فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:26
چکیده:
نوشته های ارسطو درباره فلسفه اخلاق ، ارج و اهمیت ویژه ای دارند و در دوران کنونی بیش از همه موضوع پژوهش و شرح و تفسیر بوده اند . ما در این زمینه اکنون سه نوشته در دست داریم : « اخلاق بزرگ » ، « اخلاق اودمس » ، « اخلاق نیکو ما خس» ، « اخلاق بزرگ » کوتاهترین نوشته ارسطو در این زمینه است و شاید علت نامگذاری آن ، این باشد که ابعاد طومارهای پاپیروس که این اثر بر آنها نوشته شده ، بزرگتر از اندازه معمولی است . تقسیمات این نوشته و عنوان آن نیز از دورانهای بعدی است . اما « اخلاق اودمس » را اکنون بیشتر ارسوشناسان ، نوشته ای ، هر چند یاره گونه ، از خود ارسطو می دانند ، کتابهای چهارم و ششم آن از میان رفته اند و ما آنها را اکنون در شکل تغییر یافته ای ، در کتابهای پنجم تا هفتم « اخلاق نیکو ما خس » می یابیم . همچنین دانسته نیست که علت نامگذاری آن چه بوده است ؛ اما یقیناً مؤلف آن ، اودمس ردسی ، شاگرد برجسته ارسطو ، نیست . شیوه نگارش آن نیز با سبک ارسطو فرق دارد . کتابی که اکنون از آن در دست است ، بازمانده اثر بزرگتری است . در این میان ، « اخلاق نیکوماخس» مهمترین و کامل ترین نوشته ارسطو درباره فلسفه اخلاق است . وی آن را یا به نام پدرش یا با احتمال قویتر ، به یاد پسرش که در جوانی مرده بود ، تألیف کرد . این کتاب از آخرین نوشته های ارسطوست و می توان حدس زد که پس از مرگ وی ، از سوی شاگردان مکتب او منتشر ، و به یاد پسر جوان مرده اش نامیده شده بود . به استثنای این نوشته بقیه نوشته های ارسطو ، همه در آغاز سخنرانیها و درسهای مستقلی بود که بعداً گردآوری و منتشر شد . از شیوه نگارش و طرز بیان در این نوشته ، پیداست که شکل کنونی آن به خود ارسطو باز می گردد . مشخصه اصلی آن ، ظرافت استدلال و ساختار اندیشه ای و لحن آرام و بی خصلت مجادله آمیز در عرضه کردن مسائل است .
این نوشته ده کتاب را در بر می گیرد . فشرده مطالب آن اینهاست :
کتاب یکم : خیر یا نیکی هدف اصلی از همه چیز است ؛ نظریات گوناگون درباره خیر ؛ برترین خیری که انسان از راه عمل می تواند بدان دست یابد ، زندگی سعادت آمیز است ؛ سعادت شکلی است از فعالیت روح هماهنگ ؟؟؟؟ فضیلت ؛ چگونگی کسب این فضیلت که برخی اخلاقی و برخی فکری و معنوی است . کتاب دوم ، فصل اول تا کتاب سوم ، فصل 8 : نظریات مختلف در باره فضیلت . کتاب سوم ، فصل 9 به بعد ؛ پژوهش درباره هر یک از فضائل اخلاقی ( بحثی جامعه شناسانه و پدیده شناسانه ) ؛ مبحث مهم « قاعده » یا هنجار یا فهم درست . . . کتاب ششم : فضیلتهای اندیشه ای یا عقلی ؛ مهارت هنری ( فنی ) ، شناخت یا علم ؛ هوشمندی عملی ؛ فرزانگی ( حکمت ) ؛ عقل . کتاب هفتم : بحث درباره شهوتها و چیرگی بر آنها ، یا چیره شده آنها بر انسان ؛ زیاده روی و انضباط ؛ درباره لذت . کتابهای هشتم و نهم : پژوهش درباره دوستی . کتاب دهم : درباره لذت و نظریات دیگران درباره آن . سپس بحث درباره اینکه زندگی فلسفی و زندگی سعادتمندانه یک زندگی برتر اخلاقی است و کوشش و تلاش طلب می کند و بازی نیست ؛ برترین سعادت ، زندگی عقلانی و اندیشه ای است و شرط آن داشتن فراغ است و تنها گزیدگان می توانند به این هدف دست یابند . پس از آن بهترین زندگی ، زندگانی اخلاقی است ؛ اهمیت خیرهای بیرونی ؛ با نبود تندرستی و دیگر خیرهای بیرونی نمی توان سعادتمند زیست ؛ هر کس که به زندگی معنوی بپردازد ، به بهترین سعادت دست می یابد ؛ می توان از راه پرورش ، انسانی نیک شد ؛ انتقال به مبحث بعدی ، یعنی فلسفه جامعه و سیاست .
فلسفه اخلاق ارسطو به ویژه « اخلاق نیکوماخس » دیرپاترین و ژرف ترین تأثیر را در تفکر جهان غرب داشته ، و الگوی هر گونه اندیشه و پژوهش در زمینه اخلاق نظری و عملی به شمار می رفته است . ارسطو نخستین پایه گذار نظام ارزشمند و ضد ارزشها در تفکر غربی ، به شیوه ای واقعیت گرایانه و عقلانی بود . ارسطو شناختها یا دانشها را به دو دسته اصلی تقسیم می کند ؛ شناخت نظری و شناخت عملی ، هدف شناخت نظری « حقیقت » و هدف شناخت عملی کردار یا « کنش » است . از سوی دیگر ، دانشهای عملی نیز دارای دو بخش است : اخلاق و سیاست . فلسفه اخلاق درباره خصال فردی انسانها . به این اعتبار که در جامعه زندگی می کنند و سیاست درباره زندگی . رفتار و کردار اجتماعی انسانها پژوهش می کند . بدین سان فلسفه اخلاق ارسطو ، دارای خصلت اجتماعی و فلسفه سیاست وی دارای خصلت اخلاقی است . بنابراین فلسفه اخلاق ارسطو ، پیش از هر چیز ، با عمل یا کردار سر و کار دارد . کوشش برای شناخت خصلتهای انسانی هدفی در خود نیست ، بلکه وسیله ای است برای رسیدن به هدفی دیگر که آن کردار یا عمل انسانی است و از اینجاست که ارسطو ، اخلاق و سیاست را « فلسفه امور انسانی » می نامد . بدین سان هدف اصلی از فلسفه اخلاق روشن می شود ؛ ارسطو می گوید منظورش از نوشتن « اخلاق نیکو ماخس » بحثی نظری مانند کتابهای دیگر نیست ؛ زیرا پژوهش ما در این نیست که بدانیم فضیلت چیست ، بلکه در این است که از نیکان شویم ؛ چون اگر این نباشد ، آن پژوهش سودی ندارد ، پس لازم است که درباره کردارها پژهش کنیم که چگونه به آنها عمل کنیم . »
بر این پایه ، ارسطو می گوید : هدف هر هنر و هر پژوهش علمی ، مانند هر کنش و گزینشی ، گویی خیر ( نیکی ) است ؛ پی درست گفته اند که آنچه همه اشتیاق آن را دارند ، خیر است ؛ اما انسانها ، خیر را به شکلها و در چیزهای گوناگون جست و جو می کنند ؛ بنابراین ، هدفهایشان نیز مختلف است و از آنجا که هدفها بسیارند و ما برخی را برای چیز دیگری انتخاب می کنیم . پس پیداست که همۀ هدفها کامل نیستند و بهترین چیز آن است که کامل باشد . بنابراین ، اگر یک چیز کامل هست ، مطلوب ما باید آن باشد و اگر این چیزها بسیار باشند ، باید کامل ترین آنها را جستجو کنیم .
تحقیق فلسفه اخلاق از دیدگاه ارسطو
