محمدابراهیم باستانی پاریزی (زاده ۳ دی ۱۳۰۴ در پاریز – درگذشته ۵ فروردین ۱۳۹۳ در تهران) تاریخ‌دان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقی‌پژوه و استاد بازنشستهٔ دانشگاه تهران بود.محمد ابراهیم باستانی پاریزی در سوم دی‌ماه ۱۳۰۴ خورشیدی در پاریز، از توابع شهرستان سیرجان در استان کرمان متولد شد. وی تا پایان تحصیلات ششم ابتدایی در پاریز تحصیل کرد و در عین حال از محضر پدر خود مرحوم حاج آخوند پاریزی هم بهره می‌برد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی و دو سال ترک تحصیل اجباری، در سال ۱۳۲۰ تحصیلات خود را در دانشسرای مقدماتی کرمان ادامه داد و پس از اخذ دیپلم در سال ۱۳۲۵ برای ادامهٔ تحصیل به تهران آمد و در سال ۱۳۲۶ در دانشگاه تهران در رشتهٔ تاریخ تحصیلات خود را پی گرفت. باستانی پاریزی به گواه خاطراتش از نخستین ساکنان کوی دانشگاه تهران (واقع در امیرآباد شمالی) است. شعری نیز در این باره دارد که یک بیت آن این است. فاش می‌گویم و از گفته خود دلشادم ساکن ساده‌دل کوی امیر آبادم در ۱۳۳۰ از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و برای انجام تعهد دبیری به کرمان بازگشت. در همین ایام با همسرش، حبیبه حایری ازدواج کرد و تا سال ۱۳۳۷ خورشیدی که در آزمون دکتری تاریخ پذیرفته شد، در کرمان ماند. باستانی پاریزی دورهٔ دکترای تاریخ را هم در دانشگاه تهران گذراند و با ارائهٔ پایان‌نامه‌ای دربارهٔ ابن اثیر دانشنامهٔ دکترای خود را دریافت کرد. وی کار خود را در دانشگاه تهران از سال ۱۳۳۸ با مدیریت مجله داخلی دانشکده ادبیات شروع کرد و تا سال ۱۳۸۷ استاد تمام‌وقت آن دانشگاه بوده و رابطهٔ تنگاتنگی با این دانشگاه داشته‌است. وی یک پسر به نام حمید و یک دختر به نام حمیده دارد. تابستان‌ها را نزد دخترش در تورنتو و زمستان‌ها را نزد پسرش در تهران سپری می‌کرد. باستانی پاریزی صبح روز سه شنبه پنجم فروردین ۱۳۹۳ پس از یک ماه بیماری کبد در بیمارستان مهر تهران دیده از جهان فرو بست و طبق وصیت خود در قطعه ۲۵۰ بهشت زهرا در کنار همسرش به خاک سپرده شد.
هدف از نوشتن این کتاب، بیان تاثیر عوامل اقتصادی و مالی و مادی در ایجاد و طلوع امپراطوری صفویه و همچنین در بواعت افول و غروب آن حکومت بوده است. باستانی پاریزی در اثر حاضر برآمدن و برشدن حکومت صفویه را تحلیل کرده عوامل موثر ظهور و افول آن را ارزیابی می‌کند. در این اثر بر آمدن و بر شدن حکومت صفویه مورد تحلیل قرار گرفته است مباحث کتاب شامل :شروع یک حکومت – پایه ریزی با سنگ و آتش – قرلباش قبل از شاه عباس – زیر بنا تجدید می شود – زمین. سر چشمه در آمد – امنیت .کاروانسالار ثروت – داد وستد – مالیاتها پول. دخل .خرج – ثروت .آستانه تجمل – آشیانه فساد – درسراشیبی سقوط – امیران حرس – اسیران هوس – مریدان مراد جوی – چشم اسفندیار وپاشنه آشیل – افغان در چهل ستون – پیروزی جهل بر ظلمت – بت تراش و بت شکن
سیاست و اقتصاد عصر صفوی
