فروید سه سطح زندگی برای روان انسان مشخص کرد که بین این سه سطح دو نگهبان یا به قولی سانسورچی قرار دارند تا داده های ورودی در جای خود قرار گیرند.
ناهشیار: در برگیرنده تمام امیال، خواسته ها و غرایزی است که خارج از آگاهی ما هستند. وی معتقد بود که بسیاری از اعمال و احساسات ما در اثر همین غرایز مخفی هدایت می شوند. اما کدام دسته از اطلاعات در ناهشیاری فرد ذخیره می شود؟
خاطرات تلخ کودکی، تصورات تهدید آمیز و اضطراب آور، استرس های روان رنجور، عقده ها و ترس ها به ناهشیاری سرازیر می شود. این فرایند توسط یک مکانیزم خودکار به نام سرکوب صورت می گیرد. سرکوب یعنی راندن تجربیات ناخوشایند و اضطراب آور به ناهشیار به عنوان دفاعی در برابر عذاب آن اضطراب.
البته ناهشیار به معنی نافعال و خاموش نیست. غرایز موجود در ناهشیار مرتبا سعی می کنند هشیار شوند و خیلی از آن ها موفق می شوند ولی به صورت اصلی خود نمایان نمی شوند.
نیمه هشیار: شامل عناصری است که هشیار نیستند ولی به راحتی هشیار می شوند. محتوای نیمه هشیار از دو منبع حاصل می شود:
1) ادراک هشیار: آنچه را که ما درک می کنیم برای مدت کوتاهی هشیار است و زمانی که توجه خود را به موضوع دیگری متمرکز می کنیم آن چیز فورا به نیمه هشیار منتقل می شود.
2) تصورات نیمه هشیار-ناهشیار: برمی گردیم سراغ تصورات و خاطرات تلخ گذشته که به ناهشیار پس زده شده بودند. اینها با پنهان کردن خودشان در پس عناصر بی ضرر و فرار کردن از چنگ سانسورچیه اولیه از ناهشیار به نیمه هشیار می گریزند و مادامی که بیشتر از این تغییر شکل ندهند توانایی ورود به سطح هشیار را ندارند.
هشیار: آن دسته از عناصر ذهنی موجود در آگاهی در هر لحظه از زمان است. هشیاری تنها سطح دنیای روانی است که مستقیما در دسترس ما قرار دارد. هشیاری نقش کم اهمیتی در نظریه فروید دارد و محتوای آن مانند نیمه هشیاری از دو منبع حاصل می شود:
1) ادراک هشیار
2) تصورات تغییر شکل یافته ای که به نیمه هشیار راه یافته بودند بار دیگر با تغییر شکل و دگرگونی از دست سانسورچیه دوم که مسول داده های ورودی به هشیار است فرار می کنند و به اشکال و عناوین مختلف وارد هشیاری می شوند.
از جمله مواردی که فروید برای دست یابی به ناهشیار فرد ذکر کرد رویا بود. از دیگر سو وی رابطه مستقیمی میان شوخی های انسان و ضمیر ناهشیارش ترسیم کرد. در واقع شوخی می تواند نموداری از ترس و هراس فرد باشد که سعی می کند با دگرگونی در محتوای اضطراب آن را به نحوی کاهش دهد. در واقع شوخی یکی از مکانیزم های ده گانه فروید است که به موقع درباره آن صحبت خواهیم کرد.
فارغ از درستی یا نادرستی نظریات فروید خوب است برخی مفاهیم را در زندگی خود جستجو کنیم. در این زمینه فکر کنم بهتر باشد همه ما نگاهی اجمالی به کودکی خود داشته باشیم.البته بررسی خاطرات و کابوس ها و رویا هایمان در آن دوران هم می تواند همچون اکسیری روح زنگ زده شما را جلا دهد و هم شما را به اوج نا امیدی و پوچی برساند. بسته به نوع نگاهتان به زندگی خاطرات کودکی معنایی خاص می گیرند. و اگر کسی هنوز به مرحله ای از اطمینان و اعتماد به نفس نرسیده است و تاب و تحمل یافتن حقایق تلخ زندگی را ندارد اصلا چنین توصیه ای برایش نمی کنم. هر چند اگر در این مسیر صبر داشته باشیم می شود ز قوره حلوا ساخت.
الگوهای کاربرد
کوه یخ
خودآگاه (هشیار)
نیمه خود آگاه (نیمه هشیار)
ناخودآگاه (ناهشیار)
نکته:
شامل 15 صفحه فایل word