دانلود الکترونیک قدرت

اختصاصی از فایلکو دانلود الکترونیک قدرت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دسته بندی : فنی و مهندسی _ برق مخابرات الکترونیک

فرمت فایل :  Doc ( قابلیت ویرایش و آماده چاپ ) Word

---

قسمتی از محتوی متن ...

تعداد صفحات : 30 صفحه

مقدمه ای راجع به الکترونیک قدرت در 35 سال اخیر در کاربرد موتورهای الکتریکی انقلابی رخ داده است .
ساخت بسته های حالت جامد راه انداز موتور جایی رسیده که عملاًٌ هر مسئله کنترلی را می توان با استفاده از آنها حل کرد .
با این راه اندازهای حالت جامد می توان موتورهای dc را با منابع تغذیه ac و موتورهای ac را با منابع تغذیه dc راه انداخت .
حتی می توان ac را به توان ac فرکانس دیگز تبدیل کرد .
از طرفی دیگر هزینه سیستمهای راه انداز حالت جامد به شدت پایین آمده و قابلیت اظمینان آنها بالا رفته است انعطاف و قیمت نسبتاً کم کنترل کننده ها و راه اندازهای حالت جامد باعث شده موتورهای ac کاربردهای جدید ، بیایند ، کاربردهایی که قبلاًٌ تنها با استفاده از ماشینهای dc انجام می شد .
همچنین با استفاده از راه اندازهای حالت جامد موتورهای dc نیز قابلیت انعطاف بیشتری پیدا کرده اند .
تغییر عمده از ساخت و بهبود عناصر حالت جامد توان بالا حاصل شده است .
گرچه مطالعه تفصیلی مدارها ، الکترونیک قدرت و عناصر آنها خود کتاب مستقلی می خواهد ولی کمی آشنایی با آنها در فهم کاربردهای موتورهای جدید بسیار لازم است .
عناصر الکترونیک قدرت در مدارهای کنترل موتور چند نوع وسیله نیمه هادی عمده مورد استفاده قرار می گیرد .
مهمترین اینها عبارت اند از : دیود تریستور دو سیمه (یا دیود PNPN) تریستور سه سیمه ( یکسوز ساز کنترل شده سیلیسیومی SCR) تریستور باگیت خاموش کن (GTO ) دایاک تریاک ترانزیستور قدرت (PTR ) ترانزیستور دو قطبی باگیت مجزا شده (IGBT ) دیود دیود یک عنصر نیمه هادی است که برای عبور جریان در یک جهت طراحی شده است .
نماد این عنصر در شکل نشان داده شده است .
دیود طوری طراحی شده که جریان را از آند به کاتد بگذارند ولی در جهت عکس نه .
مشخصه ولتاژ جریان دیود در شکل زیر نشان داده شده است .
با اعمال یک ولتاژ مستقیم به دیود جریان بزرگی از آن می گذرد .
ولی اگر ولتاژ در جهت معکوس به آن اعمال شود .
جریان گذرنده بسیار کوچک خواهد بود ( در رده میکروآمپر یا کمتر) .
اگر ولتاژ معکوس اعمالی به حد کافی بزرگ باشد ، سرانجام دیود می شکند و اجازه می دهد که جریان در جهت عکس هم بگذرد .
این سه ناحیه کاری دیود روی منحنی مشخصه شکل زیر نشان داده شده است .
دیودها با توجه به مقدار توانی که می تواند مصرف کنند و ماکزیمم ولتاژ معکوسی که می توانند بدون شکستن تحمل کنند دسته بندی می شوند .
توانی که دیود در هنگام عمل در جهت مستقیم مصرف می کند ، با حاصلضرب افت ولتاژ مستقیم روی آن و جریانی که از دیود می گذرد برابر ست .
این توان باید محدود شود تا دیود بیش از حد گرم نشود .
ماکزیمم ولتاژ معکوس دیود با عبارت ولتاژ معکوس ماکزیمم (PIV ) مشخص می شود .
این مقدار باید آنقدر بزرگ باشد که دیود هنگام کار نشکند و در جهت معکوس جریان نگذراند .
دیودها را از لحاظ زمان قطع و وصل نیز دسته بندی می کنند ، منظور مقدار زمانی است که طول می کشد تا دیود از حالت روشن به حالت قطع برود و بر عکس .
چون دیودهای قدرتی بزرگ هستند ، و بار زیادی در پیوند عناصر توان بالا ذخیره می شود ، بسیار کندتر از دیودهایی که در مدارهای الکترونیکی معمولی یافت می شود تغییر حالت می دهند تمام دیودهای قدرتی اساساً آنقدر سریع هستند که بتوان در مدارهای Hz 50 یا Hz 60 به عنوان یکسو کننده به کارشان برد .
ولی در بعضی کاربردها مثل مدولاسیون عرض پالس (PWM ) باید دیودهایی به کاربرد که بتوانند با آهنگی سریعتر از Hz 10000 تغییر حالت دهند .
برای این کاربردهای سویچینگ سریع دییودهای خاصی موسوم به دیودهای با بازیابی سریع به کار می رود .
تریستور دو سیمه یا دیود PNPN تریستور نامی است که به خانواده ای از عناصر نیمه هادی متشکل از چهار لایه نیمه هادی داده است .
تریستور دو سیمه ، که دیود PNPN یا دیود تریگر شونده هم خوانده می شود یکی از اعضای این خانواده است .
نام این عنصر در استاندارد IEEE برای نمادهای ترسیمی تریستور دیودی با سد کردن معکوس است .
نماد این عنصر در شکل زیر به چشم می خورد .
دیود PNPN یک یکسوساز یا دیودست که مشخصه ولتاژ – جریانی غیرعادی در ناحیه بایاس مستقیم دارد .
مشخصه ولتاژ – جریان آن در شکل زیر به چشم می خورد .
منحنی مشخصه از سه ناحیه تشکیل می شود .
ناحیه سد کردن معکوس ناحیه سدکردن مستقیم ناحیه هدایت در ناحیه سدکردن معکوس ، دیود PNPN مل یک دیود معمولی عمل کرده ، جلوی عبور جریان را می گیرد ، مگر اینکه ولتاژ معکوس از ولتاژ شکست معکوس بگذرد .
در ناحیه هدایت باز هم دیود PNPN مثل یک دیود معمولی عمل می کند و به ازای یک افت ولتاژ کوچک اجازه عبور جریان بزرگی را می دهد .
این ناحیه سد کردن مستقیم است که باعث تمییز یک دیود PNPN از یک دیود معمولی می شود .
وقتی دیود PNPN در، بایاس مستقیم قرار می گیرد از آن جریانی نمی گذرد ، مگر اینکه ولتاژ مستقیم روی دیود از مقدار خاصی موسوم به ولتاژ شکست VBO بگذرد.
وقتی ولتاژ مستقیم روی دیود PNPN از VBO فراتر می رود ، دیود روشن می شود و روشن می ماند مگر اینکه جریانی که از آن می گذرد از یک مقدار می نیمم مشخص (نوعاٌ چند میلی آمپر) پایین تر بیاید .
اگر جریان از این مقدار می نیمم ( که جریان نگهداری IH نامیده می شود) کمتر شود ، دیود PNPN خاموش شده و دیگر هدایت نمی کند ، تا اینکه دوباره ولتاژ روی آن از VBO بگذرد .
خلاصه اینکه دیود PNPN وقتی روشن می شود که ولتاژ اعمالی Vo ازVBO بگذرد.
وقتی خاموش می شود که جریان Id آن از IH کمتر شود .
نمی گذارد که در جهت معکوس از آن جریان بگذرد مگر اینکه ولتاژ اعمال شده به آن از ولتاژ معکوس ماکزیمم بیشتر شود .
تریستور سه سیمه یا SCR مهمترین عنصر خانواده تریستورها سه سیمه است که با نام یکسوساز کنترل شده سیایسیوسی یا SCR نیز شناخته می شود .
این عنصر توسط شرکت جنرال الکتریک در سال 1958 شناخته شد و SCR نام گرفت .
نام تریستور بعدا توسط کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک ( IEC ) به آن داده شد .
نماد تریستور سه سیمه یا SCR در شکل زیر نشان داده شده است .
SCR همانطور که از نامش پیداست یک یکسوساز یا دیودکنترل شده است .
مشخصه ولتاژ – جریان آن در صورت باز بودن گیت درست مانند دیود PNPN است .
چیزی که SCR را برای کاربردهای کنترل موتور مفید می سازد این است که ولتاژ روشن شدن یا شکست آن را می توان با جریانی که از گیت آن می گذرد کنترل کرد .
هر چه این جریان بزرگتر باشد Vbo کوچکتر می شود ( شکل را ببینید ) .
اگر SCR انتخاب شده دارای ولتاژ روشن شدن بزرگی باشد به نحوی که در صورت باز بودن گیت آن بزرگترین ولتاژ مدار هم نتواند آن را روشن کند تنها در صورتی روشن خواهد شد که جریانی از گیت آن بگذرد .
وقتی SCR روشن می ماند تا اینکه جریانش از حد خاصی با مقدار Ih کمتر می شود .
بنابراین می توان پس از روشن شدن SCR جریان گیت آن را برداشت بدون اینکه اثری بر کار آن گذاشته شود .
در حالت روشن افت ولتاژ مستقیم روی SCR حدود 2/1 تا 5/1 برابر افت ولتاژ روی یک دیود معمولی در بایاس مستقیم است .
تریستور سه سیمه یا SCR متداولترین عنصر در مدارهای کنترل قدرتی است .
از اینها در کاربردهای یکسوسازی یا سویچینگ بسیار استفاده می شود .
و در محدوده های مجاز از چند آمپر تا حدود A 3000 موجودند .
خلاصه اینکه یک SCR وقتی روشن می شود که ولتاژ VD اعمال شده به آن از VBO بگذرد .
ولتاژ روشن شدن VBO آن توسط جریان گیت Ig کنترل می شود .
وقتی خاموش می شود که جریان آن Id از مقدار IH کمتر شود .
در بایاس معکوس اجازه نمی دهد جریانی عبور کند مگر اینکه ولتاژ معکوس از ولتاژ شکست معکوس بگذرد .
تریستور با گیت خاموش کن تریستور با گیت خاموش کن ( GTO ) تحول جدیدی در تریستورهاست .
تریستور GTO نوعی SCR است که می توان آن را با اعمال یک پالس منفی به حد کافی بزرگ به گیت خاموش کرد .
حتی در موقعی که Id ازiH بزرگترست .
گرچه ترییستورهای GTO از 1960 به این طرف وجود داشته اند ولی تنها در اواخر دهه 1970 برای کاربردهای کنترل موتور جنبه عملی پیدا کردند .
این عناصر در بسته های کنترل موتور متداولتر شده اند زیرا دیگر برای خاموش کردن SCR در مدارهای dc به عناصر اضافی احتیاجی نخواهد بود .
نماد تریستور GTO در شکل نشان داده شده است .
شکل بالا یک شکل موج نوعی جریان برای تریستور GTO توان بالا را نشان می دهد .
تریستور GTO نوعا برای روشن شدن نسبت به SCR معمولی جریان گیت بزرگتری می خواهد .
برای عناصر توان بالای بزرگ جریان گیت در رده A 10 یا بیشتر است .
برای خاموش کردن عنصر یک پالس جریان منفی بزرگ با عرض s 20 تا s 30 لازم است .
اندازه پالس جریان منفی باید یک چهارم تا یک ششم جریانی که از عنصر می گذرد باشد .
دایاک دایاک عنصری با 5 لایه نیمه هادی ( PNPNP ) است که مانند دو دیود PNPN که پشت به پشت به هم وصل شده باشند عمل می کند .
دایاک می تواند در هر دو جهت هدایت کند به شرط اینکه ولتاژ روی آن از ولتاژ روشن شدن بگذرد .
نماد دایاک در شکل زیر و مشخصه ولتاژ- جریان آن هم در شکل زیر نشان داده شده است .
دایاک در هر دو جهت روشن می شود به شرطی که ولتاژ اعمال شده از VBO بگذرد.
وقتی دایاک روشن شد روشن می ماند تا اینکه جریانش از IH پایینتر بیاید .
تریاک تریاک مانند دو SCRپشت به پشت بسته شده عمل می کند و یک گیت مشترک دارد .
این عنصر می تواند در هر دو جهت هدایت کند ، به شرطی که ولتاژ شکست بگذرد .
نماد تریاک در شکل زیر و منحنی مشخصه ولتاژ جریان آن در شکل نشان داده شده است .
ولتاژ روشن شدن تریاک هم درست مانند SCRبا افزایش جریان گیت کم می شود با این تفاوت که تریاک هم به پالسهای مثبت و هم به پالسهای منفی اعمال شده به گیتش پاسخ می دهد .
وقتی تریاک روشن می ماند مگر اینکه جریانش از IH کمتر شود .
چون تریاک می تواند در هر دو جهت هدایت کند در بسیاری از کاربردهای کنترل ac می توان آن را به جای دو SCR پشت به پشت به کار برد .
ولی سرعت روشن و خاموش شدن تریاکها عموما کمتر از SCR است و قابلیت توانی کمتری نیز دارند .
به همین خاطر کاربرد آنها عمدتا به مدارهای توان پایین یا متوسط HZ50 تا HZ 60 مثل مدارهای روشنایی محدود می شود .
ترانزیستور قدرت نماد ترانزیستور در شکل الف نشان داده و ولتاژ کلکتور بر حسب جریان کلکتور آن در شکل ب رسم شده است .
چنانچه از منحنی های مشخصه شکل ب پیداست ترانزیستور وسیله ای است که جریان کلکتورش ic در گستره وسیعی از ولتاژهای کلکتور – امیتر ( vce ) با جریان بیس آن IB متناسب است .
ترانزیستورهای قدرت ( PTR ) معمولا در کاربردهای کنترل ماشین برای قطع و وصل کردن جریان به کار می روند .
شکل الف یک ترانزیستور با بار مقاومتی را نشان می دهد منحنی های مشخصه IC-VCE ترانزیستور و خط بار در شکل ب نشان داده شده است .
ترانزیستورهای قدرت معمولا در کاربردهای کنترل ماشین به عنوان کلید به کار می روند .
در این کاربردها ترانزیستور باید کاملا روشن یا کاملا خاموش باشد .
همانطور که شکل ب نشان می دهد جریان بیسی برابر IB4 این ترانزیستور را کاملا روشن می کند و اگر جریان بیس صفر باشد ترانزیستور کاملا خاموش می شود .
اگر جریان بیس این ترانزیستور برابر IB3 باشد ترانزیستور نه کاملا روشن و نه کاملا خاموش است .
این وضعیت نامطلوبی است زیرا جریان کلکتور بزرگی می گذرد و ولتاژ کلکتور – امیتر VCE هم بزرگ است پس توان زیادی در ترانزیستور تلف می شود .
برای حصول اطمینان از اینکه ترانزیستور بدون تلف زیاد توان هدایت می کند باید جریان بیس آنقدر بزرگ باشد که ترانزیستور کاملا به اشباع برود .
ترانزیستور قدرتی غالبا در مدارهای مبدل به کار می روند .
عیب اصلی آنها در کاربردهای سویچینگ این است که ترانزیستورهای قدرتی بزرگ در تغییر از حالت روشن به قطع و برعکس کندند، زیرا برای روشن و خاموش کردن آنها باید بار زیادی به آنها داده یا از آنها گرفته شود .
ترانزیستور دو قطبی با گیت عایق شده ترانزیستور دوقطبی با گیت عایق شده ( IGBT ) وسیله نسبتا جدیدی است .
این عنصر شبیه ترانزیستور قدرتی است با این تفاوت که با اعمال ولتاژ به گیت کنترل می شود نه با اعمال جریان به بیس آن در IGBT امپدانس گیت بسیار بزرگ است بنابراین جریان بسیار ناچیزی از گیت می گذرد .
این عنصر در اساس معادل ترکیب یک ترانزیستور اثر میدانی با نیمه هادی اکسید فلزی ( MOSFET ) و یک ترانزیستور قدرتی است .
نماد IGBT در شکل نشان داده شده است .
چون IGBT با ولتاژ گیت کنترل می شود و جریان بسیار کمی می کشد می توان آن را بسیار سریعتر از ترانزیستورهای دوقطبی معمولی روشن و یا خاموش کرد.
به همین دلیل IGBT در کاربردهای فرکانس بالا و توان بالا به کار می رود .
ترانسفورماتورها ترانسفورماتور وسیله ای است که انرژی الکتریکی ac را از ولتاژی به ولتاژ دیگر تبدیل می کند و این را از طریق اندرکنش میدانهای مغناطیسی انجام می دهد .
این اسباب از دو یا چند پیچک پیچیده شده به دور یک هسته فرومغناطیسی معمولی تشکیل می شود .
این پیچکها معمولا مستقیما به هم متصل نشده اند .
تنها ارتباط بین پیچکها توسط شار مغناطیسی درون هسته برقرار می شود .
یکی از سیم پیچهای ترانسفورماتور به منبع قدرت ac متصل می شود و دومین ( و شاید سومین ) سیم پیچی توان الکتریکی بار را تامین می کند .
سیم پیچی که به منبع قدرت متصل است .
سیم پیچی اولیه یا سیم پیچی ورودی و سیم پیچی متصل به بار سیم پیچ ثانویه یا سیم پیچی خروجی نام دارد .
اگر سیم پیچی دیگری هم وجود داشته باشد سیم پیچ سومی نامیده می شود .
اهمیت ترانسفورماتورها در زندگی امروزی اولین سیستم توزیع قدرت در ایالات متحده یک سیستم 120 ولت dc بود که توسط توماس ای .
ادیسون اختراع شد تا توان مورد نیاز لامپهای روشنایی التهابی را تامین کند .
اولین نیروگاه شهری ادیسون در سپتامبر 1882 در نیویورک راه اندازی شد .
متاسفانه سیستم قدرت او توان را در چنان ولتاژ کمی تولید می کرد و انتقال می داد که برای تامین توانهای قابل توجه جریانهای بسیار بزرگی لازم داشت .
این جریانهای بزرگ افت ولتاژها و تلفات توان بسیار بزرگی را در خطوط انتقال سبب می شدند .
که ناحیه خدمت رسانی یک نیروگاه را واقعا محدود می کرد .
در دهه 1880 برای غلبه بر این مشکل به ازاء هر چند محله یک نیروگاه وجود داشت .
این حقیقت که با سیستمهای قدرت dc کم ولتاژ نمی شود توان را تا مسافتهای دور انتقال داد موجب می شود که نیروگاهها کوچک و محلی و در نتیجه نسبتا کم بازده باشند .
اختراع ترانسفورماتور و پیشرفت همزمان منابع ac محدودیت های مسافت و سطح توان سیستم قدرت را برای همیشه برطرف کرد .
یک ترانسفورماتور بدون اینکه تاثیری بر توان داده شده بگذارد به طور مطلوبی سطح ولتاژ ac تغییر می دهد .
اگر ترانسفورماتوری سطح ولتاژ مداری را افزایش دهد باید جریان راکاهش دهد تا توان ورودی اش با توان خروجی اش برابر باشد بنابراین می توان توان الکتریکی ac را در محل اصلی تولید کرد ،ولتاژ ان را برای انتقال به مسافتهای طولانی با تلفات اندکی افزایش داد و دیگر بار برای استفاده نهایی ولتاژش را پایین اورد .
چون تلفات انتقال خطوط یک سیستم قدرت با مجذور جریان خطوط متناسب است افزایش ولتاژ انتقال و کاهش جریان ناشی از ان با ضریب 10 ،تلفات انتقال را با ضریب 100 کاهش می دهد .
بدون ترانسفورماتورها ،استفاده از انرژی الکتریکی در بسیاری از کاربردهای امروزی به سادگی امکان پذیر نبود.
در یک سیستم قدرت امروزی ،توان الکتریکی در ولتاژهای 12 تا 25 کیلو ولت تولید می شود ترانسفورماتورها ولتاژ را برای انتقال با تلفات کم در مسافتهای طولانی به kv110تا kv1000 افزایش می دهند و سپس ان را برای توزیع محلی بهkv12تا kv345 می رسا نند و سر انجام استفاده ی ایمن از توان در منازل، ادارات و کارخانجات را در ولتاژ کمی مثل v120ممکن می کنند.
انواع ترانسفورماتورها و ساختمان آنها مقصود اصلی ترانسفورماتورها تبدیل توان ac ازیک سطح ولتاژ به توان ac در سطح دیگری از ولتاژ و در همان فرکانس است .
ترانسفورماتورها برای مقاصد متنوع دیگری نیز به کار می روند (مثلاًٌ ، نمونه گیری ولتاژ، نمونه گیری جریان و تبدیل امپدانس) ، اما این فصل در اصل به ترانسفورماتورهای قدرت اختصاص دارد .
ترانسفورماتورهای قدرت بر روی دو نوع هسته ساخته می شوند .
یک نوع ، یک قطعه فولاد لایه لایه مستطیل شکل است که سیم پیچی های ترانسفورماتور روی دو ضلع آن پیچیده می شوند .
این ساختمان به نام هسته ای شناخته می شود و در شکل نشان داده شده است .
نوع دیگر هسته لایه لایه ای با سه ساق دارد که سیم پیچی ها حول ساق وسط آن پیچیده میشوند .
این ساختمان به نام زرهی شناخته می شود و در شکل نشان داده شده است .
در هر دو حالت ، هسته از ورقه های نازکی تشکیل شده که از نظر الکتریکی نسبت به هم عایق اند تا جریانهای گردابی به حداقل برسد .
اولیه و ثانویه ترانسفورماتور فیزیکی بر روی هم پیچیده می شوند به طوریکه سیم پیچی فشار ضعیف سیم پیچی زیرین را تشکیل می دهد .
چنین آرایشی دو منظور را تامین می کند .
مسئله عاقبندی سیم پیچی فشار قوی نسبت به هسته را آسان می کند .
شار نشتی را نسبت به حالتی که دو سیم پیچی با فاصله از هم روی هسته قرار دارند ، کاهش می دهد .
به ترانسفورماتورهای قدرت بسته به استفاده ای که در سیستم قدرت دارند نامهای مختلفی داده می شود .
ترانسفوماتوری که به خروجی ژنراتور متصل است تا ولتاژ آن را تا حد انتقال (kv 110 +) بالا ببرد ترانسفورماتور واحد نامیده می شود .
ترانسفورماتوری که در طرف دیگر خط انتقال ، ولتاژ را تا حد ولتاژهای توزیع (از 23تا 345کیلوولت) پایین می آورد ، ترانسفورماتور پست نامیده می شود.
سرانجام ، ترانسفورماتوری که ولتاژ توزیع را به ولتاژ نهایی برای مصرف توان (110،208،220 ولت و .
.
.
) کاهش می دهد.
ترانسفورماتورتوزیع نام دارد .
همه این ترانسفورماتورها اساساًٌ مشابه اند .
تنها تفاوت در نوع استفاده از آنهاست .
علاوه بر ترانسفورماتورهای گوناگون قدرت دو ترانسفورماتور خاص ، همراه با ماشینهای الکتریکی و سیستمهای قدرت به کار می روند نخستین آنها وسیله ای است که برای نمونه گیری ولتاژ فشار قوی و ایجاد یک ولتاژ کم در ثانویه ، متناسب با ولتاژ اولیه به کار می رود.
چنین ترانسفورماتور ولتاژ نام دارد .
ترانسفورماتور قدرت نیز در ثانویه اش ولتاژی ایجاد می کند که مستقیماً با ولتاژ اولیه آن متناسب است .
و تفاوت بین آنها در این است که ترانسفورماتور ولتاژ برای کار با جریانهای بسیار کم طراحی می شود .
دومین ترانسفورماتور خاص اسبابی است که برای فراهم کردن جریان ثانویه ای بسیار کوچکتر ، اما متناسب با جریان اولیه اش طرح می شود .
این وسیله ترانسفورماتور جریان نام دارد.
تعریف پست برق : پست برق محلی است که در آنجا تبدیل ولتاژ انجام گرفته یا کلیدزنی صورت می پذیرد .
انواع پست برق از نظر قرار گرفتن در شبکه : پست های انتقال حداقل ولتاژ230 کیلو ولت و ولتاژهای بالاتر پستهای فوق توزیع که حداقل ولتاژ آن 36 کیلو ولت و حداکثر 145 کیلوولت است پستهای توزیع که حداکثر ولتاژ آن 36 کیلوولت و پائین ترین مقدار آن 220ولت است پستهای کلیدزنی که با قطع و وصل کلیدهای شبکه های قدرت از هم جدا و یا به هم رینگ می شوند پست های کوپلاژ که این پست ها برای کوپلاژ و ارتباط دو شبکه انتقال انرژی مربوط به دو منطقه بزر انواع پستها از نظر تبدیل ولتاژ به شرح ذیل است : پستها ی افزاینده مثل پست نیروگاهی پستها ی کاهنده مثل پستهای انتقال و فوق توزیع و توزیع انواع پستهای فشار قوی از نظر محل نصب به شرح زیر است : پستهای سرپوشیده (INDOOR) : پستهای هستند که در فضای سرپوشیده نصب می شوند و معمولاًٌ تا سطح ولتاژ 36 کیلوولت ساخته می شوند و بسته به وضعیت آلودگی محیط در بعضی جاها تا سطح ولتاژ 63 کیلو ولت هم ساخته می شوند .
پستهای نصب شده در فضای آزاد (OUT DOOR) انواع پستها از نظر عایق بندی به شرح زیر است : 1-پستهای فشار قوی با عایق هوا: پستهایی هستند که ‹‹باسبارهای›› آنها در فضای آزاد نصب شده و ایزولاسیون تجهیزات تحت ولتاژ عایق هایی مانند چینی یا PVC یا هوا تامین می گردد و فضای زیادی با توجه به ولتاژ فاز به فاز یا فاز به زمین اشغال می کند .
2-پستهای فشار قوی یا عایق گاز یا کپسولی (GIS) : در این نوع پستها کلیه تجهیزات تحت ولتاژ پست داخل محفظه فلزی که با گاز SF6 پرشده نصب شده اند و گاز عایق بین تجهیزات و فاصله فاز به فاز به زمین را تشکیل می دهد .
دلیل اینکه در شارژ ایستگاه دو دستگاه ترانس وجود د ارد این است که شارژها در هر ایستگاه متفاوت می باشد پس ترانسهای دستگاه شارژ نیز متفاوت می باشد.
الف: ممکن است یکی از سیم پیچها جهت شارژ سریع و دیگری جهت شارژ آهسته بکار رفته باشد .
ب: ممکن است یکی از سیم پیچها جهت تغذیه بار و دیگری جهت تغذیه باطری بکار رفته باشد .
ج: ممکن است یکی از سیم پیچها تغذیه مدارات اصلی و دیگری جهت مدارات فرمان استفاده شده باشد .
کلیات یکسو کننده های سه فاز یکسو کننده های سه فاز به طور استاندارد در ولتاژهای نامی 220،127،110،60،48،24 و جریانهای 500،400،300،200،100،75،60،50،30 امپر برای تامین انرژی مورد نیاز پستهای رلیاژ و سیستمهای مخابراتی به طور مستقل و یا شارژ باتری های سرب اسیدی یا نیکل کادمیم طراحی و تولید می گردد .
سیستم کنترل ولتاژ این دستگاهها تریستوری است و علی الخصوص برای تغذیه رله های جدید الکترونیکی در پستهای رلیاژ بسیار مناسبند .
به دلیل نویز بسیار کم دستگاه (کمتر از 2 میلی ولت در ولتاژ اسمی) و سازگاری آن با منحنی سافومتریک ، هر دستگاه می تواند به تنهایی و بدون باتری دستگاههای مخابراتی را تغذیه نماید .
در کلیه دستگاهها، شارژ اولیه – شارژ مجدد و شارژ نگهداری هم بطور خودکار و هم بطور دستی امکان پذیر است .
در حالت خودکار مدت زمان شارژ مجدد از 2 ساعت تا 24 ساعت در 6 وضعیت مختلف قابل تنظیم است .
دستگاه بصورت استاندارد دارای مشخصاتی است که ارائه خواهد شد .
ولی برای هر دستگاه مجموعه ای از امکانات انتخابی پیش بینی شده است که می تواند به دستگاه اضافه شود.
این امکانات در نقشه WIRING دستگاه با علامت * نشان داده شده و عبارتند از: امکان اتصال موازی دستگاهها امکان نصب سیلیکون دراپرSILICON DROPPER امکان نصب R.
F.
I (RADIO FREQUENCY INTERFERIENCE FILTER) امکان نصب برق گیر VDR امکان نصب ‹‹راه اندازی کمکی›› برای دستگاههای با جریان بیش از 80 آمپر مشخصه تغییرات ولتاژ و جریان این دستگاهها مطابق شکل زیر و به شرح زیر است : مادام که جریان مصرفی کمتر از جریان نامی دستگاه است ، بصورت منبع ولتاژ کار می کند و تغییرات ولتاژ خروجی در ازاء تغییرات بار و برق شهر در محدوده مجاز، کمتر از1 ±درصد است.
هنگامی که مقدار جریان مصرفی از جریان نامی دستگاه تجاوز نماید، دستگاه بصورت منبع جریان عمل می کند.
منحنی در شکل نشان داده شده است.
ارتباط باتری با یکسوکننده به صورت موازیست.
این نوع ارتباط دارای این مزیت است که هنگامی که برق شهر وجود داشته باشد،تغذیه مصرف کننده از طریق منبع تغذیه خواهد بود.
ضمن آنکه باتری ها نیز شارژ و برای زمان قطع برق آماده می شوند و هنگامی که برق شهر قطع باشد مصرف کننده بدون هیچگونه تاخیری (U.
P.
S) از باتری ها تغذیه می نماید و خللی در کار تجهیزات مخابراتی بوجود نمی آید.
در صورتیکه جریان مورد نیاز بیش از جریان نامی دستگاه باشد کمبود انرژی از طریق باتری تامین می گردد و باتری به عنوان منبع پشتیبانی حتی هنگامی که برق شهر وجود دارد ، به تغذیه مصرف کننده کمک می کند.
مشخصات فنی یکسوکننده ولتاژ ورودی : 380 ولت سه فاز با تغییرات 10 + ،15- درصد (323تا418 ولت) 50 هرتز4± درصد ولتاژ نامی : 127-110ولت DC قابل تنظیم در هر ولتاژی بین این محدوده جریان نامی : از 30تا150آمپر هنگام سفارش باید مشخص شود تغییرات ولتاژ خروجی بازاء تغیرات ولتاژ ورودی : کمتر از 1± درصد تغییرات ولتاژ خروجی بازاء تغییرات مجاز در بار: کمتر از 1± درصد سیستم تبدیل ولتاژ خروجی : بدون قطع ، با صد در صد پیوستگی از ولتاژ خط به ولتاژ باتری ریپل موج خروجی : کمتر از 1% سیستم کنترل یکسوکننده: تریستوری سیستمهای حفاظتی استاندارد دستگاه حفاظت کامل بر روی ولتاژ AC ورودی حفاظت های کامل بر روی ولتاژ DC خروجی آلارم در قبال اتصال زمین هر یک از قطبهای خروجی حفاظت در مقابل اتصال کوتاه در خروجی حفاظت در مقابل اتصال معکوس باتری نشاندهنده های دستگاه : اندازه گیری جریان خروجی کلاس 5/1 اندازه گیری ولتاژ خروجی کلاس 5/1 فیوزهای دستگاه : فیوز در مسیر سه فاز ورودی فیوز DC در خروجی باتری فیوز DC در خروجی بار (در صورتیکه بار و باتری دو مسیر جدا داشته باشند) کلاس حفاظت دستگاه : IP.
20 کلاس رطوبت دستگاه : F شرایط محیطی کار دستگاه : درجه حرارت 5-درجه تا45± درجه سانتیگراد ارتفاع 2000 متر از سطح دریا سیستم خنک کننده دستگاه : گردش طبیعی هوا در داخل دستگاه استانداردهای بین المللی رعایت شده در دستگاه : DIN 4148 DIN 41773 DIN 45630 VDE 0875 ابعاد دستگاه تا 120آمپر : عرض 60 سانتیمتر عمق 62 سانتیمتر ارتفاع 180 سانتیمتر ابعاد دستگاه بیش از 120آمپر : عرض 100 سانتیمتر عمق 62 سانتیمتر ارتفاع 180 سانتیمتر وزن دستگاه : 260 کیلوگرم تا370کیلوگرم برحسب مدل دستگاه سیستم نصب دستگاه : ایستاده نصب ، بهره برداری و عیب یابی شرح پانل های یکسو کننده پانل جلو دستگاه : پانل جلوی دستگاه مطابق شکل حاوی اطلاعات زیر است : کلید اصلی لامپ سیگنال لامپ اشکال آمپرمتر ولتمتر کلید ولتمتر کلید آمپرمتر سینی کنترل همانطور که در شکل نشان داده شده است : کارت کنترل ، رله ولتاژ AC ، رله شارژ ، رله ولتاژDC و رله اتصال زمین ، کلید SW4 و ترانس T2 روی این سینی نصب شده اند.
سینی دراپر سینی دراپر در قسمت بالای دستگاه قرار دارد .
شکل زیر سینی اصلی دراپر را نشان می دهد .
بر روی این سینی دیودهای سدکننده (BLOCKING DIODE) و اتصال معکوس و همچنین دیودهای دراپر قرار داده شده‌اند.
تجهیزاتی که بر روی این سینی نصب شده اند عبارتند از : کنتاکتورK2 دیودD1 دیودD2 دیودهای D3~D12 سینی خازن خازنهای مربوط به فیلترهای شارژ C1 و C2 بر روی این سینی نصب شده اند .
مقاومت بار RL نیز بر روی این سینی نصب شده است .
شمای سینی خازن نشان داده شده است .
سینی ورودی / خروجی این سینی در قسمت پائین دستگاه قرار دارد که می توان کابلهای ورودی و خروجی را در نزدیکترین فاصله به ترمینالهای دستگاه وصل نمود .
سینی ورودی / خروجی دستگاه را نشان داده شده است .
شمای سینی ورودی / خروجی دستگاهها از P12760 به بالا ترمینال برق ورودی سه فاز برق گیر VDR ترمینال آلارم و ترمینال موازی ترمینال خروجی باروباتری فیوزF4 فیوزF5 شنتSH2 RFI فیلتر جدول مقادیر فیوزهای مدلهای مختلف سری P127XX برحسب آمپر P127120 P12100 P12780 P12760 P12750 P12740 P12730 50 40 32 25 25 16 10 F1 50 40 32 25 25 16 10 F2 50 40 32 25 25 16 10 F3 125 125 100 80 63 50 30 F4 160 125 100 100 80 63 50 F5 جدول A نصب دستگاه دستگاه را باید در محلی قرار داد که سطح آن تراز و دارای استحکام کافی جهت تحمل وزن دستگاه باشد .
چون دستگاه توسط جریان طبیعی هوا خنک می شود ، سالن محل نصب دستگاه باید از تهویه کافی برخوردار باشد .
بمنظور ایجاد فضای لازم برای گردش هوا در داخل دستگاه ضروریست دستگاه از دیوار حداقل 40 سانتیمتر فاصله داشته باشد .
در زیر هر دستگاه پالت چوبی قرار دارد که برای تسهیل در حمل و نقل دستگاه و جلوگیری از صدمات احتمالی نصب شده است .
برای نصب دائم توصیه شده است این پالت برداشته شود .
بدلیل وزن زیاد دستگاه و تمرکز قطعات وزین در کف دستگاه مرکز ثقل در پایین قرار دارد و دستگاه کاملا پایدار است .
راه اندازی یکسو کننده بعد از نصب و اتصال کابلهای مربوطه و اطمینان از استحکام اتصالهای آنها؛ دستگاه آماده راه اندازی است .
قبل ازاتصال دستگاه به مصرف کننده و باتری توصیه می شود که جهت آشنایی با طرز کار دستگاه مراحل زیر انجام شود.
برق AC دستگاه وصل شود .
به چراغهای روی پانل رله AC توجه شود .
اگر تمام چراغها خاموش هستند حدوداًص بمدت 30 ثانیه مکث لازم است تا چراغ ‹‹حالت عادی›› روشن شود .
اگر چراغ دیگری که مبین وجود عیب در برق AC یا اتصالات آن است روشن شود باید ابتدا اشکال را برطرف نمود تا دستگاه قابل بهره برداری شود .
در مورد اشکال در توالی فاز گرچه خللی در کار یکسوکننده پیش نخواهد آمد و چراغ ‹‹حالت عادی›› همزمان روشن است ولی توصیه شده است که قبل از راه اندازی جای دو فاز تعویض شود تا اشکال برطرف و چراغ مربوطه خاموش شود (جهت اطلاع بیشتر از طرز کار رله AC به بخش مربوطه رجوع شود .
بهره برداری از دستگاه برای شارژ باتری در دو حالت کلی امکان پذیر است : ‹‹حالت خودکار›› و ‹‹حالت دستی››.
حالت شارژ خودکار چنانچه امکان دارد به ترمینال بار دستگاه یک بار اهمی (DUMMY LOAD) وصل شود .
در غیر اینصورت باتریها را باید به ترمینال باتری وصل نمود .
سلکتور انتخاب حالت شارژ (روی رله شارژ) در حالت ‹‹خودکار›› قرار داده می شود .
یکسوکننده بوسیله کلید اصلی دستگاه روشن شود و چراغهای خودکار و مجدد رله شارژ روشن می شود و ولتاژ یکسوکننده بتدریج بالا می رود تا ولتاژ به مقدار ولتاژ مجدد برسد (به جدول B رجوع کنید.
) اگر از باراهمی استفاده می شود مقدار جریان تا حدود 50% جریان نامی بالا برود .
ولتاژهای تنظیم شده برای حالتهای مختلف شارژ برحسب ولت تعداد سلول دوولتی ولتاژ نامی دستگاه شارژ نگهداری شارژ مجدد شارژ اولیه 52 104 116 2/121 140/4 53 106 2/118 5/123 143 54 108 4/120 8/125 8/145 55 110 7/122 2/128 5/148 56 112 9/124 5/130 2/151 60 120 8/133 8/139 162 62 124 26/138 46/144 4/167 63 126 5/140 80/146 1/170 65 130 95/144 45/151 5/175 جدول B دستگاه خاموش و مجدداًٌ روشن شود .
چراغ خودکار و نگهداری روشن می شود ولتاژ دستگاه بتدریج بالا می رود تا به حد ولتاژ نگهداری برسد .
(به جدول B رجوع شود.
) یکسوکننده خاموش شود.
توجه : در حالت خودکار، انتخاب حالت شارژ به مدت زمان برق رفتگی بستگی دارد.
اگر مدت خاموشی بیش از حدود 10 دقیقه باشد ، دستگاه در حالت شارژ مجدد قرار می گیرد و اگر مدت زمان خاموشی کمتر از 10 دقیقه باشد ، دستگاه در حالت نگهداری قرار می گیرد.
هنگامی که رله شارژ در حالت خودکار و مجدد است .
دستگاه تا سپری دن مدت زمان انتخاب شده بوسیله سلکتور رله شارژ ، در حالت مجدد باقی می ماند و سپس بطور خودکار به حالت نگهداری تغیر حالت می دهد .
حالت شارژ دستی سلکتور در حالت نگهداری قرار داده شود .
یکسوکننده روشن شود.
چراغ دستی و نگهداری روشن می شود و ولتاژ دستگاه تا ولتاژ نگهداری بالا می رود .
سلکتور در حالت مجدد قرار داده شود .
چراغ دستی و مجدد روشن می شود و ولتاژ یکسوکننده تا سطح ولتاژ مجدد بالا می رود .
اگر از بار اهمی استفاده می شود مقدار جریان باید تا حد جریان نامی دستگاه بالا رود .
دقت شود که مقدار جریان در حد جریان نامی محدود می شود و اگر باز هم به مقدار بار اضافه شود .
ولتاژ دستگاه کاهش پیدا می کند ولی مقدار جریان ثابت می ماند .
دستگاه خاموش شود .
نکاتی درباره سیستم حفاظتی یکسوکننده بمنظور حفاظت یکسوکننده ، باتری و مصرف کننده ، علاوه بر رله AC یک مدول و رله DC و رله اتصال زمین نیز در این یکسوکننده ها پیش بینی شده است ، در فصل سوم بطور جداگانه طرز کار این رله ها را شرح داده می شود .
در اینجه توجه شما را به نکات زیر جلب می نماییم : اگر هنگام بهره برداری از دستگاه اشکالی در برق شهر ، یکسوکننده ها و یا باتری پیش آید ، رله مربوطه اشکال را تشخیص داده و عمل می کند .
نوع اشکال بوسیله چراغ نصب شده روی پانل رله ها مشخص و همزمان چراغ ‹‹اشکال›› روی پانل جلوی یکسوکننده روشن می شود .
در مورد این اشکالات تذکر چند نکته ضروری است .
1- اگر ولتاژ خروجی دستگاه از حد مجاز تجاوز نماید ، رله ولتاژ DC آنرا تشخیص داده و مل می نماید ، چراغ ‹‹خروجی زیاد›› روشن می شود و کنتاکتور اصلی ستگاه (K1) عمل کرده و دستگاه خاموش می شود .
بمنظور راه اندازی مجدد ، دستگاه را باید خاموش و سپس روشن کنید .
2- اشکالات ناشی از برق شهر باعث قطع برق دستگاه می شود ولی احتیاجی به خاموش و روشن کردن دستگاه نیست و بعد از رفع اشکال و سپری شدن تاخیر چند ثانیه ای دستگاه مجدداًٌ راه می افتد .
3- در صورتی که ولتاژ خروجی از حد معینی کمتر شود ، چراغ خروجی کم روشن می شود و بوق رله بصدا در می آید ولی برق دستگاه قطع نمی شود .
4- همانطوری که در شمای سینی خروجی دستگاه ملاحظه می کنید در کنار ترمینال بار ترمینال کوچک دیگری قرار دارد (J13) که برای ارسال آلارم به راه دور در نظر گرفته شده است .
یکی از این ترمینالها برای اتصال موازی دستگاهها و توزیع یکنواخت بار است و با علامت LS مشخص شده ، بقیه مربوط به آلارم های مختلف دستگاه است از طریق این ترمینال به راه دور ارسال می شوند .
این ترمینالها کنتاکتهای باز(NO) رله هائی هستند که فاقد ولتاژ می باشند (VOLTAGE FREE) و حداکثر جریان یک آمپر را تحمل می کنند .
توجه : هنگامی که کلید SW4 را در حالت (I) قرار می دهید رله DC از مدار خارج می شود و به همین دلیل چراغ ‹‹خروجی کم›› روشن می گردد در حالیکه ولتاژ خروجی حالت عادی دارد.
با استفاده از این کنتاکت می توان هر نوع آلارم خارجی را فعال نمود.
شکل شمای کلی یک تابلو توزیع DC را نشان می دهد.
در هر تابلو DC برحسب مورد می توان حفاظت های مختلفی را پیش بینی نمود .
چند نکته مهم درباره عیب یابی دستگاه لطفاً قبل از اقدام به هر گونه تعمیر به نکات زیر توجه فرمایید : بمنظور ساده تر نمودن عیب یابی یکسوکننده ها ، 7چارت و یک جدول عیب یابی تهیه شده است که تقریباًٌ حاوی تمام عیوب احتمالی است .
این چارتها در 7 صفحه تدوین گردیده اند که تمام به هم مرتبط هستند .
ارتباط چارت ها از طریق شماره های درج شده در دایره ها است .
بدین صورت که شماره 1 مربوط به چارت 1 به 1 چارت 2 متصل است و الی آخر .
در عین حال که چارتها بهم مربوط هستند هر چارت یک عیب کلی را بررسی می کند ، بشرح زیر : چارت 1 : چارت مادر و شامل عیوب کلی است .
چارت 2 : چارت مربوط به آلارم ناشی از رله ولتاژ AC است .