدار شد. با مهاجرت آریائیان به ایران در نیمه هزاره دوم قبل از میلاد مندرجاً شهرهای ایران پدیدار می شود. اصولاً شهرهای اولیه که غالباً جنبه سیاسی و نظامی هم داشتند ناگزیر بودند که در منطقه با منابع آب و حاصلخیز قرار گیرند و با اتکاء بر اقتصاد روستایی و کشاورزی ادامه حیات دهند.
بومیان ایران:
قدیمی ترین مردمی که در ایران به تمدن شهرنشینی رسیده اند، عیلامیان بوده اند که در ابتدا در اطراف شهر شوش بساط شهرنشینی و کشاورزی را پهن کرده اند. سرگذشت عیلامیان را در دو دوره نوشته اند: 1- دوره پیش از تاریخ که آغاز شهرنشینی آنها تا خط نویسی و تشکیل حکومت مرکزی آنها می باشد. 2- دوره تاریخی که با ملل بین النهرین در جنگ و ستیز بوده اند.
مهاجرت آریایی ها از قرن چهاردهم قبل از میلاد شروع شده و تا قرن ششم ادامه داشته است. این قبایل آریایی در فلات ایران به دامداری و کشاورزی و سپس شهرنشینی پرداختند، این اقوام در نواحی مختلف ایران ساکن شدند که شامل: مادها، پارس ها و پارت ها می باشند.
مادها پس از ورود به ایران در شمال غرب ایران ساکن شدند. مادها بومیان را مطیع خود ساختند و در سال 708 پیش از میلاد رسماً دولت ماد را تشکیل دادند. مادها پایتخت خود را همدان (هگمتانه) اعلام کردند. دیوکس (دیااکو) بنیان گذار دولت ماد در محل اقامت خود به قضاوت و حل و فصل مشکلات می پرداخت.
هخامنش: در سال 559 پیش از میلاد، کوروش با تسخیر ایلام شرقی و دستیابی بر ایلام غربی حکومت مقتدر آریایی ها و سلسله بزرگ هخامنش را در ایران پایه ریزی کرد. کوروش پس از تسلط بر پارس پاسارگاد را به پایتختی برگزید. اهمیت و شکوه شهرسازی از زمان داریوش بزرگ آشکار شد، ایران در زمان پادشاهی داریوش به بزرگترین وسعت خود دست یافت.
سلوکیان: اسکندر مقدونی پس از رسیدن به پادشاهی و تصرف شهرهای یونان وارد آسیای صغیر و شهرهای ساحلی ایران شد. پس از اسکندر یکی از جانشینان او بنام سلوکوس سلسله سلوکیه را در ایران تأسیس کرد و مدت 80 سال بر ایران حکومت کردند.
شامل 14 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله جغرافیای شهر ایران