فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش) + PPT
تعداد صفحات:113
موضوع : بررسی رابطه سبکهای هویت و هوش هیجانی با سازگاری اجتماعی در دانش آموزان پسر پایه ی دوم دبیرستان شهرستان دزفول در سال تحصیلی 1387-1386
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول: کلیا ت تحقیق
مقدمه 1
بیان مسئله 2
اهمیت و ضرورت تحقیق .................6
اهداف اصلی پژوهش 9
فرضیه های پژوهش 9
تعریف نظری وعملی متغیرها 10
روش تحلیل داده ها 12
فصل دوم :ادبیات وپیشینه تحقیق
مقدمه 13
تعاریف سازگاری 15
سازگاری اجتماعی 18
موضع گیریهای نظری درباره سازگاری
دیدگاه روان پویشی
- فروید 21
- مید 22
- آدلر 23
- بالبی 24
دیدگاه روانی – اجتماعی
- اریکسون 25
- سیرز 27
دیدگاه رفتاری 28
دیدگاه یادگیری اجتماعی 28
دیدگاه پدیدار شناختی 31
جمعبندی 32
هوش هیجا نی
مقدمه 34
تاریخچه هوش هیجا نی 34
تفاوتهای نظری در زمینه مفهوم هوش هیجا نی 37
بررسی رابطه هوش هیجا نی و سازگاری ا جتماعی 43
بررسی تحقیقات انجام شده در داخل کشور 48
جمعبندی 49
هویت
مقدمه 51
هویت از دیدگاه نظریه پردازان مختلف ..... 53
- اریکسون 54
- گلاسر 57
- کیگان 58
- بلوس 59
- لوینجر 60
- مارسیا 61
هویت مغشوش 64
هویت زودرس 64
هویت دیررس 64
هویت موفق 65
نظریه برزونسکی و سبکهای هویت 65
- سبک هویت اطلاعاتی 66
- سبک هویت هنجاری 67
- سبک هویت سردرگم اجتماعی 68
بررسی رابطه سبکهای هویت و سازگاری اجتماعی 69
بررسی تحقیقات انجام شده در داخل کشور 72
جمعبندی 73
فصل سوم : روش پژوهش
روش پژوهش 75
جامعه آماری 75
روش نمونه گیری 76
نمونه آماری 76
ابزار گردآوری داده ها
- پرسشنامه سبکهای هویت برزونسکی 77
- پرسشنامه هوش هیجانی سیبر یا شرینگ 80
- پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل 85
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل داده ها
مقدمه 91
شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش 91
بررسی رابطه بین متغیرهای پژوهش 95
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری
مقدمه 100
بحث ونتیجه گیری 101
محدودیتهای پژوهش 109
پیشنهادهای پژوهش 110
پیشنهادهای کاربردی 111
فهرست منا بع 113
فهرست جداول و نمودارها
عنوان
نمودار 1-2 . پویایی اساسی سازگاری 14
نمودار 2-2 . چهار وضعیت هویت مارسیا 63
جدول 1-3 . سوالات سبکهای هویت به تفکیک نوع سبک 77
جدول 2-3 . سوالات هوش هیجانی به تفکیک مولفه ها 80
جدول 3-3 . ضریب کفایت نمونه گیری و آزمون بارتلت 82
جدول 4-3. مشخصات آماری 5 عامل هوش هیجانی 83
جدول 5-3 . ماتریس عاملی چرخش یافته برای 33 سوال هوش هیجانی 83
جدول 6-3 . ضریب کفایت نمونه گیری و آزمون بارتلت 86
جدول 7-3. مشخصه های آماری پرسشنامه سازگاری اجتماعی 87
جدول 8-3. ماتریس عاملی برای 32 سوال سازگاری اجتماعی 88
جدول1-4 . تعداد دانش آموزان به تفکیک سبک هویت 91
جدول2-4 . شاخص های توصیفی متغییر سبکهای هویت 92
جدول3-4 .را بطه سبکهای هویت و تعهد 93
جدول4-4 . را بطه سبکهای هویت و هوش هیجانی 94
جدول 5-4 . را بطه بین هوش هیجا نی و سازگاری اجتماعی 95
جدول 6-4 . سهم متغیرهای سبکهای هویت و هوش هیجانی 97
جدول7-4 . جدول تحلیل واریانس 98
جدول8-4 . ضرایب حاصل از رگرسیون سلسله مراتبی 99
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک های هویت (اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم/ اجتنابی) و هوش هیجانی با روی سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر پایه دوم دبیرستان شهرستان دزفول صورت گرفت. نمونه ای متشکل از 330 نفر به صورت تصادفی ساده از دانش آموزان انتخاب شدند و پرسشنامه های سبکهای هویت برزونسکی (ISI-6G) (وایت، وامپلر و وین1998) ، هوش هیجانی سیبریاشرینگ و سازگاری اجتماعی اجتماعی بل را تکمیل نمودند. نتایج ماتریس همبستگی نشان داد که سازگاری اجتماعی با سبکهای هویت اطلاعاتی ، هنجاری و تعهد رابطه مثبت و با سبک هویت سردرگم/ اجتنابی رابطه منفی وجود دارد. نتایج تحلیل ها همچنین نشان داد که هوش هیجانی بالا پیش بینی کننده معنادار سازگاری اجتماعی است.
مقدمه:
سازگاری مسئله‌ای است که مخصوص انسان نیست. هر موجود زنده به فراخور حال خود و به اقتضای طبیعت و مرحله تکاملی که بدان دست یافته ، ناچار است به طریقی که متضمن حفظ حیات و بقای اوست خود را با محیط پیرامونش سازگار کند.
«تلاش روزمره همه آدمیان نیز عموماً بر محور همین سازگاری دور می‌زند. روان‌شناسان نیز بطور معمول، سازگاری فرد را در برابر محیط مورد توجه قرار داده اند و ویژگی‌هایی از شخصیت را هنجار تلقی کرده‌اند که به فرد کمک می‌کنند تا خود را با جهان پیرامون سازگار سازد، یعنی با دیگران در صلح و صفا زندگی کند و جایگاهی در جامعه برای خود بدست آورد» (اتکینسون ، اتکینسون ، اسمیت ، بم ، هوکسما ؛ ترجمه براهنی و همکاران، 1378).
واقعیت آن است که آدمی باید نیازهای زیستی خود را در اوضاع و احوالی اجتماعی ارضا نماید. اوضاع و احوالی که دائم در حال تغییر و دگرگونی است، چرا که هیچ انسانی در خلا زندگی نمی‌کند و بخش قابل ملاحظه‌ای از رفتار انسان مراوده با سایر مردم است (ولمن 1375).
در این میان سازگاری اجتماعی در دوران نوجوانی از اهمیت خاصی برخوردار است. نوجوان با این پرسش اساسی روبروست که من کیستم؟ این پرسش راجستجوی هویت نامیده اند و فرد نه مانند کسانی خواهد بود که قبل از او در این جهان زیسته‌اند و نه مانند کسانی خواهد شد که پس از او به جهان خواهند آمد (اریکسون، 1975).
نوجوانی دوره‌ای بسیار مهم و بحرانی است زیرا در این زمان است که سوال اساسی فرد در مورد هویت مطرح می‌شود. این مرحله یک زمان تفسیر و تحکیم است که در آن احساسی که داریم و هر چیزی که درباره خود می‌دانیم به صورت یک کل ترکیب می‌شوند. شخص باید خود انگاره با معنایی را شکل دهد که علاوه بر پیوستگی با گذشته، یک جهت‌گیری نسبت به آینده را شامل شود (شولتز ، 2000 ).
از عواملی که بر روی سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان تأثیر بسزایی دارد، هوش هیجانی است.
امروزه این باور وجود دارد که اگر فرد از هوش هیجانی بالایی بر خوردار باشد، می‌تواند با مشکلات و چالش‌های زندگی بهتر سازگار گردد و به گونه‌ای موثر به کنترل هیجانات خود بپردازد و بدین ترتیب موجبات افزایش سلامت روانی و سازگاری اجتماعی خود را فراهم آورد (انگلبرگ ، 2004).
بیان مسئله:
سازگار شدن با خود و محیط پیرامون خود برای هر موجود زنده یک ضرورت حیاتی است. سازگار شدن، عملی آگاهانه است و انسان نیروهای خود را در جهت سازگار شدن سوق می دهد(اسکیدمور ، 1979).
در واقع سازگاری با محیط، مهارتی است که باید آموخته شود و کیفیت آن مانند سایر آموخته‌ها، بستگی به میزان علاقه و کوشش فرد برای یادگیری آن دارد. محیط خانواده، مدرسه و وسایل ارتباط جمعی در فراهم ساختن امکانات یادگیری سازگاری با محیط نقش و مسئولیت مهمی به عهده دارند. فرد تحت تأثیر نظام و فرهنگ جامعه خود قرار دارد. در چنین شرایطی است که باید نیازهای خود را برآورده سازد و فرآیند اجتماعی شدن رفته رفته او را به رعایت معیارها و ارزشهای جامعه راغب می‌سازد.
شروع فرآیند اجتماعی شدن در دوره نوجوانی، باعث انتقال ویژگی‌های فرهنگی جامعه از نسلی به نسل دیگر و فراهم کردن امکان استمرار فرهنگ می‌شود و زمینه‌ساز کسب هویت موفق در بزرگسال را فراهم می‌آورد (واتسون و تارپ ، 1997).
یکی از موضوعات اصلی نظریه روانی - اجتماعی اریکسون (1968) هویت و رشد آن است. هویت احساسی است که هشیارانه تجربه می‌شود و از تبادل فرد با واقعیت اجتماعی خویش ناشی می‌شود.
هویت در یک فرد، پیوسته در حال تبدیل و تغییر در پاسخ به تغییرات در محیط اجتماعی است. از نظر اریکسون، تشکیل و حفظ احساس قوی از هویت اهمیت فراوان دارد؛ او عدم وجود هویت قوی را یکی از نخستین عوامل تعیین کننده آسیب روانی و ناسازگاری اجتماعی می‌داند (اریکسون،1968 ).
اریکسون معتقد است که در سنین نوجوانی، فرد نسبت به هویت خود، آگاهی به دست می‌آورد و "خود" با وحدت بیشتری از گذشته در ارتباط با گروه، شغل، جنس، فرهنگ و مذهب در نوجوانی شکل می‌گیرد. تعارض روانی این دوره، مربوط به شکل‌گیری احساس هویت و پراکندگی اجزای مختلف آن است. وظیفه حیاتی دوره نوجوانی آن است که این تعارض را حل کند و یک هویت واحد و منسجم برای خویش ایجاد نماید، این کار وقتی مقدور است که فرد بر جوانب منفی این تعارض و بحران غالب شود و هماهنگی درونی و مداوم در ایفای وظایف مختلف خود به دست آورد (لطف آبادی، 1381).
رشد هویت جوانب مختلفی دارد. جنبه روانی آن خود درونی نوجوان را شکل می‌دهد. او باید بتواند زندگی گذشته و هویت دوره‌های قبلی زندگی خویش را با وضع و حال جدیدش پیوند مناسبی بزند. نوجوان در این تلاشهای خود همچنین باید بتواند به پرسشهای مهم نظیر "جای من در هستی کجاست؟" " از زندگی خود چه می‌خواهم؟" پاسخ بگوید.
برخلاف دوره های قبل، که کودک این سوالات را از بزرگترها داشت، اینک او از خود می‌پرسد و خود او باید پاسخ مناسبی برای پرسشهای خویش پیدا کند (اریکسون ، 1975).
سرانجام اینکه درک هویت فردی، مستلزم تقابل روانی اجتماعی است. طبق نظر اریکسون، نوجوان باید بین آن تصوری که از خودش دارد و آن تصوری که از استنباط و انتظار دیگران از خودش دارد هماهنگی ایجاد کند. تاکید اریکسون بر اینکه درک فرد از هویت خود دست کم تا حدودی با واقعیت اجتماعی ارتباط دارد، اهمیت بسیار دارد. اریکسون بر این مسئله تأکید می‌کند که طرد شدن از طرف افراد یا اجتماع، ممکن است باعث شود که کودک از هیچ راهی نتواند در خود احساس هویتی قوی و مطمئن پیدا کند (ماسن ، کیگان، هوستون ، کانجر ؛ ترجمه یاسایی، 1380).
ویزبرگ و گرینبرگ (1997) دریافتند که از جمله عواملی که به شدت سازگاری اجتماعی هر فرد را در میان دیگر همنوعان خود تحت تاثیر قرار می‌دهد هوش هیجانی است.
در واقع هوش هیجانی نوعی پردازش اطلاعات هیجانی است که در برگیرنده ی ارزیابی دقیق هیجانات در خود و دیگران، ابراز مناسب هیجان و تنظیم انطباقی هیجان به نحوی که زیستن را ارتقا بخشد، می باشد (مایر و سالوی، 1990 ).
مفهوم هوش هیجانی که اولین بار در سال 1990 بوسیله سالوی و مایر معرفی شد برای بیان کیفیت درک احساسات افراد، همدلی با احساسات دیگران و توانایی اداره مطلوب خلق و خو به کار برده شد. این هوش، مشتمل بر شناخت خویش و دیگران و استفاده بهینه از آن برای اتخاذ تصمیمات مناسب در زندگی است. به عبارت دیگر، عاملی است که به هنگام شکست، در شخص ایجاد انگیزه می‌کند و به واسطه داشتن مهارتهای اجتماعی بالا منجر به برقراری رابطه خوب با مردم می‌شود (گلمن، 1995).
پژوهش‌های اخیر در روان‌شناسی و عصب‌شناسی، نشان داده که عاطفه اغلب مولفه مفید و حتی اساسی یک پاسخ سازی موقعیت اجتماعی است. پژوهش با بیماران آسیب دیده مغزی، نشان می‌دهد که به خاطر صدمه به بخش پیشانی مغز، آنها نمی‌توانند واکنش‌های عاطفی را تجربه کنند و تمایل به این دارند که تصمیم‌های اجتماعی مصیبت‌بار بگیرند. لذا روابط اجتماعی‌شان مختل می‌شود، اگر چه توانایی ذهنی‌شان بدون آسیب باقی می‌ماند (کیاروچی ، فورگاس ، مییر 1999؛ ترجمه نجفی زند، 1385).
هوش هیجانی در اصل دربرگیرنده این نکته است که شایستگی بین فردی (دیگران را چقدر خوب می‌فهمم و با آنها ارتباط برقرار می‌کنم) به هوش درون فردی (توانایی فهمیدن هیجاناتمان و به کار گرفتن آنها به نفع خودمان و نه به ضررمان) بستگی دارد. هر دوی این مولفه‌های مهم هوش هیجانی، با هم ترکیب می‌شوند تا به ما کمک کنند با زندگی روزانه کنار بیائیم و با محیط مدام در حال تغییر سازگاری پیدا کنیم. هر چه این دو مفهوم بیشتر رشد یابند، شانس موفقیت ما در زندگی و سازگاری اجتماعی با دیگران بهتر خواهد بود (پارکر ، 2000) .
بنابراین به نظر می رسد که دو عامل هوش هیجانی و سبکهای هویت تاثیر قابل ملاحظه ای بر روابط بین فردی و سازگاری اجتماعی نوجوانان و جوانان دارند. لذا محقق تصمیم گرفت با کار دقیق تر بر روی این دو عامل، اطلاعات بیشتری را در این زمینه کسب کند و در اختیار مربیان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت جامعه قرار دهد، تا در آینده کمتر شاهد آسیب های روانی و ناسازگاریهای اجتماعی در میان دانش آموزان کشورمان باشیم.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
پویایی و بالندگی و توسعه هیچ کشوری، بدون توجه به پویایی و بالندگی نوجوانان و جوانان آن کشور امکان‌پذیر نیست؛ زیرا دیر یا زود همین گروه از افراد جامعه به سن بزرگسالی می‌رسند و در بطن جامعه قرار می‌گیرند. جوانان این سرمایه‌های پرارزش جامعه، نیازمند هدایت و تقویت نیروهای بالقوه‌شان و رشد در مسیر کمال هستند و حفظ بهداشت روانی و سازگاری اجتماعی و بالا بردن سطح آگاهی آنان وظیفه دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت جامعه است. تغییرات سریع و متنوع و پیچیده زندگی کنونی، گاه امکان سازگاری اجتماعی را بویژه برای نوجوانان اندکی با مشکل روبه‌رو می‌سازد. موضوع ناسازگاریها هر روز در جامعه نوجوان ما، ابعاد وسیعتری به خود می‌گیرد، و ابعاد مختلف وجودی آنها از جمله هویت آنها را تحت تأثیر قرارمی دهد.
با توجه به اینکه ترکیب جمعیتی کشور ما جوان است و بالغ بر بیست میلیون نفر از افراد جامعه ما را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند، نقش نوجوانان و جوانان در ساختن آینده کشور از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است(فصل نامه تخصصی پژوهش های تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، شماره 8).
این بدان معناست که باید ً برای پیشگیری از ناسازگاریهای اجتماعی افراد جامعه، به سازگاری اجتماعی در دوره نوجوانی توجه ویژه داشت.
بررسی رابطه سبکهای هویت و هوش هیجانی با سازگاری اجتماعی در دانش آموزان پسر پایه ی دوم دبیرستان
