رویکرد اساسی درس تربیت بدنی، فراهم کردن زمینه های ارتقای سطح آمادگی جسمانی و سلامتی دانش آموزان و ویژگی های شخصیتی مثبت از طریق فعالیت فردی و گروهی است و در این مهم حرکت به عنوان ابزاری جهت دست یابی به هدف عمل می کند.
بدیهی است ارزش یابی این درس، تحت تأثیر رویکرد آن قرار می گیرد. بدین معنا که ارزش یابی در درجه ی اول وسیله است که به طور مستمر بازخوردهایی را فراهم می آورد تا دانش آموزان از نقاط ضعف خود مطلع شوند و با دریافت راه حل های مناسب آموزشی، گام های مؤثری در زمینه ی دست یابی به سلامت جسمانی بردارند.
از طرف دیگر، بازخوردهای دریافتی به اصلاح روند آموزش و روش تدریس منجر می شود و به این ترتیب، ارزش یابی خود وسیله ای در جهت ارتقای سطح سلامتی است.
چند نکته ی اساسی در ارزش یابی
- در درس تربیت بدنی اهداف مهارتی، جایگاه ویژه ای دارند و سهم قابل توجهی از اهداف کلی را به خود اختصاص می دهند.
- اهداف شناختی هرگز اهداف مهارتی را تحت الشعاع قرار نمی دهند و به عنوان پشتوانه ای نظری برای شفاف سازی مفاهیم کلیدی مرتبط با اهداف مهارتی عمل می کنند.
- برای دست یابی به اهداف شناختی و نگرشی، دو فرصت یادگیری فراهم می شود:
الف- دروس شناختی که فرصتی را برای تعامل بین دبیر و دانش آموزان و هم چنین دانش آموزان با یک دیگر درباره ی مفاهیم اساسی هم چون آمادگی جسمانی، مهارت های ورزشی، ایمنی در ورزش، بهداشت و تغذیه ی ورزشی و هدف های تربیت بدنی به شکل نظری فراهم می کند.
ب- دروس مهارتی که با محور قرار گرفتن دبیر محترم تربیت بدنی، رفتارهای دانش آموزان تحت نظارت قرار می گیرند و با یادآوری مباحث آموخته شده در کلاس دانشی، به شکل تذکر هدایت و مدیریت می شوند. زمان برگشت به حالت اولیه نیز فرصت مناسبی است که تذکرات به شکل مبسوط تر ارائه و عادات مناسب و شایسته جایگزین شوند.
- پیش بینی مباحث آشنایی با هدف های تربیت بدنی در بخش هدف های شناختی بر نگرش فرد و تأمین اهداف نگرشی تأثیر مستقیم و مؤثری دارد.
- در حیطه های شناختی هدف اصلی آشنایی و درک مفاهیم اساسی تربیت بدنی و اصول قوانین است. به این ترتیب، مبنای ارزش یابی، سنجش محفوظات دانش آموزان نیست.
- ارزش یابی مستمر به دلیل فراهم کردن بازخوردهای دائمی باید مورد تأکید واقع شود.
- ارزش یابی صرفاً بخشی از کل برنامه ی آموزشی است و نباید فرآیند آموزش را تحت الشعاع قرار دهد.
- ارزش یابی مرتبط با بخش نگرشی در طول سال تحصیلی و به شکل ارزش یابی مستمر انجام می شود.
- نوع و روش ارزش یابی باید متناسب با یادگیرنده و کلاس باشد.
- ارزش یابی از سطح مهارت های ورزشی و فعالیت های جسمانی دانش آموزان معلول بسته به نوع معلولیت آنان تعدیل و ارزش یابی متناسب با سطح مورد انتظار انجام می شود.
- در مورد افرادی که با تشخیص و صلاحدید پزشک معتمد به هیچ وجه امکان انجام مهارت های ورزشی و فعالیت های جسمانی وجود ندارد، ارزشی یابی از بخش هدف های شناختی و فعالیت های خارج از کلاس به عمل می آید.
ابزار اندازه گیری
آزمون های مورد استفاده در درس تربیت بدنی عبارت اند از:
- انواع آزمون های تشریحی، پرسش و پاسخ، چند گزینه ای و … برای حیطه ی شناختی.
- آزمون های استاندارد شده و آزمون های معلم ساخته ی آمادگی جسمانی.
- آزمون های استاندارد شده و آزمون های معلم ساخته ی مهارت های ورزشی.
- چک لیست عملکرد براساس رفتار مورد انتظار.
- مشاهده ی رفتار دانش آموز در حین انجام فعالیت در حیطه ی مهارتی.
- ارزش یابی شفاهی یا کتبی در حیطه ی شناختی.
- مشاهده ی رفتار دانش آموز در فعالیت های کلاسی در حیطه ی نگرشی.
روش ارزش یابی انواع ارزش یابی
در درس تربیت بدنی از دو نوع ارزش یابی مستمر و پایانی استفاده می شود.
شیوه نامه ارزشیابی درس تربیت بدنی دوره ابتدایی (دو نوبته)
مقدمه:
با عنایت به آیین نامة امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی مصوب ششصد و پنجاه و سومین جلسه شورای عالی آموزش و پروش مورخ 17/6/79 و در جهت ایجاد هماهنگی در شیوه ارزشیابی درس تربیت بدنی در دوره ابتدایی شیوه نامه ارزشیابی آن به شرح ذیل تدوین و جهت اجرا در مدارس کشور ارائه می گردد.
فصل اول: اهداف
- آگاه ساختن دانش آموزان و اولیای آنان از میزان پیشرفت تحصیلی و وضعیت جسمانی و بهداشت روانی آنان برابر با اهداف برنامه درس تربیت بدنی
- شناسایی ضعف های جسمانی، حرکتی و بهداشتی دانش آموزان و تلاش جهت تقویت آن ها.
- شناسایی استعدادها و علائق دانش آموزان به منظور راهنمایی آنان در فعالیت های ورزشی.
فصل دوم: کلیات
ماده 1 : نمره ارزشیابی مستمر با توجه به میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیت های یادگیری، نحوه اجرای مهارت های (بنیادی – ورزشی) آموزش داده شده و بررسی فعالیت های مرتبط با درس خارج از کلاس تعیین می شود.
ماده 2 : چنانچه دانش آموزی به علت مشکلات ویژه جسمی توانایی انجام بعضی از فعالیتهای عملی را نداشته باشد از امتحان آن بخش معاف و نمرة آن به سایر بخش های عملی که قادر به انجام آن می باشد اختصاص می یابد.
فصل سوم: شیوه ارزشیابی درس تربیت بدنی برای پایه های دوم و سوم
درس تربیت بدنی دوره ابتدایی در این پایه ها با تأکید بر آموزش صحیح مهارت های بنیادی و اصلاح الگوهای حرکتی ارائه می شود.
تبصره 1 : ارزشیابی از بند الف با توجه به ارزیابی معلم از دانش آموزان در رابطه با میزان آشنایی به مسائل بهداشتی و ایمنی، حرکات پایه و وضعیت بدنی، رشته های ورزشی در ساعات آموزشی انجام می گیرد.
تبصره 2 : انواع مهارت های بنیادی که در دوره ابتدایی می توانند مورد ارزشیابی قرار گیرند، عبارتند از:
- حرکات انتقالی مثل راه رفتن، دویدن، پریدن، لی لی کردن و …
- حرکات غیر انتقالی مثل چرخیدن، بلند کردن، هل دادن، کشیدن، خم شدن و …
- حرکات کنترلی مثل پرتاب کردن، دریافت کردن و ضربه زدن.
تبصره 3 : ارزشیابی از بند ب مطابق با طرح درس سالانه از مهارتهای بنیادی آموزش داده شده، انجام می گیرد.
تبصره 4 : در ارزشیابی فعالیت های خارج از کلاس شرایط سنی و توانایی دانش آموزان در هر پایه مورد توجه قرار گیرد.
- معلمان آموزشی پایه های اول می توانند جهت آگاهی از مفاد ارزشیابی به کتاب راهنمای تدریس تربیت بدنی اول دبستان مراجعه نمایند.
تبصره 5 : در ارزشیابی از بند 5 به موضوعاتی نظیر شرکت در بازی ها، رعایت نظافت و عادات بهداشتی، رعایت نظم، پذیرش مسئولیت، روحیه جمعی و گروهی توجه شود.
ماده 4 : ارزشیابی پایانی نوبت اول و دوم (20 نمره) (پایانی نوبت اول با ضریب (1) و پایانی نوبت دوم با ضریب 2)
تبصره 1 : قابلیت های جسمانی و حرکتی دانش آموزان در این پایه ها عبارتند از:
- انعطاف پذیری (آزمون نشستن و رساندن دست)
- تعادل (آزمون لک لک یا ایستادن روی یک پا)
- هماهنگی
- چابکی (آزمون دوی 9×4 متر، دوی زیگزاگ)
تبصره 2 : برای سنجش قابلیت های جسمانی و حرکتی فوق بنابر تشخیص کارشناسی استان ها و شرایط جغرافیایی در هر نوبت دو مورد (غیر تکراری) انتخاب شود.
تبصره 3 : برای تعیین نمره قابلیت های جسمانی و حرکتی دانش آموزان از نرم های استانی یا معلم ساخته استفاده شود.
فصل چهارم:
شیوه ارزشیابی درس تربیت بدنی برای پایه های چهارم و پنجم
درس تربیت بدنی در این پایه ها با تأکید بر ارتقاء سطح قابلیت های جسمانی و حرکتی و آموزش مهارتهای مقدماتی رشته های رایج آموزشگاهی ارائه می شود.
مادة 5 : ارزشیابی مستمر نوبت اول و مردم (20 نمره)
تبصره : ارزشیابی از بند الف با توجه به ارزیابی معلم از دانش آموزان در رابطه با میزان آشنایی به مسائل بهداشتی و ایمنی، اصول و مبانی تربیت بدنی، رشته های ورزشی در ساعات آموزشی انجام می گیرد.
ماده 6 : ارزشیابی پایانی نوبت اول و دوم (20 نمره) (پایانی نوبت اول با ضریب 1 پایانی نوبت دوم با ضریب 2)
شیوه نامه ارزشیابی درس تربیت بدنی دوره تحصیلی راهنمایی
مقدمه:
با توجه به آئین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی مصوب ششصد و پنجاه سومین جلسة شورای عالی آموزش و پرورش مورخ 17/6/79 ، شیوه نامه ارزشیابی درس تربیت بدنی در دوره راهنمایی تحصیلی به شرح ذیل تدوین و جهت اجرا در مدارس کشور ارائه می گردد.
فصل اول: اهداف
- آگاه ساختن دانش آموزان و اولیای آنان از میران پیشرفت و وضعیت جسمانی و روحی روانی آنان
- تقویت روحیه تلاش، ابتکار و رقابتهای سالم در دانش آموزان
- کسب اطلاعات لازم از وضعیت جسمانی و توانایی های دانش آموزان و هدایت آنها به رشته های ورزشی مناسب با توجه به استعدادها و قابلیت های آنان.
- شناسایی ضعف های جسمانی و حرکتی دانش آموزان و تلاش جهت رفع آنها
- آگاهی از میزان فراگیری مهارتهای ورزشی دانش آموزان
- ایجاد انگیزه در دانش آموزان جهت ارتقاء قابلیت های جسمانی و حرکتی و فراگیری مهارتهای ورزشی
- سنجش میزان دانش و آگاهی دانش آموزان نسبت به علوم، قوانین و مقررات ورزشی
فصل دوم: کلیات
ماده 1 : نمره امتحان هر درس در هر نوبت میانگین نمره امتحان پایانی و نمره ارزشیابی مستمر همان نوبت خواهد بود که بر مبنای 20 مشخص می شود.
تبصره: نمره امتحان نوبت شهریور ماه تنها بر مبنای امتحان پایانی خواهد بود و نمره ارزشیابی مستمر منظور نخواهد شد.
ماده 2 : چنانچه دانش آموزش بعلت معلولیت و یا بیماری مؤثر تأیید شده توسط پزشک معتمد توانایی انجام برخی از فعالیتهای ورزشی را نداشته و قادر به انجام برخی آزمونهای بخش عملی نباشد، از امتحان آن بخش معاف و نمره آن به سایر بخشهایی که قادر به انجام آن می باشد اختصاص می یابد و چنانچه دانش آموزی بعلت معلولیت و یا بیماری مؤثر تأیید شده توسط پزشک معتمد قادر به انجام هیچ یک از آزمونهای ارائه شده بخش عملی نباشد به تشخیص دبیر تربیت بدنی با استفاده از آزمونهای عملی دیگر (آزمونهای استاندارد و معلم ساخته) با توجه به توانایی دانش آموز و نیز حیطه های دانشی و نگرشی ارزشیابی می گردد.
تبصره – لازم است دبیران تربیت بدنی با استفاده از دانش و تجارب خود برای ناتوانی و بهبود چنین دانش آموزانی با عنایت به نوع معلولیت و یا بیماری مؤثر آنها حرکات اصلاحی و آموزشهای
شامل 20 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله ارزش یابی رویکرد اساسی درس تربیت بدنی
