چرا درختان سقوط می کنند؟
سال‌هاست در حال شنیدن جملاتی نظیر سقوط درختانی چون صنوبر یا چنار در خیابان‌های شهری یا معابر عمومی در اکثر استان‌های کشور در نشریات یا رسانه‌های گروهی هستیم. در اکثر موارد، این حوادث با خسارت مالی و جانی همراه است و در بعضی موارد فقط به خسارات مالی اشاره می‌شود. اخیراً نیز یکی از درختان چندساله غیربومی صنوبر ... ادامه مطلب
سال‌هاست در حال شنیدن جملاتی نظیر سقوط درختانی چون صنوبر یا چنار در خیابان‌های شهری یا معابر عمومی در اکثر استان‌های کشور در نشریات یا رسانه‌های گروهی هستیم.
در اکثر موارد، این حوادث با خسارت مالی و جانی همراه است و در بعضی موارد فقط به خسارات مالی اشاره می‌شود. اخیراً نیز یکی از درختان چندساله غیربومی صنوبر در یکی از شهرستان‌های استان گیلان روی خودرویی که پارک شده بود سرنگون شد که خوشبختانه خسارت جانی نداشت.
متاسفانه در سال قبل نیز در شهرستان رشت درختی از جنس چنار شرق روی خودروی دیگری سرنگون شد و خساراتی به بار آورد.
مسأله سقوط درختان دست‌کاشت در خیابان‌ها و درج آن در نشریات برای اولین بار نبوده و آخرین بار نیز نخواهد بود. هر ساله متاسفانه چنین اتفاقات ناخواسته‌ای در استان‌های مختلف به وقوع می‌پیوندد، به طوری که حدود چندین سال پیش نیز چنین رویدادی در مرکز استان مشهد اتفاق افتاد و تعدادی از درختان سپیدار کاشته‌شده در حاشیه خیابان روی خودروها سقوط کردند که زیان‌هایی را به همراه آوردند.
امروزه به دلیل زندگی ماشینی، ارزش درختکاری در طراحی شهری بیش از گذشته محسوس است. خوشبختانه به علت تنوع آب و هوایی همراه با تنوع گیاهی بسیار غنی در کشور و مهمتر از همه بیش از 50سال تجربیات ارزنده درختکاری از سوی سازمان جنگل‌ها و نهایتا دسترسی به رسانه‌های گروهی، به نظر نمی‌رسد که سازمان‌های اجرایی که به‌روز هستند و شبکه‌ای اطلاع‌رسانی را در خدمت دارند، در انتخاب گونه مشکل داشته باشند.
بدیهی است آگاهی از سرشت اکولوژیک گونه درختی و پارامترهای محیطی و مهمتر از همه نقش آن گونه در طراحی شهر می‌تواند هدایتگر کارشناسان مجری در منطقه باشد.
به طوری که می‌دانید در جهان هستی، گیاهان نیز همانند انسان‌ها، جانوران و میکروارگانیسم‌ها (باکتری، ویروس و...) موجودات زنده‌ای هستند که شاخص زیست یعنی تغذیه، تنفس، رشد(حرکت)، تولیدمثل و نهایتا مرگ در تمامی آنها به طور محسوس مشاهده شده و تداوم دارد.
درختان نیز در مجموعه گیاهی، دارای مشخصات حیاتی فوق هستند و زمان بهره‌برداری متغیر و محدودی دارند که ما جنگلبان‌ها در علم جنگل به آن «زمان برداشت» می‌گوییم.
زمان برداشت با توجه به نوع درخت، اقلیم، حاصلخیزی خاک (محل کاشت)، فاصله کاشت، عملیات داشت و اهداف مدیریتی، متغیر است. به عنوان مثال می‌توانیم بگوییم عمر متوسط سیاه‌پوستان بومی در آفریقا با توجه به فقر رفاهی نسبت به سیاه‌پوستان مهاجرت‌داده‌شده به آمریکا بی‌اندازه کمتر است و یا مقاومت صنوبرهای بومی شمال ایران مانند سفیدپلت از نظر شرایط محیطی نسبت به انواع وارداتی آنها به کشور خیلی بیشتر است.
در هر صورت می‌توان گفت در هر مکانی که شرایط و امکانات زیست‌محیطی مناسب گونه باشد، درختان عمر طبیعی خود را به پایان خواهند رساند که ما این دوره را «زمان بهره‌برداری فیزیولوژیک» می‌نامیم.
البته دانش جنگلداری چنین اجازه نابخردانه‌ای را به ما جنگلبانان نمی‌دهد که ما درختان خودرو یا دشت را بدون دخالت فنی و اقتصادی به حال خود رها کنیم؛ به جز در مواردی که هدف از کاشت، زیباسازی محیط، تلطیف هوا، جلوگیری از آلودگی‌های محیطی و صوتی در اطراف شهر یا پارک‌های داخل شهری یا ایجاد باغ‌های گیاه‌شناسی به منظور تاسیس مجموعه‌های درختی و نهایتا درختکاری خطی در حاشیه خیابان‌ها با هدف ایجاد فضای سبز بوده باشد که در آن صورت کنترل سالانه درختان از سوی متخصصان آفات و بیماری‌های گیاهی همراه با فرم‌دهی و آرایش درختان بسنده خواهد بود.
مطمئناً عامل خاک، یکی از عوامل اصلی استقرار درختان دست‌کاشت و یا خودرو به صورت درختکاری و یا جنگل‌کاری محسوب می‌شود، ولی فاکتورهای مختلفی در استقرار و یا عدم استقرار گونه‌های درختی در هر منطقه وجود دارد که متاسفانه مجریان امر این مسائل را در نظر نداشته و تنها به سبزشدن، سایه‌افکنی و رشد سریع درختان در ایجاد فضای سبز اکتفا می‌کنند.
حال اگر همه عوامل مثبت و یا منفی تاثیرگذار، برای همه گونه‌های کاشته‌شده در مسیر خیابان‌های شهری یکسان فرض شود، علت سقوط حداقل صنوبر و چنار را می‌توان چنین استدلال کرد: الف: کاشت درختان صنوبر در حاشیه خیابان‌ها در داخل شهر به دلایل زیر متداول نیست.
1 - زمان بهره‌برداری کوتاه‌مدت:
درختان صنوبر طبعاً سریع‌الرشد بوده و در سال‌های اولیه، رشد بسیار زیادی دارند (5-3 متر در سال اول در محلی مناسب) ولی دیرزیستی آنها نسبت به درختان جنگلی دیگر کمتر است؛ در نتیجه با پیشرفت سن، دچار پوسیدگی ساقه (یا اصطلاحاً درون‌قرمزی) می‌شوند و مقاومت خود را مقابل بادهای شدید و یا طوفان‌های پاییزی از دست می‌دهند یا واژگون و یا از محل پوسیدگی که داخلی است و به‌آسانی دیده نمی‌شود، شکسته می‌شوند.
2 - سیستم ریشه:
ریشه‌های صنوبر به دو صورت عمودی و افقی رشد می‌کند. تک‌ریشه عمودی آن نیمه‌عمیق و کم‌رشد است. ریشه‌های جانبی آنها معمولاً دوردیفی‌اند که به علت رشد و پیشروی در خاک‌های فقیر(جهت غذایابی)، به ویژه در خاک‌های شنی و ماسه‌ای، سبب مسدودشدن مجاری آب، فاضلاب، تخریب پی ساختمان‌ها و حتی موزاییک و روکش بتنی می‌شوند.
3 - نورپسند بودن گونه:
تمامی گونه‌های سریع‌الرشد مانند صنوبر، بید، اکالیپتوس و... شدیداً نورپسندند و نسبت به سایه بردبار نیستند. این امر سبب می‌شود که درختان کاشته‌شده در داخل شهر به علت وجود ساختمان‌های بلند و در نتیجه عدم دریافت نور به طور یکنواخت، حالت سیلندریک خود را از دست داده و یکسویه به سمت نور بیشتر گرایش پیدا کنند. تداوم این گرایش و کج‌شدن آنها به‌ویژه در فصل غیرفعال (اواسط پاییز و زمستان) که دوره رویش سالانه درخت نیز پایان می‌گیرد و شیره گیاهی هم در آوندها جریان ندارد، خطر شکستگی و سقوط را به همراه خواهد داشت.
شامل 4 صفحه word
دانلود مقاله چرا درختان سقوط می کنند
