امروزه کاربرد برق در زندگی روزمره بحدی معمول گردیده است که زندگی بدون آن امکان پذیر نبوده قابل تصور نمی باشد. شاید بتوان عصر فعلی را عصر الکترونیک نامید که در آن تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی در کنار اینکه بسیاری از کارها را که در گذشته ای نه چندان دور انجام آنها غیر عملی می رسید, بسیار سهل و آسان نموده آنچنان در تاروپود فعالیتهای انسانی رخته کرده است که بدون آنها ادامه زندگی بسیار دشوار و حتی بروی بنظر می رسد.
حال باتوجه به اهمیت انرژی برق, گستره وطیف وسیع کاربردهای آن , تعامل تقریبا کلیه افراد جامعه با این نوع انرژی ومواردی از این قبیل , پرداختن به اصول ایمنی در ارتباط باانرژی یاد شده اهمیت بیشتری می یابد و این مهم زمانی نمود بیشتری پیدا می کندکه بدانیم از نظر حوادث شغلی شدت حوادث مرتبط با انرژیهای الکتریکی در بالاترین سطح قرار دارد. با توجه به مطالب فوق و نقش حیاتی منابع انسانی برای سازمانها , لازم است که برای ایجاد یک محیط شغلی ایمن , عناصر مختلف مرتبط باکارشامل ابزار آلات و تجهیزات , مواد , محیط های فیزیکی و غیر فیزیکی و هر آنچه که انسان برای انجام بهینه کار خود بناچار به تعامل با آنهاست بصورت اصولی و در قالب یک تفکر سیستمی طراحی , ساخته و نگهداری شود.
در این مجال قصد اینست که با یکی از جنبه های مهم حفاظت سیستم های برقی بین اتصال زمین آشنا شویم و مزایای وجود و همچنین خطرات عدم وجود سیستم اتصال زمین با توجه به استاندارد IEC(Interrational Electrotechnical Comission)بررسی گردد.
این مجموعه در سه فصل تهیه و تنظیم شده است . در فصل اول با سیستم های توزیع برق منطبق با IEC , در فصل دوم با اثرهای عبور جریان برق از بدن انسان و در فصل سوم با روشهای حفاظت در برابر برقگرفتگی آشنا می شویم.
از آنجایی که بیشتر مباحث مطرح شده در این مجموعه بر اساس استاندارد IEC می باشد لازم می دانم مطالبی راجع به چگونگی تشکیل و لزوم وجود استانداردی مشترک برای همه کشورها برای جلوگیری از افتراق در استاندارد سیستم های الکتریکی بیان دارم.
در سال 1881 اولین کنگره بین المللی برق( International Electrical Congress) و سپس به ترتیب در سالهای 1889 , 1893, 1900 تشکیل شد.
این کنگره هامخصوص دانشمندانی بود که دربرق کار میکردندو هنوز مهندسی برق شکل مشخصی به خود نگرفته بود.
در کنکره سال 1904 که در شهر سنت لوئیز آمریکا منعقد گردید , دیگر برق به قدری شناخته شده بود که پتانسیل استفاده از آن در آینده بر همه شرکت کنندگان مشخص شده بود و در این کنگره پیشنهاد شد که مرجعی بین المللی برای استاندارد کردن لوازم , روشها, مقررات و آزمونهای برقی و ایجادترمینولوژی یا فرهنگ الکتریکی و تمرینهای مربوط به برق بوجود آورده شود.
در این کنگره IEC پیشنهاد شد و در سال 1906 موسیسن IEC در لندن همایشی داشتند که نتیجه آن تشکیل اولین شورای اجرایی در سال 1908 در همان شهر گردید. از این به بعد بود که مهندسین کار تعمیم برق را به دست گرفتند.
ملاحظه میشود که از تدوین اولین مقررات الکتریکی در ممالک صنعتی تاظهور IEC زمان زیادی نگذشت است اماسالها طول کشید تا IEC قدم پیش گذارد و وارد بحث تهیه مقررات الکتریکی شود . در شورای IEC درطول سالها . بارها مسئله لزوم تدوین مقررات بین المللی برای تاسیسات الکتریکی مطرح شده بود ولی شورا هر بار به دلایل مختلف شرایط را برای این کار مناسب ندید. تا اینکه در سال 1965 , IEC تصمیم گرفت مطالعات اولیه ای را برای شروع کار تدوین مقررات انجام دهد. و امایک سال بعد یعنی درسال 1966 یونسکو (سازمان تربیتی , علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد unesco) از متخصصین شناخته شده دنیا دعوت کرد تا درباره لزوم تهیه مقررات بین المللی درزمینه برق بحث شود. متخصصین حاضر در این مجمع توصیه کردند که یونسکو از طریق موسسات بین المللی اقدام به این کار کند ودرنتیجه IEC در تصمیم خود برای تهیه مقررات تاسیسات الکتریکی راسختر شد. از آن زمان به بعد مدارک زیادی در زمینه تاسیسات الکتریکی توسط IEC منتشر شده است.
ناگفته نماند که ISO یامرجع کل استاندارهای بین المللی از سال 1947 شروع به فعالیت نمود اما این سازمان استاندارد برقی منتشر نمی کند زیرا IEC که حدود نیم قرن پر سابقه تر از ISO به شمار می آید.
از طرفی در اثر تحولاتی که منجر به تشکیل اتحادیه اروپا (EC) گردید , همکاری بیشتری را بین ملل این اتحادیه بوجود آورد . سه کشور اروپایی صاحب نام در تهیه آیینامه های الکتریکی (بریتانیا - آلمان - فرانسه ) که هر سه عضو این اتحادیه می‌باشند, صلاح در این دیدند که از نظر هماهنگی , مقررات ملی خود را بر طبق مقررات IEC تنظیم کنند ( که خودشان هم اعضای صاحب نام این سازمان هستند).
نتیجه اینکه چاپهای جدیدتر آیینامه های ملی در این کشورها که به تناوب هر سه چهار سال تجدید می شوند, به تدریج شبیه مدارک IEC می گردند و تمیز دادن آنها با مدارک مشابه IEC , مشکلتر می شود. بدون شک اگر روابط به ترتیب فعلی باقی بماند, در آینده ای نزدیک این مقررات یکی خواهند شد.
ایران از دیرباز در زمینه برق به صورتی غیر رسمی پیرو استاندارهای آلمانی بوده است و در کشور مابه این استاندارد ها بیش از سایرین استناد شده است. بادر نظر گرفتن نزدیکی آیینامهای کشورهای یاد شده با مشابه IEC , دنبال کردن استاندارهای IEC جز منعفعت چیز دیگری به همراه نخواهد داشت مخصوصا اینکه مارا از دنباله روی یک کشور به دنباله روی یک سازمان بین المللی تبدیل خواهد کرد.
سیستم های توزیع برق طبق IEC
- نامگذاری هادیهای یک سیستم الکتریکی طبق IEC
- شناسایی هادیها در سیستم های جریان متناوب
- برای مشخص کردن هادی فاز از حرف L ( که اولین حرف کلمه Line است) استفاده میشود.
برای مشخص کردن هادی خنثی از حرف N (که اولین حرف کلمه Nentrd ) است استفاده می شود.
برای مشخص کردن هادی حفاظتی از حروف PE (که اولین حروف کلمات انگلیسی "زمین حفاظتی" Protective Earthing است) استفاده می شود.
برای مشخص کردن هادی مشترک حفاظتی / خنثا از حروف PEN استفاده می شود.
1-1-1-1 با توجه به مطالب بالا سیستم ها تک فاز به قرار زیر خواهند بود:
سیستم های دو سیمه ;L1+N L1+PEN;L1+L2
سیستم سه سیمه L1+N+PE
1-1-1-2- سیستم های سه فاز به قرار زیر خواهند بود:
سیستم های سه سیمه: L1+L2+L3
سیستم های چهار سیمه: ( PEN یا PE یا N) L1+L2+L3 +
سیستم های پنج سیمه : L1+L2+L3 +N+ PE
شناسایی هادیهای در سیستم های جریان مستقیم
برای مشخص کردن هادی خط از حرف L استفاده می شود.
L+ هادی مثبت
L- هادی منفی
- برای مشخص کردن هادی میانی از طرف M (که اولین حرف Mid است) استفاده می شود.
- برای مشخص کردن هادی حفاظتی از حروف PE استفاده می شود.
شامل 11 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله سیستم های توزیع برق IEC
