مدیریت خدمت‌مدار
چکیده:
نظام اداری توأم با بوروکراسی زیاد و سرگردانی‌های پیچیده و رو به تزاید مردم در سازمان‌های مختلف دولتی، دعاوی خدمتگزاری در سیستم را با تردید و ابهام مواجه می‌نماید. این نوشتار، اهمیت خدمتگزاری را با ذکر برخی مصادیق آن از جمله نفع‌رسانی، نوع‌دوستی، برآوری نیاز سایرین، مددرسانی به خانواده‌های بی‌سرپرست و نیز برخی شیوه‌های عملی آن مانند نفی تبعیض، ارتباط بی‌واسطه، تبسم و محبت و کارگشایی را از منظر قرآن و حدیث مورد بررسی اجمالی قرار می‌دهد. با این امید که مورد توجه عموم طبقات قرار گیرد و این روحیه و فرهنگ از شعار به عمل تبدیل گردد و سرلوحة کار خدمتگزاران در نظام اداری کشور قرار گیرد تا با الهام از رهنمودهای مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و چشاندن طعم شیرین خدمات‌رسانی، زمینه‌ساز تقویت پایه‌های نظام از طریق افزایش حمایت و وابستگی‌های مردمی نسبت به جمهوری اسلامی باشند.
کلید واژه‌ها: مدیریت، خدمتگزاری، خدمات‌رسانی، نفع‌رسانی، برآوری نیاز، کارگشایی
مقدمه
در یک بررسی مشاهده‌ای در نظام اداری کشور جمهوری اسلامی، متأسفانه بی‌توجهی مفرط این نظام به‌شدت بوروکرات، نسبت به ناخشنودی عموم شهروندان از عملکرد مدیران دیده می‌شود. شاید اگر درک این نارضایتی عمومی، وجدان دیوان‌داران را کمی می‌آزرد، رفتارها با مراجعه‌کنندگان در ادارات و روابط اجتماعی از قواعد و قواره‌ها‌ی مناسب و انسانی دیگری برخوردار می‌شد.
در شرایطی که جمع کثیری از خواص و عوام این کهن مرز و بوم، لباس زیبای صدارت در نظام جمهوری اسلامی بر تن آراسته‌اند تا از فراز تخت ریاست بر جمهوریت، با نگاه مسئولانه، در روند اجرایی نظام تسهیل ایجاد کنند و مردم را یاری بخشند، مناسب است اهمیت خدمتگزاری، نمودها و نمادهای آن، در نظام اداری کشور مورد بررسی قرار گیرد و در معرض دید عزم‌آهنیان عرصة سکانداری اداری و اجرایی کشور در قوای مختلف نهاده شود. باشد که عزمی هم برای مردم‌داری جزم گردد که بدون شک، مدیریت خدمت‌مدار نشان دین‌داری و ضمان و قوام آن است.
شعار همگانی
همه ادعا می‌کنند که خدمتگزارند! حتی خائن‌ترین عناصر عالم وجود (شیطان) آن‌گاه که با نیای آدمیان؛ حضرت آدم(ع) روبرو می‌گردد تا بدو خیانت و او را اغوا نماید، خود را خیرخواه معرفی می‌کند و همراه با سوگند می‌گوید: «انی لکما لمن الناصحین». (اعراف / 21) من خیرخواه شما هستم که شما را به خیر و صلاح راهنمایی می‌کنم.
شاید به چرایی استفادة عموم از این نقاب خدمتی و شعار همگانی کمتر اندیشیده یا بدان اذعان داشته باشیم. مسلماً فقر و نیاز انسان و وابستگی روحی او به خدمتگزاران، عامل مهمی در این نقاب‌گزینی است. به سبب همین نیاز دایمی و محدودیت منابع جایگزین انسانی، خدمتگزاران مخلص را بیش‌تر مورد توجه قرار می‌دهد و از سوی دیگر خدمتگزاران را وا می‌دارد که ادعای اخلاص نمایند و به‌ظاهر توقع و پاداشی را مطرح نکنند. اما به‌دلیل ضرورت‌های زندگی مادی که همه با آن دست به گریبانند، بدون تردید همه جا بی‌اجری در برابر خدمت‌ها ممکن نیست، همان‌گونه که همة اجر، در پاداش مادی خلاصه نمی‌شود.
خدمت ناب
تنها کسی می‌تواند در ادعای بی‌اجری مطلق راستگو باشد، بلکه تصور اجر و پاداش مادی در مورد او ناممکن گردد که جنس خود را از زندگی مادی بریده و فراتر از جهان ماده تعریف گردد. او کیست؟ خالق تمامی خوبی‌ها، خیرات و خدمات، تنها خدمتگزاری است که سمتی جز خدمتکاری به ضعیفان و محتاجان و افاضة فیض ربوبی نپذیرفته و در این راه صادقانه همه چیز را در طبق اخلاص نهاده است. حتی وقتی ابراهیم خلیل(ع) در دعای خود از مبدأ فیض رحمانی می‌خواهد خدمات خود را در جهان مادی به مؤمنان محدود گرداند: «و ارزق اهله من الثمرات من امن منهم بالله و الیوم الاخر». (بقره / 126) یعنی خدایا! روزی اهل این شهر را که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‌اند، فراوان کن. خدای منان فوراً الغای شرط کرده و می‌فرماید: «و من کفر فامتعه قلیلا». (همان) یعنی هر که با وجود نعمت، سپاس نگذاشت و راه کفر پیمود، در دنیا او را اندکی بهره‌مند می‌کنم.
در بررسی میان اسما و صفات حسنای الهی، نامی را نمی‌یابیم که مستقیم یا غیر مستقیم به صفت خدمت‌رسانیِ خداوندِ متعال، اشاره نداشته است. او بوده است برای افاضه و ما آمده‌ایم تا وام بگیریم و خود را به برتری و کمال برسانیم و کاستی‌های وجودی خود را ترمیم نماییم. او نه تنها خود همواره مفیض و مکمل است بلکه اگر احدی از دریافت‌کنندگان فیض، سهمی از آن‌چه را دریافت کرده به دیگران واگذار و به آنان خدمت نماید، بر او نیز پاداش و جبرانی مضاعف افاضه خواهد نمود.
او ازلی است، لکن ابدیت را به ذره‌ای می‌بخشاید که در مسیر خدمتگزاری به ممکنات گام گذارد. قطع فیض، منع و هرگونه بخل و امساکی در حق او محال و ناممکن است. به همین دلیل، فیض خلق و ایجاد، رزق و هدایت، پذیرش توبه و مغفرت بر او واجب است که منع آن بخل است و بخل از ذات بی‌نقص و وجود کامل خداوندی به دور است.
تعداد صفحه :8
دانلودمقاله مدیریت خدمت‌مدار
