لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:18
در استان خوزستان در دو منطقة کوهستان و جلگه قواعد متفاوتی نظام استقرار روستا را تبیین می کنند. همواری سطح جلگه ،عبور رودخانه های پر آبی که بیشه های اطراف آن حتی در گرمترین ماههای سال که در ین منطقه بسیار طولانی است ، همیشه سبز و خرمند ، مراتع زمستانی وسیع و زمینهای حاصلخیز فراوان ،هورها و نیز ارهای آنها ،شوره زارها و شنهای روان که با طوفانها جابجا می شوند از مشخصات این دشت گرمسیری است . کوههای همجوار جلگه که چون دیواری بلند آنرا محدود ساخته منطقه ای ایجاد کرده اند که بلندترین نقاط آن قله های برفگیر است . با کاهش ارتفاع جنگلهای وسیع بلوط و مراتعی که در نیمة سرد سال سرسبزند رخ می نمایند. در اینجا دشت های کوچک مرتفع که هوای معتدلی دارند در میان رشته کوههائی هم جهت قرار گرفته اند و بعضا با گذرگاههای صعب العبور بهم متصل می شوند ( ش – 161) . این عوامل بوده که در انتخاب مکانی برای سکونت ، برای تمدنهای باستانی که هزاران سال پیش درین منطقه سر برداشتند و آثارشان در همه نقاط استان مشهود است ملاک و معیار قرار گرفته اند. همینها همراه با عوامل دیگری چون کشف نفت با پیامد ایجاد ور شد شهرها و احداث جاده ها برای کوچ نشینانی که در اطراف سدة اخیر ساکن شده اند نیز مطرح بوده است.
1- شکل بافت
شکل بافت روستاهای استان را از نظر پیچیدگی یا سادگی می توان به دو گروه تقسیم کرد. برخی در اثر طولانی بودن سکونت در آنها ترکیبی کاملتر دارند و پاره ای بدلیل کم سابقه بودن و یا تغییر مداوم دارای ترکیب ساده و ابتدائی تری هستند. گذشته از این گروه بندی ، چون بافت هر ده پاسخی به نیازهای ساکنین آن است و ضرورتاً در عکس العمل نسبت به عوامل طبیعی شکل یافته است ، می توان بافت روستاهای استان را از نظر شکل ظاهری ، تراکم و نوع استقرار نسبت به ویژگیهای طبیعی در گونه های معینی جای داد.
الف – نسبت به مسیر رودخانه :
1- (ش – 191) این نمونه از فراوان ترین اشکال بافت در استان خوزستان است . بدلیل عبور رود ها و شاخه های آنها از سراسر جلگه ، روستاهای بسیاری بویژه در مناطق جنوب و غرب استان در این گروه جای می گیرند. روستا در این حالت کاملا نزدیک به رودخانه است و مواردی که اندکی از آن فاصله گرفته و در عین حال از مسیر آن پیروی می کند کمتر است . علت اصلی چنین نوع استقراری ، احتیاج تک تک خانوارهای روستایی به دسترسی به آب است که در طول روز باعث رفت و آمد مکرر به کنار آب می شود و همچنین اختلاف سطح اندکی که رودخانه را از زمینهای مجاور آن جدا می سازد و علت نزدیکی بیش از حد آبادی با رود می گردد.
گاهی تبعیت بافت ده از رود با واسطه انجام می شود. بعنوان مثال درختان نخل را در طول ساحل رودخانه می کارند و برای رسیدگی به آنها بالاجبار خانه های خویش را در کنار نخلستانها بنا می کنند. بدین ترتیب با اینکه بافت روستا بیش از پیش پراکنده و از هم گسیخته می گردد اما با واسطه استقرار نخلستانها از شکل رودخانه تبعیت می کند.
2- (ش – 192) بافت اینگونه آبادیها بعلت قرارگرفتن در محل پیچش رودخانه یا از جهت های مختلف حرکت رود خانه تبعیت می کند و یا شکلی مستقل از مسیر آب می یابد. در هر صورت شکل کلی بافت از کشیدگی خارج شده و به ترکیب دایره نزدیک می گردد. اگر چه حیات این روستاها به آب رودخانه وابسته است اما شکل آنها بعلت موقعیت خاصی که در آن واقعند از جریان آب پیروی نمی کند. فاصله میان آبادی و رودخانه با زمینهای کشاورزی بسیار مرغوب پر شده که در برخی موارد تعلق به همة اهالی روستا دارد.
مقاله نظام استقرار