چکیده
اینترنت همراه با رشد روزافزون خود، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف یافته است. امروزه اینترنت بعنوان رسانهای قدرتمند در اختیار صنعت تبلیغات قرار گرفته است. بدلیل ویژگیها و مزیتهای فراوانی که اینترنت در مقایسه با رسانههای سنتی دارد، تبلیغات اینترنتی شاهد رشد فراوانی در طی سالیان اخیر بوده است. ولی این روند در ایران از رشد قابل ملاحظهای برخوردار نبوده است. این مقاله به بررسی تبلیغات اینترنتی در ایران میپردازد. تنگناها و چالشهای تبلیغات اینترنتی در ایران مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه با توجه به بازیگران این صنعت راهکارهایی جهت بهبود وضعیت موجود ارائه شده است.
منبع : این مقاله بخشی از مقاله «تبلیغات اینترنتی در ایران: تنگناها و راهکارها» ارائه شده در سومین کنفرانس بینالمللی مدیریت – 29 آذر لغایت 1 دیماه 1384است. به منظور جلوگیری از تکرار و هدایت سریعتر خوانندگان به سمت مطلب موردنظر، بخش مربوط به مبانی تبلیغات اینترنتی در این مقاله، توسط سایت راهکار مدیریت حذف شده است.
کلیدواژه : تبلیغات؛ تبلیغات اینترنتی؛ بازاریابی؛ اینترنت
________________________________________
1- مقدمه
در کتب و متون مختلف تعاریف متعددی از تبلیغات آمده است. بطور مثال میتوان به تعاریف ذیل اشاره کرد. تبلیغات فرآیند روشمند ارایه اطلاعات مناسب در مورد کالاها و خدمات به مشتریان و ترغیب و متقاعد کردن مؤثر مصرفکنندگان به خرید کالاها و خدمات میباشد (متولی 1372) و یا در تعریفی دیگر تبلیغات را، ارائه غیر شخصی اطلاعات که معمولاً برای آن پول پرداخت میشود و اغلب با هدف ترغیب برای خرید کالاها، خدمات و یا ایده از سوی افرادی مشخص و توسط رسانههای مختلف انجام میپذیرد، تعریف نمودهاند (تافلینگر 1996). همان طور که در تعریف بالا اشاره شد، تبلیغات از طریق رسانههای مختلفی انجام می پذیرد، که از آن جمله میتوان به روزنامهها، مجلات، رادیو، تلویزیون و ... اشاره نمود. چندی است که رسانه اینترنت به جمع رسانههای مورد استفاده تبلیغات اضافه شده است. رشد تبلیغ در اینترنت نسبت به تبلیغ در رسانههای سنتی، از سرعت بسیار بیشتری برخوردار بوده است چرا که پس از گذشت 38 سال از پیدایش رادیو، تعداد استفادهکنندگان آن به 50 میلیون نفر رسید، تلویزیون 13 سال پس از پیدایش این حد نصاب را کسب کرد و اما اینترنت تنها با گذشت 4 سال توانسته به این حد نصاب دست پیدا کند (فاکس 1999). این مقاله سعی دارد راهکارهایی را جهت استفاده از تبلیغات اینترنتی در ایران ارائه نماید.
2- اینترنت در ایران
اینترنت از اوایل دهه 70 به ایران راه پیدا کرد و همچون سایر کشورها در ایران نیز به سرعت گسترش یافت. با مرور وقایع مهم در تاریخ اینترنت در ایران به موارد قابل توجهی برخورد میکنیم که برخی از مهمترین این وقایع به شرح جدول زیر میباشند:
جدول 1- مهمترین وقایع اینترنت در ایران1
سال اتفاقات مهم
1368 مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات (IPM) به منظور ایجاد و اداره پروژههای تحقیقاتی و اشاعه تماس علمی بین دانشگاههای ایران و موسسات بینالمللی آغاز بکار کرد.
1371 تعداد کمی از دانشگاههای ایران، از جمله دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه گیلان، توسط مرکز تحقیقات فیزیک نظری و از طریق پروتکل UUCP به اینترنت وصل میشوند تا با دنیای خارج ایمیل رد و بدل کنند.
1372 مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، بعنوان تنها نهاد ثبت اسامی قلمرو [ir.] در ایران به رسمیت شناخته میشود. این قلمرو مشخصه تعیین شده برای هویت ایران در فضای اینترنت است.
1373 مؤسسه ندا رایانه تأسیس میشود. پس از راهاندازی اولین بولتن بورد (BBS)، در عرض یک سال نیز اولین وب سایت ایرانی داخل ایران را راهاندازی میکند. همچنین، این مؤسسه روزنامه «همشهری» را به زبان فارسی در اینترنت منتشر میکند، که این اولین روزنامه رسمی ایرانی در وب محسوب میشود. در همین سال بدنبال اتصال به اینترنت از طریق ماهواره کانادائی «کد ویژن» (Cadvision)، مؤسسه ندا رایانه فعالیت بازرگانی خود را بعنوان اولین شرکت خدمات سرویس اینترنتی (ISP) آغاز میکند.
1374 مجلس ایران تأسیس شرکت «امور ارتباطات دیتا» تحت نظر شرکت مخابرات ایران را تصویب میکند و مسؤلیت توسعه خدمات دیتا در سطح کشور را بطور انحصاری در اختیار آن شرکت قرار میدهد.
1376 خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (IRNA) وب سایت خود را از طریق شرکت مخابرات انگلستان انتشار میدهد. بعداً آنرا به آمریکا منتقل میکند تا بوسیله وب سرور شرکت GPG منتشر شود.
1377 پروژه یونیکد در ایران با قرارداد شورای عالی انفورماتیک و همکاری بنیاد دانش و هنر واقع در انگلستان و با نظارت و مدیریت فنی دانشگاه صنعتی شریف تحت عنوان «فارسی وب» آغاز میشود. هدف پروژه اینست که با گنجاندن کامل و جامع الفبای فارسی در استاندارد یونیکد، نشر فارسی در کامپیوتر، مخصوصاً اینترنت و وب، استاندارد شود و اصولاً مشکل قلم (فونت) های غیر استاندارد موجود در نرم افزارهای ایرانی حل شود.
1379 شرکت IranGate.net در شهر اصفهان تأسیس میشود تا بعنوان یک ISP خدمات اینترنتی را بطور اختصاصی به شهرهای پر جمعیت غیر از تهران ارائه دهد.
در پایان همین سال ایران بطور رسمی عضو کنسرسیوم یونیکد میشود.
1380 برای اولین بار پدیده وبلاگ نویسی در ایران آغاز میشود. درست یک سال بعد، بنا بر آمار غیر رسمی تعداد وبلاگ نویسان از مرز ۱۵۰۰۰ نفر میگذرد.
1381 اوّلین سرویس وبلاگ نویسی ویژه فارسی زبانان در وب سایت Persianblog.com در ایران آغاز بکار میکند. هدف تیم ارائهدهنده این سرویس مجانی ایجاد محیطی کاملاً فارسی از جمله متننویس سازگار با زبان فارسی، تقویم شمسی و سیستم نظرخواهی فارسی، و متمرکز نمودن وبلاگنویسان فارسی زبان در یک سایت و در نتیجه افزایش بینندگان این وبلاگها است. در عرض هفت ماه نزدیک به ۲۱۰۰۰ ایرانی برای استفاده از این سرویس ثبت نام میکنند.
همگام با ورود اینترنت، تعداد کاربران آن در ایران به طور فزایندهای افزایش یافته است بطوریکه تنها پس از گذشت 10 سال، تعداد استفاده کنندگان اینترنت از مرز 10 میلیون نفر گذشته است. در نمودار3 این روند نمایش داده شده است.
نمودار 1- تعداد کاربران اینترنت در ایران2 (تصویر بزرگتر)
3- تبلیغات اینترنتی در ایران
در ایران اینترنت از سال 1376 بطور نسبتاً فراگیر به کار گرفته شده است و همانگونه که در نمودار بالا مشخص میباشد، تعداد کاربران آن بطور فزایندهای در طول سالیان اخیر افزایش یافته است. با وجود اینکه تعداد سایتهای فارسی از رشد بسیاری برخوردار بوده است اما همچنان تعداد تبلیغات اینترنتی این سایتها بسیار کم و ناچیز میباشد. این موضوع باعث شده مشکلات مالی فراوانی برای سایتها بوجود آید چرا که یکی از مهترین منابع درآمد سایتها در دنیا، درآمدهای ناشی از تبلیغات میباشد. مشکلات مالی سایتهای ایرانی، بسیاری از آنها را پس از مدتی به تعطیلی میکشاند و این به معنای از دست رفتن فرصتهای شغلی برای عدهای میباشد. نکته قابل توجه دیگر این است که بازار تبلیغات اینترنتی سایتها فقط محدود به یک کشور و یا یک منطقه خاص نمیباشد این به معنای دسترسی به بازاری بسیار گسترده است که متأسفانه به دلیل عدم استفاده مناسب سهم سایتهای ایرانی از حجم درآمد ناشی از فعلیتهای تبلیغاتی بسیار اندک است.
عوامل بسیاری دست به دست هم دادهاند تا تبلیغات اینترنتی در ایران نسبت به میزان توجهی که جامعه به این رسانه میکند بسیار کمتر باشد. یکی از مهترین این عوامل نداشتن مدل کسب و کار است. اصولاً سایتهای ایرانی با دید تجاری ایجاد نمیشوند و در نتیجه برای آنها مدل کسب و کار مشخصی تعریف نمیشود. این سایتها عموماً جنبه شخصی داشته و یا تنها معرفی و اطلاعرسانی را در دستور کار خود قرار دادهاند. بدیهی است آمار بازدیدکنندگان چنین سایتهایی رقم قابل توجهی نخواهد بود، لذا جذب تبلیغ برای این سایتها، کاری بسیار مشکل و گاه محال میباشد. در واقع یکی از پیش نیازهای گرفتن تبلیغ در هر رسانهای، داشتن تعداد قابل قبولی مخاطب در آن رسانه میباشد. در نتیجه زمانی که رسانهای مخاطب قابل توجهی نداشته باشد نمیتواند انتظار جذب تبلیغات زیادی را داشته باشد. از طرفی تعداد مخاطب در هر رسانهای به نحوه انتخاب و عملکرد مدل کسب و کار آن بستگی دارد. بطور مثال چنانچه سایتی مدل کسب و کار مبتی بر محتوا را انتخاب نماید میبایست تمامی سعی خود را در جهت شناسایی محتوای با ارزش و مهم برای مخاطبین خود نموده تا از این طریق ترافیک سایت خود را افزایش دهد. در حقیقت توانمندی هر ناشر اینترنتی در جذب و نگهداری مخاطبین خود منجر به ایجاد فرصتهایی برای جذب تبلیغات اینترنتی میشود.
به طور کلی در هر فعالیت تبلیغی دو هدف عمده میتواند دنیال شود؛ اول اینکه هر تبلیغی با هدف ایجاد ارتباط و رساندن پیامی انجام شود دوم اینکه هدف از انجام تبلیغ فروش محصول باشد. اما یکی از وجوه ممیزه تبلیغات اینترنتی با تبلیغات سنتی در این است که امکان فروش محصول و یا خدمت را بلافاصله پس از تبلیغ و یا گاهی در حین نمایش تبلیغ فراهم میآورد. در واقع این امر امتیازی را برای این نوع از تبلیغات فراهم میآورد. ولی نکته در اینجا است که در ایران بدلیل فراهم نبودن زیرساختهای تجارت الکترونیک و فقدان مکانیزمها و قوانین لازم، مخاطبین امکان خریداری کالا و خدمتی را که تبلیغ آن را بصورت اینترنتی میبینند، ندارند. این به معنای از دست رفتن یکی از مهترین مزیتهای تبلیغات اینترنتی میباشد زیرا چنانچه هدف از تبلیغ فقط اطلاع رسانی و ایجاد ارتباط باشد، بدلیل همه گیر نشدن اینترنت در کشور، رسانههای دیگری چون تلویزیون، رادیو و روزنامهها قطعاً تاثیرگذاری بیشتری خواهند داشت. نتیجه اینکه در چنین فضایی اینترنت بعنوان یک رسانه شانس خود را برای جذب تبلیغات بیشتر از دست میدهد.
از سوی دیگر تبلیغات اینترنتی هنوز در سبد (پورتفولیوی) شرکتهای تبلیغاتی- که در بسیاری از موارد بعنوان مشاور تبلیغ دهندگان، خدماتی را به آنها عرضه مینمایند- جایگاه مناسبی پیدا نکرده است چرا که بدلیل هزینههای کم تبلیغ در اینترنت، کارمزد شرکتهای تبلیغاتی نیز در صورت دادن تبلیغی در اینترنت بسیار کم میباشد. از طرف دیگر عدم آشنایی این شرکتها با مکانیزمهای تبلیغات اینترنتی از جمله مکانیزمهایی جهت سنجش و اندازهگیری اثر بخشی تبلیغات اینترنتی، باعث شده است که این شرکتها تمایل کمتری به دادن تبلیغ در اینترنت داشته باشند زیرا وجود مکانیزمهای اندازهگیری اثربخشی تبلیغات در اینترنت یکی از مزیتهای این تبلیغات میباشند و در صورتیکه امکان استفاده از مزیتهای تبلیغ در اینترنت در کشور فراهم نباشد، به تبع آن تبلیغ دهندگان نیز تمایلی برای ارائه تبلیغ در اینترنت نخواهند داشت.
4- تنگناها و محدودیتهای تبلیغات اینترنتی در ایران
با توجه به ویژگیها و ماهیت صنعت تبلیغات اینترنتی ایران، چنین به نظر میرسد که پنچ گروه عمده در این صنعت نقش ایفا میکنند. این پنج گروه شامل ناشران اینترنتی، سازمانهای تولیدی و خدماتی، شرکتهای تبلیغاتی، دولت و مخاطبین تبلیغات میباشند. در زیر مشکلات و محدودیتهای تبلیغات اینترنتی در ایران به تفکیک گروههای فوق الذکر آمده است:
4-1- سازمانهای تولیدی و خدماتی (تبلیغ دهندگان)
یکی از مهمترین مواردی که موجب محدود ماندن تبلیغات اینترنتی در ایران شده است دانش و اطلاعات ناکافی مدیران سازمانهای تولیدی و خدماتی از کاربردهای تبلیغات در اینترنت میباشد. اغلب مدیران ایرانی از مزایا و فرصتهای فراوانی که با تبلیغ در اینترنت میتوانند عاید سازمان خود کنند بیاطلاع و یا حداقل کماطلاع هستند. آن دسته از مدیرانی هم که اندک توجهی به اینترنت دارند درک صحیح و کاملی نسبت به نیازهای مخاطبین اینترنتی خود ندارند و در نتیجه از سرمایهگذاریهای خود در زمینه تبلیغات اینترنتی نتیجه درخور توجهی به دست نمیآورند. علاوه بر این مدیرانی که تبلیغات خود را وارد صفحات اینترنتی کردهاند، غالباً سایتهای خارجی را به عنوان رسانه اینترنتی خود انتخاب میکنند چرا که نسبت به کارایی و اثربخشی سایتهای ایرانی اطمینان لازم را ندارند.
4-2- شرکتهای تبلیغاتی
بسیاری از سازمانها، امور تبلیغاتی خود را به شرکتهای تبلیغاتی واگذار میکنند. این شرکتها به برنامهریزی تبلیغاتی برای سازمانهای طرف قراداد خود اقدام میکنند. در این برنامه رسانههای تبلیغاتی مانند تلوزیون، رادیو، مجلات و روزنامههای عمومی و تخصصی، تابلوهای تبلیغاتی در سطح شهر و ...
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 29 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله تبلیغات اینترنتی در ایران تنگناها و راهکارها