پیشگفتار
هدف کار آموز همواره با پیشرفت سایر علوم و فنون حسابداری نیز در سالهای اخیر در جهت اراه اطلاعات دقیقتر و کمکهای موثرتر به مدیران و برنامه ریزان دچار تغییر و تحول فراوانی شده است . بدون تردید تفهیم مطالب و مفاهیم حسابداری نیاز به تمرین و ممارست دارد که امید است با تلاشهای مستمر دانشجویان و هنرجویان و همکاری کارآموزان در جهت طرح مسایل مختلف در کلاس این نقص برطرف گردد . همچنین رهنمودها و پیشنهادهای صاحب نظران می تواند در هرچه پربارتر شدن کتاب موثر بوده بدین وسیله گامی مهم در جهت اعتلای علمی و تخصصی هنرجویان برداشته شود. در حال حاضر با توجه به تاثیر مهمی که عملیات و محاسبات حسابداری در برنامه ریزی های سازمان و تصمیم گیری های مدیران دارد آموزش آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف ازدوره کارآموزی در این است که کارآموزان عزیز پس ازفراغت از تحصیل با توانایی بیشتری از عهده وظایف محوله در قسمت های مالی سازمانهای مختلف برآیند. امید است که سرپرستان محرتم با توضیحات بیشتر و طرح مسایل کاربردی در محل آموزش فراگیران در یادگیری بهتر یاری فرمایند. هدف کلی ایحاد توانایی لازم برای ثبت معاملات در دفاتر حسابداری و انجام عملیات حسابداری است.
چکیده:
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران یک سازمان غیر انتفاعی است و طبعا می بایست مانند هر سازمان دیگری بمنظور ثبت، ضبط و طبقه بندی فرآیندها و فعالیت های مالی، دارای سیستم حسابداری پویا و یکسانی در کلیه شعب تابعه باشد بگونه ای که روابط مالی فی ما بین شعب از یکسو و شعب و مرکز از سوی دیگر علاوه بر انطباق با اصول و استانداردهای حسابداری در سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی از شفافیت معقولی برخوردار بوده و بدور از هر گونه اعمال سلیقه در چهارچوب قوانین و مقررات دولت استقرار یافته باش. محقق بعد از فعالیت در چندین شعبه از شعب تابعه جمعیت هلال احمر و تحقیق پیرامون سیستمهای مالی مستقر در هر شعبه به نکاتی از قبیل مغایرت در سیستمهای مالی شعب، اعمال سلیقه در اجرای سیستمهای مالی، فقدان دانش فنی در مجریان، برخورد نمود، لذا بمنظور بررسی بیشتر پیرامون مطلب و آزمون فرضیه های نقش بسته در ذهن، محقق اقدام به تحقیق نموده وتکنیک مطالعاتی علت و معلولی را در پیش گرفته و روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق بصورت کتابخانه ای و میدانی می باشد که در روش میدانی از پرسشنامه که یکی ازمتداولترین طرق جمع آوری اطلاعات است، استفاده گردیده است. در این تحقیق جهت تعیین تاثیر رعایت اصول و استانداردهای حسابداری دولتی در تهیه اطلاعات صحیح و بموقع و مرتبط و در نهایت اثرات آن در تصمیم گیری مدیران، اقدام به تهیه پرسشنامه بی نام گردیده است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش شعب جمعیت هلال احمر واقع در مرکز استان و شهرستانهای سراسر کشور مشتمل بر 27 شعبه می باشد و نمونه تعیین شده عبارت است از 30 درصد شعب مستقر در سراسر کشور. پس از جمع آوری اطلاعات نسبت به دسته بندی آنها اقدام و پس از تنظیم جداول قانون توزیع فراوانیهای مطلق و نسبی نسبت به مقادیر مختلفه صفت مورد بررسی نسبت به آزمون فرضیه ها اقدام به نتیجه گیری صورت پذیرفته است.
مقدمه:
نام هلال احمر می تواند در جامعه برای افراد گوناگون یادآور خاطرات مختلفی باشد. عده ای آنرا ارگان پیشرو در ارائه خدمات امداد و نجات در حوادث و سوانح، بعضی ها تأمین کننده داروهای خاص و داروخانه های ویژه، گروهی ارائه دهنده خدمات توانبخشی و عده ای دیگر آنرا سازمانی حمایتی و... می شناسند. اما اینکه هلال احمر چیست، مأموریت ها، اهداف کلی، استراتژی ها و ارکان سازمانی و گستره آن چگونه است، گاهی در پرده ابهام مانده است.
از دیربازاطلاعات در فرایند تصمیم گیری آگاهانه و هدفمند انسان اهمیت زیادی داشته است با پیشرفت جوامع اهمیت اطلاعات در تصمیم گیریهای بیشتر شده است.امروزه اطلاعات به عنوان یکی از شاخصهای مهم قدرت جوامع وتوسعه پایدار آنهامحسوب می شود.تصمیم گیری فرایندی است که اطلاعات مالی را یجاد می کند ودر کلیه واحدهای اقتصادی تصمیم گیریها بر اساس همین اطلاعات اخذ می شود در حال حاضر دانش حسابداری به عنوان یک دانش فراگیر درآمده که بسیاری خود را نیازمند دانستن آن احساس می کنند که هدف اصلی آن آشنایی فراگیران با مبانی حسابداری است. این مبانی شامل روشهای عمومی حسابداری است که در قالب حسابداری واحدهای خدماتی انفرادی بیان می شود.افراد هر جامعه به منظور استفاده بهتر از منابع برای رفع احتیاجات و خواسته های مادی و معنوی خود نیاز به تصمیم گیریهای صحیح اقتصادی و مالی دارند وبرای انجام تصمیمات فوق وجود اطلاعات اقتصادی و مالی مناسب و صحیح از ضرورت های اجتناب ناپذیر است.هر یک از ما نیز با توجه به محیط نگرش عاقلانه وشغل خود به طور مستمر در حال تصمیم گیری اقتصادی مستقیم و برای انجام تصمیمات درست از اطلاعات مختلفی استفاده می کنیم. در پیرامون ما اطلاعات زیادی وجود دارد که برخی از آنها به طور مستقیم و به طور هیچگونه تغییری قابل استفاده است. در آمارها بیشتر موارد به اطلاعات نیاز پیدا می کنیم که به طور مستقیم آماده استفاده نیستند بلکه بایستی با انجام فعالیتهایی روی اطلاعات موجود آنها را به صورت قابل استفاده در آورند.
با گسترش روابط اقتصادی در بین بنگاههای اقتصادی و گوناگونی مبادلات بازرگانی و تنوع محصولات واحدههای اقتصادی بسیاری در قالب موئسسات بازرگانی ایجاد شده به فعالیت می پردازند. در جوامع نوین موسسات بازرگانی در مجموعه بنگاههای اقتصادی سهم بسیاری دارند. این موضوع باعث می شود که تا در فرایند آموزش حسابداری به موسسات بازرگانی توجه ویژه ای شود.امروزه در هر جامعه ای واحد های اقتصادی گوناگون فعالیت می کنند. هر یک از واحدهای اقتصادی در جریان فعالیتهای اقتصادی معاملات و عملیات گوناگونی انجام می دهند. سیستم حسابداری هر واحد اقتصادی باید رویدادهای اقتصادی موثر بر وضعیت مالی آن را شناسایی، ثبت و گزارش کند. تا اطلاعات تهیه شده در اختیار تصمیم گیران و افراد ذینفع قرار گیرد اما همه واحدهای اقتصادی در زمره موئسسات خدماتی قرار نمی گیرند زیرا در جریان عادی فعالیتهای خود عملیاتی انجام می دهند که در بسیاری موارد با عملیات واحدهای خدماتی تفاوت دارد. وجود تفاوت در فعالیتهای اقتصادی موسسات مختلف موجب می شود تا نحوه حسابداری آنها با هم یکسان نباشد. خرید و فروش کالا عمده ترین وجه تمایز بین موسسات خدماتی وموسسات بازرگانی است.در حال حاضر با توجه به تاثیر مهمی که عملیات و محاسبات حسابداری در برنامه ریزیهای سازمانها وتصمیم گیریهای مدیران دارد آموزش آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا با استفاده از اطلاعات و منابع جدید مطا لب و مسائل مفید و کاربردی مطرح شود تا هنر جویان عزیز با مطالعه و یادگیری آنها بتوانند پس از فراغت از تحصیل با توانایی بیشتری از عهده وظایف محوله در قسمتهای مالی سازمان های مختلف بر آیند.
اصول حسابداری سازمان هلال احمر که جزئی از حسابداری دولتی می باشد فن تطبیق تجمیع و تلفیق اصول و موازین حسابداری با قانون و مقررات مربوط بیان گردیده است لذا این آمیختگی و تشکیل در اصول و روشهای حسابداری وقانون و مقررات موضوع از لحاظ سیاسی، اجتماعی واقتصادی در الفصول برنامه ریزی و مدیریت در معنای جامع آن اهداف و مباحثی را ایجاب می نماید. کلمات و اصلاحات در فن حسابداری همانند سایر علوم وفنون دیگر معنی ومفهوم خاص خود را دارند معامله در فرهنگ فارسی به معنی داد و ستد و خرید و فروش است. ودر اصلاح حقوقی یک نوع ایجاب و قبول است. درصورتیکه در اصلاح حسابداری معامله به نوع به نوع فعالیت اطلاق میگرددکه دارای آثار مالی بوده و این آثار مالی تغییر در اقلام ترازنامه را موجب میگردد. استخدام یک نفر به عنوان کارمند از لحاظ حسابداری صرفا فعالیت مالی محسوب نمی گردد ولی پرداخت حقوق ویا دستمزد مستخدمین در ازای ارائه کار و یا خدمت یک فعالیت مالی است که در نتیجه باعث تقلیل درنقدینگی و افزایش هزینه خواهد شد. بنا براین چندین فعالیت مالی ( نه هر نوع فعالیت مالی ) که موجب تغییر در یکی از از اقلام ترازنامه گردد در اصلاح حسابداری معامله نامیده می شود در تعریف حسابداری گفته شده است که حسابداری عبارت است از فن ثبت، طبقه بندی تجزیه وتحلیل و تفسیر رویدادههای مالی یک موسسه در یک دوره مالی در قالب ارقام پول رایج هر کشور (روش تجزیه وتحلیل و تفسیر رویدادههای مالی یک موسسه در یک دوره مالی در قالب ارقام پول ا ستقراری) در تعریف معتبر دیگری بیان شده که حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، اندازه گیری، ثبت وطبقه بندی اطلاعات مالی به منظور فراهم نمودن امکانات قضاوت آگاهانه و تصمیمات منطق توسط استفاده کنندگان اطلاعات مالی برای یک موسسه در هر دوره ای مالی ظاهرا به نظر می رسد0
این دو تعریف معتبر از حسابداری به یا یکدیگر اختلافات دارند اما در واقع یکی نیستند بدین ترتیب که شناسایی و اندازه گیری و ثبت و طبقه بندی اطلاعات معادل فن ثبت و طبقه بندی و تلخیص رویدادهای مالی و گزارش اطلاعات مالی همان تلخیص رویدادهای مالی موسسه مورد نظر است که مجموعا موجبات قضاوت آگاهانه و اخذ تصمیمات منطقی توسط استفاده کنندگان از اطلاعات مالی را فراهم می سازد0
بدیهی است زمانی حسابداری هر موسسه می توان تعریف فوق را عینیت بدهدکه نسبت به بسط وتکامل حسابداری از جهات نظری و عملی همت نماید و برای بسط و تکامل از هر دو نظر بایستی اصول استانداردهای حسابداری و وقواعد و روشهای متداول در حسابداری مورد عمل حسابداری موسسه قرار گیرد. زیرا عمل نکردن به اصول و استانداردها و واقعه متداول در حسابداری، عدم صحت گزارشات مالی تهیه شده را در پی داشته و تصمیمات متخذه نیز غیره منطقی خواهد بود0
تاریخچه:
اولین بار در سال 1874 میلادی (1291) در زمان ناصر الدین شاه کنوانسیون مصوب 1864 ژنو از سوی ایران پذیرفته شد هر چند سالها هیچ گونه اقدام جدی صورت نگرفت به جز شرکت عبدالصمد ممتاز السلطنه در کنفرانس بین المللی صلیب سرخ در سال 1906 (1284) و دریافت موافقت کنفرانس در پذیرش شیر و خورشید سرخ به عنوان نشان رسمی دولت ایران برای جمعیت خود. دکتر امیر اعلم ( از دانش آموختگان رشته پزشکی در اروپا و از بنیانگذاران چند بیمارستان به سبک غربی در ایران ) در سال 1301 مقررات وضع شده از سوی صلیب سرخ جهانی برای جمعیت ها را ترجمه و در اختیار احمدشاه قرار داد و مقدمات تشکیل جمعیت فراهم شد. نخستین جلسه رسمی کمیته مرکزی جمعیت در مرداد ماه سال 1302 تشکیل گردید و اعضای آن از میان بنیانگذاران و یاری رسانندگان به جمعیت و در جلسه عمومی انتخاب می شدند. هرچند تا سال 1303 عملاً هیچگونه اقدامی در جهت سازماندهی این تشکیلات صورت نپذیرفت. این اقدامات از سال 1304 شروع گردید از جمله راه اندازی مجله ای به عنوان ارگان رسمی جمعیت به نام « شیر و خورشید سرخ » در سال 1307 جمعیت نسوان شیر و خورشید سرخ ایران شکل گرفت. نخستین حرکت امدادی جمعیت کمک به زلزله زدگان تربت حیدریه به همت دکتر امیر اعلم و در زمانی بود که هنوز جمعیت هیچ گونه امکاناتی نداشت. در سال 1308 شمسی کنفرانس دیپلماتیک ژنو درباره صلیب سرخ بین المللی نشان شیرو خورشید سرخ را در کنار نشانهای هلال احمر و صلیب سرخ به عنوان نشان امدادی و دارای مصونیت در میادین نبرد به رسمیت شناخت. در سال 1327 اساسنامه جدید جمعیت طراحی و در مجمع عمومی جمعیت در همان سال به تصویب رسید. برابر مواد 18 و 19 این اساسنامه وظایف جمعیت علاوه بر معالجه مجروحان و رسیدگی به امور اسراء در زمان جنگ، امدادرسانی به هنگام بلیات و حوادث، تأسیس مؤسسات انتقال خون در سراسر کشور، رسیدگی به وضع بینوایان، تربیت جوانان و تربیت پرستار برای مراکز بهداشتی و درمانی تعیین گردید. در سال 1328 دکتر حسین خطیبی نوری به عنوان مدیر عامل جمعیت برگزیده شد. دکتر خطیبی طی سی سال خدمات شبانه روزی خود را کاملاً داوطلبانه در اختیار جمعیت قرار داد، به طوریکه گفته می شود حتی ناهار خود را از منزل می آورده است. در دهة سی جمعیت علاوه برامداد رسانی در موارد مختلف از جمله سیل در جنوب شرق کشور در سال 1336 اقدام به تأسیس جند مرکز تحقیقات پزشکی ونیز درمانگاهها، بیمارستانها و شیر خوارگاههای مختلف در سطح کشور نمود. طی دهة چهل شمسی ارائه خدمات بهداشتی - درمانی به اقشار مختلف مردم و نیز سرپرستی افراد بی خانمان و بی بضاعت با گرایش کودکان و نوجوان به عنوان رویکردی مهم مورد نظر رؤسای جمعیت بود. تا سال 1357 جمعیت شیر و خورشید سرخ دارای بیش از 280 شعبه بود که تقریباً همگان از ارکان مشابه مرکز، مجمع عمومی، هیئت های مرکزی و مدیره و بازرسی برخوردار بودند و ریاست هیئت مرکزی نیز بر عهده استاندار، فرماندار و یا بخشدار بود. فعالیت های ثمربخش « جمعیت شیر و خورشید سرخ » در راه امداد آسیب دیدگان، ایجاد بیش از 700 مؤسسه امدادی، درمانی، بهداشتی، خیریه، تربیتی و اجتماعی از قبیل بیمارستانها، مراکز امدادی و درمانی، بیمارستانها و زایشگاهها، کشتی بیمارستانی، بیمارستانها و درمانگاههای امدادی و صحرائی، سازمان تدارکات درمانی، اندرزگاهها، آمزشگاههای حرفه ای، پرورشگاهها، شیرخوارگاهها، مهدهای کودک، آموزشگاههای پرستاری و بهیاری، مراکز انتقال خون، مراکز مبارزه با سل و سرطان، تأسیسات نوتوانی و دست و پا سازی مصنوعی، شرکت در خدمات بین المللی هنگام وقوع حوادث و سوانح طبیعی و غیر طبیعی در کشورهای خارجی و شرکت در مجامع بین المللی صلیب سرخ، موجب اهمیت و اعتبار روز افزون جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران نزد « کمیته » و « اتحادیه بین المللی جمعیت های صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ » گردید، که در تنیجه به عضویت « کمیته اجرائی » و « شورای حکام » انتخاب و دبیرکل جمعیت به ریاست « کمیته مشورتی بهداشت » که یکی از چهار کمیته ای است که زیر نظر کمیته اجرائی انجام وظیفه می نماید، انتخاب گردید. در همین راستا در سال 1352 بیستمین کنفرانس بین المللی صلیب سرخ که عالیترین مجمع تصمیم گیری نهضت بین المللی به حساب می آید با حضور بیش از 130 عضو در تهران برگزار شد. مصوبات این کنفرانس در زمینه های مختلف هنوز هم از لحاظ حقوقی مورد ارجاع می باشند.
در اسفند ماه سال 1357 یعنی در کمتر از یک ماه بعد از پیروزی انقلاب، بر اساس مصوبه دولت موقت و در زمانی که دکتر سامی وزیر بهداری و بهزیستی وقت که به عنوان سرپرست جمعیت انتخاب شده بودند، کلیه مؤسسات درمانی و بهداشتی ( شامل 224 بیمارستان، 173 درمانگاه مستقل و مرکز اورژانس، 77 اندرزگاه، 15 مرکز مستقل انتقال خون و 30 مرکز آموزش پرستاری، مامائی، بهیاری و پزشکی به همراه چندین پرورشگاه و خانه کودک ) از جمعیت منتزع و با حفظ مالکیت جمعیت، به وزارت بهداری و بهزیستی وقت منتقل گردید. بعدها امور مربوط به تربیت کادر پیراپزشکی وانتقال خون از جمعیت سلب گردید و اکثر پرورشگاهها و شیرخوارگاهها به سایر سازمانها واگذار گردید. در سال 1359 دکتر علی بهزادنیا مسئوولیت جمعیت را به عهده گرفت و تا حد امکان به بازسازی مجدد ساختار آن پرداخت سپس دکتر سیدحسن فیروز آبادی ریاست جمعیت را به عهده گرفت و تا سال 1362 در این پست باقی ماند و پس از آن مرحوم دکتر سیف اله وحید دستجردی به مدت بیش از 15 سال به عنوان رئیس جمعیت فعالیت کردند. جمعیت در جریان جنگ تحمیلی یکی از درخشانترین خدمات امدادی و درمانی را به رزمندگان اسلام و هموطنان جنگ زده ارائه نمود.
در دی ماه 1362 برابر ماده واحده مصوب مجلس شورای اسلامی، عنوان جمعیت به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت و ایران از کلیه حقوق بین المللی خود برای استفاده انحصاری از نشانه شیر و خورشید سرخ صرف نظر کرد و نشان مذکور بلافاصله از آیین نامه اساسنامه تشکل بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر حذف گردید، اما به دلیل اینکه این نشان در کنفرانس دیپلماتیک جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر به تصویب رسیده بود لغو آن نیز باید در اجلاس مشابه صورت پذیرد و از آنجایی که برپایی چنین اجلاسی تا کنون در دستور کار تشکل بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر قرار نداشته این نشان همچنان در اسناد مربوط به کنوانسیونهای چهارگانه ژنو و پروتکل های الحاقی آنها به کار برده می شود.
در سال 1367 اساسنامه جمعیت توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد در این اساسنامه رئیس جمعیت به پیشنهاد وزیر بهداشت و حکم رئیس جمهور تعیین می شود و نماینده وزیر بهداشت در هیئت اجرائی به عنوان عالیترین رکن جمعیت حضور داشته است.
از نظر منابع مالی نیز علاوه بر بودجه دولتی برابر اساسنامه چهل و دو در صد از درآمد حاصل از حق الثبت اسناد رسمی، 55 در صد از درآمد یک درصد کارمزد ثبت سفارشات، یک ریال از هر مراسله سفارشی و 5/2 ریال از هر تلگراف ارسالی، سایر اعانات مردمی و سازمانها و یک درصد از قیمت هر بلیط هواپیما و کشتی تعیین گردید. علی رغم تأکید اساسنامه فوق به بازگردانیدن اموال و املاک تحت تصرف نهادها به جمعیت متأسفانه شماری از املاک مزبور همچنان در اختیار آنان قرار دارد. به دنبال تصدی ریاست جمعیت توسط دکتر نوربالا در سال 1378 تحولات و تغییرات وسیعی در جمعیت به وقوع پیوست که یکی از مهمترین آنها دور شدن جمعیت از جهت گیری های سیاسی کشور و پایبندی به اصول هفتگانه نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر ( انسانیت، بی غرضی، بی طرفی، عدم وابستگی، خدمات داوطلبانه، یگانگی و جهان شمولی ) بوده است. تبدیل معاونتهای امداد و نیز جوانان به سازمان امدادو نجات و سازمان جوانان، احیاء و بازسازی سازمان داوطلبان، تشکیل معاونت حقوقی، برنامه ریزی و امور مجلس، افزودن واژه درمان به معاونت توانبخشی، ارتقاء « مرکز آموزش و تحقیقات » به « مؤسسه آموزش عالی علمی - کاربردی هلال احمر ایران »، به دست آوردن مجدد مسئوولیت هیئت پزشکی حج پس از 20 سال، انتخاب به عنوان عضو هیئت حاکمه فدراسیون، تشکیل کانون های دانشجویی در بیش از 290 دانشگاه با بیش از صدهزار دانشجوی فعال، ارتقاء کمی و کیفی در حوزه های مختلف امداد از جمله آموزش، تجهیزات جدید از جمله خودرو، آمبولانس، چرخبال، سیستم مخابراتی و همچنین در زمینه درمان ( 20 مرکز درمانی در داخل کشور و 10 بیمارستان و درمانگاه در خارج از کشور ) و توسعه توانبخشی ( اعم از ارتوپدی فنی، فیزیوتراپی، بازتوانی روانی، شنوایی سنجی، بینایی سنجی، هیدروتراپی و... ) از اقداماتی بوده است که به دنبال ریاست دکتر نوربالا در جمعیت به وقوع پیوست. در جلسه علنی روز چهارشنبه 24 اردیبهشت ماه 1382 در مجلس شورای اسلامی منجر به اصلاح بخشی از اساسنامه قبلی شد. به موجب آن ارکان اداره کننده جمعیت چنین تغییر نمود: از مهمترین اقداماتی که در راستای مردمی تر کردن جمعیت و رها سازی از وابستگی به دولت و انتصابی بودن، صورت گرفت، برگزاری انتخابات در 21 اردیبهشت ماه 1383 در ساسر کشور بود و در شهرستانها مجمع شهرستان با انتخاب شورای اجرائی شهرستان که رئیس شعبه را تعیین می نمایند و منتخبین آنها مجمع استان و هیئم مدیره استان را تشکیل خواهند داد که مدیر عامل را بر می گزینند در مجمع عمومی که از سراسر کشور 7 نفر از اعضای شورای عالی را برمی گزینند که این شورا نیز یک نفر ار به عنوان رئیس جمعیت جهت صدور ابلاغ به رئیس جمهور معرفی می نمایند. در شورای عالی علاوه بر 7 نفر ذکر شده رئیس جمعیت، خزانه دار، دبیرکل و 4 نفر منتخب رئیس جمهور نیز حضور دارند. دولت عثمانی در سال 1876 به جای استفاده از نشان صلیب‌سرخ از معکوس رنگ‌های پرچم خود یعنی هلال‌احمر در زمینه سفید برای جمعیت‌ملی خود استفاده کرد
که بعدها بسیاری از کشورهای اسلامی آن را به عنوان نشان جمعیت‌ملی خود بکار بردند. جایگاه جمعیت هلال‌احمر از نظر عرف بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. صلیب‌سرخ و هلال‌احمر بین‌المللی، بزرگترین شبکه بشردوستانه غیرسیاسی و امدادرسانی جهان محسوب می‌شوند.
امروزه در سطح بین‌المللی یکی از معیارهای سنجش میزان فعالیتهای بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور، وضعیت جمعیت ملی هلال‌احمر و صلیب‌سرخ و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آنها است.
عنوان سازمان بین‌المللی که با هدف تخفیف آلام انسانی و حفظ و پیشرفت بهداشت عمومی، بر طبق موافقتنامه ژنو در سال 1864 میلادی و در نتیجه تلاش ژن هنری دونان سوئیسی تشکیل شد، صلیب‌سرخ است.
در سال 1862 ژن هنری دونان کتاب خاطره‌ای از سولفرینو را شرح داد و خواستار تشکیل جمعیت‌های امدادی داوطلب برای تسکین آلام این‌گونه آسیب‌دیدگان از جنگ شد.
وی پیشنهاد داد که خدمت به زخمی‌های نظامی، فعالیتی بی‌طرف محسوب شود و انجمن ژنوی امور عام المنفعه با علاقه وافر از پیشنهاد وی استقبال کرد.
در نتیجه، کنفرانسی بین‌المللی با شرکت نمایندگان 16 کشور در ژنو تشکیل شد و موافقتنامه 1864 برای بهبود وضع مجروحان و رنجوران نظامی میدان جنگ تدوین شد و به امضای نمایندگان 12 دولت از کشورهای شرکت‌کننده رسید. در آن بی‌طرف شمردن متصدیان خدمات پزشکی نیروهای مسلح، رفتار انسانی با زخمی‌ها و بی‌طرفی غیر‌نظامیانی که داوطلبانه به کمک مجروحان جنگ می‌شتابند و نیز علامتی بین‌المللی به منظور مشخص شدن اعضا و وسایلی که در این راه به کار می‌روند، پیش‌بینی شده بود.
به خاطر ملیت دونان، صلیبی سرخ بر زمینه‌ای سفید به تقلید از پرچم سوئیس به عنوان نماد و علامت آن انتخاب شد.
در سال 1963 میلادی، در 88 کشور جهان جمعیت‌های ملی صلیب‌سرخ پدیدآمد و همچنین 2 گروه بین‌المللی دیگر نیز مرکزشان در ژنو دایر بود. یکی کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ که در سال 1863 تأسیس شد و مرکب از 25 تن از بزرگان سوئیس بود که هنگام جنگ به عنوان میانجی‌های بی‌طرف خدمت می‌کردند و دیگری اتحادیه جمیعت‌های صلیب‌سرخ که در سال 1919 تأسیس شد و هدفش کمکهای متقابل و همکاری و توسعه فعالیتهای مربوطه در زمان صلح بود.
فعالیت صلیب‌سرخ بین‌المللی از پایان جنگ‌جهانی دوم توسعه فراوانی یافت. کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ (ICRC )، که مقر آن در ژنو قراردارد، سازمانی است بی‌طرف، بی‌غرض و مستقل که وظیفه منحصراً بشردوستانه آن عبارت است از: حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی و یاری‌رسانی به آنها. فعالیتهای کمیته بین‌المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است و در موارد سیاسی، دینی و عقیدتی بی‌طرف است.
تاسیس در ایران
دولت ایران در سال 1301 جمعیت ملی خود را تأسیس کرد، ولی به جای استفاده از نشان صلیب‌سرخ و یا هلال‌احمر علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد.
علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال 1929 به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی، به تصویب رسید. از آن پس 3 نشان صلیب‌سرخ، هلال‌احمر و شیر و خورشیدسرخ به عنوان نشانهای رسمی و بین‌المللی شناخته شد و نهایتاً در متن کنوانسیونهای چهارگانه ژنو مصوب 1949 به عنوان نشانه 3 گانه بین‌المللی که تحت حمایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه قرار دارد به تصویب رسید.
پس از پیروزی انقلاب‌‌اسلامی و در سال 1359 دولت ایران با ارسال نامه‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو، اعلام کرد که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به حالت تعلیق درآورده و به جای آن از نشان هلال‌احمر استفاده خواهد کرد. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت.
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۰۱ خورشیدی (۱۹۲۲ میلادی) با نام جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بنیان گذاشته‌شد و در سال ۱۳۰۳ توسط کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر به رسمیت شناخته شد این جمعیت در سال ۱۳۶۲ ضمن تغییر نشان، به نام کنونی تغییر عنوان دادجعیت هلال احمر ایران عضوی از نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و در داخل کشور و در برخی موارد در دیگر مناطق جهان فعالیت دارد.
جمعیت شیر و خورشید سرخ، نخستین و بزرگترین جمعیت خیریه ایران بود که عهده‌دار وظایف متعددی در مسائل مربوط به امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و امدادی، تاسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی‌سرپرست، ارائه برنامه‌های ویژه برای جوانان و برخی فعالیتهای عمرانی در داخل و خارج کشور بوده‌است اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ و در پی تغییر نام و ساختار، این جمعیت به‌شدت وابسته به کمکهای دولتی شد و بسیاری از وظایف درمانی، بهداشتی و حمایتی جمعیت از آن منتزع شد.
هلال احمر ایران میزبان سومین اجلاس منطقه‌ای جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر خاورمیانه و شمال آفریقا با حضور نمایندگان ۴۰ کشور و سازمان جهانی در اردیبهشت ۱۳۸۰ در تهران بود.
اساسنامه جمعیت هلال احمر
جمعیت هلال احمر جمهورى اسلامى ایران (جمعیت سابق شیر و خورشید سرخ ایران) که در این اساسنامه جمعیت نامیده مىشود، مؤسسهاى خیریه، غیرانتفاعى و داراى شخصیت حقوقى مستقل مىباشد. جمعیت، به کلیه تعهدات و قراردادهاى بین المللى مربوط به اهداف و وظایف جمعیتهاى هلال احمر و صلیب سرخ و نیز مقررات اتحادیه جمعیتهاى صلیب سرخ و هلال احمر که با قانون اساسى و سایر قوانین جمهورى اسلامى ایران مغایرت نداشته باشند، پاى بند بوده « و در مسائل امدادى و بهداشتى درمانى برون مرزى و درون مرزى و تعهدات مربوطه در راستاى سیاستهاى دولت جمهورى اسلامى ایران طبق اساسنامه عمل مىکند . — اصلاحیه به موجب مصوبه جلسه مورخ ۲۴/۲/۱۳۸۲ مجلس شوراى اسلامی
ماده ۲
اهداف جمعیت عبارتند از: تلاش براى تسکین آلام بشرى، تأمین احترام انسانها و کوشش در جهت برقرارى دوستى و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملتها و همچنین حمایت از زندگى و سلامت انسانها بدون درنظر گرفتن هیچگونه تبعیض میان آنها.
ماده ۳
وظایف جمعیت در سطح کشور و خارج از کشور بدین قرار است.
۱- ارائه خدمات امدادى در هنگام بروز حوادث و سوانح طبیعى مثل زلزله و سیل و غیره در داخل و خارج از کشور.
۲- ارائه کمکهاى اولیه در حوادث غیر مترقبه بوسیله امدادگران.
۳- برنامه ریزى و اقدام در جهت آمادگى مقابله با حوادث و سوانح و آموزش عمومى در این زمینه و تربیت کادر امدادى و نیروى انسانى مورد نیاز.
۴- ارسال کمک و اعزام عوامل امدادى و درمانى به سایر کشورها در صورت لزوم.
۵- کمک به امر توانبخشى و ارائه خدمات اجتماعى در جهت تسکین آلام آوارگان، پناهندگان، مرضى و معلولین و ایجاد حس تعاون و تفاهم و دوستى و نیکوکارى بین مردم.
۶- تلاش در جهت تسکین آلام بشرى و کمک به امر سلامت جامعه و دفاع از ارزشهاى انسانى و کوشش در جهت برقرارى دوستى و تفاهم متقابل و صلح پایدار میان ملتها.
۷- اداره امور جوانان جمعیت و توسعه مشارکت جوانان در تصمیمگیریها و فعالیتهاى مربوط به آنها و تربیت و آموزش جوانان مذکور به منظور آماده ساختن آنان در انجام خدمات امدادى و عامالمنفعه.
۸- کمک به تهیه دارو و وسایل و تجهیزات پزشکى مورد نیاز مراکز بهداشتى، درمانى و آموزشى کشور با موافقت وزارت بهداشت و با همکارى هلال احمر و صلیب سرخ جهانى که عضو اتحادیه بینالمللى صلیب سرخ و هلال احمر جهانى هستند.
تبصره ۱- کمکهاى ارسالى جمعیت به سایر کشورها به صورت جنسى و یا نقدى و یا خدمات انسانى خواهد بود.
تبصره ۲- هزینه آن قسمت از خدمات و کمکهاى اولیه امدادى و یا سایر خدماتى که از طرف دولت در سطح کشور و کمک امدادى و درمانى و بهداشتى خارج از کشور به عهده جمعیت محول مىشود، توسط دولت به جمعیت پرداخت مىگردد تا طبق مقررات و ضوابط خاص جمعیت به مصرف رسانیده شود.
تبصره ۳- جمعیت مکلف است حتى الامکان نسبت به کمکهاى نقدى و جنسى که به آسیب دیدگان و نیازمندان خصوصاً در خارج از کشور انجام مىدهد دقت و نظارت کامل اعمال کند تا این کمکها به افرادى که استحقاق آن را دارند برسد.
ماده ۴
در زمان جنگ و در تصادمات و برخوردهاى مسلحانه، جمعیت و عوامل امدادى آن طبق مقررات ملى و بین المللى و مصون از هر گونه ممانعت و یا تعرض دستجات متخاصم، بى طرفانه به کمک مجروحین و آسیب دیدگان و پناهندگان و آوارگان و اسراء و جستجوى مفقودالاثرها شتافته و به طرفین درگیر به نحو یکسان و بدون هیچگونه تبعیضى کمکهاى انسانى خود را عرضه مىنماید و طرفین متخاصم مکلف به احترام و همکارى با جمعیت و عوامل آن مىباشند. تبصره – علامت هلال احمر نشان اختصاصى جمعیت هلال احمر جمهورى اسلامى ایران بوده و استفاده از این علامت به استثناى بهدارى نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى ایران بدون اجازه قبلى از جمعیت ممنوع مىباشد.
ماده ۵
کلیه وزارتخانهها، سازمانها و شرکتها و مؤسسات دولتى بالاخص هواپیمایى و کشتیرانى و شرکت سهامى راه آهن جمهورى اسلامى ایران و گمرک ایران موظفند خصوصاً به هنگام بروز حوادث و یا در زمان جنگ در اجراى وظایف جمعیت همکارى و تشریک مساعى لازم را بنمایند.
ماده ۶
هرکس از زن و مرد و کوچک و بزرگ بدون ملاحضات سیاسى، مذهبى، نژادى و با رعایت این اساسنامه و مطابق آئین نامه عضویت جمعیت مىتواند عضو جمعیت گردد.
ماده ۷ (اصلاحى(
- ارکان جمعیت هلال احمر عبارتند از:
۱- مجمع عمومى – شوراى عالى – رئیس – دبیرکل – بازرس یا بازرسان.
۲- مجمع استان – هیات مدیره – مدیر عامل استان – بازرس یا بازرسان.
۳- مجمع شهرستان – شوراى اجرایى شهرستان – رئیس شعبه – بازرس یا بازرسان.
تبصره ۱- کلیه اعضاء و داوطلبین فعال جمعیت در هر شهرستان عضو مجمع شهرستان محسوب شده و اعضاى مجمع استان از نمایندگان معرفى شده مجامع شهرستانهاى تابعه و اعضاى مجمع عمومى نیز از نمایندگان معرفى شده از مجامع استانها تشکیل مىشوند.
تبصره ۲- حد نصاب تشکیل و رسمیت یافتن جلسه مجمع عمومى و مجامع استانى و شهرستانى در نوبت اول با حضور دو سوم اعضاء هر مجمع خواهد بود و در صورت عدم تأمین حد نصاب در نوبت اول، جلسه دوم که حداکثر پانزده روز بعد از نوبت اول خواهد بود با حضور هر تعداد از اعضاء رسمیت خواهد یافت.
تبصره ۳- هیأت اجرایى فعلى موظف است در اولین فرضت ممکن آییننامه و دستورالعمل برگزارى انتخابات مجمع عمومى و مجامع استان و شهرستان را تدوین و تصویب نماید به نحوى که حداکثر ظرف مدت نه ماه پس از لازمالاجراء شدن این قانون، مجامع استان و شهرستان و ظرف مدت یک سال مجمع عمومى و سایر ارکان جمعیت مطابق این اصلاحیه تشکیل گردد.
تبصره ۴- جمعیت هلال احمر در سراسر کشور داراى شخصیت حقوقى واحد است.
ماده ۸ (اصلاحى)
وظایف و اختیارات مجمع عمومى و مجامع استانى و شهرستان عبارت است از:
الف – وظایف و اختیارات مجمع عمومى:
۱- تعیین و تصویب سیاستهاى کلان جمعیت
۲- تصویب مرانامه و نظامنامه جمعیت در چارچوب اساسنامه و مقررات فدراسیون بینالمللى صلیب سرخ و هلال‌احمر.
۳- تصویب برنامه و بودجه و ترازنامه سالانه جمعیت.
۴- تصویب آییننامهها و دستورالعملهاى لازم در مورد شرح وظایف و اختیارات شوراى عالى.
۵- استماع گزارش بازرس یا بازرسان.
۶- انتخاب هفت نفر از اعضاى شوراى عالى.
۷- انتخاب بازرس یا بازرسان.
ب – وظایف و اختیارات مجامع استان و شهرستان:
۱- تدوین برنامههاى کلى استانى و شهرستانى در چهارچوب مقررات و سیاستهاى کلان جمعیت.
۲- پیشنهاد برنامه و بودجه سالانه جمعیت مربوط به سطوح بالاتر و تصویب ترازنامه سالانه جمعیت مربوطه.
۳- استماع گزارش بازرس یا بازرسان.
۴- انتخاب چهار نفر اعضاى هیأت مدیره براى استان و شوراى اجرایى براى شهرستان.
۵- انتخاب بازرس یا بازرسان.
تبصره – شرایط اعضاء، چگونگى و شیوه دعوت و تشکیل مجامع استان و شهرستان و مجمع عمومى و برگزارى انتخابات بر اساس آییننامههایى خواهد بود که در دوره اول توسط هیأت اجرایى فعلى و در دورههاى بعد توسط مجمع عمومى تصویب مىگردد. ۱و۲) اصلاحى به موجب مصوبه مورخ ۲۴/۲/۱۳۸۲ مجلس شوراى اسلامى
ماده ۷ (قبل از اصلاح)
اداره امور جمعیت توسط رئیس جمعیت صورت مىگیرد که عزل و نصب نامبرده به پیشنهاد وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکى و حکم ریاست جمهورى انجام خواهد شد.
ماده ۸ (قبل از اصلاح)
هر چهار ماه یکبار و یا عنداللزوم به دستور و ریاست وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکى و با حضور رئیس، معاونین و بازرسان جمعیت تشکیل مىگردد و گزارش عملکرد و مسائل مالى جمعیت به اطلاع وزیر خواهد رسید.
ماده ۹
وظایف و اختیارات رئیس جمعیت به قرار زیر است:
۱- انتخاب و نصب و یا عزل دبیر کل و خزانه دار کل و نظارت مستقیم و مستمر بر کار آنان.
۲- تشکیل و اداره جلسات «شوراى عالى«.
۳- تمهید مقدمات تشکیل کنفرانسهاى بین المللى و منطقهاى مربوط به جمعیت هلال احمر و صلیب سرخ بین المللى در ایران.
۴- برقرارى ارتباط با مقامات جمهورى اسلامى ایران.
۵- نظارت مستقیم و مستمر بر امور بین المللى جمعیت.
۶- دستور ارسال کمکها و عوامل امدادى به سایر کشورها.
۷- مراقبت بر حسن اجراء اساسنامه و نظارت بر اجراى مقررات بین المللى انسانى.
۸- مراقبت بر حسن اجراء مصوبات شوراى عالى و سایر مقررات ناظر بر کار جمعیت.
۹- اعطاى نشانهاى درجه اول مخصوص جمعیت.
ماده ۱۰(اصلاحى)
- ترکیب و وظایف شوراى عالى، هیأت مدیره استان و شوراى اجرایى استان:
الف – اعضاى شوراى عالى عبارتند از:
۱- هفت نفر عضو منتخب مجمع عمومى به مدت چهار سال
۲- چهار نفر از شخصیتهاى برجسته و صاحب نظر کشور، مطلع و مسلط به امور امدادى، بهداشتى، درمانى امور جوانان و حقوق بشر دوستانه با معرفى رئیس جمهور به مدت چهار سال.
۳- رئیس جمعیت.
۴- دبیرکل.
۵- خزانه دار کل.
۶- یک نفر از مدیران ارشد اجرایى جمعیت به انتخاب رئیس جمعیت.
۷- بازرسان «بدون حق رأى«.
تبصره – نماینده مقام معظم رهبرى در صورتى که توسط معظمله تعیین شده باشد در جلسات شوراى عالى شرکت خواهد نمود. ب – وظایف و اختیارات شوراى عالى:
۱- تدوین سیاستهاى کلان و پیشنهاد آن به مجمع عمومى.
۲- تنظیم برنامه و بودجه و ترازنامه سالانه جمعیت و ارائه آن به مجمع عمومى.
۳- تدوین راهکارهاى لازم جهت اجراى مصوبات مجمع عمومى.
۴- تصویب آییننامههاى داخلى شوراى عالى و آییننامههاى مالى، محاسباتى، معاملاتى و استخدامى و ضوابط ساختار تشکیلاتى و پستهاى سازمانى جمعیت.
۵- معرفى دو نفر مدیر شایسته از افراد واجد شرایط به رئیس جمهور جهت انتخاب یکى از آنها به عنوان رئیس جمعیت به مدت چهار سال.
۶- بررسى و تصویب پیشنهادات رئیس جمعیت.
ج – ترکیب و وظایف هیأت مدیره استان عبارتند از:
۱- چهار نفر منتخب مجمع استان به مدت چهارسال.
۲- مدیرعامل.
۳- خزانهدار
۴- یکى از معاونین جمعیت استان.
۵- بازرس یا بازرسان »بدون حق رأى«
د – وظایف و اختیارات هیأت مدیره استان عبارتند از:
۱- تدوین برنامههاى کلى استان و پیشنهاد آن به مجمع استان.
۲- تنظیم برنامه و بودجه و ترازنامه سالیانه جمعیت استان و ارائه آن به مجمع استان.
۳- تدوین راهکارهاى لازم جهت اجراى مصوبات مجمع مربوطه.
۴- معرفى دو نفر مدیر واجد شرایط به رئیس جمعیت جهت انتخاب مدیر عامل.
۵- تصویب پیشنهادات مدیرعامل در چهارچوب وظایف.
ه – اعضاى شوراى اجرایى شهرستان عبارتند از:
۱- چهار نفر منتخب مجمع شهرستان به مدت چهار سال.
۲- رئیس شعبه.
۳- خزانه دار.
۴- معادن شعبه.
۵- بازرس یا بازرسان (بدون حق رأى
و – وظایف و اختیارات شوراى اجرایى شهرستان عبارت است از:
۱- تدوین برنامههاى کلى شهرستان مربوطه و ارائه آن به مجمع شهرستان.
۲- تنظیم برنامه و بودجه و ترازنامه سالیانه جمعیت مربوطه و ارایه آن به مجمع شهرستان.
۳- تدوین راهکارهاى لازم جهت اجراى مصوبات شهرستان.
۴- معرفى دو نفر مدیر واجد شرایط به مدیر عامل استان جهت انتخاب مدیر شعبه.
۵- تصویب پیشنهادهاى رئیس شعبه در چارچوب وظایف.
«۱) اصلاحیه به موجب مصوبه مورخ ۲۴/۲/۱۳۸۲ مجلس شوراى اسلامى
از زمان تصویب این قانون واژه «هیأت اجرایى» در کلیه مواد اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهورى اسلامى ایران به وشراى عالى تغییر مىیابد.
ماده ۱۰ (قبل از اصلاح) – جمعیت داراى شوراى عالى بوده که اعضاى آن عبارتند از رئیس، دبیرکل، خزانه دار کل، یک عضو به انتخاب رئیس جمعیت، یک نفر از بازرسان.
تبصره ۱- نماینده محترم مقام معظم رهبرى در صورتى که توسط معظم له تعیین شده باشد در جمعیت به عنوان ناظر شرعى در جلسات این هیأت شرکت خواهند بود.
تبصره ۲- وظایف و اختیارات شوراى عالى را آئیننامهاى که توسط رئیس جمعیت تهیه و به تصویب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکى مىرسد، تعیین مىکند.
- به موجب مصوبه مورخ ۲۴/۲/۱۳۸۴ مجلس شوراى اسلامى: بند (۹) از ماده (۹) و بند (۶) از ماده (۱۵) و تبصره ذیل ماده از اساسنامه مذکور حذف مىگردد.»
ماده ۱۱
اعضاى «شوراى عالى» در قبال تصمیماتى که در اجراى وظایف هیأت اتخاذ خواهند نمود داراى مسئولیت مشترک مىباشند.
ماده ۱۲
جلسات «شوراى عالى»۲ حداقل ماهى یک بار تشکیل مىگردد. رئیس جمعیت مىتواند در شرایط اضطرارى شخصاً به جاى «شوراى عالى» اتخاذ تصمیم نموده و گزارش آن را در اولین جلسه «شوراى عالى» ارائه دهد. ترتیب اجراى این ماده را آئیننامههاى جمعیت مشخص خواهند نمود.
ماده ۱۳
دبیر کل جمعیت سمت معاون کل رئیس را در امور ادارى و اجرایى به عهده داشته و موظف است گزارش اقدامات خود را بطور مستمر به رئیس و شوراى عالى تسلیم نماید. دبیر کل نزد مراجع قانونى و دولتى و محاکم و سازمانها و ادارات و اشخاص حقیقى و حقوقى نمایندگى رسمى جمعیت را با حق توکیل غیر دارا مىباشد.
ماده ۱۴
وظایف و اختیارات خزانه دارى کل:
۱- بکار بردن مساعى لازم در وصول درآمدها و ارائه پیشنهاد در مورد ایجاد انواع درآمدهاى جدید ضمن اشتراک مساعى با دبیر کل.
۲- حفظ داراییها و اموال و حقوق و منافع مالى جمعیت ضمن اشتراک مساعى با دبیر کل.
۳- نظارت مالى بر تنظیم و اجراى بودجه و مصرف هزینهها.
۴- تنظیم ترازنامه و تفریق بودجه.
۵- همکارى مشترک با دبیر کل جهت تخصیص اعتبار.
۶- افتتاح حساب در بانکها و برداشتن از آن و نیز مسدود کردن حسابها و صدور چکها و سفتهها و اوراق بهادار و قبوض و انعقاد قراردادهاى مالى (متفقاً با امضاء خزانه دارى کل و دبیر کل به عمل مىآید.
۷- ایجاد هماهنگى در امور مالى جمعیت.
تبصره ۱- معرفى امضاهاى مجاز کلیه شعب جمعیت به بانکها از طریق دبیر کل و خزانه دار کل بطور مشترک بعمل مىآید. تبصره ۲- در مواردى که خزانه دار کل هزینه کردن وجوهى را خلاف مقررات بداند باید مراتب را کتباً به دبیر کل گزارش نماید و چنانچه توافق حاصل نشد، خزانه دار کل پس از گزارش کتبى امر به رئیس جمعیت و بازرسان و اخذ دستور کتبى از رئیس جمعیت نسبت به امضاى اسناد اقدام مىنماید و موظف است گزارش امور را براى وزیر امور اقتصادى و دارایى و دیوان محاسبات کشور ارسال نماید.
ماده ۱۵
وظایف و اختیارات بازرسان به قرار زیر است:
۱- بازرسى و نظارت مستمر بر اجراء و انطباق نحوه اداره امور جمعیت با اساسنامه و آئین نامهها و مقررات داخلى و بینالمللى جمعیت بالاخص در مواقع امداد و مددکارى اجتماعى.
۲- رسیدگى به کلیه حسابها و دفاتر و اوراق و اسناد و مدارک مالى و درآمدها و دارائیهاى نقدى و جنسى و اوراق بهادار، در صورت لزوم با استفاده از خدمات کارشناسان و مؤسسات رسمى حسابرسى.
۳- اعلام کتبى تخلفات در نحوه اداره امور جمعیت و تجاوز از حدود اساسنامه و آئیننامهها و مقررات به رئیس جمعیت و «شوراى عالى«.۲
۴- بررسى و اظهار نظر در خصوص گزارشهاى سالانه «شوراى عالى» ۲ ترازنامه و تفریق بودجه سال پیش، و همچنین درباره صحت مطالب و اطلاعاتى که توسط «شوراى عالى»۲ در اختیار رئیس جمعیت گذاشته مىشود.
۵- تهیه گزارش جامعى راجع به وضع جمعیت با توجه به بند فوق و تسلیم آن به رئیس جمعیت.
ماده ۱۶
جمعیت مىتواند براساس نیاز و شرایط منطقهاى شعبى در مراکز استان یا در مرکز بعضى از شهرستانها و بخشها و یا نمایندگى هایى در سایر مراکز تأسیس نماید. جمعیت استان داراى هیأت مدیرهاى مرکب از مدیر عال، رئیس و خزانه دار و شعب داراى رئیس شعبه جمعیت توسط یک هیأت مدیره متشکل از رئیس، خزانه دار و مدیر عامل اداره مىشود و نحوه اداره آنها مطابق آئین نامه خاصى مىباشد که با پیشنهاد «شوراى عالى» به تصویب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکى خواهد رسید. تبصره – مدیر عامل و سرپرستان شعب استانها و شهرستانها باید افرادى مؤمن و ملتزم به اسلام و قانون اساسى بوده و قبل از انقلاب اسلامى از عوامل حزب منحله رستاخیز نباشند.
ماده ۱۷
منابع مالى جمعیت علاوه بر آنچه که قانون در گذشته مشخص نموده است عبارت است از:
۱- چهل و دو درصد از درآمد حاصل از حق الثبت اسناد رسمى.
۲- پنجاه و پنج درصد از محل درآمد یک درصد کارمزد ثبت سفارشات.
۳- یک ریال از هر مراسله سفارشى و بیمه اعم از داخله و خارجه و مبلغ دو ریال از هر امانت پستى اعم از داخله و خارجه و مبلغ دو ریال و نیم از هر تلگراف اعم از داخله و خارجه که بوسیله الصاق تمبر خیریه از فرستندگان دریافت مىشود.
۴- اعانات، عواید و اموالى که در اجراى تصمیمات و مصوبات مراجع و سازمانهاى دولتى و شهرى اختصاص به جمعیت داده مىشود و همچنین اعانات مردمى و کمکهاى خارجى.
۵- کمکهاى دولت به منظور تأمین منابع مالى کافى و تقویت و تحکیم نیروى جمعیت که باید همه ساله ردیف اعتبارى به عنوان اعانه در بودجه کل کشور منظور گردد.
۶- معادل یک درصد قیمت هر بلیط هواپیما و کشتى که از هر مسافر باید اخذ و به حساب جمعیت واریز گردد.
تبصره – کمکهاى دولت که همه ساله در ردیف اعتبارى به عنوان اعانه در بودجه کل کشور منظور مىگردد، طبق این اساسنامه و مقررات و ضوابط خاص جمعیت به مصرف مىرسد. دولت موظف است علاوه بر مبلغ فوق در شئون مختلف بذل مساعدت و همکارى لازم را با جمعیت بنماید.
ماده ۱۸
دولت موظف است کلیه وجوهى را که به موجب قانون تحت عنوان جمعیت هلال احمر جمهورى اسلامى ایران وصول مىنماید، به خزانه واریز و معادل آن را در بودجه سال آینده به حساب جمعیت منظور دارد.
ماده ۱ (از قوانین)جمعیت هلال احمر جمهورى اسلامى ایران (جمعیت سابق شیر و خورشید سرخ ایران) که در این اساسنامه جمعیت نامیده مىشود، مؤسسهاى خیریه، غیرانتفاعى و داراى شخصیت حقوقى مستقل مىباشد. جمعیت، به کلیه تعهدات و قراردادهاى بین المللى مربوط به اهداف و وظایف جمعیتهاى هلال احمر و صلیب سرخ و نیز مقررات اتحادیه جمعیتهاى صلیب سرخ و هلال احمر که با قانون اساسى و سایر قوانین جمهورى اسلامى ایران مغایرت نداشته باشند، پاى بند بوده « و در مسائل امدادى و بهداشتى درمانى برون مرزى و درون مرزى و تعهدات مربوطه در راستاى سیاستهاى دولت جمهورى اسلامى ایران طبق اساسنامه عمل مىکند .
دانلود مقاله پروژه پایان دوره کارآموزی جهت اخذ مدرک کارشناسی ناپیوسته حسابداری
