مقدمه
تسلیم در برابر خداوند، احترام به حقوق انسانها و آمادگی برای خدمات اجتماعی، ارزشهای والای تربیتی هستند که میتوانند در فلسفه آموزش و پرورش قرار گیرند. دانش‌آموزان در مدارس کشور باید توانائی پایبندی به اصول انسانیت، درک آزادی و صبوری، احترام به حقوق دیگران و درک مفاهیم صلح و امنیت را بدست آورند، با این مفاهیم درگیر گردند و آنها را درک نمایند. وضعیت تربیت بدنی و عوامل تأثیرگذار بر حفظ و توسعه سلامت انسان از موضوعات روز علوم مرتبط با اصول و وضعیت صحیح جسمانی هستند.
تربیت بدنی محسوس ترین و حقیقی ترین نوع آموزش و پرورش است که برای رشد و تکامل جسمی و ذهنی و اجتماعی و روانی، تقویت روحیه و شکل‌پذیری اخلاق در کودکان ضرورت دارد. حرکت یا الگوهای حرکتی هفتگانه که برای بقای انسان اولیه ضروری و حیاتی بوده‌اند اساس ساختمان حرکت مهارتی را تشکیل می‌دهد این فعالیتهای اساسی عبارتند از: دویدن، پریدن، بالا رفتن، حمل کردن، بلند کردن، آویزان شدن، پرتاب کردن.
در طول روز کودکانی را می‌توان مشاهده کرد که هرکدام به نحوی به انجام فعالیتهایی از این قبیل مشغول هستند فعالیتهای مذکور بیانگر این مسأله‌اند که موجود زنده به فعالیت نیاز دارد بنابراین شرکت فعال افراد بخصوص بچه‌ها در ساعات درس تربیت بدنی و حضور در فعالیتهای حرکتی نه تنها موجب رشد همه جانبه فرد می‌گردد بلکه در کاهش میزان رفتارهای تخریبی افراد که از حرکات بی‌اصول نشأت می‌گیرد نیز مؤثر است.
ارتباط تنگاتنگ ورزش در پیشگیری از ناهنجاریهای جسمانی و تأثیر آن در سلامت روح و روان
ورزش و فعالیت جسمانی، روشی برای ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماریهای جسمی و روانی است. افرادی که از آمادگی و توان جسمی خوبی برخوردار هستند، در فعالیتهای اجتماعی و فردی موفق‌ترند. زیرا این افراد از شادابی، انرژی و سلامت بیشتری برخوردارند. توجه به نتایج مفید ورزش در نیروهای مسلح از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا علاوه بر کاهش هزینه‌های درمانی نیروهای مسلح، آمادگی جسمی و رزمی نتیجه اصلی و مفید ورزش خواهد بود.
علم پزشکی علاوه بر معاینات و تجویز داروها و اعمال جراحی که در مورد بیماریهای مختلف انجام می‌دهد، از ورزش نیز به عنوان وسیله‌ای در جهت بهبود و سلامتی بیماران بهره می‌برد. بعضی از پزشکان در مواردی مثل کم‌خوابی، کم کردن وزن و ضعف‌های عضلانی مثــــــل کمردرد، کسب هماهنگی‌های عصبی و عضلانی در بعضی از انواع فلج، توان‌بخشی، نداشتن اشتها، داشتن اضطراب یا هیجانات روحی، بی‌قراری‌ها، افسردگی‌ها، احساس پوچی و بسیاری دیگر از موارد، بیمار خود را به ورزش کردن تشویق می‌نمایند. در اسلام نیز به ورزش شنا، تیراندازی، سوارکاری و حتی پیاده‌روی سفارش شده است. پیامبر اکرم (صلی‌اله علیه و آله وسلم) پیاده‌روی را بهترین درمان برای بسیاری از بیماری‌ها معرفی می‌کنند.
انواع ورزش را می‌توان بر حسب میزان فعالیت جسمانی و انرژی مصرفی در واحد زمان به ورزشهای سبک، نیمه سنگین و سنگین تقسیم کرد. به طور کلی ورزشهای سبک اثرات مفیدی بر جسم و روان انسان دارد. از آنجا که قلب یکی از اعضاء حساس و مهم بدن حیوانات و انسان است، در انسان، هر گونه اختلالی در عملکرد قلب، موجب اختلال در فعالیتهای روزانه خواهد شد. یکی از راههای مراقبت از قلب، انجام فعالیتهای جسمانی و ورزشهای مناسب، به تناسب وزن و سن است.
در این مقاله به اختصار به اثرات ورزش در سلامت جسم بخصوص در تکسین درد کمر و سلامت روانی اجتماعی اشاره شده است؛
تأثیرات مثبت ورزش بر سیستم قلبی عروقی عبارتند از:
1. تقویت عضله قلب و سایر عضلات بدن.
2. تسریع در جریان خون و انتقال بهتر اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن.
3. پیشگیری از بروز بیماری فشار خون به دلیل کاهش کلسترول و باز شدن عروق.
4. به دلیل تقویت عضله قلب و افزایش قدرت انقباضی آن، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت در هر دقیقه کمتر شده و در مقابل، خون با نیروی بیشتری به جریان می‌افتد.
5. با انقباض عضلات پا در حین ورزش، خون راحت‌تر به قلب باز می‌گردد و از بروز واریس در پاها جلوگیری می‌شــود.
تأثیر ورزش بر دستگاه تنفس
علاوه بر اثرات مثبت ورزش بر سیستم قلب و عروق و افزایش توانمندی عضلات بدن، دستگاه تنفس نیز توانایی بیشتری پیدا میکند. در زمان انجام فعالیت جسمانی و ورزش، مقدار مصرف اکسیژن اعضاء مختلف بدن افزایش پیدا میکند و حجم و سرعت جریان خون برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن به اعضاء و بافتهای مختلف افزایش می‌یابد.
مهمترین اثرات ورزش بر دستگاه تنفس عبارتند از:
1. با ورزش کیسه‌های هوایی شش‌ها بیشتر باز شده و بازدهی آنها افزایش می‌یابد.
2. افزایش حجم تنفسی در طول شبانه‌روز، موجب دریافت اکسیژن بیشتر و رساندن آن به اندامهای بدن می‌شود.
3. قابلیت دریافت و مصرف اکسیژن بیشتر، موجب می‌گردد کارآیی جسمانی افزایش یافته و دیرتر خسته شویم.
تأثیر ورزش بر دستگاه گوارش
کارکرد صحیح دستگاه گوارش تا حدود زیادی بیانگر صحت و سلامت انسان است به گونه‌ای که بسیاری از متخصصین داخلی معتقدند اکثر بیماریهای انسان مربوط به اختلال در دستگاه گوارش میباشد.
اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش عبارتند از:
1. تمرینات بدنی موجب تحریک اشتها و میل به غذا می‌شود. مخصوصاً در افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند، این اثر بسیار مشهود است.
2. ورزش با تحریک دستگاه گوارش مانع ایجاد یبوست می‌شود. تأثیر ورزش بر دستگاه حرکتی اثرات مفید ورزش بر سلامت و کارکرد بسیار خوب دستگاه عضلانی اسکلتی بر کسی پوشیده نیست و اولین عضوی که با ورزش کردن، تغییرات مطلوبی را در آن احساس می‌کنیم، عضلات اندامهای حرکتی است.
مهمترین اثرات مفید ورزش بر دستگاه حرکتی عبارتند از:
1. عضلات بدن با انجام ورزش مناسب تقویت می‌شوند و قدرت کارآیی جسمی افزایش می‌یابد.
2. ورزش صحیح از آرتروز جلوگیری کرده موجب سلامت و استحکام مفاصل می‌شود و مقاومت مفاصل را در مقابل صدمات افزایش می‌دهد.
3. موجب کشش عضلات و انعطاف پذیری بیشتر بدن می‌شود.
4. ورزش موجب استحکام استخوانها شده و از پوکی آن جلوگیری میکند.
5. با تقویت عضلات ستون مهره‌ها از بروز کمر درد پیشگیری شود.
6. همچنین ورزش از شل شدن عضلات جلوگیری کرده و ذخیره انرژی عضلات را افزایش می‌دهد.
تأثیر ورزش بر غدد داخلی
با تمرین‌های مناسب ورزشی، ترشحات غدد داخلی تنظیم شده و در شرایط مختلف به مقدار لازم در بدن هورمون مورد نیاز ترشح می‌شود. در نتیجه، ورزش تأثیرات مطلوبی بر جسم و روان انسان خواهد گذاشت. در بیماران دیابتی و افرادی که مستعد به دیابت هستند قند خون به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
تأثیر ورزش بر دستگاه عصبی
تمرینات مرتب ورزش موجب بهبود کار سیستم عصبی و هماهنگی لازم بین اعصاب و عضلات خواهد شد.
مهمترین اثرات مثبت ورزش بر دستگاه عصبی عبارتند از:
1. ورزش از فشارهای روانی و ناراحتی‌های روحی می‌کاهد و راهی مناسب برای مقابله با افسردگی است.
2. با بهبود کار سیستم عصبی ـ عضلانی، موجب چالاکی و افزایش کارآیی بدن می‌شود.
3. ورزش مؤثرترین راه برای درمان بی‌خوابی است.
نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که انجام انواع مختلف نرمش‌ها، علاوه بر فواید جسمی فراوان، بر مقابله با مشکلات عصبی و روانی نیز آثار مفیدی دارد. از میان این تحقیقات می‌توان از کار یک ساله محققان دانشگاه استانفورد نام برد که کار تحقیق خود را روی 57 زن و مرد 50 تا 65 ساله، با چهار نوع نرمش مختلف انجام داده‌اند. گروه اول هفته‌ای سه روز و روزی 60 دقیقه نرمش‌هایی را در یک مرکز ورزشی انجام می‌دادند که 40 دقیقه آن شامل تمریناتی از قبیل دو و پیاده روی سریع بود که میزان تنفس، ضربان قلب و در نتیجه مصرف اکسیژن را افزایش می‌داد. دسته دوم وضعیتی کاملاَ مشابه با دسته اول داشتند با این تفاوت که این کار را در منزل خویش انجام دادند. سومین گروه، هفته‌ای پنج بار به مدت 30 دقیقه به تمریناتی پرداختند که در مجموع میزان انرژی مصرف شده آنها با دو دسته اول یکسان بود. به گروه چهارم توصیه شد که در نرمش‌های معمول خود هیچ تغییری ایجاد نکنند، فعالیتهای سه گروه آخر که در مراکز مخصوص انجام نمی‌شد و توسط مشاوران ویژه پیگیری می‌شد. نتیجه تحقیق نشان داد که با وجود تفاوت نرمش، میزان فشارهای عصبی، هیجان و افسردگی در تمام گروه‌ها تقریباً 30 درصد کاهش یافته است.
مطلب دیگر اینکه با تحقیق در افراد سیگاری نشان داده شد که این تمرین‌ها یکی از بهترین راههای ترک سیگار است. انجام نرمش‌ها در منزل و تداوم آن بهترین نتیجه را در بردارد.
بارزترین اثرات مثبت ورزش در سلامت روح و روان و سلامت اجتماعی فرد
1. ورزش، طراوت و شادابی را به ارمغان آورده و افسردگی را از بین می‌برد.
2. ورزش، موجب احساس اعتماد به نفس، احساس قدرت و تقویت اراده می‌شود.
3. ورزش، باعث تقویت تمرکز فکر و افزایش دقت عمل می‌گردد.
4. ورزشِ متعادل، موجب داشتن احساس خوب و افزایش قدرت خلاقیت می‌گردد.
5. ورزش، احساس آرامش و راحتی روح را افزایش داده و انسان را در مقابل فشارهای روانی و اضطراب مقاوم میکند.
6. ورزش، موجب تقویت قوای ذهنی و حافظه می‌شود.
7. با توجه به محاسن فوق‌الذکر افرادی که ورزش متعادلی دارند، همیشه سالم هستند و در مقابل بیماریهای مختلف، مقاومند ؛ در نتیجه غالباً در فعالیتهای اجتماعی، افرادی موفق هستند.
8. ورزش، موجب پیشگیری از خستگی زودرس شده و کارمندان ورزشکار هیچگاه با کسالت به ارباب رجوع پاسخ نمی‌دهند.
9. افراد فعال، توانایی خود را می‌شناسند و از آن حداکثر استفاده را می‌کنند.
10. احتیاجات اولیه خود را برطرف می‌کنند و با شناخت واقعیات، واقع بینانه‌تر با مشکلات زندگی، مقابله می‌نمایند.
11. افراد فعال به دلیل اعتماد به خویش، مسئولیت پذیرند، از کسب تجربه لذت می‌برند و همیشه برای بهترین نتیجه تلاش می‌کنند.
12. تربیت روح و روان در کنار تربیت بدنی موجب تقویت اراده شده و چنین شخصی هرگز به طرف اعتیاد نخواهد رفت.
اثرات ورزش بر طول عمر به طور کلی طول عمر افرادی که تمرینات ورزشی مناسبی دارند، بیشتر از افراد غیر ورزشکار است. سن بیولوژیکی افراد ورزشکار (در ورزشهای سبک) کمتر از افراد غیر ورزشکار است. بنابراین این‌گونه افراد از نظر ظاهری نیز افرادی شاداب و جوانند. یک علت طول عمر ورزشکاران، مقاومت بدنی آنان در مقابل بیماریهای عفونی است.
تأثیر ورزش در وضعیت جسمی زنان
علاوه بر اثرات مفید ذکر شده که به طور مشترک در زنان و مردان ورزشکار وجود دارد، اثرات اختصاصی برای زنان ورزشکار به شرح ذیل است:
1. زنان ورزشکار در مقایسه با زنان غیر ورزشکار کمتر دچار دردهای دوره قاعدگی می‌شوند.
2. سرطان سینه در زنان فعال کمتر از زنان غیر فعال است.
3. زنان فعال (با ورزشهای مناسب) به دلیل فعالیت جسمانی و آمادگی اسکلتی عضلانی کمتر دچار کمردرد می‌شوند.
4. زنان ورزشکار دچار نرمی و پوکی استخوان نمی‌شوند.
چه افرادی نباید ورزش کنند؟
1. بیمارانی که نارسایی قلبی درمان نشده دارند.
2. بیمارانی که آریتمی (بی نظمی ضربان قلب) کنترل نشده دارند.
3. بیمارانی که درد قفسه سینه (آنژین) شدید و ناپایداری دارند. همه بیماران قلبی برای شروع ورزش باید با پزشک خود مشورت نموده و در صورت تجویز پزشک به طور مستقل یا با مانیتورینگ قلبی ورزش کنند.
وضعیت قرار گیری بدنی خوب یعنی سلامت مطلوب
رتبة وضعیت قرار گیری بدن در فهرست عوامل تأثیر گذار بر سلامت بسیار بالا است این عامل در صحیح غذا خوردن، تمرین ورزشی منظم اهمیت دارد. بدون پاسچر خوب به راستی نمی‌توان تناسب جسمانی قابل قبولی داشت توجه به این نکته ضروری است که داشتن پاسچر خوب با حفظ برنامه‌های آمادگی جسمانی امکانپذیر خواهد بود. در حقیقت فواید پاسچر خوب ممکن است در لابه‌لای فعالیتهای حفظ آمادگیهای جسمانی رخ نماید. یک واقعیت شیرین این است که هر فردی می‌تواند از بروز مشکلات ناشی از وضعیت قرار گیری بدنی نامطلوب پیشگیری کند.
پاسچر خوب به معنای این است که استخوانها در جای مناسب خود قرار گرفته‌اند و عضلات، مفاصل و لیگامتها میتوانند به نحو مطلوب وظایف خود را انجام دهند. این یعنی ارگانهای حیاتی در وضعیت قرارگیری خوبی بوده و با حداکثر کارآمدی فعالیت می‌کنند. پاسچر خوب به ارائه عملکرد مطلوب از ناحیه سیستم عصبی کمک میکند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 74 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله ارتباط تنگاتنگ ورزش در پیشگیری از ناهنجاریهای جسمانی
