طراحی و ساخت مزارع آبی
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:101
چکیده :
در مطالب جمع آوری شده اطلاعات پایه‌ای لازم برای طراحی یک استخر پرورشی جمع آوری شده است. طراحی استخر و ساخت آن بسیار مهم است. برای طراحی یک مزرعة آبی می‌بایست به فاکتورهایی توجه داشت از جمله : کیفیت خاک – منبع آب – شوری و جریانان جزر و مدی در مزارع و پرورشگاههای ساحلی، محل‌های تخم ریزی ماهی، شرایط آب و هوایی و ... که ما در این مقاله تمامی عوامل مهم و تعیین کننده در طراحی و ساخت مزارع آبی را بررسی می‌کنیم.
طرح و ساخت مزارع آبی :
برخی اطلاعات پایة لازم برای طراحی یک استخر پرورش در زمان مشخص شدن امکان اجرای پروژه، جمع آوری خواهند شد. هر چند، بررسیهای بیشتری معمولاً برای طراحی مناسب ترین طرح بندی روشهای ساخت و عملیات، لازم خواهد شد. طراحی استخر و ساخت آن، به اندازة انتخاب محل مطمئن برای موفقیت پروژه، هم از نظر تکنیکی و هم از نظر اقتصادی، مهم است. همانطور که قبلاً نشان داده شده، مکانهای ایده آل همیشه ممکن است در دسترس نباشند. نقص‌های محل، در اکثر موارد باید بوسیله طرح‌های مناسب ساخت و عملیات، رفع شوند. هر چند،ممکن است صندلی طرح‌ها برای رفع نیازهای کشت آبی، تقریباً در هر شرایط نامناسبی، امکان پذیر باشد، اما اقتصادی بودن و امکان پذیر بودن استفاده از آنها برای کشت آبی تجاری، جای شک و تردید دارد. در حقیقت، طرح‌هایی که به طور نرمال در کارهای مهندسی آب یا آبیاری به کار رفته‌اند، نمی‌توانند برای ساختارهای کشت آبی بدون اصلاح و تغییر قابل توجه (به خاطر هزینه‌های مربوطه) استفاده شوند. بخصوص در مورد مزارع آبگیری استخرها صدق می‌کند که قسمت قابل توجهی از کشت آبی کنونی را به خود اختصاص داده‌اند.
چون طرح مزرعه آبگیر، از نظر مکان بسیار اختصاصی عمل می‌کند، نمی‌توان به طرحی اندیشید که بتواند استفاده عمومی داشته باشد.
هر چند برخی از ویژگیهای طرح اصلی را می‌توان بر اساس فیزیوگرافی محل، منبع و طبیعت منبع آب، نوع محصور سازی که به کار می‌رود، اورگانیسم‌هایی که کشت می‌شوند و تکنیک‌های مدیریت، از جمله تغذیه یا تولید مواد غذایی و روشهای برداشت، تعریف کرد. بررسیهای دقیقی که قبلاً به آنها اشاره شد باید به سوی کسب اطلاعات پایة لازم برای تعیین ویژگیهای طرح مناسب هدایت شوند.
6-1 استخرهای پرورش دور و نزدیک از ساحل :
6-1-1 اطلاعاتی برای طرح استخرها
چون اکثر تاسیسات کشت آبی در حال حاضر، مزارع آبگیر خاکی (استخرها) هستند، ما ابتدا می‌توانیم روندهای طراحی آنها را در نظر بگیریم. علی رغم تشابه اصول پایة درگیر، بررسی مزارع آبگیر آب شیرین غیر ساحلی و مزارع آبگیر آب شورمزه یا آب شور ساحلی، به طور جداگانه، و اصولاً به خاطر تفاوت درجزئیات عملیاتی، مناسب تر خواهد بود.
همانطور که قبلاً نشان داده شد، بررسی و رسیدگی قبل از طراحی مزرعه به وسعت اطلاعات جمع آوری شده در طول مطالعات اولیة امکان اجرای طرح، اطلاعات خوبی مربوط به دمای میانگین ماهانه، بارش باران، تبخیر، رطوبت، نورخورشید و سرعت باد و جهت باد، باید از قبل، در دسترس باشند. یک نقشه برجسته (مقیاس 1:50000 تا 1:25000) از منطقه، مفیدترین داده در تعیین منطقه حوزة محل و موقعیت نسبی‌اش است.
یک نقشه زمین شناسی، در صورت امکان، در مطالعه خاک زیر محل، مفید خواهد بود.
بررسیهای دقیق ممکن است با توجه به منابع آب، ویژگیهای خاک و توپوگرافی محل، ضروری باشند. نقشه‌های توپوگرافی در صورت امکان، احتمالاً باید در مقیاس کوچک باشند که تمام ویژگیهای مربوطه را منعکس نمی‌کنند. سپس یک نقشه جدید یا به روز، بایستی برای نشان دادن طبیعت پستی و بلندی زمین و خصوصیات ویژه‌اش، از جمله متفاوت در ارتفاع، تعیین محل و اندازه گیری مرزها یا محدوده‌ها، تسهیلات فیزیکی (مثل ساختمان‌ها، جاده‌ها، کانال‌ها، پل‌ها) و ... فراهم شود. این اطلاعات به تعیین مسیر حرکت آب، محل ساختارهای کنترل آب و مقدار کار خاکریزی لازم، کمک خواهند کرد. چندین متد برای بررسی زمین وجود دارند، از جمله
a) شبکه بندی b) جدول بندی سطح تراز c) روش سطح مقطع با بررسی و نقشه برداری اریب d) روش خطوط پرتو افکن با بررسی اریب
e) مسافت یابی
در این میان، مسافت یابی در بررسیهای روی زمین نسبتاً سریع است و فراگیرتر و می‌تواند برای بررسی تمام انواع مناطق استفاده شود.
روشهایی مثل شبکه بندی و جدول بندی سطح تراز بیشتر مناسب زمین نسبتاً سطح هستند و سایر روشهایی که در بالا به آنها اشاره شد، اختصاصاً برای زمینهای تپه‌ای، مناسب هستند. برای بررسی و نقشه برداری مزرعه، یک معیار موقت با یک سطح مبنای مناسب، باید تعیین شود. محل این معیار موقت بایستی روی نقشه برجسته مشخص شود و تمام ارتفاعات خاکریزها، کانال‌ها، آبگیرها، ساختمان‌ها، تشکیلات و ... از روی آن تنظیم شوند. نقشه برجسته که باید هر ساختار مشاهده شده یا اندازه گیری شده روی زمین را نشان دهد، بایستی ترجیحاً در مقیاس 1:1000 تا 1:5000 باشد، همراه با خطوط برجستة cm25-10، بطوریکه زهکشی کامل آبگیر را بتوان طراحی کرد و حجم کار خاکریزی با دقت لازم قابل برآورد باشد. اگر ساختار پیشنهاد شده، دارای محدوده‌ای به اندازة مزرعة موجود باشد، مقاطع عرضی و طولی آبگیرهای مجاور، زهکش‌ها و کانال‌ها، باید بدست آیند.
کیفیت خاک :
ویژگیهای خاک که در انتخاب محل اهمیت دارند، در فصل شرح داده شده‌اند. بر اساس نتایج بررسیهای امکان اجرای طرح، وسعت نمونه برداری خاک بیشتر باید معین شود. اگر شرایط خاک یکنواخت و یکسان باشد، برای هر 2 تا 5 هکتار انتخاب 2 محل کافی است.
در غیر این صورت، ایستگاه‌های نمونه برداری بیشتری نیاز خواهد بود. حداقل عمق یک چاه گاز (borehole) برای نمونه برداری خاک، پیشنهاد شده که m2 زیر عمیق ترین خاک برداری مورد نظر منطقه پروژه، است. برای ساختن تشکیلات خاص، مثل برج مخزن آب (تانکر آب)، اعماق بیشتر گمانه کفی (boring)، متناسب با اندازة تشکیلات، لازم هستند. تست خاک باید برآورد کردن
a) افت نشست (نفوذ) b) شرایط زیر نشت و خطر نقص لوله کشی
c) پایداری خاکریزهای خاکی d) میزان تراکم لازم
e) سرعت جریان مجاز در کانالهای منبع زمینی و f) نیازهای زیربنایی ساختمان‌ها
خاک روی محل‌های قرضی بالقوه در فاصله متحرک (کشندة) اقتصادی، بایستی برای تعیین طبیعت خاک در دسترس برای ساختن خاکریزها، مورد مطالعه قرار گیرد. خاکریزهای لازم برای مزرعه بایستی با خاک‌های چسبانکی ساخته شوند که دارای انعطاف پذیری کافی باشد (در کل با شاخص انعطاف پذیری تعیین می‌شود – مقیاس تعامل بین آب و اجزای انعطاف پذیر چسبناک خاک)، برای مثال خاکی با شاخص انعطاف پذیری بالای 15% چنین خاک‌هایی باید از نظر پایداری نسبت به تغییرات طولانی مدت در نفوذ پذیری که حاصل فاکتورهای جوی مثل افزایش تراکم و چگالی پایدار یا تراکم و تجمع ذرات می‌باشند، مورد بررسی قرار گیرند. خساراتی که احتمالاً به خاطر نشست کم و تراوش اتفاق می‌افتد باید با استفاده از روشهای استاندارد، تعیین شوند. برای تخمین خسارات طولانی مدت به خاطر نشست، در نظر گرفتن محتوای رسوبی منبع آب، که در طول فاسد شدن آشغال‌ها و باقی مانده مواد،زباله‌های آبگیر، رشد جلبک‌ها و ... باعث آب بندی طبیعی یا تجمع در یک دوره زمانی می‌شوند، ضرورت دارد.
در حالیکه پایداری خاکریز می‌تواند بوسیله روشهای استاندارد مکانیک خاک، تعیین شود، ارزیابی راندمان طولانی مدت احتمالی ساختارها و تشکیلات، مشکل تر است. به خاطر اندازة نسبتاً کوچک و تجربه زهکشی و پر شدن مکرر، امکان خشک شدن کل خاکریزهای مزارع، ایجاد ترک و شکاف و توسعه آن و وارد شدن آب به داخل خاکریز در زمان بارش باران یا پر شدن آبگیر، بیشتر است. پس خاک متورم می‌شود، ولی اندازه این تورم در هر نقطه خاصی تنها به پتانسیل تورم خاک بستگی نخواهد داشت بلکه به اندازه فشار محدود کنندة اطراف، بخصوص توده‌ها خاک فشرده، نیز بستگی دارد. خشک شدن و مرطوب شدن مکرر، و بنابراین چروک شدن و باد کردن، باعث توزیع تراکم پایداری می‌شود که تراکم‌های بیشتر در بخش درونی مقطع عرضی بوجود می‌آیند.
Szilvassy (1984) اثرات معکوس خشک شدن و مرطوب شدن مجدد آبگیرهای ماهی (برکه‌های ماهی) را شرح می‌دهد. ترک‌ها و شکاف‌های ایجاد شده بوسیله خشک شدن، ورود آب به داخل بدنة خاکریز را تسهیل می‌کند. ظاهر ترک اشباع شده است و رطوبت به داخل آن، بوسیله پدیدة موئینگی، نفوذ می‌کند. بخشهای اشباع شده تقریباً نسبت به هوا غیر قابل نفوذ شده و هوا در منافذ تحت فشار موئینگی و نیز فشار هیدرواستاتیک بخشهای زیر آب، قرار می‌گیرد. این فشار روی هوای محدود شده، منجر به خرد شدن سنگ‌ها، میعان ناگهانی شیب‌های حفاظت نشده، می‌گردد. اگر آب از میان ترک‌ها جریان باید، خاک در حال میعان، با سرعت بیشتری شسته شده و باعث بوجود آمدن آبگذر یا فرسایش تونل می‌شود، که اغلب باعث از بین رفتن خاکریزهای کوچک می‌گردد. در کنار جستجوی دقیق لایه سطحی منطقه‌ای که برکه‌ها و کانالهای منبع آب طراحی می‌شوند، خاک‌های اطراف دنبالة کانال نیز باید از نظر ویژگیهای هیدرولیک، برای تخمین شیب‌ها و سرعت مجاز جریان آب در کانال، مورد بررسی قرار گیرند، توالی طبقات خاک به سمت اولین لایه غیر قابل نفوذ، باید تا آنجا که ممکن است به دقت، تعیین شود. اگر خاک تا حداقل 6/0 متر زیر عمیق تر از کف در آبگیرها یا کانالهای زهکشی غیر قابل نفوذ باشد، جستجو و بررسی بیشتری ممکن است لازم نباشد. از نظر مشکلات بدست آوردن نمونه‌های خاک کاملاً دست نخورده، برای تست‌های آزمایشگاهی، مطالعات نفود پذیری زمین، در کنار هر چاه گمانة اکتشافی بوسیله روش تراوشی و نفوذی، توصیه می‌شوند. ساختمان‌ها و سایر تشکیلات روی محل پرورش ماهی، در کل کوچک هستند و بنابراین بارهای عملگر روی زیر بنا، احتمالا زیاد نیستند. در مواردی که در آنها، این ساختارها باید روی محل‌هایی که به تازگی پر شده‌اند ساخته شوند، باید مراقب خاصی برای اجتناب از آسیب حاصل از نشست خاک بیشتر، داشت. روشهای تحقیق استانداردی که توسط مهندسین ساختمان استفاده می‌شوند باید به کار روند.
در حالیکه، اهمیت مطالعات دقیق خاک در طراحی استخرهای پرورش، انکار نمی‌شود، ولی باید به خاطر داشت که تست‌های آزمایشگاهی برای تعیین مقدار قدرت خاک، هزینه بردار هستند. حتی زمانیکه انجام می‌شوند، مهندس باید از این نتیجه برای تصمیم گیری راجع به استفاده از آن برای نوع تشکیلاتی که در مزارع آبگیر، همراه با خاکریزها و سدهای کم، ساخته می‌شوند، استفاده کند. به همین خاطر، در کشورهایی مثل مجارستان، مهندسین پرورش آبی از دستورالعمل‌های تجربی خاص بر اساس تجربه محلی، برای ساخت خاکریزها، میل شکن‌ها و سدهای کمتر از m3 و نگهداری کمتر از 3 میلیون متر مکعب آب، استفاده می‌کند.
ویژگیهای خاک‌های ساحلی، بخصوص مانگروها، قبلا در فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. وجود تعداد زیادی مواد آلی در خاک، بخصوص ریشه‌های مانگرو، یک مشکل خاص طرح و ساخت آبگیر در مناطق ساحلی است. نظرات زیادی راجع به حفاری نکردن بسترهای استخر (آبگیر) دست نخورده و بسته به انبوه شدن و رسوب تر نشست‌های آورده شده با آب جزر و مدی، ساختن یک لایة رویی ضخیم روی بستر، برای کاهش مشکلات خاک اسیدی، وجود دارند. در آن مورد، خاکی که برای ساخت خاکریز استفاده می‌شود باید از خارج از محدودة آبگیر بدست آمد. اگر وسایل مکانیکی ساخت و ساز آماده شده باشند، خاک چسبندة لازم باید به کمک دستگاههای حفاری یا تجهیزات مشابه تهیه شود. اگر وسایل دستی ساخت و ساز، مورد استفاده قرار می‌گیرند، امکان خاکبرداری به صورت بلوک و انتقال دادن آن بلوک‌ها به بارکش‌ها یا قایق‌های کف سطح، در جزر و مدهای بلند، به محل آبگیر، وجود دارد. در کنار هزینه‌ها قابل مقایسه، زمان ساخت و ساز نیز باید در تصمیم گیری، وارد شود.
منبع آب
ویژگیهای شیمیایی منبع آب برای مزرعه و منابع آلودگی، قبلاً در جریان انتخاب محل، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. اغلب، اطلاعات بیشتری در مرحله طراحی راجع به مقدار آب لازم مورد نیاز هستند. برای یک استخر ماهی با عمیق متوسط m5/1 مقدار آب لازم برای پر کردن آن، در ابتدا
15000 است. میزان اتلاف آب از طریق نشست و تبخیر، بطور قابل توجهی میان مناطق مختلف، متفاوت است. در یک اقلیم خشک، متوسط اتلاف آب در طول فصل رشد، می‌تواند بالغ بر روز cm2-1 یا بیشتر باشد. با مدیریت درست، کل مقدار حداقل لازم برای پر کردن و سرازیر شدن تحت چنین شرایطی بین ha/m3 60000 – 35000 در سال، برآورد شده است. اندازة مزرعه باید بطور طبیعی بستگی به مقدار آب موجود در طول دورة عملیات، داشته باشد. زمانیکه منبع تأمین آب، یک نهر است. داده‌های مربوط به طبقه‌ها و اشکوب‌ها و سرعت جریان باید در نقطه انحراف مسیر در روزهای پر شدن استخر و برای جبران اتلاف اب، استفاده شوند. توصیه شده که سرعت جریان باید برای 80% احتمال، تعیین شود.
در مناطق مستعد سیل، داده‌های راجع به طراحی سیل‌ها و تخلیه‌ها، لازم هستند. آژانس‌های کنترل آب می‌توانند در کل مقادیری برای احتمال وقوع سیل، تعیین کند اما در مواردی که چنین ارزش‌ها و مقادیری دردسترس نیستند، پیشنهاد شده ک 1% احتمال وقوع سیل (یعنی یکبار در صد سال) باید به عنوان نقشه یا طرح سیل برای مجری هرز آب یا سرریز یک سد، پذیرفته شود.
روفاب (run off) حوزة آبریز محل، بایستی برای تعیین ظرفیت مخزن یا آبگیرهای مزرعه، در نظر گرفته شود. داده‌های راجع به حداکثر مقدار تبخیر ماهانه و بارش باران، لزوماً برای براورد مطالبه آب، به کار می‌روند.
برآوردهای حجم سالیانه رسوبات وارد شونده به استخر باید در تعیین میزان با سرگیری، در نظر گرفته شوند؛ یا در مواردی که هدف ساخت یک لایه رویی لای و گل می‌باشد، برای تخمین زمان لازم برای این کار، استفاده می‌شود. مجدداً، زمانیکه وکرورت آب بسیار نامطلوب است و مخازن رسوبی جداگانه‌ای برای کاهش آن لازم هستند، این اطلاعات ضرورت دارند. یکی از مشکلات استخرهای پر شده با اجسام و ذرات طبیعی آب، ورود ماهی خارجی و سایر ارگانیسم‌ها در مراحل تخمی یا لاروی به همراه آب می‌باشد، حتی زمانیکه دریچه‌های ورودی بوسیله توریهای ریز حفاظت می‌شوند. تصفیه جنین آبی برای حذف آفت‌ها و شکارچیان، بسیار مشکل و گران قیمت است. در شرایط خاص، در صورت لزوم، فیلترهای شستی یا سایر فیلترها می‌توانند بر اساس اندازه و میزان رسوبات، استفاده شوند. استفاده از آب فاضلاب، از جمله فاضلاب شهر فرعی، برای آبیاری و افزایش حاصلخیزی استخرها، یک تجربه قدیمی است و پرورش ماهی اکنون در بسیاری مناطق به عنوان یک وسیله کارآمد، بازیافت زباله‌های آلی، محسوب می‌شود.
سابقه این کار در استفاده از فاضلاب‌های گرم شدة نیروگاههای برق در اقلیم‌های سرد و معتدل، قابل مثال زدن می‌باشد. مشکل اصلی استفاده از فاضلاب، توسعه احتمل شرایط کمبود اکسیژن در استخرها به خاطر بارگیری بیش از حد مواد آلی و آلودگی با سموم و فلزات سنگین می‌باشد. خطر انتقال و سرایت پاتوژن‌های باکتریایی و ویروس از طریق استفاده از فاضلاب خانگی، نگرانیهایی ایجاد کرده است. نشان داده شده که تحت شرایط موجود در استخرهای ماهی، کاهش واقعی پاتوژن‌ها، امکان پذیر است. به خاطر نرخ فتوسنتزی بالا، چنین استخرهایی دارای محتوای اکسیژن حل شدة بالا و plt بالا هستند که نرخ عفونت زدایی کولی فرم‌ها را افزایش می‌دهد. بررسیها شاهدی دال بر انتقال و سرایت بیماریهای باکتریایی انسانی از طریق ماهی، پیدا نکرده‌اند. هر چند ماهیها از عفونت‌های انتروباکتریایی رنج می‌برند، ولی این امکان هنوز وجود دارد که ماهیها بتوانند باکتریها را در مجرای غذایی یا گوارشی، بافتها و مخاطشان نگهدارند و بنابراین به عنوان ناقل غیر فعال پاتوژن‌ها عمل کنند. مطالعات تجربی روی ماهیهایی که بطور مصنوعی آلوده شده بودند نشان داده‌اند که با نگهداری آنها در آب تمیز برای یک مدت زمانی کافی، آنها می‌توانند از آثار پاتوژن‌ها، رها شوند.
تصفیه و پالایش اغلب در کشت آبی فاضلاب، انجام می‌شود. پس اگر استفاده از فاضلاب مدنظر باشد، باید تسهیلات لازم هم در طراحی مزرعه مدنظر قرار گیرند.
بطور مشابه، معیارهای احتمالی برای اجتناب از وارد شدن مواد سمی، باید مدنظر قرار گیرند. که انجام این کار در منبع، بهتر است. مواد شستشو دهنده را اغلب نمی‌توان از فاضلاب‌های خانگی و صنعتی خارج کرد ولی حداقل غلظت آنها باید تحت محدوده‌های مجاز باشد. محدوده‌های کشندة مواد شوینده برای ماهی کول کپور، حدود ppm ABS 10 (آلکیل بنزن سولفونات) گزارش شده است ولی حتی غلظت‌های زیر حد کشنده نیز می‌توانند روی رشدشان اثر بگذارند.
مدت کوتاه دورة رشد و نحو در کشت آبی، خطر تجمع مواد و فلزات سنگین فاضلاب‌ها را کم می‌کند، مگر اینکه غلظت آنها خیلی بالا باشد. تجربیات و آزمایشات تاکنون نشان دادند که حتی زمانیکه تجمع کمی هم وجود دارد، این تجمع در کل در محدودة استاندارد قابل قبول برای استفاده مطمئن می‌باشد.
نگرش‌ها و دیدگاههای عامه نسبت به خوردن محصولات پرورش یافته در فاضلاب، بخصوص فاضلاب‌های نهرهای فرعی، می‌تواند یک معضل بوده و راه حل‌هایی باید بر اساس محیط‌های اجتماعی – فرهنگی، پیدا کرد. این راه حل‌ها باید شامل آموزش همگانی و حمایت از این نوع محصولات باشند. در کشت آبی مدرن، تنها فاضلاب‌های تصفیه شده استفاده می‌شوند، در برخی موارد، استفاده از فاضلاب‌ها در مراحل نهایی رشد و نمو اجتناب می‌شود و زمانیکه احتمال قرار گیری در معرض فاضلاب وجود دارد، محصول قبل از عرضه شدن به بازار یک دوره تصفیه کافی را طی می‌کند. این راه حل‌هایی هستند که می‌توانند تا حدودی نگرانی‌های مصرف کنندگان را کاهش دهند.
شوری و جریانات جزر و مدی در مزارع و پرورش گاههای ساحلی :
برای طراحی مزارع آبگیر ساحلی، مهمترین داده‌ها و اطلاعات لازم، تنوع فصلی در شوری آب موجود و دسترسی به آب شیرین برای کاهش دادن شوری، در صورت لزوم، می‌باشند.
زمانیکه استخرها بایستی با استفاده از انرژی جزر و مد پر شوند، مطالعات دقیق باید برای تعیین رابطة مرحله / مدت / توالی لازم برای مهندسی طرح‌ها، انجام شوند. اطلاعات مداوم از محل برای مدتی طولانی (تا آنجا که ممکن است) برای اثبات ارزش‌های محاسبه شده از روی نمودارهای جزر و مدی در دسترس و مشاهدات در حین مطالعات امکان اجرای پروژه، لازم خواهند بود. برای طراحی و مدیریت آب درست در استخرهای جزر و مدی، تعیین ارتفاع زمین، که در واقع سطوح جزر و مدی میانگین مد پائینی دریا یا میانگین مد دریا را دارد در بهترین جزر و مد، برآورد می‌کند، ضرورت دارد. از صورت امکان، این اندازه گیریها زمانی باید انجام شوند که پائین ترین جزر و مدهای بحرانی سال، اتفاق می‌افتند (که از نمودارهای جزر و مدی می‌توانند بدست آیند)
همچنین، این اندازه گیریها باید در طول پائین ترین و بالاترین جزر و مدهای ماه انجام گیرند. روزهایی که کمترین جزر و مد را داشته‌اند باید انتخاب شده و سطح مبنای Q یا میانگین پائینی جزر دریا (MLLW) یادداشت شود. مشاهدة 15 روزه، در طول فصل خشک از نظر میانگین مد دریا و یک مشاهدة 15 روزة دیگر از نظر ارتفاع میانگین جزر دریا در فصل بارانی، برای تعیین اینکه آیا سیستم استخر در طول فصل باران قابل زهکشی خواهد بود یا نه و اینکه آیا عمق مطلوب قابل نگهداری هست یا نه، لازم است. این سنجش‌ها بهتر است در بالای منطقه‌ای که دریچه اصلی پرورشگاه احتمالاً ساخته می‌شود انجام گیرند. در شکل جزر و مد، که می‌تواند یک معیار اندازه گیری درست باشد، نقطه‌ای که در آن سطح آب، پائین ترین است باید علامتگذاری شود. سطح مبنای Q، در رابطه با پائین ترین سطح آب نیز باید علامتگذار شود. این ارزش به عنوان خط پایه برای تعیین تمام ارتفاعات در سیستم مزرعه استفاده خواهد شد. یک مبنا و نشانه می‌تواند با حرکت دادن یک سطح به یک نشانة دائمی نزدیک جایگاهی که باید احداث شود، بوجود آید. ارتفاع نقاط در منطقه می‌تواند به صورت حساب شده از صفحه مبناء، اندازه گیری شود. حفاری بیش از cm50 برای ساختن استخر، اقتصادی و به صرفه به نظر نمی‌رسد. اگر لازم باشد، بهتر است از پمپ استفاده شود تا از جزر و مد (برای تامین آب و زهکشی).
محل‌های تخم ریزی ماهی و دسترسی به ورودیهای دیگر :
داده های مهم لازم برای طراحی محل تخم ریزی ماهی، از طریق بررسیهایی که قبلاً در این فصل به آنها اشاره شده، بدست آیند. تصمیم گیری راجع به اینکه آیا یک محل تخم ریزی، به همراه تسهیلات پرورشگاهی، باید در یک کمپکس پرورشگاهی بوجود آید یا در محل دیگر، بر اساس شرایط محل، نیازهای کیفی آب، سهولت عملکرد، امنیت و ...، انجام گیرد.
همانطور که در فصل 4 ذکر شد، در انواع خاص کشت آبی ساحلی برای مثال پرورش میگو، نیاز برای آب بسیار شور غیر آلوده برای عملیات تخم ریزی ممکن است احداث محل تخم ریزی در نزدیکی دریا را به جای مناطق آب شور مزه‌ای که استخرهای رشد و نمو در آنجاها ساخته می‌شوند، ضروری سازد. به طور مشابه میگوی بزرگ آب شیرین (Bergii macrobrachiun) که نیاز به آب شور برای تخم گذاری و تکوین لاروی دارد، محل تخم ریزی می‌تواند دور از استخر آب شیرین که برای رشد و نمو ساخته شده، احداث شود.هر چند، در برخی شرایط انتقال آب شور لازم به محل پرورشگاه خارج از ساحل، اقتصادی تر 1/0 حفظ و نگهداری دو محل جداگانه است. در مورد پرورش ماهی آزاد، بخصوص قزل آلا، دماهای پائین لازم برای تخم ریزی و تکوین لاروی ممکن است استقرار محل تخم ریزی را در ارتفاعات بالا، همراه با آب سرد و استقرار پرورشگاههای رشد و نموی در ارتفاعات پائین تر همراه با دماهای بالاتر برای رشد سریع، ضروری سازد. توسعه شاه ماهی برای ماهی آزاد در تاسیسات آب شیرین ممکن است در محل‌های مختلف انجام گیرد و شاه ماهی برای پرورش آب شور یا برای پرورش در دریا، منتقل شده؛ عادت دهی (acclimatize) شود. سایر تسهیلات تولیدی که ممکن است برای طراحی مزرعه کشت آبی در نظر گرفته شوند، تغذیه است.
برای این منظور، برای پردازش و فرآوری محصولات مزرعه، نیازهای اصلی که باید مورد بررسی قرار گیرند، زمین مناسب برای ساخت پرورشگاه، منبع آب تمیز و برق هستند.
دسترسی به نیروی کار ماهر و غیر ماهر در منطقه، یک فاکتور مهم در تصمیم گیری راجع به ساختاری است که نیاز به نگهداری کافی و عملیات دقیق خواهد داشت. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، توسعه کشت آبی، به خاطر پتانسیل استخدامی‌اش، در اولویت قرار دارد و بنابراین یک اولویت و ترجیح قطعی برای استفاده از نیروی کار دستی در ساخت و عملیات هر روزه آن وجود دارد. در عین حال،رسیدن به صرفه جویی اقتصادی و منفعت و سود هم ضرورت خواهد داشت. پس، بدست آوردن اطلاعات مقایسه‌ای راجع به هزینه‌های ساخت و نگهداری، با استفاده از تجهیزات مکانیکی در مقابل نیروی کار دستی، ضروری خواهد بود.
علاوه بر هزینه‌های واقعی، زمانی که صرف ساخت مزرعه می‌شود و به زیر تولید درآوردن آن با استفاده از این دو روش، و نتایج اقتصادی آن نیز باید مد نظر قرار گیرند.
6-1-2 طرح و ساخت مزارع آبگیر (استخرها) :
با در نظر داشتن اینکه، ساخت تسهیلات مزرعه‌ای، هزینه و سرمایه گذاری اصلی در مزارع آبگیر را صرف می‌کند و اینکه، کارآیی و راندمان اجرایی این تسهیلات تعیین کنندة اصلی موفقیت این پروژه خواهد بود، وقف کردن توجه کافی نسبت به طراحی و ساخت آنها ضرورت خواهد یافت. همانطور که قبلاً هم گفته شد، طراحی مزارع آبگیر، اختصاصی است و بنابراین تعیین دقیق تمام انواع احتمالی، مشکل است. کشاورزی که در پرورش آبی هستند باید همکاری نزدیکی با مهندسین طرح برای رسیدن به یک طرح قابل قبول از نظر اقتصادی که تأمین کننده نیازهای عملیاتی گونه‌ها و تکنولوژیهای کشت باشد، داشته باشند. ساخت برنامه ریزی شده در اکثر پروژه‌ها، امکان پذیر است بجز زمانیکه باید از استخرها، مخازن یا حفره‌های معادن غیر قابل زهکشی استفاده کرد، همانند تجربه‌هایی که در برخی کشورهای آسیای جنوبی و جنوب شرقی آسیا، انجام گرفته‌اند. حتی در این حالت، امکان طراحی یک مزرعه درست و دقیق، با ادغام کردن منابع آب موجود برای مدیریت آسان تر هم، وجود دارد.
اندازه و شکل
اندازه یک پرورشگاه باید بر اساس چند فاکتور از جمله مقدار آب و وسعت زمین در دسترس، تکنولوژی مورد استفاده (مثلا کشاورزی سطحی، نیمه عمقی یا عمقی)، تولید و درآمد لازم برای به صرفه بودن کار، و دسترسی به بازار، نیروی انسانی و تجهیزات، تعیین شود.
هر چند طرح مزرعه بستگی دارد به چندین فاکتور، ولی اصول پایه‌ای وجود دارند که در کل در همه جا دنبال می‌شوند. خواه یک محل تخم ریزی در داخل مزرعه باشد خواه نباشد، معمولاً یکسری استخرهای پرورشی برای رشد لاروها برای مرحله نوزادی، وجود دارند، یکسری استخرهای پرورشی برای پرورش نوزاد به صورت ماهی یکساله و یکسری دیگر از استخرها هم برای تولید یا ذخیره. بسیاری از مزارع بخصوص در مناطق گرمسیر، ممکن است دارای استخرهای پرورشی منتفی نباشند و نوزاد ممکن است مستقیماً وارد استخرهای تولید یا ذخیره، برای رشد و نمو مناسب اندازه بازار، شوند. در عملیات ادغام تخم ریزگاهها با مزارع، نیاز به استخرهای ذخیرة لارو، برای پرورش لاروهای انتخاب شده و در برخی موارد نیز استخرهای تخم ریزی (تولید مثل) لازم است. بسته به سیستم برداشت، ممکن است نیاز به استخرهای بازاری برای نگهداری برداشت‌ها و محصولات قبل از عرضه شدن به بازار، وجود داشته باشد.
به جای استخرهای زمینی، مخازن یا نهرهای زمینی، ممکن است در انواع خاصی از پرورش نوزادان، مثل ماهی آزاد و میگوها، استفاده شوند. مخازن و تانکرها برای پرورش نوزادان می‌توانند به خوبی در طراحی یک مزرعه آبگیر وارد شوند، بخصوص همراه یک محل تخم ریزی. جزئیات طراحی مخزن و نهرها در بخش دیگری مورد بحث قرار خواهد گرفت. در اقلیم‌های معتدله و سرد، استخرهای زمستانی یا تسهیلات زمستان گذرانی داخلی، ممکن است لازم باشند.
امکان استفاده از برخی استخرهای ذکر شده در بالا، برای بیش از یک منظور وجود دارد که بستگی دارد به فصلی بودن عملیات‌ها. استخرهای تخم ریزی و تولید مثل اغلب می‌توانند برای پرورش نوزاد بعد از آمادگی‌ها و تدارکات مناسب، و گاهی به عنوان استخرهای بازاری، به کار روند.
استخرهایی که به درستی برای پرورش طراحی شده‌اند می‌توانند پس از فصل نوزادی، به عنوان استخرهای تولیدی استفاده شوند. پس می‌توان در محل استخر صرفه جویی کرد و اکثر استخرها می‌توانند برای بیشتر ماههای سال، اگر تکنولوژی پرورشی اجازه این کار را بدهد، استفاده شوند. به خاطر این احتمالات، پیشنهاد یک نسبت خاص بین انواع مختلف استخرها، معنی دار و به صرفه خواهد بود. تعداد برآورد شدة نوزادان لازم و تعداد محصولات نوزادی که می‌توانند تأمین کننده‌ها نیازهای مزرعه باشند، تعیین کننده این مسئله هستند که کل منطقه می‌تواند به منظور پرورش نوزاد استفاده شود. هدف تولید مزرعه، بر اساس بازارها و تکنولوژی، مشخص می‌کند که منطقه‌ای باید برای استخرهای تولید، به صورت جداگانه آماده شود.
برای پرورش ماهی در مقیاس کم در مناطق گرمسیری، بر اساس گونه‌هایی که رشد سریع دارند، پیشنهاد شده که هر پرورشگاهی باید دارای چند استخر 12 تولیدی باشد به طوریکه هر ماه یک تعداد مساوی از استخرها بتوانند زهکشی یا برداشت شوند (با اطمینان از یک منبع ماهی تنظیم برای فروش هر ماهه در طول سال)
اندازه استخرها بر اساس عملیات کشت فوق خواهد داشت ولی متغیر از ha00/2 – 05/0 برای استخرهای پرورشی و ha00/10-25/0 برای تولید یا استخرهای ذخیره، پیشنهاد شده است. استخرهای تخم ریزی می‌توانند ha01/0 باشند. استخرهای کوچکتر در منطقه‌ای بزرگتر که با خاکریزها و کانالهای تامین آب پوشیده شده است، ختم خواهند شد. در سیستم‌های کشت عمقی، (intensive culture) اولویت به استخرهای کوچکتر، از ha5-1 داده می‌شود؛ برعکس سیستم‌های سطحی که ha 10-3 به آنها اختصاص داده می‌شود، چون استخرهای کوچک، را می‌توان بیشتر کنترل کرد. استخرهای بزرگتر، پر شدت و زهکشی نشان زمان بیشتری احتیاج دارد؛ این در شرایط خاص به معنی اتلاف قابل توجه وقت و زمان تولید است.
بطور مشابه، استخرهای متوسط، برداشت مطمئنی دارند، چون تجمع و کثرت، در استخر برداشت و کنترل انها، منجر به از دست رفتن و از بین رفتن ماهی می‌شود. پیشنهاد شده که برداشت از یک استخر نباید بیش از یک روز وقت ببرد. این مجدداً اشاره دارد به نیاز برای استخرهای تولید سطحی کمتر.
هر چند، ساخت استخرهای کوچکتر، به خاطر هزینه‌های خاکریز اضافی و ساختارهای منبع اب لازم هم،در هر منطقه واحدی هزینه‌های بیشتری بوجود می‌آورد.
و...
