فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:60
چکیده:
آموزش مستقیم. یعنی آموزش با هدف خاص و محدود که در آن کودک باید مفهومی معین را یاد بگیرد و آن را با مفاهیم قبلی ذهن خود مربوط کند و از آن در مسائلی که برایش پیش می آید بهره میگیرد . مثلا آموزگار حرف ن را به کودک می آموزد .او باید آن را یاد بگیرد.و کلمه هایی را که در آنها حرف ن بکار رفته است بخواند وبنویسد ودر همه جا آنرا باز شناسد.یااز راه مشاهده های گوناگون دریابد که گیاه از دانه می روید بتواند دانه راباز بشناسد آن رابکار گیرد واهمیت دانه را از نظرزندگی گیاهی دریابد در آمزش مستقیم از کودک می خواهند که راههای مختلف دانسته های خود را بازگو کند درواقع بدین گونه از او به طور مستقیم امتحان می کنندوبا نمره دادن میزان دانسته هایاورا می سنجد درآموزش مستقیم کودک مقید ومحدود است باید بنشیند مشاهده کند ودرچهارچوب معینی فعالیت داشته باشد .
در آموزش غیر مستقیم هدف وسعت پیدا میکندومفاهیم متعدد وگوناگون میشود .هرکودکی هرقدرکه بخواهدوبتواندکشف میکندویادمیگیرد .محدوده ای برای اوتعیین نمیشود.کودک درفعالیت های بیشترآزادی میخواهد اموزش برایش جنبه ی بازی وسرگرمی پیدامیکند می تواند خودبرنامه اش را تنظیم میکند وپرسش های گوناگون در زمینه ی انچه فهمیده وکشف کرده است مطرح کند ارزشیابی ازدانسته های اونیز غیر مستقیم انجام میشود انچه در گفتوگو وفعالیت های انفرادی وگروهی ازاودیده میشود کافی است امتحان ونمره ای در کار نیست .
آموزش پیش از دبستان را در بیشتر کشور های جهان نوعی آموزش غیر مستقیم میدانندحتی دربسیاری از کشور ها کوشش دارند اموزش دبستانی راهم بطور کامل یا دست کم قسمتی ازان را غیر مستقیم کنند بطورکلی اموزش غیر مستقیم باروحیه ی جستوجوگر وکنجکاو وفعال کودک سازگارتراست واورابه شوق وذوق بیشتربرای اکتشاف یادگیری برمی انگیزد.بارشدبدنی اونیزمناسب تراست زیرا ازنشستن زیاد ازاندازه ی او جلوگیری میکند واو رابه حرکت وفعالیت وا میدارد بایادگرفتن به معنای واقعی نیزهماهنگی بیشتر دارد چه تنها توانایی درک وعلاقه مندی مندی کودک سبب میشودکه میزان یاد گیری او گسترش یابدتحظه ای راتصورکنید که گربه ای را برای مشاهده به کودکستان اورده ایدبیدرنگ کودکان بد ورگربه جمع میشونددستوپاوبدن اوراتمس میکنند.صورت وچشم ها وگوشها ی او کنجکاویی انهارابرمی انگیزد.انها میخواهند بدانند گربه چه میخورد؟کجامی خوابد؟چگونه ازدرخت باوپایین می رود؟چرامیتواندازفاصله های زیاد به بالا بپرد؟چرا همیشهبا پابه زمین می افتد؟چراشکل چشمش در روزوشب تغییر میکند؟چراشب چشم هایش میدرخشد ؟سیبیل هایش برای چیست؟ازچه خوشش میاید ؟چرا وقتی که به پشتش دست میکشیم خرخرمیکند؟چراخودش رامی لیسد؟چرازبانش زبر است ؟چگونه ودر چه مواقعی بچه هایش ازجایشان بیرون می اورد یا به درون میبرد؟چگونه از خودوبچه هایش دفاع میکند؟دشمنش کیست؟چگونه بچه می زاید؟بچه هایش چه شکلی هستند؟چه میخورند؟چطورموش شکار میکنند؟ودهها سوال دیگر.در اموزش غیرمستقیم به همه ی این سوال ها میتوان جواب داد .برای اینگونه اموزش میتوان برنامه ی مشاهده وفعالیت تنظیم کردوبچه هارابه تفکرومشاهده ی دقیق ترواداشت .دراموزش مستقیم درکلاس اول تنهادرباره ی پوشش بدن گربه مطلبی هست .
درکلاس دوم درباره ی محت زندگی اودرکلاس سوم درباره ی طرزشکارکردن ودفاع کردن او درکلاس چهارم درباره ی تولید مثل گربه و بلاخره در کلاس پنجم درباره ی این که بکدام دسته از حیوان ها تعلق دارد.بدین ترتیب به سادگی میتوان دید که چگونه دراموزش غیر مستقیم مشاهده ی یک حیوان فرصتی برای یادگیری وسیع تر وغنی تر وهمه جانبه ایجهدمیکندواز همان ابتدا ارتباط کودک را بامحیط اطرافش برقرار میکند.همان گربه سبب میشودکه کودک به حیوانات عتاقه مند شود وبه مشاهده وکشف چگونگی زندگی انها بپردازد وطرز رفتار باحیوان ها رابیاموزد .جزدرموارد معیین ان هم مثلا دریادگیری یک ترانه یا تمرین بعضی ازاداب معاشرت یا بعضی ازعادت های بهداشتی نباید از فنون اموزش مستقیم در کودکستان بهره جست حتی این ها رانیز تاحد امکان باید بشکل اموزش غیر مستقیم یعنی به صورت بازی وفعالیت اجتماعی به کودکان ارزه کرد تابا اشتیاق بدان روی بیاورد .دفتر سرمشق اموزش سرمشق اموزش خواندن ونوشتن وحساب کردن نمره وتکلیف شب تشویق وتنبیح وجریمه گرفتن دست بچه وکمک کردن به او برای نوشتن یا پرسیدن اموخته هابصورت سوال وجواب درکلاس های کودکستان از اشتباه های بزرگ است که نتیجه ای منفی دارد وکودک را از یادگیری واقعی وکودکان فعال وجستجوگر را افسرده وخسته میکند .ممکن است عده ای از خانواده ها که خود کمتر تجربه ای از اموزش غیر مستقیم دارنداین روش را بپسندند اما مربی باید از ان بطور کامل بپرهیزد تا جایی که امکان دارد امتیازهای اموزش غیر مستقیم را به خانواده ها یاداور شود.
محیط کودکستان وکنارحیاط واتاق های ان می تواند کودک رابه فعالیت وجستجوواندیشیدن برانگیزد.یا اینکه اورا از فعالیت وجنب وجوش باز دارد واز او موجودی خمود وآرام وکم تحرک بسازد . برای مثال می تواننیم محیط مختلف دو کودکستان را تصور کنیم وآن ها را در برابر هم بگذاریم :
در حیاط کودکستان اول گل وگیاه گوناکون فراوان است در گوشه ای از حیاط جای برای نگهداری مرغ وخروس یالانه ی کبوتر دیده می شوددر گوشه ی دیگر وسایل بازی مانند توپ و طناب.مکعب های بزگپلاسیکی یا چوبی بیل وسطل وماسه در صندوقی جا گرفته است از بشکه تونل وبا لاستیک چرخ اتومبیل تاب درست کرده اند روی زمین بازی دایره های بزگ وکوچک رسم شده است خطی مستقیم دارازای پنج متر که خط تعادل نامیده می شود روی زمین کشیده اند باغچه سبزی کاری در کوشه ی دیگرحیاط است و شنکش وبیل وآب پاش در نزدیکی آن گذاشته اند کودکان نرده ی کوتاهی اساخته اند که باغچه را از محیط بازی جدا می کند کودکستان دوم حیاط ی بزرگ دارد حیاط درخت وگیاه ندارد اما آسفالت شده است تاب و سرسره و الاکلنگ تنها وسیله های بازی کودکان است به خوبی پیدا استکه در کودکستان اول محیط برای مشاهده وفعالیت آماده تر است اما در کودکستان دوم وسیله باری کودکان به همان چند وسیله موجودمحدودشده است .درکودکستان اول کودک ازهمان روزهای نخست باطبیعت اشنامی شودوکم کم تغییرهای ان رامی بیند واحساس می کندوباراهنمایی مربی می تواندبه جستجوواکتشاف درطبیعت بپردازد وقبول مسئولیت کند.امادرکودکستان دوم کودک ازطبیعت جداشده است وبرایش انگیزه ای ایجادنشده است تافعالیت وقبول مسئولیت کند.می توانیم اتاقهای این دوکودکستان اول بانخستین نگاه نظمی منطقی مشاهده می کنیم .دیوارهاگنجه هاوطاقچه های کلاس رامی بینیم که به ترتیب زیرتقسیم شده اند:
1.بخش نمایشگاه کارهای کودکان :شامل نقاشیهاوکارهای دستی که به ابتکارکودکان ساخته شده است وکارهای گروهی کودکان .این کارهابه روی صفحه ای ازیونولیت باسنجاق نصیب شده اندومربی انهاراهرچندروزیکبارتغییرمی دهد واثارتازه ی کودکان را برروی ان می گذارد.
2.بخش تصویرهاوپوسترهای تازه:مربی این تصویرهاراهم باتوجه به موضوع موردعلاقه ی کودکان ونیازهای برنامه تغییر می دهد.
3.بخش گل وگیاه :شامل گلدانهایی که دارای گیاهان هرفصل است وبرروی میزمخصوص یاطاقچه ی کلاس قراردارد.
4.بخش کتابخانه :کتابخانه به صورت نمایشگاهی ترتیب یافته است ومربی هرچندروزیک بارترتیب قرارگرفتن کتابهاراتغییرمی دهدوتاانجا که امکان داردکتابهای تازه ای تهیه می کندودراین بخش می گذارد.
5.بخش ازمایشگاه :شامل میزووسیله های ازمایشگاهی.روی این میزترازوووسیله های اندازه گیری دیگردردسترس کودکان گذاشته شده است.
6.بخش گنجه ی روباز:دراین گنجه وسیله های گوناگون بازی نمایشی قرارگرفته است.
7.بخش عروسکها:دراینقسمت وسایل زندگی ولباس عروسکهاگذاشته شده است .
8.گنجه ی وسایل نقاشی وکاردستی :انواع مدادهای رنگی شمعی قلم ماژیک ووسایل کاردستی دران جای دارد.
9.بخش نمایش :این بخش شامل جعبه های لباسهای گوناگون وانواع کلاه ووسایل زینتی ومایونت (عروسک های نمایشی )است که برای اجرای نمایشها ازانهااستفاده می شود .
10.بخش جعبه ی عجایب :این جعبه باعلامت مخصوص مشخص شده است .هرگاه کودکان چیزتازه ای کشف کنند ان راتوی جعبه ی عجایب می گذارند تامربی ان رابه ی کودکان نشان بدهدودرباره ی ان گفتگو کند.
11.بخش مخصوص ظرف گل یا خمیرمجسمه سازی :با مشمع هایی که پیش ازبازی روی میزهاکشیده می شود .
12.بخش وسیله های کارگاهی :شامل اسباب ووسایل نجاری برای کودکان خردسال .دراین کلاس هرچیزی برای خودجایی ویژه داردوکودکان یادگرفته اند که وسایل کارشان راازکجابردارندونیزمی دانندکه پس ازپایان بازی باید انهاراپاکیزه کنند ودوباره به جای خود بگذارند .
درکودکستان دوم کلاسی می بینیدکه میزوصندلی ان تمیز ومرتب پشت سر هم چیده شده است .جای این میز وصندلیها هیچ گاه تغییر نمی کند.عکسهایی به دیوار نصب کرده اند که تاپایان هرسال تحصیلی وگاهی چندسال روی دیوارثابت می ماند .دراین کودکستان گنجه ای می بینید که دران وسیله های بازی وکارقرارگرفته است اما دران راقفل کرده اند وتنها کودکان با اجازه ی مربی می توانند به انها دسترسی پیدا کنند.درظاهرهمه چیزازروی ذوق وسلیقه تهیه شده است اما با یک نظر می توان فهمیدکه ازاین وسیله ها به خوبی استفاده نمی شود.
به روش کارمربیان این دوکودکستان نیزتوجه کنید.درکودکستان اول مربی باکودکان طوری رفتارکرده است که کودکان احساس می کنندکه درهرساعت می توانند درگروههای مختلف کلاس خود درهریک از فعالیت هایابازیهایی که بیشتردوست دارند شرکت کنند. بازیهاوفعالیتهابیشتربه وسیله ی خودکودکان وباپیشنهادانها انجام می گیردومربی درکلاس نقش راهنما ومشاوررادارد. اما درکودکستان دیگرمربی حاکم ودستوردهنده است. درهر ساعت به میل خودش برنامه ای تعیین می کند وهمه ی کودکان ناگزیرندکه در ان برنامه شرکت کنند.
باتصویری که ازدوکلاس برای شمامحسم شد به نظر شمادرکدام یک ازاین کلاسهاانگیزه ی فعالیت وحرکت بیشتر است ؟درانجاکه فعالیت وبازی مطابق ذوق کودکان انجام می شود وکودکان به مربی پیشنهاد بازی کار یابرنامه های دیگررامی دهند یادرانجایی که مربی به کودکان می گوید :بچه ها ساکت !حالا می خواهیم این بازی را بکنیم. یا فریاد می زند :بچه هاساکت باشید!حالا می خواهیم به این قصه گوش دهیم ؟واضح است که روش دوم اطاعت اجباری وغیرلازم کودکان دا موجب می شود. این روش ازمیزان شوق کودکان می کاهد وانهاراازحرکت وفعالیت بازمی دارد . ازادی واختیار درانواع فعالیتها وبازیها در کودکان شادی ونشاط به بار می اورد وبرنامه های کودکستان وهر موئسسه تربیتی رااثربخشترمی کند .درکودکستان همیشه موفقیت با مربیانی است که می توانند محیط کلاس وکودکستان راانچنان جالب توجه کنند که انگیزه ای برای تحرک کودکان به وجود اید انگاه خود مربیان باید نقش راهنماوهمبازی بزرگترکودکان راداشته باشند نه نقش فرمان دهنده وتحمیل کننده ی برنامه هارا.کودکان ازراه فعالیت وتجربه ی شخصی وبه کار انداختن توانا ییهای گوناگون خود بیشتر می اموزند تاراه شنیدن سخن مربی وتوضیح وتشرح او.
