فرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 82
فهرست مطالب
فصل اول:گستره علمی موضوع تحقیق
1- 1 مقدمه
1-2 بیان مسئله
1-3 اهداف پژوهش
1-4 فرضیه های پژوهش
1-5 تعاریف عملیاتی
1-5-1 حافظه
1-5-2 اعتیاد
فصل دوم: مروری بر پیشینة تحقیق
2-1 مقدمه
2-2 تعریف حافظه
2-3 مدل های حافظه
2-3-1 واگ و نورمن
2-3-2 اتکینسون- شیفرین
2-3-3 مدل های پردازش اطلاعات
2-3-4 مدل های حافظه بلند مدت بیانی
2-4 اصول مهم حافظه
2-4-1 اصل سطوح پردازش
2-4-2 پردازش انتقال اطلاعات
2-4-3 اصل رمزگردانی اختصاصی
2-4-4 تقسیم بندی اولیه حافظه به نظام ثبت حسی (SR)، انباره کوتاه مدت (STS)، و انباره بلند مدت (LTS)
2-4-4-1 نظام ثبت حسی (SR)
2-4-4-2 انباره کوتاه مدت (STS)
2-4-4-3 انباره بلند مدت (LTS)
2-4-4-4 انتقال اطلاعات از STS بهLTS
2-5 انواع حافظه
2-5-1 حافظه حسی
2-5-2 حافظه کوتاه مدت
2-5-3 حافظه دراز مدت
2-5-3-1 نظریه های حافظه بلند مدت
2-5-3-1-1 نظریه تولوینگ
2-5-3-1-2 نظریه گراف و شاختر.
2-6 مقایسه حافظه کوتاه مدت و بلند مدت
2-7 مراحل حافظه
2-7-1 مرحله یادگیری
2-7-2 مرحله ذخیره سازی یا نگهداری
2-7-3 مرحله بازیابی
2-8 ارتباط بین انواع حافظه در نظریه های گوناگون
2-9 یادآوری
2-9-1 مرور
2-9-2 گسترش
2-9-3 سازماندهی
2-10 فراموشی
2-10-1 نظریه محو شدن
2-10-2 نظریه تغییر شکل
2-10-3 نظریه سرکوبی
2-10-4 نظریه تداخل
2-10-5 فراموشی وابسته به نشانه
2-10-6 نظریه های فراموشی
2-10-6-1 مداخله پس گستر
2-10-6-2 بازداری پیش گستر
2-11 اعتیاد
2-11-1 نگاهی به تاریخچه اعتیاد
2-11-2 اعتیاد جرم است یا بیماری
2-11-3 وابستگی به مواد
2-11-3-1 ملاک های تشخیصی وابستگی به مواد (انجمن روانپزشکی امریکا، 1994)
2-11-4 همه گیر شناسی
2-11-5 اعتیاد و تبیین های نظری
2-11-5-1 نظریه های روانشناختی
2-11-5-1-1 نظریه های روان تحلیل گری
2-11-5-1-2 دیدگاه های شناختی- رفتاری- عاطفی
2-11-5-2 نظریه های یادگیری اجتماعی
2-11-5-2-1 نظریه یادگیری اجتماعی- شناختی
2-11-5-2-2 نظریه یادگیری اجتماعی
2-11-5-2-3 رفتارگرایان شناختی
2-11-5-3 دیدگاه های مبتنی بر ویژگی های درون فردی
2-11-5-3-1 مدل بوم شناسی اجتماعی
2-11-5-3-2 الگوی تحقیر خود
2-11-5-3-3 یادگیری اجتماعی چند مرحله ای
2-11-5-3-4 نظریه تعامل خانواده
2-11-6 نظریه های یکپارچه نگر
2-11-6-1 نظریه رفتار مشکل
2-11-6-2 نظریه گروه همسالان
2-11-6-3 الگوی آسیب پذیری
2-11-7 نظریه ای زیستی- روانی
2-11-7-1 نظریه های وابستگی جسمانی اعتیاد
2-11-7-2 نظریه های مشوق مثبت اعتیاد
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 طرح تحقیق
3-1-1 تعداد گروه ها
3-1-2 متغیر های مستقل و وابسته
3-2 جامعه آماری
3-2-1 جامعه آماری افراد سوء مصرف کننده مواد
3-2-2 جامعه آماری افراد بهنجار
3-3 روش نمونه گیری و حجم نمونه
3-4 ابزار پژوهش
3-4-1 آزمون حافظه صریح (بازشناسی)
3-4-2 نمره گذاری آزمون بازشناسی
3-4-3 نحوه اجرا و شرایط اجرای آزمون ها
3-4-4 مواد هیجانی آزمون بازشناسی
3-4-5 کلمات مربوط به مواد
3-4-6 کلمات خنثی
3-5 نحوه جمع آوری اطلاعات
فصل چهارم: یافته ها و نتایج پژوهش
4-1 یافته های پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- بحث و جمع بندی نتایج تحقیق
5-2- محدودیت های تحقیق
5-3- پیشنهادهای تحقیق
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی
چکیده لاتین
فهرست جداول
جدول4-1- نتایج میانگین و انحراف استاندارد نمره آزمودنی ها برحسب متغییرهایHit، Miss، False Alarm و Correct Rejection
جدول4-2- نتایج آزمونt مستقل در مورد مقایسه میانگین متغییرهای
Hit، Miss، False Alarm و Correct Rejection
جدول 4-3- خلاصه نتایج ضرایب همبستگی پیرسون بین متغییرهای
Hit، Miss، False Alarm و Correct Rejection
-1 مقدمه:
مطالعات مربوط به حافظه در سه دهه اخیر از توجه و غنای بسیاری برخوردار شده و حجم گسترده ای از مطالعات علمی و آزمایشگاهی مربوط به روانشناسی شناختی را در بر گرفته است. این مطالعات هم در افراد عادی و هم در بیماران آسیب دیدة مغزی انجام گرفته و یافته های هر کدام بر غنای مطلب افزوده است.اکنون موضوع تغییرات اجتماعی و پیامدهای آن در تعلیم و تربیت، سلامت روانی یا بیماری های روانی، افزایش رضایتمندی از زندگی یا کاهش آن و هزاران موضوع دیگر از این دست، پیش روی محققان است. از آنجا که بهداشت روانی پدیده ای روانی-اجتماعی است، نیازمند درک و تفسیر درست از مسائل مرتبط با خویش است. بنابراین بهداشت روانی را باید در چهارچوب عوامل اساسی زمینه ساز خویش یا برعکس در ارتباط مستقیم با عوامل زیانبخش برای سلامتی مورد توجه قرار دارد.
یکی از حوزه های با نفوذ و مورد علاقة محققان در روانشناسی شناختی مطالعات مربوط به حافظه است که به فرایند یادگیری و یادآوری در انسان در سه دهة اخیر توجه خاص کرده است. تحقیقات مربوط به حافظه از چند جهت مورد توجه و علاقه بوده است: اولاً، به مطالعات انسانی بیشترین اهمیت داده شده است. شاید بتوان گفت که در سه دهة اخیر یکی از غنی ترین مطالعات مربوط به علوم شناختی مطالعات مربوط به حافظة انسان است. حافظه یکی از فرایندهای عالی شناختی انسان از طرفی با ادراک و توجه در ارتباط است و از طرفی دیگر با حل مسئله و تفکر درگیر است. ثانیاً، در مطالعات مربوط به حافظه با توجه به پارادایم پردازش اطلاعات مراحل گوناگون یادگیری اطلاعات، نگهداری اطلاعات و یادآوری(بازیابی) اطلاعات به طور جداگانه بررسی و تحقیق شده اند، یعنی به همان اندازه که به مرحلة یادآوری(بازیابی) اطلاعات و به عبارتی عملکرد آزمودنی توجه شده به مرحلة یادگیری وچگونگی پردازش اطلاعات نیز در ابتدای ورود به نظام شناختی توجه خاص مبذول شده است، خصوصاً به ارتباط بین دو مرحلة یادگیری و یادآوری. ثالثاً مطالعات مربوط به حافظه با توجه به خصوصیت بین رشته ای روانشناسی شناختی بیشتری بهره و تأثیر را از مطالعات نوروسایکولوژیک حافظه(بیماران آسیب دیدة مغزی که دچار اختلالات یادگیری و یادآوری شده اند) و زبانشناختی(ارتباط بین حافظه و زبان) و علوم رایانه(ارتباط بین حافظه و هوش مصنوعی) گرفته است.
هدف عمده این تحقیق بررسی سوگیری حافظه در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و همچنین مقایسه این افراد با افراد بهنجار در شرایط طبیعی و واقعی زندگی است و اینکه حافظه در زندگی واقعی و روزمره چه استفاده ها و کاربردهای عملی می تواند داشته باشد.
سعی بر آن بوده که مطالب هر فصل مستند به مطالعات و تحقیقات تجربی باشد، از این رو کلیة منابع علمی مورد استفاده به طور دقیق در متن و فهرست منابع ذکر شده است.
1-2 بیان مسئله
با توجه به اینکه حافظه در تمامی امور زندگی بشر نقش حیاتی و بسیار حساسی را بازی می کند بر همه روشن است که وجود نقص یا نقایصی در حافظه چقدر می تواند در سازگاری بشر با دنیای رو به پیشرفت امروزی تأثیر بگذارد. و از آنجائیکه بروز سوگیری حافظه مانند تمامی عوامل دیگر در انسان امروزی متحمل می باشد، و با توجه به بروز انواع سوگیری حافظه ضروری است که عواملی که در آن سوگیری حافظه نقش دارد مشخص گردد. در این میان اعتیاد یکی از عواملی است که سوگیری حافظه می تواند در آن نقش اساسی داشته باشد. با توجه به اینکه سوء مصرف مواد مخدر یکی از آسیب ها و انحرافات اجتماعی و روانی به عنوان واقعیت کنونی است که آفت بزرگ بشریت در عصر کنونی نام گرفته است و به واسطه تبعات زیادی که بر پیکره فرد، خانواده و ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... جامعه رسانده، نه تنها به صورت یک تهدید ملی، بلکه فراتر از مرزهای ملی به صورت یک مسئله پیچیده و جهانی در آمده است که شعاع مضرات و دامنه شدت آن به حدی است که امروزه غریب به هزاران نفر از این دسته افراد مبتلا به سوء مصرف مواد در کشور وجود دارد. نظریه پردازان شناختی سوگیری حافظه را ناشی از پردازش طرحواره ای و وجود الگوهای شناختی می دانند، در مقابل طرفداران نظریه تسهیل عاطفی آن را ناشی از اثرات تسهیلی و پردازشی خلق و حالت عاطفی مسلط و جاری قلمداد می نمایند. با توجه به مسائل بیان شده هدف محقق در این پژوهش، مقایسه حافظه صریح افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد بهنجار بوده است. همچنانکه پیش از این بیان شده اعتیاد یک پدیده چند بعدی و دارای پیامد های گوناگون اجتماعی، فرهنگی، روانی، اقتصادی و سیاسی است. البته آنچه در تبیین علت اعتیاد افراد به مصرف مواد بیش از هر چیز اهمیت دارد، عامل سوگیری حافظه به نشانه های گرایش افراد به این مواد است. امید است توانسته باشیم در این پژوهش به این هدف جامه عمل بپوشانیم.
1-3 اهداف پژوهش
به دنبال مطالب گفته شده در صفحات قبلی، این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال است که اولاً نشانه های حافظه ای که در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد وجود دارد چه تأثیری در گرایش آنها به سوی این مواد می باشد؟
دوماً اینکه چرا افراد مبتلا به سوء مصرف مواد نسبت به این نشانه ها و علائم سوگیری قابل توجهی در مقایسه با افراد بهنجار دارند؟
1-4 فرضیه های پژوهش
1-بین نشانه های حافظه ای و گرایش افراد به سوء مصرف مواد مخدر رابطه وجود دارد.
2-تأثیر این نشانه ها در گرایش افراد مبتلا به سوء مصرف مواد بیشتر از افراد بهنجار برای مصرف مواد است.
1-5 تعاریف عملیاتی
1-5-1 حافظه
گایتون (1973) حافظه را عبارت از توانایی شخص در به ذهن آوردن تفکراتش که لااقل برای یک بار انجام می گیرد می داند، او می گوید: تفکرات، هوشیاری، حافظه و یادگیری تا بدانجا که مربوط به سلسله اعصاب مرکزی می شود وابسته به هم و تقریباً غیر قابل تفکیک می باشند.
یک تعریف دیگر: می توان حافظه را یک دریافت مستقیم چیزهایی دانست که در گذشته کسب گردیده یا به تجربه در آمده اند، اما پذیرفتن چنین تعریفی مستلزم حفظ همه گذشته یا لااقل بخشی از گذشته فرد است. باید دانست که حفظ هر گذشته ای مربوط به حافظه نمی شود. در نتیجه باید برای حافظه حد و مرزی قائل شد (پیاژه، به نقل از محمد اورکی 1365).
1-5-2 اعتیاد:
فرد مبتلا به سوء مصرف مواد: در این پژوهش وابستگی حالتی است که فرد به طور مستمر یکی از مواد مخدر را استعمال می کند و فرد مبتلا به سوء مصرف مواد فردی است که به مصرف مواد مخدر عادت کرده است.
فصل دوم
مروری بر پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه:
از میان مشکلات بزرگی که فرا روی روان شناسان شناختی قرار دارد، هیچ یک به اندازه ماهیت ساختار حافظه مغز مبهم نیستند. درون محفظه محکمی یک دستگاه حافظه حیرت انگیز، با وزنی حدود یک کیلوگرم، قرار گرفته است. مغز انسان ناظر و مدیر زندگی ماست، و اعمال ما را هدایت می کند؛ مخزن حافظه است و دانش را برای استفاده آینده حفظ می کند؛ قلب هیجانات ماست، و به زندگی احساس می دهد. با این وجود، از میان همه مرزهایی که به دست کندوکاو و تمدن ما گشوده شد، دانش ما در باب جایگاه دانش تازه آغاز شده است. اما چه آغازی؟ در 25 سال گذشته آنچه در باب حافظه آموخته ایم، به مراتب بیش از همه چیزهایی است که در طول تاریخ در این باره یادگرفته ایم. مطالعه حافظه انسان به سادگی در چهارچوب یک طبقه بندی دو مقوله ای قرار می گیرد: ساختار و فرایند. بسیاری از روان شناسان شناختی پذیرای یک مفهوم ساختاری در باب حافظه هستند، که خود ثنوی است، و متشکل از حافظه کوتاه مدت (STM) و حافظه بلند مدت (LTM) فرض می شود. این دیدگاه که با مدل پردازش اطلاعات همساز است، شهرت و رواج یافته است. در سال های اخیر ابراز برخی اندیشه ها در باب ماهیت حافظه انسان موجب شده است بسیاری از روان شناسان شناختی در اعتبار مدل ثنوی حافظه تردید کنند.توجه، حافظه، یادگیری به طور جدایی ناپذیری با هم ارتباط دارند. یادگیری تغییر در رفتار است که از تجربه حاصل می شود، حافظه تأثیر تجربه است و توجه هر دوی آنها را تسهیل می کند (ماسارو و کوان، 1993 به نقل از لفرانسوا 1378)
مقایسه حافظه صریح افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد بهنجار
