دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
فرمت فایل: word
تعداد صفحه:105
موسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی استان یزد
دانشکده هنر و معماری اردکان
عنوان پروژه:
بررسی و تدوین ویژگیهای
کیفی ابریشم مورد استفاده در فرش دستباف
فهرست
چکیده ۳
فصل اول
سابقه نوغانداری در کشورهای آسیا ۶
فصل دوم
سابقه نوغانداری در ایران از دوره هخامنشی تا کنون ۱۰
فصل سوم
نحوه پرورش کرم ابریشم ۱۶
تفریخ تخم نوغان ۱۷
مرحله پروش لارو. حرارت و رطوبت،دما،تغذیه،تمیز کردن بستر ۱۹
مرحله تنیدن پیله ۲۱
برداشت پیله ۲۲
فصل چهارم
طبقه انواع نژاد بر اساس مناطق تجاری و بومی ۲۵
فصل پنجم
چرخه تولید تخم نوغان ۳۲
فصل ششم
بیماریها و آفات کرم ابریشم ۳۵
فصل هفتم
واریته های توتهای مختلف ۳۹
فصل هشتم
فرآوری پیله (ماده اولیه صنعت ابریشم) ۴۴
فصل نهم
بررسی ویژگیهای کیفی ابریشم ۵۲
ابریشم پرز ۵۲
ابریشم چله ۵۳
صمغ گیری ابریشم با مواد گوناگون ۵۴
صمغ زدایی در ایران ۷۸
فصل دهم
تصاویر ۸۰
فصل یازدهم
نتیجه گیری ۹۸
منابع و ماخذ ۱۰۳
منابع و ماخذ:
نعمت نژاد ، بهرام – پرورش کرم ابریشم و مسایل مهم آزمایشگاهی – ناشر دانشگاه امام رضا (ع) – سال انتشار ۱۳۷۶
شبیریان– علی محمد – پرورش کرم ابریشم – سال انتشار ۱۳۷۳- ناشر شرکت‌سهامی‌کرم ابریشم ایران
شبیریان – علی محمد – تولید تخم نوغان – سال ا نتشار ۱۳۷۳- ناشر شرکت‌سهامی‌کرم ابریشم ایران
اصلانی – عزیز – کرم ابریشم و بیماریهای آن – سال انتشار ۱۳۷۵- ناشر جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران
خمامی زاده – جعفر– صنعت نوغان در ایران – سال انتشار ۱۳۷۲- ناشر موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی .
وزارت کشاورزی – صندوق مطالعاتی توسعه نوغانداری و صنایع ابریشم درایران – ( پیشینه و اهمیت اقتصادی و اجتماعی نوغانداران و صنایع ابریشم ) سال انتشار ۱۳۶۹- ناشر وزارت کشاورزی
وزارت کشاورزی – بررسی خصوصیات گونه توت وایجاد توتستان – سال انتشار ۱۳۶۹- ناشر وزارت کشاورزی
وزارت کشاورزی – بررسی خصوصیات کرم ا بریشم و نحوه پرورش آن – سال انتشار ۱۳۶۹ – ناشر وزارت کشاورزی
وزارت کشاورزی – بررسی صنایع ابریشم و شناخت ویژگی های آن _ سال انتشار ۱۳۶۹- ناشر وزارت کشاورزی
دکتر گالراجانی – فرآیند شیمیایی ابریشم – سال انتشار ۱۳۶۹- نشر دهلی نو
چکیده :
ابریشم واژه ای است که جلال و زیبایی را در ذهن تداعی می کند ، ابریشم و بریشم ، حریر ، قز، افریشم و فریشم نیز گفته اند . در فرهنگ معین : ابریشم ، ماده ای است که کرم مخصوصی به نام
( کرم پیله ) ترشح می کند و با آن لانه ای بیضی شکل برای خود می سازد ، یا رشته تارهایی از تارهای پیله که برای دوختن و بافتن از آن استفاده می شود . در فرهنگ عمید : ابریشم ماده ای است که کرم ابریشم از غده های خود به شکل نخ بسیار نازک ترشح می کند و با آن لانه ای بیضی شکل می سازد که پیله نام دارد ، پیله ها را با بخار آب نرم می کنند تا سررشته ها پیدا شود ، آن گاه رشته ها را به هم تاب می دهند تا به ضخامت معّین برسد . بنا به افسانه ای که قدمت ۴۶۰۰ ساله دارد، یکی از ملکه های چین به نام سی لین شی ضمن گردش درجنگل متوجه تارهای نازکی شد که به دور شاخ و برگهای درختان توت تنیده شده بود. او با جمع آوری و ریسیدن تارها و بافتن آنها پارچه های نازک و لطیفی تهیه کرد و همین سبب شد تا در حدود سه هزار سال تولید و پارچه آن در انحصار چینی ها باشد و اگر کسی این را فاش می کرد با مجازات مرگ روبرو می شد . با وجود چنین سیاست سخت گیرانه در سال ۴۱۹ بعد از میلادیک شاهزاده خانم با فرمانروای کشور ختن (ترکستان خاوری امروز ) ازدواج کرد ، وی چون علاقه زیادی به شوهرش داشت بی آنکه از مجازات مرگ بهراسد مقداری تخم نوغان در گیسوی خود پنهان و به شوهرش تقدیم کرد و به این ترتیب در سرزمین ختن کرم ابریشم متداول شد .بعدها به دلیل طوایف هون ، اهالی ختن ناگزیر به ترک وطن شدند و شماری نیز به ژاپن و برخی به مغولستان و کوه ها مهاجرت کردند . در نتیجه پرورش کرم ابریشم در کشورهای یاد شده آغاز شد و چون ابریشم بسیار گرانبها و پرارزش بود ، در سال ۵۵۲ میلادی دو مبلّغ مذهبی که برای اشاعه مسیحیت در نواحی مورد اشاره اقامت گزیده بودند هنگام بازگشت در میان عصای توخالی خود مقداری تخم نوغان پنهان کردند و از طریق ترکستان و ایران به قسطنطنیه رساندند . کسانی که ورود ابریشم را مرتبط با جاده ابریشم می دانند ، معتقدند ابریشم در حدود ۳۳۰ سال پیش از میلاد از چین به ایران راه یافته و تا مدتی بعد از ظهور اسلام رواج داشته است . در حقیقت این پدیده اتفاقی به تدریج پایه گذار صنعت پرورش تهیه ابریشم در جهان شد و در حال حاضر بیش از ۳۵ کشور جهان در تولید ابریشم مشارکت دارند .
سابقه نوغانداری د رکشورهای آسیا
قاره آسیا دارای قدمت چندین هزار ساله در تولید ابریشم بوده و د رخاور دور کشورهای چین ، ژاپن ، هند و کره پیشرو تولید این محصول در جهان می باشند . در حال حاضر ۹۲ درصد از کل ابریشم جهان در قاره آسیا تولید می شود .
سابقه تولید ابریشم در چین
یافته ها چنین نشان می دهد که چین سرزمین مادری ابریشم می باشد و بر اساس اسناد تاریخی حدود ۴۶۰۰ سال است که به تولید ابریشم اشتغال دارد . از نظر تاریخی ، مهمترین دوره تولید ابریشم در چین ۱۹۲۰ و ۱۹۴۰ بوده است . در آن زمان حدود ۲۰۰۰۰ تن ابریشم در این کشور تولید و کل صادرات آن حدود ۹۰۰۰ تن بوده است . کیفیت محصولات ابریشمی چین با مدرنیزه کردن مدیریت تجاری و تقویت کنترل کیفی رو به افزایش می باشد . از سال ۱۹۸۰ که کاربرد علوم و تکنولوژی در چین به سرعت پیشرفت نمود انتقال تکنیک به واحدهای بزرگ تولید ابریشم فزونی گرفت و هم اکنون این واحدها کوشش می کنند که هر چه سریع تر با وضعیت و شرایط جدید تطبیق پیدا کرده و نخ های ابریشمی مرغوب تری تولید نمایند . کل صادرات ابریشم چین درسال ۱۹۸۶ حدود ۱۳/۱ میلیارد دلار بود ه که سهم ابریشم خام ، نخهای ابریشمی و پوشاک ابریشمی هر یک ۳۳% محاسبه شده است . بعضی از فرآورده ها بر عرضه فزونی دارد . مردم چین نسبت دیرینه ای در پوشیدن البسه ابریشم دارند و برای اقلیتی فرآوردهای ابریشمین جزو ضروریات روزانه قرار دارد .
سابقه تولید ابریشم در ژاپن
ژاپن کشور بزرگ تولید کننده پیله و ابریشم خام و یکی از مصرف کنندگان وصادرکنندگان عمده ابریشم می باشد . نوغانداری از قرن چهارم میلادی به بعد با آغاز تبادل اقتصادی و فرهنگی با کشورهای چین و کره به ژاپن راه یافت . در فاصله طولانی بین قرون ۸ تا ۱۲ میلادی پوشیدن لباس ابریشمی در بین افراد طبقات ژاپن گسترش یافت و موجب بروز رقابتهایی نیز گردید . گسترش مصرف و افزایش تقاضای پارچه های ابریشمی موجب گردید از تولید ابریشم حمایت به عمل آید و همین امر موجب رواج و رونق چشم گیر این صنعت گردید . بر اساس آ مار انجمن ابریشم ژاپن ، مصرف این کشور در سال ۲۰۰۰ کمتر از ۶۰۰ تن بوده است و درحال حاضر وارد کننده عمده محصولات ابریشمی به شمار می آید .
سابقه و تولید ابریشم در کره :
نوغانداری در کره دارای پیشینه طولانی است که شامل تمام مراحل تولید ، ابریشم کشی و عمل آوری ابریشم می باشد . سابقه استفاده از روشهای علمی و تکنیک های نوین پرورش کرم ابریشم در این کشور به دهه ۱۹۶۰ بر می گردد که تغییرات قابل ملاحظه ای در ساختار این فعالیت به وجود آورد . از آغاز دهه ۱۹۶۰ تا نیمه دهه ۱۹۷۰ صنعت نوغانداری این کشور از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار گردیده محور اصلی آن تولید و صادرات ابریشم خام بوده است . تولید ابریشم خام در سال ۱۹۹۶ برابر ۱۴۶ تن بود و در سال ۱۹۹۹ به ۵۰ تن کاهش یافت . کمبود عرضه داخلی ابریشم خام و نخ ابریشمی باعث شده است پردازشگران ابریشم در این کشور به جستجوی عرضه کنندگان بالقوه جدید این محصولات بر آیند . صنعت پردازش ابریشم کره با شتاب زیادی در حال پیشرفت است طی سالهای اخیر ، به ویژه درسال ۱۹۹۹ صنعت پردازش کرم ابریشم کره دارای ۱۸ درصد سهم بازار جهانی پارچه بوده است . این صادرات حدود ۲/۱۳۸ میلیون دلار بوده است . آمار کمیسیون تجاری این کشور نشان دهنده آن است که جمهوری کره دارای ۱۱ درصد سهم بازار پارچه های ابریشمی آمریکا در سال ۱۹۹۹ بوده است که ارزش آن (۲۸۶ تن) حد ود ۳/۲۷ میلیون دلار بود . صنعت ابریشم کنونی کره شامل واحدهای تولید نسبتاً بزرگی است که در نتیجه وضعیتی به وجود آمده است که درآن ، حداقل سفارش برای هر کدام از اقلام ابریشمی ، به مراتب بزرگ تر از مقادیر مشابه در کشورهای رقیب می باشد . کره برای رفع نیازمندیهای صنعت پردازش ابریشم خود ، اقدام به وارد کردن ابریشم می نماید که برای تولید پارچه های ابریشمی به کار برده می شود . تامین کننده اصلی پارچه های ابریشمی بافته شده کره عبارتند از چین ، هنگ کنگ و ایتالیا .
پردازشگران ابریشم این کشور همیشه چشم انتظار منابع تامین کننده اضافی مواد خام هستند . کره در سال ۲۰۰۰ حدود ۱۷۰۰ تن ابریشم خام وارد نمود ه است . در همین سال صادرات کالاهای ابریشمی به ۲۱۰۰ تن می رسد .
سابقه تولید ابریشم در هند
به عقیده مورخین غربی صنعت ابریشم توسط ختان ۲۴۰ سال قبل از میلاد مسیح از طریق جا ده ابریشم از چین به هند آورده است . در مورد مبدأ ابریشم هند کرسله در کتا ب «زراعت و پرورش کرم ابریشم » چین اظهار نمود که در هند ابریشم های وحشی موگا ، اری و تازار مدتهای طولانی تولید می شود . ولی هیچ اشاره صریحی به ابریشم در متون تاریخی هند نگردیده است . صنعت ابریشم در طی دوران مغولها رونق زیادی داشت . کمپانی هند شرقی به این دلیل که ابریشم خام مورد نیاز بافندگی انگلستان را از تولیدات ابریشم هندوستان تهیه می کرد ، به رونق صنعت ابریشم کمک نمود .
در سال ۱۸۵۴ که بیماری پبرین تولید ابریشم را در فرانسه و ایتالیا ازبین برد . و آنها ابریشم مورد نیاز خود را از هندوستان تهیه می کردند که باعث ترقی آن کشور شد . امروزه در هندوستان روشهای جدید پرورش کرم ابریشم و استفاده از نژادهای جدید دونسله توسعه یافته و با استفاده از نژادهای دونسله درتولید هیبریدهای چند نسله ، تحول عمده ای در افزایش عملکرد ابریشم به وجود آورده است .
درحال حاضر حدود ۱۵ درصد کل تولید انواع ابریشم هند به خارج صادر می گردد . آخرین آمار و ارقام مربوطه به امر صاردات ابریشم هند نشان می دهد که میزان ارز آوری صادرات ابریشم به نحو رضایت بخشی در حال افزایش است .
سابقه نوغانداری و صنایع ابریشم در ایران :
شودزکو معتقد است که قدمت کرم ابریشم در گیلان به زمان بنی اسرائیل می رسد . او انتساب این نظر را به گیلانیها داده و نوشته است که به عقیده گیلانیها این کرمها از جراحت ایوب پیغمبر ، زمانی که مشغول ریاضت بوده خارج شده و از آن برای گیلک ها باقی مانده اند . به عقیده بسیاری از محققین پرورش تخم نوغان در ایران همزمان با چین شناخته شده و در هر دو کشور قدمتی یکسان داشته است .
برای آشنایی با پیشینه ابریشم باستان باید به سراغ جاده ابریشم رفت ، جاده ای که در دوران رونق خود از جنبه های مذهبی و تجاری هر دو برخوردار بود . در متنی که از طرف سازمان یونسکو درباره جاده ابریشم منتشر شده چنین آورده است که جاده ابریشم مجموعه راههای زمینی ، دریایی بوده‌اند که تمدنهای مختلف را به هم مرتبط می ساختند . با وجودی که پیدایش و آغاز این جاده ها درتاریکی زمان گم می شوند لیکن آثار آنها از دوران قبل از میلاد هنوز به جا مانده است . این جاده‌ها با پیدایش خود کمک شایانی به پیشرفت تمدن انسانی کرده اند .
تحول ابریشم در دوران هخامنشیان
درتاریخ اساطیر ایرانی آمده است که جمشید روز نوروز به تخت پادشاهی نشست وگرمابه و کشتی ساخت و کرم و قز و ابریشم و انگور در زمان او پیدا شد ولی عملا ً هیچ گونه نشا نه ای که بتوان به کمک آن وضع ابریشم را در زمان هخامنشی بررسی نمود وجود نداشته و تنها می توان آ ثار ابریشم چین را ملاحظه نمود که از راه جاده ابریشم به ایران رسیده و راهی کشورهای غربی می گردد .
تحول ابریشم دردوران اشکانیان
از زمان سقوط هخامنشیان تا آغاز حکومت اشکانیان اطلاعی از وضع ابریشم در دست نیست . درزمان اشکانیان ایران در سرحد خود گمرک خانه هایی داشت که کالاهای صادراتی و وارداتی را در دفاتر ثبت کرده و به وسیله مأموران به مراکز مخصوصی گزارش می کردند . بر اساس این دفاتر مال التجاره ای که در آن زمان به رم می رفت اغلب شامل منسوجات گوناگون ، قالی و قالیچه های ابریشمی ، پارچه های ابریشمی که از چین می رسید بوده و این پارچه ها مورد علاقه فراوان مردم ثروتمند رم درآن زمان قرارداشت .
تحول ابریشم در دوران ساسانیان :
در زمان ساسانیان پارچه های ابریشمی را با ظرافت و زیبایی خاصی می بافتند . نقش و نگار و لطافت آنها درباریان و اشراف را وادار می کرد تا برای دوخت لباسهای خود از این پارچه ها استفاده کنند ، این پارچه ها به شرق نیز صادر می شد. زمان سلطنت انوشیروان را باید دوران پررونق جاده ابریشم دانست ، در ایران از پارچه های نفیس دوره ساسانی هیچ نشانه ای باقی نمانده ولی در پاره‌ای از کشورها قطعاتی از پارچه های آن زمان نگاهداری می شوند . از طرف دیگر وجود قالی ابریشمی زربفت مرصعی که به بهارستان کسری معروف بوده نشانی از اهمیت صنایع قالی بافی ایران در زمان ساسانیان بوده است . با توجه به یافته ها می توان دوران ساسانی را دوره شکوه صنعت ابریشم در ایران دانست .
تحول ابریشم پس از ساسانیان تا عصر مغول :
سقوط امپراطوری عظیم ساسانی گرچه تا حدی در روند و سیر طبیعی ابریشم اثر گذاشت ولی ارزش این کالا همچنان مورد توجه بوده و فرمانروایان چون گذشته جاده ابریشم را مد نظر داشتند . در طی قرون به سبب به دست آوردن نژاد تازه ای از کرم ابریشم تا حد زیادی بهبود حاصل نمود و مارکوپولو از بازرگانان ژن که در دریای خزر کشتیرانی می نمود در این باره گفته است : اخیراً بازرگانان ژن مخصوصاً به این ناحیه (گیلان ) می آیند و ابریشم خام گیله را خریداری و صادر می نمایند . در نوشته هایی درمی یابیم که مردم تبریز از راه بازرگانی و بافندگی ابریشم زندگی خود را می گذرانند .
تحول ابریشم از حکومت مغول تا صفویه :
ابریشم در این دوره از صنایع ثروت گرانبها بود . برخی معنقدند که ابریشم در بیشتر مناطق رونق داشته است . ابریشم گیلان ، مازندران ، استرابادی ، دیلمی ، طالشی، ابریشم کناره و مرو شاهجان با توجه به این فهرست می توان دریافت که میزان صادرات ابریشم از شمال ایرا ن و سرزمین های مجاور آن به ایتالیا تا چه حد از اهمیت برخوردار بوده است .
تحول ابریشم در دوران صفویه :
مردم ایران با داشتن امکانات وسیع و فراوان پرورش کرم ابریشم همه وقت این موقعیت را داشتند که بتوانند فصول معینی را در سال به کار تولید ابریشم اختصاص دهند . روستاهای ایران در نواحی ابریشم خیز کشور ، آماده بودند که با فعالیتی درخور توجه بهترین محصول را بدست آورند . در آن زمان ایران توانسته بود بهترین ابریشم خام را به بازارهای جهان عرضه کند . درزمان سلطنت شاه‌عباس کبیر تولید ابریشم راه پیشرفت را پیمود . راه یافتن مقدار زیادی از ابریشم ایران به بازارهای خارجی و شهرتی که این کالا بدست آ ورد سبب شد که تقاضاهای بیشتری برای خرید آن عرضه گردد . دوران صفویه عصر پررونق ، شکوفایی ابریشم بوده است .
تحول ابریشم پس از صفویه تا قاجاریه
طبق گزارش جوناس هانوی محصول ابریشم گیلان در سال ۱۷۴۴ م . یعنی زمان سلطنت نادرشاه افشار در ایران به میزان زیادی بالا رفت که حد اکثر تقاضای این کالا ۱۵ درصد افزایش یافت . با توجه به اطلاعاتی که تا کنون بدست آمده می توان دریافت که اوج شکوفایی محصول ابریشم این دوره باید درسال ۱۶۶۹ م . حدود ۹۰۰/۱ تن باشد که گیلان به تنهایی در این سال ۲۶۰- ۴ تن محصول ابریشم تولید نموده است بعد ها این محصول با کاهش فاحشی روبرو گردید.
تحول ابریشم درعصر قاجار
دراوایل عصر قاجار ، افزایش قیمت ابریشم در بازارهای اروپا موجب رونق بیشتر تولید ابریشم در ایران گردید متأسفانه در سالهای بعد دو اتفاق مهم صنعت پرورش کرم ابریشم را مختل ساخت که از تولید ابریشم ایران بی تأثیر نبود . بروز بیماری پبرین این آفت که مانند لکه روغن به سرعت پخش می شد. زمانی که مراکز صنعت نوغان اروپا یکی پس از دیگری در معرض خطر پبرین قرار گرفتند ، پرورش دهندگان ابریشم چون دیگر قادر به تولید تخم سالم نبودند ناگزیر شدند تخم نوغان را از کشورهای دیگر وارد کنند و مقدار زیادی از احتیاجات خود را از ایران تأمین نمایند . عده ای از بازرگانان فرانسه و ایتالیا که برای خرید تخم نوغان به گیلان آمده بودند متذکر شدند که احتمالاً این بیماری از سال ۱۸۵۸ در این سرزمین وجود داشته است ، بدین ترتیب سال به سال پرورش تخم نوغان با مشکلات بیشتری مواجه شد و گیلانی ها ناچار شدند از تخم نوغان ولایات همسایه کمک بگیرند . بنابراین اگر سعی و کوشش دانشمند ارزنده فرانسوی (لویی پاستور ) که عامل این بیماری را در سال۱۸۷۰شناسایی و راه پیشگیری ازآن رابه دنیا اعلام نکرده بود پرورش ابریشم از بین می رفت.
نوغانداری بعد از قاجاریه تا آغاز حکومت اسلامی ایران
صنعت نوغان بعد از قاجاریه با نوساناتی به فعالیت خود ادامه داد . در سال ۱۳۱۴ شمسی به دنبال اقداماتی که به عمل آمد اداره کل نوغان به منظور تولید بهیه پیله و توزیع تخم نوغان و خرید پیله تاسیس گردید . در مرداد ماه ۱۳۱۶ کارخانه حریر بافی چالوس افتتاح شد . از سال ۱۳۴۰ به بعد تعداد میزان مصرف تخم نوغان و تولید پیله تر رو به افزا یش گذاشته و این افزایش زمانی که نژاد تخم نوغان از نژاد بغدادی به نژاد پلی هیبرید تبدیل شد کاملا ً چشمگیر است . در سالهای قبل از انقلاب به سبب افزایش بی رویه قیمت پیله کمتر نوغانداری حاضر به خرید پیله می شد و نوغانداری با افت روبه رو شد . در سال ۱۳۲۵ کارخانه ابریشم کشی رشت تأسیس شد و قسمتی از فعالیت های کارخانه حریر بافی چالوس به آنجا منتقل شد . سپس شرکت پیله ور تأسیس شد که بعد از اندکی تعطیل شد .
نوغانداری از آغاز انقلاب اسلامی ایران تا کنون
با پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر صنعت نوغانداری احیا شد. شرکت ابریشم ایران همه ساله بر اساس نیاز و با توجه به تولیدات داخلی نسبت به ورود تخم نوغان هیبرید از کشورهای ژاپن و کره جنوبی توزیع آنها بین نوغانداران اقدام می نماید و تخم نوغانهایی نیز در ایران تولید می کند که معمولاً از انواع هیبرید و F می باشند . در حال حاضر نیز مرکز تحقیقات کرم ابریشم درپسی خان رشت جهت اصلاح نژاد کرم ابریشم ، کلیه نیازهای تخم نوغان کشور را تأمین می کند . کارخانه ابریشم کشی صومعه سرا رشت ۳ سال است که به صورت خصوصی فعالیت می کند .
نحوه پرورش کرم ابریشم
کرم ابریشم به منظور تولید پیله پرورش داده می شود و اهداف استفاده از پیله ها ، روش نگهداری کرم ابریشم را مشخص می نماید . از پیله ها جهت ابریشم کشی یا خارج کردن پروانه برا ی تخم‌ریزی استفاده می شود . برای تولید الیاف مناسب از نظر طول ظرافت تار ، توان ابریشم کشی و دستیابی به این اهداف نکات زیر ضروری است :
- انتخاب تخم نوغان مرغوب
- ایجاد شرایط محیطی لازم برای رشد و پرورش کرم ابریشم
- انتخاب برگ توت با کیفیت مناسب
- پیشگیری و کنترل امراض و آفات
- نگهداری کرم ابریشم درچهار مرحله می باشد :
۱- تفریخ[۱] تخم نوغان ۲- مرحله پرورش لارو ابریشم
۳- مرحله تنیدن پیله ۴- مرحله برداشت پیله ها
۱- تفریخ تخم نوغان
برای تکامل رشد تخم نوغان و خارج شدن لارو آنها را در اطاق تفریخ قرار داده و باید در رطوبت و نور و محیط مناسب نگهداری شوند . هدف از تفریخ فقط بیرون آوردن کرم ابریشم از تخم به هر شکل نمی باشد ، بلکه هدف ایجاد شرایط مناسبی است که به وسیله آن تقریباً همه کرمها به طور همزمان ، یکنواخت و با قدرت کافی از تخمها خارج گردند . زمان مناسب این کار حدود ۱۲-۱۳ روز از زمان خروج تخم نوغانها از سردخانه می باشد . جهت هماهنگی بیشتر در تفریخ تا مرحله قبل از تغییر رنگ کامل تخم نوغان در نور طبیعی ( ۱۸ ساعت نور و ۶ ساعت تاریکی ) قرار گرفته و پس از تغییر رنگ ، تخم نوغانها ۲ روز در تاریکی کامل قرار گرفته و پس از طی مراحل به منظور درآمدن لاروها از تخم لازم است به مدت ۲ الی ۴ ساعت تخم ها را در معرض نور قرار داده تا کاملاً تفریخ شوند .
روشهای تفریخ
۱ – روش تفریخ معمولی ۲- روش با استفاده از تاریکی
روش تفریخ معمولی
تخم های مورد استفاده از نوع یک نسله و دو نسله را از سردخانه خارج و به مدت ۳ روز در حرارت ۱۵ درجه سانتیگراد نگهداری می کنند سپس درجه حرارت را به ۱۸ الی ۲۰ درجه و به مدت ۲ روز درحرارت ۲۳ و ۲۴ درجه دما را رسانده و تا خروج لاروها درجه حرارت اتاق را در همین دما ثابت نگه می دارند . در این روش با جلوگیری از افزایش درجه حرارت نهایی سرعت رشد جنین افزایش می یابد . چنانچه تخم های مورد استفاده به گونه ای باشند که نیاز به شوک مصنوعی داشته باشند در درجه حرارت بین ۲۳ تا ۲۵ تا پایان مرحله خروج لارو نگهداری می‌شوند . یکی از عیوب این روش احتمال عدم هماهنگی لاروها از تخم ها می باشد که موجب بروز اشکالات در مراحل بعدی می شود .
۲- روش تفریخ با استفاده از تاریکی
در این روش تخم های یک نسله و دونسله را به مدت ۱۵ روز در حرارت ۱۵ درجه قرار می دهند و سپس به دمای ۲۵ درجه می رسا نند . در این روش وقتی تخم ها به مرحله رنگی شدن رسید آنها را در اتاق تاریک می گذارند ، این مرحله باعث می شود که جنین در تاریکی به صورت کندتر رشد کند پس از پایان تاریک اتاق را به مدت ۴ الی ۵ ساعت روشنایی می دهند سپس با دادن نور تمام کرمها به طور یکنواخت از پوسته خود خارج و آماده تغذیه می شوند .
تشخیص تخم نوغان مرغوب و نامرغوب
تخمی که سیاه رنگ باشد لاروبیرون نیامده است
تخمی که سفید رنگ باشد لارو بیرون آمده است
تخمی که زرد رنگ باشد پوک است
مرحله پرورش لارو
از نکات مهم این دوران رطوبت ، دمای مناسب ، تغذیه و تمیز کردن بستر می باشد .لارو را در فضایی به نام خوانچه[۲] نگهداری می کنند و کف آن را با کاغذهای مومی پوشا نده اند تا به راحتی بستر را تمیز کنند این کار برای جلوگیری از خشک شدن برگها می باشد .
تنظیم حرارت و رطوبت
کنترل حرارت و رطوبت در زمان کرم جوان حائز اهمیت بوده و روزانه چندین بار باید انجام گیرد . بهترین مواقع کنترل حرارت و رطوبت صبح زود قبل از تغذیه ، دو ساعت پس ار تغذیه اول ، قبل از تغذیه دوم ، سر ساعت قبل از تغذیه سوم و یک تا دو ساعت بعد از تغذیه سوم می‌باشد . کنترل حرارت و رطوبت با استفاده از حرارت و رطوبت سنج ها می باشد .
رطوبت دمای مناسب
در طول سنین اول و دوم حرارت بین ۲۶-۲۵ درجه و رطوبت بین ۸۵-۸۰ درصد و در طول سن سوم حرارت ۲۵-۲۴ درجه ورطوبت ۸۰-۷۵ درصد می باشد .در زمان خواب رطوبت محیط را کاهش داده و برای خشک نگه داشتن بستر پوست اندازی راحتتر و زمان پرورش یکنواخت از آهک برای ضد عفونی کردن پاشیدن روی لارو استفاده می شود .
تغذیه
کرم ابریشم در سنین اولیه در مقابل رطوبت و حرارت بالا مقاوم بوده ولی نسبت به کیفیت برگهای مورد تغذیه ، نظافت ، بهداشت ، میزان تغذیه حساس بوده و در صورت عدم رعایت دقت باعث زیان فراوان خواهد شد .
کرم جوان
[۱] -خارج شدن کرم ها از تخم نوغان
[۲] -محل نگهداری کرمهای ابریشم
