تعداد صفحات :450
فهرست مطالب
مقدمه
تاریخچه بیمه ایران (شرکت سهامی بیمه ایران)
تاریخچة بیمه در ایران
فصل اول : تعریف واژة بیمه
بخش اول: بیمه چیست؟
بخش دوم: موارد فسخ و انفساخ قرارداد بیمه
فسخ از طرف بیمه گر یا بیمه گذار
فسخ از طرف بیمه گر
فسخ از طرف بیمه گذار
موارد انفساخ قرارداد بیمه
خاتمه قرارداد
بخش سوم: متن کامل قانون بیمه مصوب سال 1316 معاملات بیمه
فصل دوم: بیمه های اتومبیل
بخش اول: بیمه شخص ثالث
توضیحات مهم
مدارک لازم مورد نیاز و شرایط رسیدگی به پرونده های خسارت شخص ثالث
بخش دوم: بیمه سرنشینان اتومبیل
توضیحات مهم
مدارک مورد نیاز پرونده های خسارت سرنشین
بخش سوم: بیمه بدنه اتومبیل
خطرات تبعی و تکمیلی
توضیحات مهم
تخفیف عدم خسارت در بیمه های بدنه
مدارک مورد نیاز برای دریافت خسارت بدنه
بخش چهارم: شرایط عمومی بیمه بدنه اتومبیل
شرایط مخصوص بیمه های تکمیلی بدنه اتومبیل
گزیده ای از شرایط عمومی و خصوصی بیمه اتومبیل
فرانشین خسارت های جزئی ناشی از حادثه و آتش سوزی
فصل سوم: بیمه آتش سوزی
بخش اول: تاریخچة بیمه آتش سوزی
موضوع بیمه آتش سوزی
اصل غرامت
حدود خطرها
ماهیت و نوع بیمه آتش سوزی
آتش سوزی چیست؟
بخش دوم: انواع خطرهای تحت پوشش در بیمه های آتش سوزی
مشخصات خطرهای اصلی و تبعی
خطر حریق
مثلث حریق
روش های اطفای حریق
انواع حریق
تعریف آتش سوزی
انواع آتش سوزی
قرارداد بیمه آتش سوزی
محتوای یک قرارداد بیمه آتش سوزی
بخش سوم: شرایط بیمه نامة آتش سوزی
شرایط عمومی
فسخ بیمه نامة آتش سوزی
شرایط خصوصی
شرایط ویژه
الحاقیه
بخش چهارم: نحوة تنظیم و آنالیز بیمه نامه
نحوة محاسبه حق بیمه
خسارت
پرداخت خسارت در بیمة آتش سوزی
فصل چهارم: بیمه باربری (حمل و نقل کالا)
بخش اول: بیمه حمل و نقل دریایی
قرارداد حمل و نقل
کلیات
قرارداد بیمه دریایی
خصوصیات قرارداد
شروع و خاتمه قرارداد
بیمه نامة دریایی
بیمه نامه های حمل و نقل
خطر یا ریسک
خطرهایی که معمولاً بیمه می شوند
خطرهایی که معمولاً بیمه نمی شوند
خطرهایی که بیمه گران بیمه می کنند
اشخاص ذی نفع در قرارداد بیمة حمل و نقل
بخش دوم: قرارداد بیمه حمل و نقل کالا
بیمه بدنة کشتی
محدودیت پوشش
کارشناسی در بیمة حمل و نقل دریایی
باشگاههای حمایت و جبران خسارت (پی اند آی)
بخش سوم: بیمه حمل و نقل زمینی
حمل و نقل در خشکی
خطرهای مورد پوشش
استثنائات بیمه حمل و نقل در خشکی
حمل و نقل داخلی (توزیع کالا)
مراحل اجرایی واردات کالا
بیمه های باربری
بیمه های باربری وارداتی
انواع خطرات تحت پوشش
خطرهای مورد تعهد
الحاقیه های مربوط به بیمه نامه های وارداتی
خسارت
خسارت همگانی و هزینه های نجات
عملیات نجات و هزینه های مربوطه
رویکرد کاربردی خسارت
بازیافت در خسارت باربری
بارنامة دریایی
چند نکته در خصوص بیمه نامه های صادراتی و داخلی
متن کالای دست دوم
متن توتا لاس
متن تخفیف کانتینر
متن موتورلنج
متن ترانزیت
نرخ های اضافی
متن فلد
بیمه نامة باربری هوایی دریایی خشکی (صادرات و واردات)
بخش چهارم: شرایط عمومی
بخش پنجم: بیمه هواپیما
قانون بیمه هواپیما
مسئولیت قانونی خطوط هواپیمایی
اشخاص ثالث
مسئولیت سازمان ها
انواع بیمه هوپیما
بخش ششم: شرایط بیمه گران کالا
مجموعه شرایط A
مجموعه شرایط B
مجموعه شرایط C
فصل پنجم: بیمه های اشخاص
بخش اول: مفاهیم بنیادی بیمه های اشخاص
علل پیدایش، گسترش و تکامل بیمه های اشخاص
اصول قرارداد های بیمه های اشخاص
تعاریف جدول مشخصات
جدول مشخصات
توافق بیمه نامه
شرایط عمومی
استثنائات
شرایط خصوصی
انواع اصلی بیمه های اشخاص
بخش دوم: بیمه های عمر و مستمری
انواع بیمه های عمر
بیمه ی عمر خطر فوت ساده (عمر ساده زمانی)
صور مختلف بیمه های خطر فوت ساده زمانی
نمونه جدول حق بیمه سالیانه در عمر زمانی برای سرمایه 1000 ریال (انفرادی)
موارد استفاده ی بیمه های عمر زمانی (به شرط فوت)
بیمه عمر به شرط حیات
بیمه اتمام عمر
بیمه تمام عمر با پرداخت حق بیمه در تمام طول قرارداد
بیمه تمام عمر بازپرداخت حق بیمه ی محدود
بیمه های مختلط پس انداز
نمونه ای از جدول حق بیمه مختلط خطر فوت به شرط حیات
انواع مختلف بیمه های مختلط پس انداز
بیمه های مستمری
انواع بیمه های مستمری
بیمه نامه های مستمری متغیر
بیمه یا الحاقیه مستمری خانوادگی
بیمه قرارداد درآمدم بازنشستگی
بیمه نامه های مستمری مضاعف
بخش سوم: بیمه های حوادث و درمانی
بیمه های حوادث
اصول بیمه گر بیمه های حادثه
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های حادثه
بیمه های درمانی
بخش چهارم: بیمه های گروهی
علل پیدایش، گسترش و تکامل بیمه های گروهی
بیمه های عمر زمانی گروهی (به شرط فوت)
بیمه های عمر زمانی مانده بدهکار
بیمه های حوادث گروهی
بیمه های درمانی
انواع قراردادهای بیمه های درمانی
بیمة درمان گروهی در ایران
استثنائات بیماری درمانی
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های گروهی عمر و حادثه
عوامل موثر در بیمه گری بیمه های گروهی درمانی
اصول بیمه نویسی در بیمه های گروهی درمانی
بخش 5: شرایط خصوصی بیمه حوادث تحصیلی
بخش 6: بیمه مسافران خارج از کشور (AGSA) آگسا
بخش 7: شرایط عمومی بیمه حوادث شخصی گروهی
فصل ششم: بیمه های مسئولیت
بخش اول: بیمه های مسئولیت مدنی از دیدگاه قانون
مبانی مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت مدنی
بخش دوم: انواع بیمه های مسئولیت مدنی
بیمه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان
بیمه مسئولیت عمومی
بیمه مسئولیت عمومی
بیمه مسئولیت تولید کنندگان کالا
بیمه مسئولیت حرفه ای
بیمه مسئولیت قراردادی
بخش سوم: بیمه نامة مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان
نحوة صدور بیمه نامه
بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در برابر کارکنان
بخش چهارم: بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی نحوة صدور بیمه نامه
بیمه نامة مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی
بخش پنجم: بیمه مسئولیت فنی بیمارستان
مشخصات بیمه نامه
نحوة صدور بیمه نامه
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت حرفه ای پزشکان
بخش ششم: بیمه مسئولیت کالا
بیمه مسئولیت حرفه ای
بیمه مسئولیت دارندگان وسیله ی نقلیه در مقابل شخص ثالث
فصل هفتم: بیمه های مهندسی
بخش اول: مفهوم تمام خطر در بیمه های مهندسی AllRisk
ویژگی های بیمه های تمام خطر مهندسی نسبت به سایر رشته های بیمه
بخش دوم: انواع بیمه های مهندسی
بیمه تمام خطر پیمانکاران یا مقاطعه کاران یا ساختمانی
اجزاء تشکیل دهنده یک پیمان یا قرارداد
موارد مهم شناخت یک بیمه نامه
موارد پوشش بیمه ای بیمه نامه CAR
استثنائات
مراحل صدور بیمه نامه تمام خطر پیمانکاران
جدول مشخصات بیمه نامه تمام خطر پیمانکاران
بخش سوم: بیمه تمام خطر نصب
موضوع مورد بیمه
استنثاها
مدت بیمه
ویژگی های بیمه ی تمام خطر نصب
تعیین نرخ
پرداخت و تصفیة خسارت
بخش چهارم: بیمه ماشین آلات
ضرورت بیمه ماشین آلات
موضوع مورد بیمه
پرداخت و تصفیه ی خسارت
استثناها
سرمایه ی بیمه شده
2) بیمه عدم النفع ماشین آلات
موضوع مورد بیمه
استثناها
سرمایه ی بیمه شده
انتخاب ریسک
تعیین نرخ
پرداخت و تصفیه ی خسارت
3) بیمه ی ماشین آلات ساختمانی
بیمه نامه پروژه های خاص
بیمه نامه های یک ساله
موضوع مورد بیمه
خطرهای بیمه شده
سرمایه ی بیمه شده
پرداخت و تصفیه ی خسارت
انتخاب ریسک
تعیین نرخ
بخش پنجم: نسل های قدیم و جدید بیمه های مهندسی
تعاریف
بیمه ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی
بیمه تمام خطر کامپیوتر
بیمه ولتاژ پایین و تجهیزات الکترونیکی
بیمه فاسد شدن کالا در سردخانه
بیمه سازه های تکمیل شده
فصل هشتم: بیمه های زیان پولی
بخش اول: بیمه ی اعتبار
بخش دوم: بیمه ی تضمین
بخش سوم: بیمه ی عدم النفع
فصل نهم: ضمائم
بخش اول
مفاهیم بنیادی بیمه‌های اشخاص
علل پیدایش، گسترش و تکامل بیمه‌های اشخاص
از آغاز پیدایش جوامع انسانی، بشر همواره در جستجوی تأمین جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بوده است. بیمه‌های اشخاص هم درست به همین دلیل یکی از ابداعات انسان‌ها برای به دست آوردن تأمین اقتصادی به حساب می‌آید.
از یک دیدگاه می‌توان بیمه‌های اشخاص را به چند بخش مهم تقسیم کرد که هر یک از آن‌ها بالقوه آثاری مثبت یا منفی در جوامع بشری دارند. بیمه‌های اشخاص علاوه بر اینکه یک محصول به حساب می‌آید، در راستای تأمین نیازهای اولیه جوامع انسانی، در زمره‌ی خدمات مهم و قابل توجه نیز شمرده می‌شود.
ابنای بشر نیاز به تأمین دارند و این امر غریزی و شاخه‌هایی از ثبات و اطمینان اجتماعی است. شرکت‌های بیمه با ارائه بیمه‌های اشخاص، زندگی انسان‌ها را ارزیابی نمی‌کنند؛ بلکه هدف اصلی و اساسی، ارزیابی و حراست از ارزش‌های اقتصادی زندگی انسان‌هاست. ارزش مادی و اقتصادی درآمد حاصل از کار و فعالیت یک انسان، تأمین‌کننده نیاز مادی او است که انسان بدان متکی است. بنابراین، بیمه‌های زندگی، علاوه بر جنبه خدماتی و انسانی آن، می‌تواند نیازهای مالی و اقتصادی خانواده‌ها را نیز برطرف سازد.
بیمه‌های اشخاص یکی از شاخص‌های شناخته شده در سنجش تأمین و رفاه مردم کشورهاست و کشورهایی که مردم آن به فراخور نیاز خود از این تأمین برخوردارند، با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامه‌ریزی، توسعه و گسترش جامعه خویش مشارکت می‌نمایند.
تاریخچه‌ی بیمه‌های اشخاص به چند قرن قبل باز می‌گردد. نخستین بیمه‌نامه، در زمان ملکه الیزابت اول صادر گردید که به صورت یک بیمه «عمر زمانی ساده»[1] بود، و زندگی بیمه‌گذار را برای مدت یک سال تحت پوشش قرار می‌داد. آقای هارولد. ای. رایز[2] در کتاب «تاریخچه‌ی بیمه در انگلستان» می‌نویسد که اولین بیمه‌نامه در 18 ژوئن 1583 صادر گردید که زندگی آقای «ویلیام گیبونز»[3] را به مدت یک سال تحت پوشش بیمهای قرار داده بود. سرمایه بیمه، معادل 3836 پوند بود که نرخ حق بیمه آن 8 درصد و 16 بیمه‌گر هر یک به فراخور حال خود سهمی از آن را تقبل کرده بودند.
بیمه‌های اشخاص در مراحل بَدوی و ابتدایی خود بر پایه و اصول علمی و فنی و مبنی بر جداول حق بیمه و نحوه‌ی انتخاب ریسک پایه‌گذاری نشده بود و به همین دلیل، توسعه و گسترش و پیدایش «جدول مرگ و میر»[4]، نقطه عطفی در تاریخچه بیمه‌های اشخاص محسوب می‌گردد؛ زیرا با به کارگیری اصول علمی و فنی در بیمه‌ها و آن هم پس از تجارب حاصله طی چند قرن، اولین بیمه‌نامه در سال 1807 میلادی بر پایه و اساس همین معیارهای فنی صادر گردید.
در سال‌های آغازین پیدایش بیمه‌های اشخاص، صدور بیمه‌نامه بدون توجه به اصول پزشکی انجام می‌شد و صرفاً کافی بود که شخص متقاضی در مقابل مدیران شرکت بیمه ظاهر گردد و آن‌ها با مذاکره با وی و داوری ظاهری، خطر را ارزیابی کنند. در سال‌های بعد، پزشکان به جمع این مدیران اضافه شدند و ارزیابی خطر صرفاً بر اساس اظهارات متقاضی بیمه و از روی ظاهر وی انجام نمی‌پذیرفت.
به مرور زمان و با گسترش روزافزون بیمه‌های اشخاص، این روند ارزیابی غیرعملی و ناکافی به نظر می‌رسید و از سویی اهمیت معاینات کامل پزشکی به منظور گزینش و ارزیابی واقعی خطر، مورد توجه قرار گرفت و به همین دلیل، شرکت‌های بیمه قبل از صدور بیمه‌نامه از متقاضی می‌خواستند تا درباره‌ی سلامتی خود از یکی از پزشکان گزارشی اخذ نماید.
به تدریج پرسش‌نامه‌هایی پزشکی شکل گرفته و کامل گردیدند و شرکت‌های بیمه قبل از صدور بیمه‌نامه با ارزیابی دقیق اطلاعات مندرج در فرم‌های پزشکی و سابقه‌ی سلامتی فرد متقاضی و اعضای خانواده‌اش، به بررسی دقیق خطر مورد بیمه پرداختند.
با توجه به اینکه تجارب به دست آمده در آغاز، خلأ مشهودی را بین اطلاعات موجود و اطلاعات مورد نیاز با واقعیت‌ها نشان می‌داد، به همین مناسبت پزشکان و «محاسبان فنی» به همکاری نزدیک و تنگاتنگ پرداختند. تحقیقات در مورد مرگ و میر، منتج به آمیزش و ترکیب اطلاعات فنی ـ پزشکی گردید؛ که در نهایت باعث به دست آمدن یک سری اطلاعات مفید در مورد عوامل مؤثر هر خطر شد و بیمه‌گران با دسترسی به این اطلاعات با اطمینان خاطر بیشتری به کار صدور بیمه‌نامه پرداختند.
بهتر است به طور خلاصه به نیاز انسان‌ها به بیمه‌های اشخاص اشاره‌ای کنیم. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند که معمولاً انسان‌ها به دلایل پنجگانه‌ی زیر به خرید بیمه‌های اشخاص اقدام می‌کنند:
1 ـ 1 نیاز اصلی و اساسی فیزیولوژیکی انسان،
2 ـ 1 نیاز به حفظ و حراست خود در قبال خطرهای خارجی،
3 ـ 1 نیاز به عشق، محبت و فعالیت‌های اجتماعی،
4 ـ 1 اقناع حس احترام نسبت به خویشتن،
5 ـ 1 خودآگاهی و تکامل.
عمدتاً خطرهایی را که انسان در برابر آن‌ها آسیب‌پذیری بیشتری دارد، به دو نوع تقسیم می‌کنند:
الف ـ خسارات مالی،
ب ـ خسارات جانی.
بدیهی است که انسان نمی‌تواند زمان بروز این گونه خطرها را پیش‌بینی کند. البته در عصر حاضر و با بهره‌گیری از فن‌آوری نو می‌توان در بعضی از مواقع بروز حوادث و سوانح طبیعی از قبیل توفان یا زلزله را پیش‌بینی کرد. اما آیا می‌توان از ضرر و زیان‌های مادی آن‌ها هم جلوگیری کرد؟ بلی، جلوگیری از ضرر و زیان‌های مادی این گونه حوادث بر عهده‌ی شرکت‌های بیمه نهاده شده است که این، همانا عصاره و مفهوم یا به عبارت دیگر، کاربرد بیمه است.
آیا راهی برای جلوگیری از مرگ، به ویژه مرگ‌های زودرسی و دور از انتظار وجود دارد؟ آیا هرگز فکر کرده‌اید که مرگی زودرس می‌تواند چه عواقب اقتصادی ناگواری را به دنبال داشته باشد؟ در جوامع اسلامی، انسان‌ها با اتکاء به خداوند متعال کمتر تمایل به خرید بیمه‌های اشخاص نشان می‌دهند و حال آنکه قادر مطلق، راه و چاه را در مقابل انسان‌ها قرار داده و راه‌های جلوگیری از مخاطرات، یا کاهش آن را به انسان‌ها آموخته است. یکی از راه‌های کم کردن مخاطرات یا بهتر بگوییم خنثی نمودن آثار منفی مرگ نابهنگام در جوامع انسانی، تأمین قابل ابتیاع از طریق بیمه‌های اشخاص است اگر حادثه‌ای ناگوار منجر به مرگ و از دست رفتن زندگی گردد، این بیمه‌های عمر است که ضرر و زیان مالی و اقتصادی حاصل از آن را جبران می‌کنند. اما اگر حادثه منجر به از کار افتادگی یا نقص عضو گردد، غرامت تحت پوشش بیمه‌نامه حادثه یا درمانی، قابل پرداخت خواهد بود.
از دیدگاه جامعه، بیمه‌های اشخاص یک طرح اجتماعی است تا از طریق جمع‌آوری پول (حق بیمه) بتوان خسارات فوت و از کارافتادگی و نقص عضو گروهی از افراد را که زودتر از موعد مورد انتظار دچار این حوادث شده‌اند، جبران نبود.
درباره‌ی این تأمین مالی و مادی سؤالات متعددی به ذهن متبادر می‌گردد: تأمین تا چه مبلغ و چه میزان؟ خطر بیمه‌پذیر تا چه حدی با زندگی خانوادگی فرد ارتباط نزدیک دارد یا بر آن تأثیرات مثبت و یا منفی می‌گذارد؟ شواهد و دلایل متعددی، نشان‌دهنده‌ی این واقعیت‌اند که عکس‌العمل‌های افراد در مقابله با خطر تا حدود زیادی به شخصیت، تعلیم و تربیت، جنس و سن فرد بیمه شده بستگی دارد.
انسان، از کلیه موجودات برتر است. انسان می‌تواند با برنامه‌ریزی و آینده‌نگری، اقدامات آتی خود را طراحی و برنامه‌ریزی کند. این همان استعداد، حق و آزادی اوست که وی را در تصمیم‌گیری توانا می‌سازد تا ازین طریق هویت فردی خود را حفظ کند. باید گفت که تأمین مالی و اقتصادی است که بشر را وادار به تحرک و فعالیت بیشتر می‌کند. لذا تأمین اقتصادی قابل قبول، باعث جلوگیری از بسیاری خطاهای انسانی می‌گردد و تا حدودی از طریق آن می‌توان اصالت و خصیصه‌ی انسان بودن را حفظ کرد. از طریق تأمین مالی و اقتصادی است که می‌توان روابط متقابل انسان‌ها را در قبال یکدیگر و جامعه انسانی شکوفا نمود و این‌ها همه علاوه بر بعد روحانی زندگی بشری است.
گفتیم که ابنای بشر همیشه در معرض خطرهای گوناگون و جدی قرار دارند. و اشاره شد که این خطرها به دو دسته خطرهای مالی و جانی تقسیم‌بندی می‌شوند. خطرهای مالی، مانند: آتش‌سوزی، توفان، و صاعقه، زلزله یا از بین رفتن اموال در زمان حمل و صدها مورد مشابه دیگر و خطرهای جانی، مانند: فوت ناشی از حادثه، نقص عضو و از کارافتادگی که باعث از دست رفتن یا کاهش درآمدهای مالی و اقتصادی یک شخص می‌گردند. فرضیه بیمه‌های اشخاص، کاهش آثار اقتصادی این خطرها برای خانواده‌هاست. در واقع، خوشبختانه افرادی که دچار حوادث نمی‌شوند، به کمک افراد حادثه دیده می‌شتابند و آن‌ها را یاری می‌کنند؛ زیرا یک نفر نمی‌تواند این گونه آثار اقتصادی را به تنهایی جبران نماید. لذا افراد با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، خود را آماده می‌سازند تا چنانچه حادثه‌ای ناگوار به سراغ آن‌ها بیاید، بتوانند با بهره‌گیری از این وجوه ناچیزی که در صندوق شرکت‌های بیمه جمع شده است، خسارت خود را جبران نمایند.
اصول قراردادهای بیمه‌های اشخاص
بیمه‌های اشخاص، یکی از انواع بیمه‌های بازرگانی است که به منظور جبران توقف درآمد بیمه شده ابداع گردیده است، این توقف خواه بر اثر مرگ باشد یا نقص عضو و یا از کارافتادگی. قرارداد بیمه، سندی است حاکی از تعهد جبران زیان و پرداخت غرامت که در صورت تحقق خطرهای مورد بیمه می‌تواند تا حدود خیلی زیادی پوشش اجتماعی نسبتاً مهمی را بین اقشار کم درآمد جوامع پ‌یشرفته صنعتی بسط و گسترش دهد.
قانون بیمه‌ی انگلستان که به دلیل قدمت از اعتبار جهانی برخوردار است، مقررات بیمه‌های اشخاص را برای اولین بار در آوریل 1757 تدوین نمود، این قانون مجدداً در سال 1774 اصلاح گردید. در طول مدت 232 سالی که از تدوین این قانون تا به امروز می‌گذرد، بیمه‌گران اقصی نقاط جهان با استناد به فراگیر بودن قانون و تأمین‌های مالی، اقتصادی و انسانی آن، به دنبال ابداع طرح‌های نوینی بوده‌اند تا دامنه‌ی پوشش را گسترش و کاربرد جهانی بیمهای اشخاص را در بین توده‌های محروم و کم درآمد و نیازمند به تأمین، توسعه دهند.
بیمه‌های اشخاص، سندی است مکتوب و حاکی از توافق‌های بیمه‌گر و بیمه‌گذار که حدود وظایف هر یک را در مقابل دیگری به صراحت معین و مشخص نموده است. ماده یک قانون بیمه ایران عقد بیمه را چنین تعریف می‌کند:
«بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار و وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردارد حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود موضوع بیمه می‌نامند».
ماده 2 همین قانون بیمه ایران، بیمه‌نامه و مشخصات آن را چنین تعریف می‌کند: «عقد بیمه و شرایط آن باید به موجب سند کتبی باشد و سند مزبور مرسوم به بیمه‌نامه خواهد بود».
بنا به تعریف فوق، بیمه‌نامه در حقیقت آثار عقد بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار است که به موجب آن بیمه‌گر متعهد می‌شود در صورت تحقق خطر موضوع بیمه، خسارت وارده را جبران کند و در مقابل، بیمه‌گذار که موظف به پرداخت حق بیمه گردیده است و مکلف می‌شود الزاماتی را در حین اجرای قرارداد، ایفا نماید. بیمه‌نامه‌های معمول در مؤسسات بیمه از دو قسمت جدول مشخصات و شرایط عمومی تشکیل شده است. در جدول مشخصات، اطلاعات خاص مربوط به بیمه‌گذار، تاریخ انعقاد قرارداد، سرمایه مورد بیمه ذکر می‌شود. ماده 3 قانون بیمه ایران درباره موضوعاتی که باید به طور صریح در بیمه‌نامه درج گردد، چنین حکم می‌کند:
«ماده‌ی 3 ـ در بیمه‌نامه باید امور ذیل به طور صریح قید شود:
- تاریخ انعقاد قرارداد،
- اسم بیمه‌گر و بیمه‌گذار،
- موضوع بیمه،
- حادثه یا خطری که عقد بیمه به مناسبت آن به عمل آمده است،
- ابتدا و انتهای بیمه،
- حق بیمه،
- میزان تعهد بیمه‌گر در صورت وقوع حادثه».
لازم به تذکر است که بسیاری از اطلاعات یاد شده به طور صریح در جدول مشخصات بیمه‌نامه آمده است و این جدول معمولاً بر اساس «پرسش‌نامه»[5] تکمیل و از سوی بیمه‌گذار یا بیمه‌شده یا هر دو کامل می‌گردد. اما در رابطه با برخی دیگر از اطلاعات یاد شده بالا به شرایط عمومی و خصوصی بیمه‌نامه رجوع نمود.
همان‌طور که اشاره شد، بیمه‌های اشخاص در طول سال‌ها قدمت خود، تحول تکاملی مداوم داشته است و با پیدایش موضوعات جدید، نحوه‌ی تنظیم و تکمیل بیمه‌نامه‌ها یا فروش آن‌ها، ارزیابی خطر، معاینات پزشکی و... متحول شده است. مجموعه اطلاعاتی که یک بیمه‌نامه را تشکیل می‌دهند شامل سه گروه به شرح زیر است:
ـ جدول مشخصات و تعاریف آن،
ـ توافق بیمهای،
ـ شروط بیمه‌نامه.
تعاریف جدول مشخصات
ـ بیمه‌گر[6] ـ شرکت بیمه مجازی است که براساس قانون و مقررات بیمه در ایران و شرایط عمومی و خصوصی این بیمه‌نامه، در ازای دریافت حق بیمه، انجام تعهداتی را به عهده می‌گیرد.
بیمه‌گذار[7] ـ شخصی حقیقی یا حقوقی است که قرارداد بیمه را با بیمه‌گر منعقد و پرداخت حق بیمه را تعهد می‌نماید.
بیمه شده[8] ـ شخصی است که احتمال تحقق خطر یا خطرهای مشمول این بیمه‌نامه برای او انعقاد قرارداد را موجب می‌شود.
استفاده‌کننده[9] ـ شخصی است که در صورت تحقق خطر برای بیمه شده از مزایای بیمه‌نامه یا قرارداد بیمه استفاده خواهد کرد.
[1]. Temporary Assurance
[2]. Harold E.Rayaes: History of Brutish Insurance
[3]. William Gibbons.
[4]. Mortality Table
[5]. Proposal Form
[6]. Assurer
[7]. Policy Holder
[8].Assured
[9]. Beneficiary
