مقاله درباره کتیبه های بیرونی گنبد سلطانیه

اختصاصی از فایلکو مقاله درباره کتیبه های بیرونی گنبد سلطانیه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:41

کتیبه های بیرونی گنبد سلطانیه

 کتیبه های نمای خارجی علاوه بر مناره ها ،ساقه گنبد و ایوانهای طبقه دوم (ایوانهای رو به بیرون )شامل چند کتیبه در سه محل به شرح ذیل نیز می باشد .

• سر در شرقی
• سر در ورودی شمالی
• در قوس یک طاقنما چند متر دورتر در سمت راست سردر شمالی

مناره ها

همانطور که قبلا"اشاره شد ،گنبد دارای 8 مناره در گوشه هاست که امروزه از تنها مناره باقی مانده که به شدت آسیب دیده اینگونه بر می آید که در زمان رونق 8 مناره از پایین تا بالا دارای تزئینات کاشی محقلی بوده است . این کاشیها به رنگ فیروزه ای و لاجوردی به شیوه خفته و راسته مزین شده که در میان کاشیهای فیروزه ای ،کاشیهای لاجوردیبا اجرای خطوط و کتیبه های مهقلی اجرا شده است .

به نظر میرسد در تزئینات مناره ها و گنبد مصالح تزئیناتی یکسان و شیوه نگارش واحدی به کار گرفته شده باشد . بقایای یک سری مقرنسهایی که در روی مناره های نیمه جان باز مانده حاکی از تزئینات آن است . کتیبه های مناره ها به دوره اول تزئینات تعلق دارد.

مناره ها نیز با آجرهای لعابدار فیروزه ای از نوع و جنس کاشیهای خود گنبد و با تلفیق و ترکیب آجرهای تزیینی به شیوه خط کوفی بنایی با نامهای مقدس خدا و پیامبر (ص)و علی (ع) مزین گشته است .

روی گلدسته قسمتهایی از این نوشته هنوز باقی است و با طراحی آن مشخص شد که کلا"دو لوزی روی یک گلدسته تکرار شده است که در یک لوزی کلمه (الله )ودر لوزی دوم کلمه (احد ). گلدسته دوم کلمات (الله ،محمد ،علی )تکرار شده است .

در صورت بازسازی کتیبه های کوفی بنایی گلدسته ها ،طرحهای مندرج در صفحات (21 و20 )حاصل خواهد شد .

• معقلی یک کلمه عربی است و از معقل می آید که به معنای قله بند ،دژمحکم ،پناهگاه مطمئن بلند است ،معنای اصطلاحی معقلی در کاشیکاری چنین است :مجموعه طرحها از انواع گلچین ،گره ،خط بنایی و کوفی و غیره را که بتوان در خانه های شطرنجی ،مربع و یا مربع مستطیلی در رنگهای متنوع بوجود آورد .
• منوچهر حمزه لو ،همان ،ص 287 .

ساقه  گنبد

در بخش ساقه گنبد در میان حاشیه مدور و داخل ترنجهایی که به شیوه تلفیق آجر و کاشی اجرا شده کتیبه ای دیده میشود که اسماءمقدس (الله و محمد (ص) و علی (ع ) به شکل قرینه انعکاسی به خط کوفی و معقلی چند بار تکرار شده و دور تا دور کاسه گنبد را شامل می شده است ،که اینک تنها در بخش غربی و شمال غربی قسمتهایی از آن باقی مانده است ( شکلهای 16 ،18 ،20 ،21 ) . در همین بخش در میان یکی از ترنجها کلمه (البقا )در بالای قسمت حاشیه کتیبه ها با ترکیب آجر و کاشی در زمینه قاب مثلث متساوی الاضلاع پنج بار تکرار شده است .

این کتیبه ها به ویژه در نگارش لفظ جلاله (الله ) قابل مقایسه با شیوه کتیبه نگاری پایه گنبد سی رکن الدین در یزد است . این کتیبه هامتعلق به دوره اول تزیینات گنبد سلطانیه است .

به گواه مدارک تاریخی تمام پوشش بیرونی و تزیینات گنبد با کاشی نره فیروزه ای رنگ و مستطیل شکل که در ساقه گنبد تزیین است ،پوشیده بوده . بخش میانی آن از کف پاطاق ،تزییناتی از ترکیب آجر و کاشی نمایان است که با کتیبه های معقلی با نامهای مقدس (الله ،محمد (ص )و علی (ع ) نگارش و مزین و گرداگرد تکرار شده است . بقیه سطوح گنبد با کاشی ساده نرم پوشش داده شده است .

کتیبه های ایوانهای : طبقه دوم ( ایوانهای رو به بیرون )

در طبقه دوم بنا مجموعا"هشت ایوان رو بر بیرون موجوداست که هر کدام از این ایوانها شامل یک طاق مرکزی (طاق بزرگتر )و دو طاق در طرفین (طاقهای کوچکتر )می باشد . در این ایوانها در میان نقوش گچبری متنوع کتیبه هایی با شیوه های متفاوت و بصورت گچبری نگارش یافته است .

معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر

اختصاصی از فایلکو معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:word

تعدادصفحات:68 صفحه

مزار سلطان محمد خدابنده ( 17- 1204 میلادی ) در سلطانیه , بنایی با گنبد عظیم و محوطه ای کوچک برای مزار . این بنا دارای پوشش دو لایه است ولی خاصیت عینی گنبد آن طور است که ارتفاع گنبد خیلی کمتر از آنچه که هست به نظر می رسد . ساختمان اصلی به صورت هشت گوش بوده در زاویه ها مناره برج مانند زیبائی بنا شده است . د رمورد ساختمانهای متفرقه این دوره می توان از نوشته های جهانگردانی چون مارکوپولو یلهم و روبروک و ابن بطوطه کمک گرفت .    در نوشته این جهانگردان بناهائی با عظمت و افسانه وار وصف شده است که هنرمندان غرب توانسته اند با تجسم آن زیباترین آثار نقاشی و ادبی را بیافرینند . ( هنر اسلامی نوشته کارل , جی . دوری ترجمه رضا بصیری ص . 172 . )   مقبره اولجاتیو در سالطانیه متعلق به 705-713 هجری قمری را می توان نمونه کاملی از ساختمان با گنبد ترکیم دانست. این بنا فقط در مدت 9 سال ساخته شده و دارای میفیت و خصوصیات تحسین آمیزی است . این بنا از یک هشت وجهی که قطر داخلی آن قریب 26 متر و فاصله دو وجه خارجی 42متر تکیل شده است. بر روی این هشت وجهی در بالا ,گنبدی به شکل چمانه بر روی مقطع دایره ای شکل که قطر آن تقریبا همان 26 متر است قرار گرفته , نوک گنبد تا کف زمین 50 متر ارتفاع دارد این گنبد بر روی ساقه ای مرتفع با ابهت خاص برافراشته شده است . در بنای گنبد سلطانیه یک روش ساختمانی سرا پا آجری که در نتیجه از نظر ایستایی بافت روشن و مشخص را تشکیل میدهد اجرا شده است. نقشه داخلی گنبد نیز یک هشت وجهی منتظم است, بر روی هر وجه یک ایوان قرار گرفته این ایوانها در بالا دارای یک طبقه دیگر هستند که به فضای داخل مشرف می باشند . بین هر ایوان و ایوان دیگر جرز بزرگی قرار دارد و بدین ترتیب بنا از 8 جزر قطور تشکیل شده که از کف زمین تا ارتفاع زیر گنبد امتداد دارد و در آنجا به وسیله قوسهایی به هم متصل می گردند .

تحقیق درباره معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر

اختصاصی از فایلکو تحقیق درباره معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 71

معماری گنبد سلطانیه در گذرگاه هنر

مقدمه :

مزار سلطان محمد خدابنده ( 17- 1204 میلادی ) در سلطانیه , بنایی با گنبد عظیم و محوطه ای کوچک برای مزار . این بنا دارای پوشش دو لایه است ولی خاصیت عینی گنبد آن طور است که ارتفاع گنبد خیلی کمتر از آنچه که هست به نظر می رسد .

ساختمان اصلی به صورت هشت گوش بوده در زاویه ها مناره برج مانند زیبائی بنا شده است . د رمورد ساختمانهای متفرقه این دوره می توان از نوشته های جهانگردانی چون مارکوپولو یلهم و روبروک و ابن بطوطه کمک گرفت .

در نوشته این جهانگردان بناهائی با عظمت و افسانه وار وصف شده است که هنرمندان غرب توانسته اند با تجسم آن زیباترین آثار نقاشی و ادبی را بیافرینند .

( هنر اسلامی نوشته کارل , جی . دوری ترجمه رضا بصیری ص . 172 . )

مقبره اولجاتیو در سالطانیه متعلق به 705-713 هجری قمری را می توان نمونه کاملی از ساختمان با گنبد ترکیم دانست. این بنا فقط در مدت 9 سال ساخته شده و دارای میفیت و خصوصیات تحسین آمیزی است . این بنا از یک هشت وجهی که قطر داخلی آن قریب 26 متر و فاصله دو وجه خارجی 42متر تکیل شده است. بر روی این هشت وجهی در بالا ,گنبدی به شکل چمانه بر روی مقطع دایره ای شکل که قطر آن تقریبا همان 26 متر است قرار گرفته , نوک گنبد تا کف زمین 50 متر ارتفاع دارد این گنبد بر روی ساقه ای مرتفع با ابهت خاص برافراشته شده است .

در بنای گنبد سلطانیه یک روش ساختمانی سرا پا آجری که در نتیجه از نظر ایستایی بافت روشن و مشخص را تشکیل میدهد اجرا شده است. نقشه داخلی گنبد نیز یک هشت وجهی منتظم است, بر روی هر وجه یک ایوان قرار گرفته این ایوانها در بالا دارای یک طبقه دیگر هستند که به فضای داخل مشرف می باشند . بین هر ایوان و ایوان دیگر جرز بزرگی قرار دارد و بدین ترتیب بنا از 8 جزر قطور تشکیل شده که از کف زمین تا ارتفاع زیر گنبد امتداد دارد و در آنجا به وسیله قوسهایی به هم متصل می گردند .

در بالای این قوس ها ساقه گنبد قرار دارد که از دو بخش تشکیل شده . بخش اول قسمت 8 وجهی و تکیه گاه مدور است و شامل کاربندی های در سه ردیف می باشد . منحنی گنبد در پوسته خارجی با خیز بسیار تند و خیز منحنی گنبد داخلی کمی بیشتر از داخل است .

گنبد تا ارتفاع 4 متر از پاکار به صورت یک پوسته است و ضخامتی در حدود 50/1 دارد . از ارتفاع 4 متر به بعد به 2 پوسته تبدیل می شود , ضخامت پوسته داخلی در حدود 60 سانتی متر و ضخامت پوسته خارجی در حدود 40 سانتی متر و هر دو ضخامت تا تیزه گنبد متغیر می باشند .

فضای بین این دو گنبد حدود 50 سانتی متر است در ارتفاع 4 متری و هرچه بالاتر می رویم این فضا کمتر می شود . مجموعه باریکه طاقهای گنبد بسیار پیچیده می باشند و در کل می توان 8 باریکه طاق اصلی را در نظر گرفت که مقطعی در حدود 80*40 سانتی متر دارند . این باریکه طاقها از ارتفاع 4متری شروع شده و تا حدود 4 متری راس گنبد که نهنبن یا کلاف آجری که این باریکه طاقها را به هم وصل می کند , ادامه دارند .

در محل کلاف اتصال باریکه طاقهای اصلی و در بین آنها باریکه های فرعی ساخته شده است .

این باریکه طاقها در محل بالا گنبد یعنی در ناحیه کلاف , 8 عدد و در ناحیه پاکار به 16 عدد می رسند یعنی بین هر باریکه طاق اصلی 2 عدد باریکه طاق فرعی که به وسیله قوسهایی به هم متصل شده اند . می باشند .

تمامی این خصوصیات بر روی هم گنبدی را می سازند که در نوع خود یکی از مهمترین و پیچیده ترین سازه های گنبدی در معماری اسلامی ایران می باشد .

بعد از گنبد سلطانیه نمونه دیگری به این اهمیت نداریم(البته در ساخت گنبدهای دو پوسته با باریکه طاق ).

در دوران ایلخانی به دستور اولجایتو دورادور شهر سلطانیه باروئی مربع شکل ساختند که طول آن 30 هزار گام و ضخامت دیواره های آن به اندازه ای بود که 4 سوار پهلوی هم می توانستند بر روی آن حرکت کنند .هر یک از دیواره هایاین بارو 16برج و یک دروازه داشت و تمام دیوارها از سنگ تراشیده شده بود و در وسط آن اولجایتو قلعه بزرگی ساخت که از جهت عظمت به شهری می ماند و در آن گنبدی جهت مقبره خود بنا کرد. که همان گنبد سلطان محمد خدابنده است که بعد از وفات ,سلطان را در آنجا بخاک شپردند .سلطان محمد در ساختن این شهر از روش برادرش غازان خان که در احداث شنب غازان تبریز بکار برده بود پیروی کرد.

ساخت این بنای عظیم مدت 10 سال بطول انجامید وپس از این مدت سلطانیه بعد

دانلود مقاله کامل درباره گنبد در معماری ایران

اختصاصی از فایلکو دانلود مقاله کامل درباره گنبد در معماری ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 59

فهرست مطالب

پیشگفتار : 2

گنبد در معماری ایران 2

تعریف هندسی گنبد 5

چپیره 6

ترمبه = سرمبه = سلمبه 10

فیلپوش 11

ترمبه پتگونه یا پتکانه 13

طاق بندی یا طاق بست 15

کاربندی یا کاربست 19

طرز چیدن مصالح گنبد 32

نتیجه گیری : 44

منابع و ماخذ : 45

تصاویر: 46

پیشگفتار :

تاریخ چند هزار ساله معماری ایران آنگونه که شایسته است مورد مطالعه قرار نگرفته است . هرچند افراد زیادی زندگی خود را وقف شناخت این معماری نموده اند اما متاسفانه نتایج تحقیقاتشان بصورت مدون در اختیار دیگران قرار نگرفته از این رو در پی مکتوب کردن اطلاعاتی درباره گنبدهای مساجد و شیوه های گنبد زنی به مشکلات عدیده ای بر می خوریم، از جمله عدم وجود منابع معتبر و سایتهای علمی و مقاله های پژوهشی در این زمینه و عدم وجود امکانات کتابخانه ای .

افراد آگاه و قابل اعتماد که در این زمینه اطلاعات کاملی داشته باشند در دسترس نیستند .

بنا بر این مشکلات و امکانات کم اینجانب مطلبی را فراهم نموده ام که امید وارم در باب معماری گنبد قابل ملاحضه باشد .

گنبد در معماری ایران

همه چیز درباره گنبد

پوشش گنبد در ایران پییشنه ای دیرینه دارد . کمبود چوبهای استوار و کشیده که در حقیقت عنصر اصـلی پوشش تخت است ، سبب شده است که پوشش سغ sagh و گنبد روایی پیدا کند و بخصوص در دهانه های وسیع ترجای پوشش تحت را بگیرد . قدیمیترین شکل های منحنی در پوشش زیرین چغازنبیل متعلق به هزاره دوم دیده شده است .

با وقفه طولانی در دوران هخامنشی معماری درخشانی با پوشش مرتفع و مسطح در اوج قدرت و کارائی جلوه دارد ولی چه قبل و چه بعد از آن بعلت فراهم نبودن شرایط خاص اقتصادی در این دوران آوردن چوب سدر از جبل عامل و ساج از گنداره همیشه میسر نبوده و در جنگل ها و جلگه های این سرزمین هم چوب مناسب پوشش پرورش نمی یافته است لذا طاقهای منحنی و گنبد جای اصلی خود را به عنوان یک پدیده ساختاری و اقلیمی در معماری ایران به آسانی پیدا می کنند در متون موجود ، دیرینه ترین گنبدی که به آن اشاره می شود مربوط به دوران اشکانی و اوایل ساسانی است . این گنبد در شهر فیروز آباد و به قطر 10/16 متر بنا شده است . چنانچه ابن البلخی در توصیف شهر فیروز آباد و گنبدی که در میانه شهر برپا شده می گوید : اردشیر شهر فیروزآباد ، که اکنون هست بنا کرد و شکل آن مدور است چنانک دایره پرگار باشد . در میان شهر آنجا که مثلاً نقطه پرگار باشد دکة انباشته برآورده است و نام آن ایوان کرده و عرب آنرا طربال گویند و بر سر آن دکه سایها ساخته و در میان گاه آن گنبدی عظیم برآورده و آنرا گنبد کیرمان گویند و طول چهار دیوار این گنبد تا زیر قبه آن هفتاد و پنج گز است و این دیوارها از سنگ خارا برآورده است و پس قبه عظیم از آجر بر سر آن نهاده و آب از یک فرسنگ از سر کوه رانده و به فواره بر این سر بالا آورده و دو غدیر است که یکی بوم پیر گویند و دیگر بوم جوان و بر هر غدیری آتشگاهی کرده است

در دوران ساسانی گنبدسازی آنچنان رواج می گیرد و تکامل می یابد که از آن پس تا امروز پوشش گنبدی از نظر ساخت و افزیر بصورت الگو و دستور العمل کلی مورد بهره برداری قرار می گیرد .

روش گنبدسازی چه در دوران ساسانی چه در دورة اسلامی آنچنان با استفاده از نظم دقیق ریاضی در شکل بندی و ساختمان و با کاربست شیوه های صحیح صورت می گیرد که در همه انواع ، گنبدها بدون احتیاج به گاه بست و کالبد و قالب در برابر همه نیروهای فشاری و رانشی به خوبی مقاومت می کنند ، گرچه در گوشه سازیها از اوایل دوران اسلامی تاکنون تحولاتی چند صورت گرفته است اما روش گنبدسازی در ایران همواره ویژگی اجرائی و فرهنگی خاص خود را دنبال کرده است . آنچه قابل ذکر است آنکه این ویژگی چه در شکل چه در اجرا ( نداشتن قالب ) آنرا با گنبدهای مشرق زمین همواره متفاوف می کند

پاورپوینت درباره معماری گنبد

اختصاصی از فایلکو پاورپوینت درباره معماری گنبد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :power point( قابل ویرایش) تعداد اسلاید: 92 اسلاید

ارمغانهای ایران بجهان معماری گنبد

  از آنگاه که مردمان غارها و اشکفت‌های کوهساران را رها کردند و در دامنه کوهها و میان دشتها پراکنده شدند نخستین چیزی که ناگزیر از فراهم کردن آن بودند سرپوشیده‌هائی بود که بتواند مانند غار پناهگاه آنان باشد.اگرچه در روزهای نخستین نیازی به شبستانهای گسترده نبود و همین که پناهگاهشان خانواده کوچکی را در زیر آسمانه خود جای میداد خوشنود بودند ولی دیری نپائید که خانواده‌های کوچک بهم پیوستند و دسته و گروههائی تشکیل دادند که کند کوچکی که در دل زمین کنده بودند یا آشیانه و کلبه مختصری که با چوب و شاخ و برگ و خار و خاشاک برپا شده بود نمیتوانست دسته یا گروهی را سرپناه باشد. نیاز به سرپوشیده‌‌های گسترده دیرک و ستون را پدید آورد و شبستانها و نهانخانه‌ها و تالارهای چهلستون جای کلبه‌های نئین و چیرهای چوب‌پوش و کندهای غار مانند نشست ولی وجود تعدادی زیاد دیرک و ستون (که طبعاً در آغاز بسیار بهم نزدیک بود) مانع دید میشد و بویژه هنگام برگزاری آئین‌ها و جشن‌ها و میهمانیها این کم‌وکاست بیشتر بچشم میخورد

نخست کوشیدند تا آنجا که میسر است ستونها را از همدیگر دور کننند و برای اینکار ناچار بفراهم کردن فرسب‌ها و تیرهای سخت و استوار و کشیده‌شدند ولی بازهم ناتوانی تیرهای چوبین در بردن بار دهانه‌های بزرگ کا را دشوار میکرد این بود که پوشش دهانه‌های بزرگ‌بیستون آرزوی معماران روزگار باستان شد.

ساختمان تالار چهلستون در جهان کهن نمونه‌های بیشمار داشت ولی برای نخستین‌بار در ایران و در شهر پارسه یا تخت‌جمشید بود که با فراهم کردن چوب کنار از جاهای دوردست (مانند جبل‌عامل) و فرسب و لته و تخته‌چوب چندن و ساج از گنداره معمار یا رازیگر پارسی توانست فاصله دوستون را تا حداکثر ممکن (یعنی درحدود شش گز- (نزدیک 4/6 متر) برساند در حالیکه بیش از آن در چهلستون‌ها و ستاوندهای کهتر گاهی سطبرای ستون‌ها پیش از فاصله میان آنها بود (مانند معابد مصری و جز آن

اگرچه این پیشرفت بسیار چشم‌گیر بود ولی ایرانی به آن خشنود نشد و برای برگزاری جشن‌ها وبارهای شاهانه چیزی گسترده‌تر و پیشرفته‌تر آرزو میکرد پس از یورش خشمگینانه و دژ چشمانه اسکندر ویرانگر بایران (با اینکه امید داشت ایران و آسیا را یونانی کند و فرهنگ باختری را بزور در خاورزمین فرنانروا سازد جز چند مورد معدود (مانند آتشکده خورهه) که تا حدی از سر ستونهای معروف به (ایوتی- یونیک) استفاده شده بود معماری یونان هرگز نتوانست در ایران جای گرم کند (این نکته نیز جالب توجه است که نمونه کلیه سرستون‌هائی که امروز بنام توسکان و دوریک و یونیک معروف شده در استودانها و پرستشگاههای کهن ایران مانند قخریکه و سکاوند وقزناپان و داو- دختر و در روزگاری بسیار کهنتر از دوران درخشش معماری یونان بکار گرفته شده و بخوبی میتواند خاستگاه خود را نشان دهد و ما در بحثی دیگر از آن سخن خواهیم گفت) از همان روزهائیکه شاهنشاهی هخامنشی فرو می‌افتاد معماران ایرانی برآن شدند که طاق و گنبد را (که پدیده طبیعی و خاص معماری ایرانی است) جانشین تخت‌بام و خرپشته چوبین کنند